Электронды оқу құралдарын дайындау мәселелері

г) оқыту процедураларын жаңалау.

Сабақтың мақсаты оқушы әрекеттерін сипаттайды.

- П.Т оқушының оқу  материалын толық игеруін бірнеше  тізбекті оқыту процедуралар  көмегімен, яғни оқу материалын  кішігірім фрагменттерге (оқу элементтеріне) бөліп, біртіндеп оқыту идеясына сүйенеді.

Оқу процесі модульдік сипатқа ие болады. Ағымдық бақылауды тексеру жұмыстары құрастырылады және берілген оқу элементтерін толық игергенге дейін түзетулер жүргізіледі. Ағымдық баға математикалық ұғым қалыптастыруда қайтадан шығарылды, "қолданды" "құрды" түрлеріне бөлінеді.

- ПТ-ы қолдану жақсы  нәтиже береді, алайда оған шектеулер  қойылады:

а) Оқу элементтеріне бөліне алатын материалдар ғана игеріледі;

ә) Оқу материалын игеру негізінен репродуктивті (ішінара ізденіс)

деңгейде жүргізіледі.

Бұл қайшылықты шешу және репродуктивті жұмыс тәсілінен ізденісті оқытуға көшу үшін келесі оқу әрекеттерінің тізбегін қосу қажет:

а) келесі үғымды игеру үшін оқушының қандай да бір нақты білімі болуы керек;

ә) білімдерді қолдану біліктіліктерін ішінара ізденіс деңгейінде қалыптастыру;

б) оқушының топпен және дара жұмыс жасау іс-әрекеттері жалпы және оқу элементі бойынша көрсетіледі;

в) қиындатылған жағдайда біліктілігін өңдеуді ұйымдастыру;

г) мұғаліммен үздіксіз кері байланыс жасау арқылы өз бетінше іс-тәжірибелерді ұйымдастыру;

д) ізденіс деңгейіне өту: мәселе жағдайларын ұйымдастыру - оқу есебін модельдеумен нақты берілген есепті шешу және ол модельді келешекте дербес есептерді шешуде қолдануға түрлендіру (имитациялық модельдеу);

е) оқушылардың өз іс-әрекеттерін мұғаліммен және оқу тобымен міндетті түрде талдауы (рефлекция)

- Оқыту мақсатын құруда  өлшеу приборларын және үғымдарды  игеру дәрежесін өлшеу процедураларын  құру. Бұл жерде әрбір окыту  деңгейіне арналған тапсырмалар тест түрінде болады. Қорытынды процедуралар ағымдық және соңғы стандартталған тапсырмалардың жиынтығынан автоматты түрде және оқыту деңгейлері мен барлық оқыту мақсаттары түрлерін қамтитындай болып алынады.

- ПТ жетістіктерімен  қатар оқушының оқу іс-әрекеттерін ынталандыру мәселесі құрастырылғандығы қойылады.

Функция ұғымын қалыптастыруда функцияның әртүрлі тәсілдермен: кесте түрінде, формула арқылы, графикті түрде, абсцисса мен ордината жүбы түрінде берілуі мүмкін екендігін мысалдар арқылы оқушыларға жеткізу керектігіін ескердік. Математикалық ұғымды қалыптастыру процесінде жалпылаудың әртүрлі тәсілдері мен деңгейлері қарастырылды. Жалпылаудың ең көп тараған тәсілдері дербестен жалпыға және жалпыдан дербес жағдайға өтуге тоқталайық.

Математикалық ұғымдарды қалыптастыру іс-тәжірибесінде және психолог ғалымдардың зерттеулерінде орта сынып оқушыларына үғымды ендірудің индуктивті-дедуктивті тәсілін қолдану тиімді екендігін көрсетуде.

Ұғымды игеру үғымның мазмұнын, оның көлемін, басқа да ұғымдармен және дәйектермен маңызды байланысын игеруді қамтиды. Сондықтан да математикалық үғымдарды игеруге бағытталған тапсырмалар жүйесі оның барлық маңызды қасиеттерін ашатындай тапсырмалардан (үғымның мазмұны) және оларға үқсас барлық есептерден (ұғымның көлемі) тұруы керек. Сызықты функцияның маңызды емес белгілерін ескере отырып, мұғалім сызықты функция үғымын игертуге келтіретін әртүрлі дербес тапсырмалар құрастырады.

Бұл тапсырмалар жинағы көрнекіліктің сызықты функция ұғымын қалыптастырудағы ролін анық ашып көрсетеді. Ұғымды калыптастырудағы көрнекілік дидактикалық припципі жүзеге асады. Оқытудағы көрнекіліктін ролін Д.Н.Богоявленский және Н.А.Менчинская психологиялық түрғыдан талдап, оны оқушының оқу-танымдық іс-әрекеттеріндегі алғашқы баспалдақ деп көрсеткен. Сол арқылы ақыл-ойдағы талдау және жинақтау жүргізіліп, сөзбен айтып жеткізуге әкеледі.

Г.Н. Саранцев өзінің кітабында үғымды қалыптастыру процесін қарастыра отырып, ақыл-ой іс-әрекеттерінің әрбір кезеңін жүзеге асыру үшін арнайы тапсырмалардың қажеттілігін көрсетеді. Мысалға, ұғымды қалыптастырудың бір кезеңіне оның логикалық құрылымын игеру жатады деп көрсетеді. Ол кезеңнің тапсырмаларына танып-білу, салдар шығару, шартты талдауға қатысты тапсырмалар жүйесі қолданылады. Бұл тапсырмаларды толықтыру арқылы белгілі бір шарттан объектінің ұғымға қатыстылығы шығады. Осылайша, тапсырмалар жүйесі математикалық үғымдарды қалыптастыру үшін көлемі жағынан үлкен және жан-жақты әрі жақсы дәрежеде құрылған болуы шарт.

Бұл мысал арқылы дербестен жалпыга өту, яғни әртүрлі жағдайларды қарастыра отырып, функцияны белгілеудің жалпы формуласын Ү(х) - ке келіп отырмыз. Алда жалпыдан дербес жағдайларға келу және дербес жағдайларды барынша толық қарастыратын тапсырмалар көмегімен функция ұғымын санада бекіту міндеті түр.

Осындай кемшіліктерді жеңу үшін оқушының информацияны қабылдау мүмкіндігі ескерілген, оқыту әрекеттеріне және қиыншылықтарға көзқарасын алдын-ала болжауға бағытталған дидактикалық құрылым қажет. Мұндай негізігі тәсілдердің бірі-"Ойлауды модельдеу". Нәтижеде мұғалім материалды оқушы көзімен көріп, оқыту нұсқасын белгілейді. Оқыту процесін оқушы оқыту "объектісГ түрінде емес, "субъектісі" түрінде болатындай ұйымдастыру керек.

- ПТ іс-тәжірибелік  дидактиканың дамуына, негізгі математикалық  ұғым қалыптастыруға арналған дайын педагогикалық нәтиже құруға түрткі болады. Әрине, од кез келген математика мұғалімінің жоғары көрсеткішке қол жеткізуіне көмектеседі. Қүжаттар пакетіне математиканы окыту мақсаттары мен мазмұны, оқытудың барлық кезеңдерін қамтитын оқыту операциялары мен тесттік тапсырмалар кіреді. Пакет математикалық үғым қалыптастыруға арналған программалық құрал болып табылады. 

 

 

 

3.3. Delphi программасын қолдану

 
Бірінші бөлім жеке файл түрінде сақталған және ол Delphi ортасындағы бірнеше формалар арқылы ұсынылады. Файлды іске қосканда экран бейнесі 1-суреттегідей болады: 

 

 

 

1-сурет. Интегралдың анықтамасы

Терезенің Кері түймесі шертілсе, пайдаланушы бастапқы терезеге қайта оралады. Ал туындыны оқытудың келесі кезеңіне өту үшін терезенің Келесі түймесін шерту керек. Сонда экранда интегралды есептеудің ережелері бар терезе шығарылады. Мұнда интегралды есептеудің үш ережесі келітірілген. Осы сияқты интегралды есептеудің басқа да ережелерін енгізіп қоюға болады. Оларды жаңа форма ашу арқылы және осы формата жаңа командалық түйме қосу арқылы жүзеге асыру мүмкін. Жалпы әрбір ережеге жеке форма құрып, оны толығымен түсіндіріп өтуге де болады.

Туындыны есептеудің ережелері терезесіндегі Кері түймесі шертілсе, туындының анықтамасы қайта көрінеді. Бұл анықтаманы ±мытып қалған жағдайда оны қайта оқып алуда ыңғайлы.

Ал терезенің Келесі түймесі шертілгенде, туынды тақырыбына мысал келтірілген терезе ашылады. М±нда интегралға нақты мысал беріліп, оны есептеу тәсілдері келтірілген.

Интегралды және оның қолданылуы тақырыбын оқыту кезеңі мысал келтірумен аяқталады. 

 

ІІІ. Ќорытынды        

 Ќорыта айтќанда  дипломдыќ жұмыстыњ нәтижесі Delphі  программалау тілін ќолданып  Информатика пәнінен электрондық оқулықты пайдалану технологиясы жасалды..  Бұл жүйеге мәліметтерді классификациялау және ұйымдастыру‚ бөлімдері енген. Аќапараттыќ жүйеніњ нәтижесінде мәліметтер компьютерге енгізілді және өњделеді. Программада мұѓалімдерініњ жұмысын біраз жењілдету және де уаќытты тиімді пайдалануды көздедім. Біраќ бұл программа ешќашан мұѓалімніњ орынын толыќ алмастыра алмайды, өйткені  оќушыларға әрќашан сұраќтарына жауап беріп отыратын адам ќажет.

Компьютердің мультимедиялық мүмкіндіктерін қолданып туындыны оқыту жағдайында оқушының өз бетінше оқып-үйрену мүмкіндіктері жүзеге асырылады.

Бұл жұмыстыњ нәтижесінде ХХІ-ші ѓасыр талабына сай ќолдануѓа болатын берілгендер ќоры жасалынды. Бұл берілгендер ќорын Delphі программасында жасадым. Себебі‚ Delphі программасымен жұмыс істеу принцмптері Wіndows жүйесіне негізделген‚ оныњ объектілері терезе түрінде ашылады. Сондыќтан Wіndows жүйесімен таныс болѓан ќолданушы Delphі программасында берілгендер ќорымен жұмыс істеу ќиындыќ тудырмайды.        

 Жұмысымды әрі ќарай  жалѓастыруѓа да болады, өйткені  бастауыш сынып оќушыларын, тек  ќана программалау тілін үйретуге болады. 

 

 

  

 

 

  

 

 

 

Пайдаланылған әдебиеттер

1.    Х.Жантелі. Оқытудың компьютерлік программаларын кұру технологиясын жетідіру. //Халықаралық ғылыми-әдістемелік конференцияның еңбектері. Шымкент.2004. 446-449 б.

2.    Халықова  Г. және  т.б.   Электронды  оқулықты  дайындаудың талаптары. //  Халықаралық ғылыми-әдістемелік конференциясының еңбектері. Шымкент. —2004. -469 б.

3. Дарахвелидзе П. Г., Марков  Е. П.   Delphi - среда визульаного программирования: - СПб.:ВНV - Санкт- Петербург, 1996. - 352 с.

4. Дарахвелидзе П. Г., Марков Е. П., Котенок О. А.

Программирования   Delphi 5 - СПб.ІВХВ - Санкт- Петербург, 2001.- 784 с.:ил.

5. Фараонов В. В.    Delphi 4. Учебный курс. -М.: «Нолидж», 1999. 464 с., ил.

6. Фараонов В. В.    Delphi 5. Учебный курс. - М.: «Нолидж», 2000. -608 с., ил.

7. Фараонов В. В. Турбо  Паскаль 7.0. Начальный курс. Учебное  пособие. М.: «Нолидж», 1997. - 432 с., ил.

8. Гофман В.Э., Хомоненка  А. Д. Delphi 5. - СПб.: БХВ - Петербург, 2001.-800 с.: ил.

9. БобробскийС. Delphi 5. Учебный  курс. М; «Нолидж», 2000.-465 с., ил. 

 

 

  

 

 

  

 

 

 

unit Marc1;

interface

uses 

Windows, Messages, SysUtils, Classes, Graphics, Controls, Forms, Dialogs, 

StdCtrls, ExtCtrls;

type 

TForm1 = class(TForm)   

Panel1: TPanel;   

Button1: TButton;   

Button2: TButton;   

Panel2: TPanel;   

Timer1: TTimer;   

Label1: TLabel;   

Panel3: TPanel;   

Image1: TImage;   

Image2: TImage;   

GroupBox1: TGroupBox;   

Label2: TLabel;   

Panel4: TPanel;   

Image3: TImage;   

procedure Button1Click(Sender: TObject);   

procedure Button2Click(Sender: TObject);   

procedure Timer1Timer(Sender: TObject); 

private   

{ Private declarations } 

public   

{ Public declarations } 

end;

var 

Form1: TForm1;

implementation

uses Marc2;

{uses Marc1;}

{$R *.DFM}

procedure TForm1.Button1Click(Sender: TObject);

begin

Form2.Show;

end;

procedure TForm1.Button2Click(Sender: TObject);

begin

Close;

end;

procedure TForm1.Timer1Timer(Sender: TObject);

var DateTime: TdateTime;

begin    

DateTime:=Time;    

Label2.caption:=TimeToStr(DateTime);

with label1 do

begin

if left<460 then

left:=left+height div 10 else left:=-160

end;

begin

{with Image1 do

if left<460 then

left:=left+width div 10 else left:=-160}

end;

with Image2 do

begin

if left<460 then

left:=left+width div 10 else left:=-160

end;

end;

end. 

 

unit Marc2;

interface

uses 

Windows, Messages, SysUtils, Classes, Graphics, Controls, Forms, Dialogs, 

StdCtrls, ExtCtrls, Menus;

type 

TForm2 = class(TForm)   

Panel1: TPanel;   

Button1: TButton;   

Panel2: TPanel;   

RadioButton1: TRadioButton;   

RadioButton2: TRadioButton;   

RadioButton3: TRadioButton;   

RadioButton4: TRadioButton;   

Button2: TButton;   

Image1: TImage;   

MainMenu1: TMainMenu;   

I1: TMenuItem;   

i2: TMenuItem;   

N1: TMenuItem;   

N2: TMenuItem;   

N3: TMenuItem;   

N4: TMenuItem;   

procedure Button1Click(Sender: TObject);   

procedure Button2Click(Sender: TObject);   

procedure i2Click(Sender: TObject);   

procedure N1Click(Sender: TObject);   

procedure N2Click(Sender: TObject);   

 procedure N3Click(Sender: TObject);   

procedure N4Click(Sender: TObject); 

private   

{ Private declarations } 

public   

{ Public declarations } 

end;

var 

Form2: TForm2;

implementation

uses Marc3, Marc4, Marc5, Marc6;

{uses Unit3, Unit4, Unit5, Unit6;}

{$R *.DFM}

procedure TForm2.Button1Click(Sender: TObject);

begin

Close;

end;

procedure TForm2.Button2Click(Sender: TObject);

begin

if Form2.RadioButton1.Checked=true then

begin

Form3.Show;

end;

if Form2.RadioButton2.Checked=true then

begin

Form4.Show;

end;

if Form2.RadioButton3.Checked=true then

begin

Form5.Show;

end;

if Form2.RadioButton4.Checked=true then

begin

Form6.Show;

end;

end;

procedure TForm2.i2Click(Sender: TObject);

begin

Form3.Show;

end;

procedure TForm2.N1Click(Sender: TObject);

begin

Form4.Show;

end;

procedure TForm2.N2Click(Sender: TObject);

begin

Form5.Show;

end;

procedure TForm2.N3Click(Sender: TObject);

begin

Form6.Show;

end;

procedure TForm2.N4Click(Sender: TObject);

begin

Close;

end;

end. 

 

unit Marc3;

interface

uses 

Windows, Messages, SysUtils, Classes, Graphics, Controls, Forms, Dialogs, 

StdCtrls, ExtCtrls, DBCtrls, Grids, DBGrids, Db, DBTables;

type 

TForm3 = class(TForm)   

Panel1: TPanel;   

Button1: TButton;   

Panel2: TPanel;   

DataSource1: TDataSource;   

Table1: TTable;   

GroupBox1: TGroupBox;   

DBGrid1: TDBGrid;   

DBNavigator1: TDBNavigator;   

procedure Button1Click(Sender: TObject); 

private   

{ Private declarations } 

public   

{ Public declarations } 

end;

var 

Form3: TForm3;

implementation

{$R *.DFM}

procedure TForm3.Button1Click(Sender: TObject);

begin

Close;

end;

end. 

 

unit Marc4;

interface

uses 

Windows, Messages, SysUtils, Classes, Graphics, Controls, Forms, Dialogs, 

StdCtrls, ExtCtrls, DBCtrls, Grids, DBGrids, Db, DBTables;

type 

TForm4 = class(TForm)   

Panel1: TPanel;   

Button1: TButton;   

Panel2: TPanel;   

GroupBox1: TGroupBox;   

DataSource1: TDataSource;   

Table1: TTable;   

DBGrid1: TDBGrid;   

DBNavigator1: TDBNavigator;   

procedure Button1Click(Sender: TObject); 

private   

{ Private declarations } 

public   

{ Public declarations } 

end;

var 

Form4: TForm4;

implementation

{$R *.DFM}

procedure TForm4.Button1Click(Sender: TObject);

begin

Close;

end;

end. 

 

program Marka;

uses 

Forms, 

Marc1 in 'Marc1.pas' {Form1}, 

Marc2 in 'Marc2.pas' {Form2}, 

Marc3 in 'Marc3.pas' {Form3}, 

Marc4 in 'Marc4.pas' {Form4}, 

Marc5 in 'Marc5.pas' {Form5}, 

Marc6 in 'Marc6.pas' {Form6}, 

Marc7 in 'Marc7.pas' {Form7}, 

Marc8 in 'Marc8.pas' {Form8}, 

Marc9 in 'Marc9.pas' {Form9};

{$R *.RES}

begin 

Application.Initialize; 

Application.CreateForm(TForm1, Form1); 

Application.CreateForm(TForm2, Form2); 

Application.CreateForm(TForm3, Form3); 

Application.CreateForm(TForm4, Form4); 

Application.CreateForm(TForm5, Form5); 

Application.CreateForm(TForm6, Form6); 

Application.CreateForm(TForm7, Form7); 

Application.CreateForm(TForm8, Form8); 

Application.CreateForm(TForm9, Form9); 

Application.Run;

end. 

 

unit Marc6;

interface

uses 

Windows, Messages, SysUtils, Classes, Graphics, Controls, Forms, Dialogs, 

StdCtrls, ExtCtrls, DBCtrls, Grids, DBGrids, Db, DBTables, Menus, ExtDlgs, 

Mask;

type 

TForm6 = class(TForm)   

Panel2: TPanel;   

DataSource1: TDataSource;   

Table1: TTable;   

GroupBox1: TGroupBox;   

DBGrid1: TDBGrid;   

MainMenu1: TMainMenu;   

N14: TMenuItem;   

I1: TMenuItem;   

N1: TMenuItem;   

i2: TMenuItem;   

N2: TMenuItem;   

OpenPictureDialog1: TOpenPictureDialog;   

Button1: TButton;   

Button2: TButton;   

Button3: TButton;   

Button4: TButton;   

Button5: TButton;   

Button6: TButton;   

Button7: TButton;   

DBMemo1: TDBMemo;  

  DBImage1: TDBImage;