Автор работы: Пользователь скрыл имя, 04 Ноября 2013 в 12:24, реферат
Характеристикаи умуми оид ба технологияи тозакунии обњои саноатї.
Ифлосшавии обњо дар натиљаи фаъолияти корхонањои саноатї, кишоварзї, хољагї-рўзгор, садамањо ва дигар омилњо ба вуљуд меоянд. Ин обњо ба шарофати корхонањои саноати бемайлон ба дараљаи баланд ифлос карда шудаанд.
Индустрикунонї элементи асосии стратегияи тараќќиёт ба њисоб меравад. Аммо аз љињати истисморї захирањои табии, истифодаи энергия ва ба миён овардани ифлосињо ва партовњо сектори саноат дар ќатори муњимтарин сабабњои пастшавии сифати муњити атроф мебошад. Дар оянда, њамоно, ки оќибатњои экологии фаъолияти саноат аз меъёри муайян зиёд шудаанд.
Љадвали 1.
Дар асоси тањлили рентгенофазї формулаи маъданњои сиенитњои нефелинии Турпї муќаррар карда шудааст, ки онњо дар љадвали 2 зикр гардидаанд.
Таркиби маъдании сиенитњои нефелинии кони Турпї.
Маъдан |
Формула |
Миќдор (масс.%) |
Нефелин |
Na3KњAlSiO4] |
25,5 |
Албит |
NaњAlSi3O8] |
25,8 |
Ортоклаз |
KњAlSi3O8] |
35,1 |
Микроклин | ||
Биолит |
KЊ(Mg,Fe2+)3њ(Al;Si3+)SiO10].( |
6,9 |
Анортит |
CaњAl2Si2O8] |
4,6 |
Калсит |
CaCO3 |
3,9 |
98,3 |
Љадвали 2.
Чї хеле аз асноди ин љадвал бармеояд, дар таркиби сиенитњои нефелинии кони Турпї маъданњои ортоглаз, албит ва нефелин бартарї доранд.
Таркиби кимиёии хокаи каолинї ва сиаллитњо дар љадвали 3 оварда шудааст.
Таркиби кимиёвии хокаи каолинї ва сиаллитњо
Љои кон |
Мављудияти элементњо, масс.% | |||||||||
SiO2 |
TiO |
Al2O3 |
Fe2O3 |
FeO |
CaO |
K2O |
MgO |
H2O |
Г.з.г. | |
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
6 |
7 |
8 |
9 |
10 |
11 |
Миё- наду |
56,9 |
0,95 |
20,1 |
6,0 |
1,72 |
0,6 |
1,7 |
0,8 |
1,2 |
9,6 |
Зиддї |
63,2 |
0,98 |
23,2 |
0,7 |
0,54 |
0,7 |
2,8 |
0,4 |
0,3 |
7,7 |
Ағба- тахт |
48,8 |
1,23 |
26,8 |
9,5 |
0,4 |
0,4 |
2,0 |
0,24 |
1,4 |
9,9 |
Зиддии Шарќи |
39,8 |
1,17 |
30,5 |
13,9 |
0,29 |
0,6 |
0,4 |
0,2 |
1,0 |
12,9 |
Љадвали 3.
Г.з.г.-гумшавї зимни гудозиш.
Азбаски хлорид ва оксохлоридњои алюминий ва оњан нисбат ба сулфатњояшон ќобилияти коагулятсионии баланд доранд, бинобар ин истењсоли коагулянтњо дар пояи раванди байни сиенитњои нефелинї бо њомузи хлор мувофиќи маќсад мебошад. Ќайд кардан ба маврид аст, ки њомузи хлор дар пояи партовњои газии иттињодияи истењсолии “Тоxиккимиёсаноат”-и шањрчаи Ёвон истењсол карда мешавад. Раванди мазкур дар њудуди њароратњои 20-980 С ба вуќўъ мепайвандад.
Њоло бошад, барои тозакунии обњои саноати аз усулњои:
1.Механикї(Техникї).
2.Кимиёї.
3.Биологї ва ғ. истифода мебаранд.
Бо роњи механикї асосан аз панљара, тўр, филтр, нафтљамъкунандањо, ва такшинкунандањо истифода мекунанд. Бо воситаи онњо љисмњои калони дар об буда љамъ карда, ба берун партофта мешавад. Боќимондаи љисмњои њалшавандаи таркиби об, аз љумла боќимондањои хољагї то 60% ва саноати то 95% тоза карда мешавад.
Роњи кимиёвї аз истифодаи реагентњо, ки ќобилияти тањшин кардани ифлоскунандањоро доранд иборат аст. Бо роњи кимиёвї аз обњои омехта мањлули моддањои ғайриорганикї ва органикиро, ки ќобилияти оксидшавї доранд, људо менамоянд.
Роњи таърихї, тањаввулотї, (эволютсионї) табиї ин роњи тозакунии биологї буда, дар навбати худ бо ду роњ:
1.Табиї.
2.Сунъї чараён мегирад.
Бо роњи табиї дар майдонњои махсуси обёришаванда ё майдонњои полоиши ба амал меояд. Дар ин майдонњо хатак ва наќшањои хосро дар пањноии 20 м ва дарозии 100-150м љой дода, гирдашонро бо хоктўда мебанданд. Дар оянда онњоро бо об пур мекунанд ва ин обњо дар натиљаи таъсири нурњои офтоб, шамол ва микроорганизмњо то таги њавзњо ва рўшноигузар мешаванд. Дар рўи об аз њисоби ифлосињо ќабати тунуке пайдо мекардад. Баъди чанд соли наомадани оби равон ин майдонњоро барои кишти алафњои дастпарвар ва боғњо истифолда мебаранд.
Бо роњи сунъи тозакунии оби равон дар хонањои махсус, ки биополишњо ва аэротенкањо ном доранд гузаронида мешавад. Дохили чунин “хонањо”-ро ки аз хишт, сементу бетон сохта шудаанд, бо љисмњои гуногун: сангрезањо, рег, пур мекунанд. Дар рўи онњо пардаи микроорганизњо (бактерияњо, соддатаринњо, обсабзњо ва ғ.) пайдо мешаванд. Дар љараёни фаъолият микроорганизмњо аввал моддањои органикиро истеъмол менамоянд, баъдан онњоро мепўсонанд ва обро тоза мекунанд.
Дар таркиби обњои рўзгор микроорганизњои патогенї (касалиовар) хело зиёданд. Бинобар ин обњои нушокиро ба воситаи хлори моеъшакл ё хокаи хлордор безарар мегардонанд.
Берангкунии обро дар корхонањои бофандагї бо усули тањшонкунии ғашњо ба воситаи сорбентњо ва коагулянтњо ба амал меоранд. Ин усулро инчунин усули маводї низ меноманд, чунки барои људо кардани ғажњо ба об маводњои махсус-коагулянњо (Al2(SO 4 )3, Al2(OH)5Cl, Fe2(SO4)3) илова менамоянд.
Оњаконии об барои паст кардани ишќорнокии гидрокарбонатии он ба амал оварда мешавад. Дар ин ваќт якбора дуруштї, миќдори намак, ғилзати ғашњои дисперсии дағал, пайвастњои оњан ва Н2SiO3 кам мешавад. Маводи ин раванд Ca(OH)2 мебошад.
Аз пайвастњои калсий ва магний тоза кардани обро нармкунии об меноманд. Яке аз усулњои пурсамари нармкунии об бо усули оњаки-содавї дар якљоягї бо фосфатї мебошад. Раванди нармкунї ба таомулњои зайл асос ёфтааст:
дуруштии муваќќатї, ихрољи ионњои оњан ва пайваст кардани дуоксиди карбон:
Ca(HCO3)2 +Ca(OH)2=2CaCO3 +2H2O
Mg(HCO3)2 +2Ca(OH)2=2CaCO3 Mg(OH)2 +2H2O
FeSO4Ca(OH)2 =Fe(OH)2+CaSO4
CO2+Ca(OH)2=CaCO3 + H2O
2) Таъсири соддаи калсиронида (Na2CO3), барои барњам додани дуруштии доимї:
MgSO4+Na2CO3=MgCO3 +Na2 SO4
MgCl2+Na2CO3=MgCO3 +2NaCl
Ca2SO4+NaCO3=CaCO3 +Na2 SO4
3) Таъсир кардани Na3PO4 бо њадафи пурра тањшонкунии катионњои Са2+ ва Mg2+:
3Ca(HCO3)2+2Na3PO4=Ca3(PO4)2 +6NaHCO3
3MgCl2+2Na3PO4=Mg3(PO4)2 +6NaCl
Дар замони муосир барои нармкунї ва бенамаккуни аз усули мубодилаи ионї васеъ истифода мебаранд. Моњияти усули мазкур аз он иборат аст, ки љисми сахт – ионит аз мањлули электролит ионњои мусбат ва манфї заряднокро ба миќдори эквивалент иваз менамояд. Ин равандро чунин навиштан мумкин аст:
2R/Na+ + Ca2+(Mg2+) = R2/Ca2+(Mg2+)+2Na+
2R/H+ + Ca2+(Mg2+) = R2/Ca2+(Mg2+)+2H+
R/H+ + Na+ = R/Na+ + H+
R/OH- + Cl- = R/Cl- +OH-
2R/OH- + SO42- = R2/SO42- + 2OH-
Дар раванди тозакунии обњои саноати, зимни људокунии суспензияњо дар истењсолоти мухталиф, инчунин дар раванди омодасозии об намакњои алюминий ва оњан ба сифати коагулянтњо ба таври васеъ истифода бурда мешаванд. Ибораи коагулятсия аз калимаи лотинии coagflatio гирифта шуда, маънояш ғафс (ғализ) шудан аст. Раванди коагулятсия – раванди муттањидшавии заррањои хурд бо заррањои калон дар системањои дисперсї дар зери таъсири ќувваи пайвастшавии заррањо мебошад, ки он ба тањшоншавии аз мањлули коллоидї меоваранд.
Яке аз шартњои тозакунии обњои саноати безараркунї ва тањшонкунии онњо аз заррањои хурди коллоидмонанд ба њисоб меравад. Тањшонкунї бо роњи истифодаи коагулянтњо ба амал оварда мешавад.
Тањия ва дар амал љорикунии технологияи њосилкунии коагулянтњо аз партовњои истењсолии дорои гилхокбуда (глинозем), имконият медињад, ки тўдањои партовї нест карда шаванд. Дар навбати худ ин имконият медињад, ки муњити атроф аз ифлосшавї нигоњ дошта шавад.
Ба сифати ашёи сараввал барои истењсоли коагулянтњои алюминийдор дар пажўњишгоњи саноат аз бисёр маъданњои табиї, ба монанди бокситњо, нефелинњо, коалинњо, саллитњо ва ғайра васеъ истифода мебаранд.
Ба сифати коагулянтњои оњандор асосан FeCl3.6H2, FeSO4.7Н2O, Fe2 (SO4)3+Fe2Cl3, ва Fe2 (SO4)3.6H2O истифода бурда мешаванд. Хлорид оњани (III)-ро одатан њангоми ба оњанпорањо таъсир кардани хлор ва замчи оњани хлоронидашударо бошад њангоми таъсири гази хлор ба FeSO4 мустаќиман дар истгоњњои обтозакунї њосил мекунанд. Замчи оњанро бошад аз мањлулњо њангоми бо роњи тезобкунонии оњан њосил мекунанд.
Коагулянтњои дорои оњан, ки зимни хлоронии резамайдањои оњан дар муњити обї ва њалкунии анодии оњан дар мањлулњои хлориди натрий ва њомузи сулфур њосил шудаанд, низ истифода бурда мешаванд. Намакњои оњан дар њудуди рН 3,5-6,5 ё 8-11 дорои хосияти коагулятсиякунии хуб мебошанд. Берангкунии об дар рН 3,5-5,0 хубтар мегузарад. Намакњои оњан бартаран зимни тозакунии обњои тираи дурушт хубтар фаъолият мекунанд.
Дар корхонаи «Тољиккимиё» њангоми истењсоли хлор ва каустика ва тоза намудани мањлулњои хлориди натрий аз сулфати натрий дар як шабонарўз ба миќдори зиёд дар обњои саноати љамъ мешаванд. Тоза намудани мањлулњои натрий хлор аз сулфат зарур аст, чунки мањлули аввалаи ба корхона дохил мегаштагї дар худ ба миќдори зиёд (6 г/л) сулфат дорад. Сулфатњо тез зам мешаванд ва ба тарзи манфї ба протсессњои электородї таъсир мекунанд, дар таркиби каустика миќдорашон зиёд мешавад, аммо муњимаш он, ки сулфатњо дар ваќти баровардани партовњо (шлакњо) дар сатњи элементњои гармкунанда аз оби олудашуда такшон шуда, мањсулнокии корро паст мекунанд. Ин гуна партовљойњои оби саноати миќдори калони майдони заминиро ишғол мекунанд, вале аз њама ногувории ин дар он аст, ки нигоњ доштани чунин партовљойњо ба муњити атроф зарари калон мерасонад. Хлориди натрий, ки дар таркиби ин партови обї аст, намаки зудњалшаванда ба њисоб меравад ва аз майдони партовљойњо ба ќаъри замин гузашта бо обњои зеризаминї ба масофањои хеле калон пањн мешавад.
2.2.Тањлили таркибї ва коркарди комплекси тоза
намудани обњои саноатии истењсоли хлороорганикї.
Барои тањлили таркиби оби баъди истењсолии истењсоли хлороорганикї, онро дар лаборатория аз ташхис гузаронидем.
Чунин масъала гузошта шуда буд, ки ин партовњо чунин тањлил карда шаванд:
1.Тањлили пурраи кимиёвии обњои партовии мављудаи корхонаи «Тољиккимиё» ва дигар обњои саноати мувофиќи методњои аз тарафи Госстандарт тасдиќ кардашуда.
а) Муайян намудани миќдори CaSO4.2H2O ва эњтимолоти талафоти он дар таркиби оби истењсолї.
б) Муайян намудани миќдори окислњои якунимтагї (полуторный) пеш аз коркарди обњои партовдор ва баъд аз он;
Мувофиќи ин тањлили пурра гузаронида шуд.
Натиљањои тањлили обњои партовї дар љадвали 4-5 оварда шудаанд.
Таркиби кимиёвии об
Љўйњои дар тањти назоратбуда рН=6,0 |
Обњои партовї рН=8,3 | ||||||
Анионњо |
Миќдор дар 1л |
Анионњо |
Миќдор дар 1л | ||||
мг |
мг,/экв |
%экв |
мг |
мг/экв |
%экв | ||
С1- |
213 |
6 |
69,23034 |
С1- |
177,5 |
5 |
62.00243 |
НСОз- |
0,1358 |
0,00228 |
0,03000 |
НСОз- |
0,1473 |
0.0030 |
0.0372 |
СОз2- |
13 |
0,2096 |
2,41800 |
Соз2" |
10 |
0.1612 |
1.99895 |
Р |
146,4 |
2,4 |
27,69213 |
Р |
163 |
2.7 |
33.4917 |
- |
- |
- |
6.0 |
0.2 |
2.48009 | ||
- |
- |
- |
- |
- |
- | ||
2,5 |
0,0543 |
0,62653 |
- |
- |
- | ||
Чамъ: |
375,0358 |
8,66672 |
99,997 |
Катионњо: |
356.6473 |
3.0642 |
100,009 |
Катионњо: |
48,64 |
4,0026 |
39,9716 |
48,64 |
4,0026 |
39,9716 | |
Са2+ |
120,24 |
6 |
59,9165 |
Са2+ |
120,24 |
6 |
59,9185 |
АР+ |
- |
- |
- |
А13+ |
- |
- |
- |
Ге3+ |
- |
- |
- |
Ге3+ |
- |
- |
- |
- |
- |
- |
- |
- |
- | ||
0,2 |
0,0110 |
0.1098 |
0,2 |
0.0110 |
0.1098 | ||
204,84 О-7 |
6.4* Ю-7 |
63,913*10-' |
6,4* Ю-7 |
0,2* Ю-7 |
1.9973* 10-7 | ||
Њамагї: |
169,08 |
10,0136 |
99,999 |
169,08 |
10.0136 |
99,9999 |