Кретиторлык берешек аудиті

3. есеп айырысуларды  ретке келтіру, несиелік борышты  төмендету бойынша ұсыныстар  жасау.

 Жабдықтаушылармен және мердігерлермен есеп айырысуды тексеруден бастап аудитор, жоғарыда аталғандай, несие берушілермен өзара салыстыру (түгендеу) жүргізу қажет. Өзара салыстыру, есеп айырысудың жағдайы туралы қатынас сауалнама арқылы, оған тексерудегі үйымға тиісті борыштарға көшірме- түсініктеме тіркеліп жүргізіледі.

Қатынас сауалнамалар, егер шоттарда қомақты сомалар көрсетілсе немесе жабдықтаушылардың сатып  алушылардан талап еткен шоттары  дуалы болған жағдайда растау үшін қолданылады. Қатынасқа шоттардағы қалдықтары туралы немесе егер де олардағы қалдықтары едәуір болса, шот -фактуралардағы мәліметтері енгізілуі мүмкін. Қатынас-растау шаруашылықтың бланкісінде толтырылуы мүмкін. Қатынасты алған шаруашылық растаған сомасын ғана көрсетеді. Несие берушілермен есеп айырысуды түгендеу жүргізу ауытқулар, сәйкессіздіктер, түсініксіздіктер анықталған есеп айырысуларға өте мұқият тексеру жүргізуге мүмкіндік береді.

Несиелік борыштардың  нақтылығын тексеру аудитордың маңызды  іс-әрекеттерінің бірі болып табылады, өйткені несиелік борыштар мен операцияларды  нақты ақшамен сөндіру (қайтару) залымдыққа, талан-таражға салуға және қаржылық қорытынды есеп мәліметтерін бұрмалауға мүмкіндік береді. Ұйымның несиелік борышын тексерген кезде, аудитордың басты мақсаты баланста көрсетілген оның көлемінің (шамасының) дәлдігін және дұрыстығын анықтау болып табылады. Бұл үшін, ол баланстағы мәліметтерін Бас кітаптағы, журнал-ордердегі, ведомотардағы және басқа да есеп регистрларындағы, машинажазбаларындағы жазуларымен салыстыруы қажет.

 

 

 

 

Пайдаланылған әдебиеттер:

 

1. ҚР «Аудиторлық қызмет туралы» заңы, 2 қараша 1998 ж.№ 304 (өзгертулерімен және толықтыруларымен).
2. «Аудит» З.Н. Әжібаева, Н.Ә. Байболтаева, Ж.Ғ. Жұмағалиева. Алматы – 2006
3. Президенттің “Қазақстан өз дамуындағы жаңа серпіліс жасау        қарсаңында. Қазақстанның әлемдегі бәсекеге барынша қаблетті 50 елдің қатарына кіру стратегисы” атты жолдауы 2006.
4. Аудиторлық қызмет туралы заң.
5. Егемен Қазақстан газеті 2007 жылғы 12 наурыз №63-64
6. Адамс Р, Основы аудита., Масква, «ЮНИТИ», 1995г.
7. Дюсембаев К.Ш. , Теория аудита, Алматы, Экономика, 1995г.
8. Биримкулова К.Д., Аудит. Проблемы и решения. // под ред. Чаловой К.Ч.// Бишкек, 1998г.
9. ҚР «Әкімшілік құқық бұзушылық туралы» кодексі – 30 қаңтар 2001 жыл, (өзгертулермен және толықтырулармен)
10. Абдыкалыков Г.А., Сатмурзаев А.А. Основы бухгалтерского учета и аудита. Учебное пособие, Уральск, Дастан, 2001г.
11. Ержанов М.С. «Теория и практика аудита», Алматы 1994г.
12. Ержанов М.С. «Аудит 1», Алматы, 2005г.

13. Радостовец В.К., Радостовец В.В., Шмидт И.О. «Бухгалтерлский учет на предприятии», Алматы, «Центраудит», 1998г.
14. Радостовец В.К. «Бухгалтерский учет в отраслях», Алматы, 2000г.