Интернет технологиялары

МАЗМҰНЫ

 

1	Кіріспе	7
2	Есептік-теориялық  бөлім	8
2.1	Internet желісі туралы  жалпы түсінік	9
2.2	TCP/IP хаттамалары. Олардың  принциптері	13
2.2.1	IP хаттамасы	20
2.2.2	IP-адрес құрастыру  принциптері	21
2.3	үй желісін  құру принциптері	22
2.4	Internet желісі мүмкіндігі	23
2.4.1	Міндеттерді қою	23
2.5	Міндеттерді шешу әдістерін  талдау	24
2.6	OSI  базалық моделі (Open System Interconnection)	24
2.7	Желілік қондырғылар  және коммуникация құралдары	29
2.8	Есептеуіш желі топологиялары	32
2.9	Ақпаратты беру әдісі бойынша желілерді құрастыру типтері	39
2.9.1	Token Ring локалды желісі	32
2.9.2	Arknet локалды желісі	32
2.9.3	Ethernet локалды желісі	33
3.1	Локальды желілерге  арналған желілік операциялық жүйелер	41
3.1.2	NetWare 3.11, Nowell Inc	41
3.1.3	LAN Server, IВМ Согр	42
3.1.4 3.1.5 3	VINES 5.52, Banyan System Inc Windows NT Advanced Server 3.1, Microsoft Corp Экспериметалды-практикалық  бөлім	42 43 51
3.1	мектептің локалды желісін құру	54
3.2	желі арқылы мектеп компьютерін  басқару	53
4.	Экономикалық бөлім	57
4.1.	Бизнес жоспар	56
5.	Өмір сүру қауіпсіздігі	65
5.1.	Мектептегі компьютерлердің  қауіпсіздігін қорғау	66
5.2	Кондиционерлерді таңдау	67
5.3	Жұмыс орынының жарықтығын есептеу	68
5.4	Эвакуациялық жолдарды есептеу	69
5.5	Желдету жүйесінің есептеулері	73
6	Қорытынды.	78
7	Пайдаланылған әдебиттер тізімі	79

 

 

 

 

 

 

 

Кіріспе

 

Қазіргі күні әлемде 130 миллион компьютер бар және оның 80 пайызы офистердегі кішігірім локалды желілерден бастап, Internet сияқты глобалды желілерге дейінгі түрлі ақпараттық-есептеуіш желілерге біріктірілген. Компьютерлердің желілерге бірігуі бірнеше маңызды себептерге байланысты, мысалы, ақпараттық хабарламалардың таратылу жылдамдығының артуы, пайдаланушылар арасындағы тез ақпарат алмасу мүмкіндігі, жұмыс орнынан кетпей-ақ хабарлама жіберу және алу (факстар, E – Mail хаттар және т.б.) жер шарының кез келген бөлігінен ақпаратты бір сәтте алу, сонымен қоса түрлі бағдарламалық қамту бойынша жұмыс істейтін фирмалардың компьютерлерінің арасында ақпарат алмасу мүмкіндігі болды.

Есептеуіш желілердің мұндай потенциалды мүмкіндіктері өндірістік процестің өңдеу жұмыстары мен  практика кезінде оларды ескермеуге болмайтынын көрсетті. 

Сондықтан қазігргі кезде  ақпараттық есептеу желілерін ұйымдастыру  барсында ғылыми-техникалық талаптарға сай  өңдеу керек.

Соны ескере отырып бұл  дипломдық жұмыста компьютерды  алстан отырып желі арқылы басқару  жобасын құрдым.

Диплом жұмысының мақсаты –мектептегі компютерлік класстің  барлық компьютерлерін желі арқылы басқара отырып оған керекті програмаларды операциялық жүйені антивирустық програманы және басқа мәлметтерді   тек Интернет арқылы TeamViewer 8 программасының көмегімен жүзеге асырып отыру. Сонмен қатар жоғары сыйымдылықтағы мәлметерді тасмалдау үйде отырып  басқа орындағы компьютердің ішімен жұмыс жасау.

Жасалынған жұмыс нәтижесінде  желі арқылы желідегі компьютерлерді басқару уақыт унемдеу бір  орында жұмыс ұйымдастыру казіргы  кездегі жаңа технологиялнің мүмкындіктерінен  толықтай  пайдалану .

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

                                   2  Есептеу-теореялық бөлім

     2.1  Internet желісі туралы жалпы түсінік

 

Internet желісі – локалды  желілерді және жаһандық желілерді  біріктіретін желілердің желісі. Сондықтан, желіні құру принциптерін  талқылау кезінде ТСР/ІР желіаралық алмасу хаттамаларының тобы маңызды орын алады.

«ТСР/ІР» термині арқылы әдетте ТСР және ІР хаттамаларына  қатысы барлардың бәрін түсіндіруге  болады. Бұл көрсетілген аттары бар  хаттамалардың өздері ғана емес, сонымен  қоса ТСР және ІР-де құрастырылған  хаттамалар және қолданбалы хаттамалар.

ТСР/ІР хаттамаларының негізгі  міндеті пакеттік кіші желілердің шлюз арқылы желіге біріктіру болып табылады. Әрбір желі өзінің жеке заңы бойынша  жұмыс істейді, бірақ шлюз басқа  желіден де пакеттерді қабылдай алады  және оны керекті мекенге жеткізе алады. Шындығында бір желідегі пакет басқа кіші желілерге шлюздер реті арқылы беріледі, бұл пакеттің маршрутын бүкіл желі бойынша қамтамасыз етеді. Шлюз деп желілердің біріккен нүктесін айтуға болады. Мұнда локалдық желілермен қоса глобалды желілер де біріге алады. Шлюз ретінде арнайы құралдар, маршрутизаторлар, сонымен қоса пакеттер маршрутизациясы қызметін атқаратын бағдарламалық қамтуы бар компьютерлер де болуы мүмкін.

Маршрутизация дегеніміз  – пакеттің бір желіден екіншісіне өту жолын анықтайтын процедура. Жеткізудің мұндай механизмі желінің барлық түйіндерінде ІР хаттамаларының болуының арқасында мүмкін болады. Internet желісінің пайда болу тарихына қарасақ, басынан-ақ пакеттер коммутациясы желісінің ерекшеліктерін өңдеу мақсатқа алынған болатын. Бұл дегеніміз, желі бойынша жіберілетін кез келген хабарлама жіберілер алдында фрагменттерге бөлінуі керек. Әрбір фрагментте жіберуші мен алушының мекен-жайы және пакеттің номері болуы керек. Мұндай жүйе әрбір шлюзде ағымдағы ақпаратқа негізделген маршрутты таңдауға мүмкіндік береді, бұл жүйенің сенімділігін арттырады. Әрбір пакет жіберушіден алушыға өзінің жеке маршруты бойынша өтуі мүмкін. Пакетті алу ретіне аса мән беріле бермейді, өйткені әрбір пакет хабарламадағы өз орыны туралы ақпарат беріп отырады.Бұл жүйені құру кезінде оның ұзаққа шыдауы және хабарламаны жеткізу сенімділігі ескерілген, себебі бұл жүйе территориясында ядролық соққы бола қалған жағдайда Америка Құрама Штаттарының Қарулы Күштерін басқаруды қамтамасыз ете алуы керек болатын. Жұмыс тобын ұйымдастыратын коммутаторлар, желінің екі сегментін  байланыстыратын және әр қайсысының графигін оқшаулап отыратын көпірлер және де локалдық есептеуіш жүйенің бірнеше сегментін біріктіруге мүмкіндік

 

 

 

    Жұмыс тобын ұйымдастыратын коммутаторлар, желінің екі сегментін  байланыстыратын және әр қайсысының графигін оқшаулап отыратын көпірлер және де локалдық есептеуіш жүйенің бірнеше сегментін біріктіруге мүмкіндік   

беретін switch – бұлардың бәрі IEEE 802.3 немесе Ethernet желілерінде  жұмыс істеуге арналған қондырғылар. Бірақ, маршрутизаторлар (routers) деп аталатын жабдықтардың ерекше түрі бар, олар күрделі конфигурациялы желілерде оның бөліктерін түрлі желілік хаттамалармен байланыстыру үшін (оның ішінде глобалды (WAN) желілермен), және де графикті тиімді бөлу үшін және желі түйіндері арасында альтернативті жолдарды пайдалану үшін қолданылады. Негізгі мақсат – түрлі желілерді қосып, альтернативті жолдарға қызмет ету.

Маршрутизаторлар өз порттарының саны және типі бойынша  ерекшеленеді. Маршрутизаторлар, мысалы Ethernet локалды желісінде трафикті тиімді басқару үшін, Ethernet желісін басқа, мысалы Token Ring, FDDI желілерімен байланыстыру және де локалдық желілердің глобалды желілерге шығуына көмектесу үшін қолданылуы мүмкін.

Маршрутизаторлар желілік деңгейдегі (OSI моделіндегі үшінші) хаттамалар негізінде трафикті басқара алады, бұл коммутаторлармен салыстырғанда жоғары деңгей болып табылады. Мұндай басқару желі топологиясының күрделеніп, оның түйіндерінің саны көбейген кезде пакетті тез әрі тиімді жеткізу қажеттігі туындаған кезде керек болады. Жолды таңдаудың екі негізгі алгоритмі бар: RIP және OSPF. RIP маршрутизациясының хаттамасын пайдалану кезіндегі негізгі критерий «хоптардың» (hops), яғни түйіндер арасындағы желілік қондырғылар санының аз болуы болып табылады. OSPF-ны пайдалану кезінде хоп сандарының аз болуы ғана емес, басқа да критерийлер: желінің өнімділігі, пакетті беру кезіндегі кешігулер және т.б.

Желілердегі  маршрутизация  бес атақты желілік хаттамаларды: TSP/IP, Novell IPX, Apple Talk II, DECnet Phase IV және Xerox XNS пайдалану арқылы жүзеге асады. Егер маршрутизаторға белгісіз форматтағы пакет кездессе ол онымен үйренуші көпір ретінде жұмыс істейді. Сонымен қоса, маршрутизатор трафик локализациясының көпірге қарағанда жоғарырақ деңгейін қамтамасыз етеді, кең таратылатын пакеттердің және белгісіз мекенге бағытталған пакеттердің мекенін анықтай алатындығына сәйкес сүзгіден өту мүмкіндігін қамтамасыз етеді.

 

          2.2. TSP/IP хаттамалары. Олардың принциптері.

 

Желіаралық байланыстарды қарастырған кезде барлығы International Standard Organization (ISO) өңдеген стандарттарға сүйенеді. Бұл стандарттар «желілік алмасудың жетідеңгейлік моделі» немесе ағылшынша «Open System Interconnection Reference Model» OSI (Ref.Model) деп аталады. Бұл моделдегі ақпарат алмасу 2.1- суретінде көрсетілген. Суретте көрініп тұрғандай, бұл моделде желілердің физикалық байланысуынан бастап қолданбалы

бағдарламалық қамтудың алмасу хаттамаларына дейін көрсетілген.

    Моделдің физикалық деңгейі мәліметтерді берудің физикалық желісінің сипаттарын анықтайды., бұл желіаралық алмасу үшін қолданылады. Бұл деңгейдің стандарттары мыналар: RS232C, V35, IEEE 802.3 және т.б.

Каналдық деңгейге SLIP (Strial Line Internet Protocol), PPP (Point to Point Protocol), NDIS, пакеттік хаттама, ODI сияқты хаттамалар жатады. Бұл жерде бір жағынан, хаттамалар қондырғылар драйверлері және қондырғылар арасындағы   және екінші жағынан, операциялық жүйелер мен қондырғылар драйверлері арасындағы арабайланыс хаттамалары туралы сөз болады.

Желілік (желіаралық) деңгейге мәліметтерді жіберіп және алуға жауап беретін хаттамалар жатады. TSP/IP желілеріне IP (Internet Protocol) хатамасы жатады. Осында нақты жіберуші және алушы анықталады, нақты осында пакетті желі бойынша жеткізуге керекті ақпарат болады.

Транспорттық дкңгей мәліметтерді жеткізу сенімділігіне  жауарп береді, және мұнда бақылаушы  сумма тексеріліп, хаттамаларды жинаутуралы  шешім қабылданады.

 

 

2.1 - сурет Желілік алмасудың жетідеңгейлік моделі OSI

 

Internet-те транспорттық деңгей екі хаттама TSP  (Transport Control       Protocol) және UDP (User Datagram Protocol) арқылы көрсетілген.

Сессия деңгейі қолданбалы бағдарламалық қамту арасындағы байланыс стандарттарын анықтайды. Бұл деңгейге шартты түрде TSP, UDP және Berkeley Sockets хаттамаларының порттар механизмін келтіруге болады.

     Мәліметтермен алмасу деңгейі қолданбалы бағдарламаларымен бірге (Presentation Layer) мәліметтерді сессияның аралық форматынан қосымша форматқа ауыстыру үшін керек. Internet-те бұл ауысу қолданбалы бағдарламаларда көрсетілген.

         Қолданбалы бағдарламалар және қосымшалар деңгейі осы қолданбалы бағдарламалардың мәліметтер алмасу хаттамасын анықтайды. Internet-те бұл деңгейге мына хаттамалар жатады: FTP, TELNET, HTTP, GOPNER және т.б..

Жалпы алғанда TSP хаттамасының ағымы OSI моделінен бөлек болып  келеді. Әдетте оны 2.2 - суретте көрсетілген схема түрінде түсіндіруге болады.

 

 

 

2.2- сурет TSP/IP хаттамаларының құрылымы

 

Бұл схемада желіге жетер  деңгейде физикалық қондырғыларға жетер жолдың барлық хаттамалары орналасқан. Жоғарырақ желіаралық алмасу хаттамалары орналасады: IP, ARP, ICMP. Одан жоғарыда негізгі транспорттық хаттамалар TSP және UDP орналасады. Транспорттық деңгейдің үстінде қолданбалы деңгейдегі хаттамалар орналасады.

OSI классификациясына  сүйене отырып TSP/IP хаттамаларының  архитектурасын мына модельде көрсетуге болады (2.3-сурет).

Схемада тікбұрыштар  түрінде пакеттерді өңдейтін модульдар, линиялармен – мәліметтерді беру жолдары көрсетілген. Бұл схемадағы терминологияны талдап көрейік:

Драйвер – желілік  адаптермен тікелей қатынаста болатын  бағдарлама.

Модуль – драйвермен, желілік қолданбалы бағдарламалармен және басқа да модульдермен байланыста болатын бағдарлама.

Схема жеті түйіндерінің локалды жүйе Ethernet арқылы қосылу жағдайына сәйкестендіріп жасалған, сондықтан блоктар атауы осы ерекшелікті бейнелейді.

Желі түйінінде TCP/IP хаттамаларын жүзеге асыратын модульдер схемасы

 

2.3 сурет - Желі түйінінде TCP/IP хаттамаларын жүзеге асыратын модульдер

 

Желілік интерфейс –  компьютерді желіге қосатын физикалық  жабдық. Біздің жағдайда – Ethernet картасы.

Кадр -  желілік интерфейсті  қабылдайтын және жіберетін мәліметтер блогы.

IP-пакет – IP модулінің  желілік интерфейспен алмасатын мәліметтер блогы.

UDP-датаграмма - IP модулінің  UDP модулімен алмасатын мәліметтер  блогы.

ТСР-сегмент - IP модулінің  ТСР модулімен алмасатын мәліметтер блогы.

Қолданбалы хабарлама  – желілік қосымша бағдарламалары транспорттық деңгей хаттамаларымен алмасатын мәліметтер блогы.

Инкапсуляция – бір  хаттама форматындағы мәліметтердің  басқа хаттама форматында жинақталу  тәсілі. Мысалы, IP пакетінің Ethernet кадрында немесе ТСР-сегменттің  IP-пакетте  оралуы.

Жоғарғы деңгейдегі хаттамалардың TSP/IP хаттамаларына инкапсуляциясы

 

 

 

 

2.4 сурет - TSP/IP хаттамалары