Информатика пәнінің оқу-әдістемелік кешендеріне сипаттама

Жаңа үлгідегі мектеп мұғалімі қандай болу керек? Деген сұраққа оның кәсіби шеберлігі жөнінде жалпы орта мектептің мұғалімдеріне қойылатын талаптар басшылыққа алына отырып, негізгі талаптар толықтырылып, жаңа реформалық үлгідегі талаптар ұсынылды. Бұл үшін мұғалімге педагогикалық мәселелер бойынша пәннің теориясы мен әдістемесі, педагогика саласы бойынша оның әдіснамалық негізін, ғылымның, танымның теориясы мен әдістерін меңгеру оның кәсіптік сапаларының қалыптасуы мен зерттеушілік қызметінің қалыптасуына өз септігін тигізеді. Сонымен, білім реформасы инновациялық-дидактикалық іс-әрекетті, инновациялық әдістерді және технологияларды, педагогикалық іс-әрекет субъектісінің дамуы мен өздігінен дамуына бағыт беретін талаптарды түзеді. Бұл міндеттерді жүзеге асыру үшін қазіргі мектептерге зерттеушілік-шығармашылығы талаптарын толық меңгерген, қызығушылықпен баланың жеке тұлға болып дамуына өз үлесін қоса алатын, баланы өздігінен өмірге жетелейтін ақыл-кеңес бере алатын мұғалім қажет.

Оқу процесінде көптеген күтпеген жағдайлар болады. Атап айтсақ: оқушылардың сабаққа үлгермеушілігі, ата-аналармен қарым-қатынас деңгейінің жеткілікті болмауы, құрдастарымен келіспеушілік жақтары және т.б. Бұл мәселелердің шешімін мұғалім әрбір баланы жеке дара зерттей отырып, мәселенің себебін зеректікпен анықтай алады. Егер ол мәселелер шешілмеген жағдайда бұл психологиялық соққыға тек қана мұғалім немесе мектеп, ата-ана ғана емес, қоршаған орта, құрдастары да әсер етуі мүмкін. Сондықтан асығыс шешім қабылдаудан бұрын мәселенің мән-жайын толық зерттеп біліп алу тағы да мұғалім үшін жауапты нәрсе. Мұғалім оқушының жас ерекшелігін ескере отырып, оқушылардың не қалайтынын қанағаттандыруды ұйымдастыруы қажет. Кез келген жаста оқушы үшін көпшілік алдында ұятқа қалу, беделін түсіру, ұрыс-жанжалға бару ішкі жан дүниесін бұзады. Сондықтан ұлы Абай атамыздың:

«Ақырын жүріп анық бас,

Еңбегін кетпес далаға.

Ұстаздық еткен жалықпас,

Үйретуден балаға» - деп айтқанындай, мұғалім үшін кәсіби шеберлікке жету, өз мамандығының данышпаны болу бір күнде пайда болатын дүние еместігін біз жақсы түсінуіміз керек және өмір бойы ізденушілікті, зерттеушілікті талап ететін мамандық екенін анық аңғарғанда ғана толық нәтижеге жете аламыз. Мұғалімнің әрбір сөзі мен ісі, қимылы, киімі, аяқ алысы, жүріс-тұрысы, көзқарасы психологиялық және ізгілік тұрғысынан шәкірт жүрегінен үлкен орын алады. Сондықтан әрбір ұстаз үшін оқу-тәрбие процесін ұйымдастыруда мол білімділікті, ақылдылықты, дұрыс іскерліктер мен дағдыларды қолдануды қажет етеді. Осы ретте кейбір мәселелерді жаңаша көзқараспен қарастыруды жөн деп есептей отырып, мынадай эталондарды атап өткен жөн:

- сабаққа педагогикалық-психологиялық талдау жасау;

- дамыта оқыту жүйесінің мәні мен міндеттері;

-сабақты ұйымдастырудың педагогикалық-психологиялық негіздері;

- мұғалім жұмысының шығармашылық сипаты.

 

12 жылдық білім беру барысында Информатика пәнін оқытудың нәтижелері

Білуі тиіс	Білуі тиіс	Білуі тиіс
- Компьютерде жұмыс жасағанда,санитарлық-гигиеналық талаптарды	- ЕТ кабинетінде компьютермен жұмыс барысында днесаулықтарын сақтап, техника қауіпсіздік ережесін қадағалауды	- Мемлекеттік ақпараттық сақтану жүйелерін
- компьютердің қосымша, яғни перифериялық құрылғыларын және олардың функцияларын	- ақпараттық және коммуникациялық технологиялардың қосымша бөліктері мен олардың функцияларын	- ақпараттық және телекоммуникациялық жүйелердің қосымша бөліктері мен олапдың функциялары
- MS Windows стандартты ортасын - MS Office элементарлық негіздерін	- негізгі қолданбалы бағдарламалар және жүйелік бағдарламалар: офистік бағдарламалар, корпоративті ақпараттық жүйелер, мультимедиа, интернет	- кең таралған қолданбалы және жүйелік бағдарламалар: проектілеу жүйелері, ғылыми бағдарламалық жасақтама, геоинформациялық жүйелер
- ақпараттық жүйелердің қолданылу орны: ролі және функцияларын	- ақпараттық жүйелердің мазмұны, құрамын	- ақпараттық жүйелердің деңгейлерін
- ақпараттық технологияның ролі мен функцияларын	- ақпараттық технологияның мазмұны және құрамын	- ақпараттық технологияның деңгейлерін
- Интернеттің элементарлық негіздері - веб-сайт, электрондық почта, веб-форум, веб-чат, электрондық магазин	- Ethernet, Extranet, Intranet және Internet желілік жүйелері-Google, Yandex, Yahoo, Aport  ақпараттық-іздеу жүйелері - e-Learning дистанциялық оқыту - видеоконференц байланыс - интерактивті технология - электрондық сауда	- WWW – World Wide Web дүниежүзілік ақпараттық портал - компьютер көмегімен өлшеу және есептеу технологияларының принциптері - компьютер мониторингі - интеллектуалды машиналар мен роботтар - электрондық үкімет
- алгоритмдер мен программалар	- моделдеу, конструктрлеу, проектілеу және басқару бағдарламалары	- компьютерді басқару объектілері мен жүйелерінің негіздері
- Интернетке қосылу - текстік, графикалық ақпараттарды құру, сақтау - аудио және видео ақпараттарды демонстрациялау	- Интернеттен қажетті ақпараттық ресурстарды іздеу және табу - инновациялық технологиялар білімін қолдана білу - құжаттарды анализдеу және синтездеу	- қажетті ақпараттық ресурстар кітапханасын дүниежүзілік ақпараттық портал -Интернет арқылы жіберу - графикалық бағдарламалар Photoshop, Corel Draw, Adobe Illustrator - AutoCAD БҚ

 

 

 

 

ҚОРЫТЫНДЫ

 

Сонымен, әлемдік тәжірибе көрсеткендей, білім берудің жаңа сапасына қол жеткізу 12 жылдық жалпы білім беретін мектептер жағдайында мүмкін болады, ол білім туралы құжаттардың айырбасталуын, бейімдік оқытуды, көптілділікті қамтамасыз етеді.

 Бүгінгі әлемдегі елдер мен халықтардың өзара тарихи байланысының дамуы, экономика, мәдениет пен ғылымның әлемдік деңгейге бет бұруы, ұлттық деңгейде қалуды көтермеуі, ғылыми-білімнің түрлі салаларында әлемдік іс-тәжірибені оқып үйренудің қажетті шарт екенін дәлелдеуде.

Ертеңгі келер күннің бүгінгіден де нұрлы болуына ықпал етіп, адамзат қоғамын алға апаратын құдіретті күш тек білімге ғана тән. Қай елдің болсын өсіп-өркендеуі, өркениетті дүниеде өзіндік орын алуы оның ұлттық білім жүйесінің деңгейіне, даму бағытына тікелей байланысты.

Келешегімізден үмітті болуымыз үшін жас буын өскенде, ата-баба мұрасын білу қажет. Ол үшін жас буынды уақыт санына төтеп беріп, тұрмыс өлшеміне шақ келген ата-бабаларымыздың қасиетті тәжірибесімен ауыздандыру керек. Себебі, қазіргі адамгершілік, әдептілік, имандылық сынды шынайы қасиеттерді адамзаттың әлсіз тұсы деп қарауға жетіп қалған техногендік өркениеттіліктің уытын қайтару үшін салт-дәстүрлерге маңызды рөл жүктеледі. Мектепте оқытылатын информатика пәні оқушыларға компьютерлік технологиялардың барлық мүмкіндіктерін үйретуге негізделген. Міне осы білім беруді ұлттық негізде тәрбиелік жұмыстармен байланыстыра жүргізсе оқушыларды ұлттық рухта тәрбиелеуге болады.

Қорыта келгенде айтарым, білім-қоғамды қанағаттандыратын, рухани мұраны сақтайтын ұрпақ пен ұрпақты сабақтастыратын құрал. Сондықтан, оқушының елдің ертеңі, үміт күтер азаматы екенін ескере отырып, тұлға ретінде қалыптастыру, олардың білім деңгейлерінің әлемдік стандартқа сай болуға лайықты жұмыс істеу, білімді де тәрбиелі азамат тәрбиелеу бүгінгі күннің басты талабы.

Қолданылған әдебиеттер:

1. 12 жылдық білім беруге өтудің эксперименттік жұмыстарын ұйымдастыру туралы: ҚР Білім және ғылым министрлігінің 327 бұйрығы. Астана,2001 жылдың 10 мамыры  // Қазақстан мектебі.-2001.-С.7.-1б
2. 12 жылдық мектептің негізгі орта буынының білім мазмұны // Қазақстан Тарихы. -2006. -3.-С. 3-10б
3. Ізмұқанов М «12 жылдық оқу мерзіміне көшу туралы» // Бастауыш мектеп. -2004–С.1-3-5б
4. Құланбай Ә «Он екі жылдық білім беру жүйесі» // Егемен Қазақстан. 2003.-С. 22 қаңтар
5. Аймауытов Ж «Сабақтың комплекстік жүйесінің әдістері» Қызылорда, 1929ж -58б
6. Рахметова С.Р «Бағдарламалар. 12 жылдық мектептің 1-4 сыныптары» Алматы: «Атамұра»,2004ж-19б
7. Құрманалиев М «Әлемдік білім кеңістігіне ену мақсатымыз» // Қазақстан Мұғалімі. -2006.-30 қыркүйек. –Б.3
8. Құсайынов А «Он екі жылдық оқу:салыстырмалы көзқарас» // Егемен Қазақстан. -2001. –С.24 тамыз
9. Құсайынов А «Сапалы білім-заман талабы» // Егемен Қазақстан. -2007-2 қараша.-№339-340.-Б.8
10. Құсайынов «Білім реформасы:Дамыған елдер тәжірибесі // Егемен Қазақстан. -2005. -23 маусым. –С.139.-4б
11. Құтпанбаев Ә «Он екі жылдық білімнің қажеттілігі // Ұлт Тағлымы. -2001. –С.4-5.-73-79б
12. Қазақстан Республикасында 12 жылдық жалпы орта білм беру тұжырымдамасы // Қазақстанның Білім және Ғылым Әлемі. -2006. -2.-С.5
13. Қазақстан Республикасында 12 жылдық жалпы орта білім беру тұжырымдамасы // Мектеп. -2006. -2.- С. 6-11б
14. Қазақстан Республикасының 2015 жылға дейінгі білім беруді дамыту тұжырымдамасы // Қазақстан Мұғалімі. -2004-С. 20 қаңтар
15. Әбілқасымова А «Мектеп реформасы: 12 жылдық білім беруге көшу қажет пе? // Егемен Қазақстан. -2004-С.24 ақпан
16. Өтеғали Е «12 жылдық эксперимент сыныптарда информатика пәнін оқыту ерекшеліктері» // 12 жылдық білім беру. -2007.-12б
17. Буранбаев Л.С «Жалпы білім беру мекемелерінің қызметі негізінде 12 жылдық білім беру жүйесіне көшу» эксперимент жұмысының нәтижелері // Шағын Мектеп. -2004. -2 -1-13б
18.   «6 жасар балалардың психологиялық аспектілері»  // ХХ1 ғасыр мектебі. -5-7б 
19. «12 жылдыққа көшу жағдайында эксперимент барысында бастауыш сыныпта информатика пәнін оқытудың үлгісі»  Информатика негіздері 2008ж-№2-24б
20. «Информатика негіздері»  2003-№5, 29-30
21. Мәдиева Қ. «12 жылдық білім беруді жүзеге асырайық» // Қазақстан мектебі. -2005.- №7. -3 б.
22. Бабанский Ю.К., Сластенин В.А., Сорокин Н.А и др. «Педагогика». – М.:Просвещение, 1988. – 479 б.
23. Денев Д.Ж. «Бастауыш кластар педагогикасы. ІІ бөлім – Дидактика – Благоевград кітап баспасы. 1983.
24. Огородников И.П. «Сабақтың тиімділігін көтеру» - М, Білім, 1990.
25. Рутинштейн С.Л. «Ойлау және оны зерттеу жолдары» - М. 1968-347 б.
26. Ж.А.Қараев т.б.  «Оқулықтар, оқу-әдістемелік кешенінің құрамы мен оқу бағддарламаларын әзірлеуге және сараптауға қойылатын дидактикалық талаптар»  Алматы.: РБК, 1998.