Желілік техника негіздері пәні бойынша электрондық оқулық

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

4 Тарау. Бағдарламалық бұйым әзірлемесінің  процесін сипаттау 

 

4.1 Бағдарламаны сипаттау

 

Қосымша әзірлемесі үшін Delphi-7, OS Windows-XP, интегралдық орта пайдаланылады. Микропроцессорлық техника негіздері бойынша электрондық оқулықта, келесі функция атқарады:

• теоретикалық оқу;
• тест жүргізу;
• тест қорытынды баспаға шығару;
• микропроцессорлық техникаларды көрсету.

Микропроцессорлық техника негіздері бойынша электрондық оқулық бағдарламасын  құрастыру үшін бағдарламалау тілінің стандартты компоненнтер пайдаланды. Микропроцессорлық техника негіздері бойынша электрондық оқулық бағдарламасын құрастыру барысында келесі компоненттер пайдаланылады:

1. Form- 8 форм;
2. Button – 1;
3. Label-44;
4. Shape-16;
5. DBEdit-7;
6. DataSource-3;
7. Table-2;
8. Query-2;
9. DBGrid-1;
10. WebBrauser-1;
11. Animate-1;
12. Image -2;
13. Memo-1;
14. MediaPlayer-1;
15. QuickRep-1.

 

Осы қосымша келесі міндеттерді атқарады:

• теоретикалық оқу;
• тест жүргізу;
• практикалық оқу;
• бекіту;
• пайдаланушының деректерін баспаға шығару.

 Желілік технология  негіздері  пәні бойынша электрондық оқулық  бағдарламасы, аталған пәні бойынша сабақ жүргізуге және тестілеу үшін пайдаланады, осындай жағдайда оқытушыға қосымша уақытты сақтайды және оқушылардың білімін тезара бекітуге және қайталауға болады.

Бағдарлама стандартты  электрондық оқулық секілді міндеттерді атқарады, бірақ қосымшаның жеңілдігіне байланысты бірнеше есе жылдам орындайды. Микропроцессорлық техника негіздері бойынша электрондық оқулық басқа оқулықтармен салыстырғанда дискіде және оперативті жадыда аз орын алады.

Осы құжатқа Желілік технология пәні негіздері бойынша электрондық оқулық бағдарламасының дистрибутивімен бірге 700 МВ форматындағы дискке беріледі.

 

4.2 Қолданылатын әдістер, алгоритмді сипаттау

 

Бағдарлама өз жұмысында  қосымша кітапханаларды, WinAPI міндеттері немесе меншікті класстар мен басқару элементтерін қоспай Delphi стандартты әдісін қолданады. Бұл өте оңтайлы жағдай: бағдарлама модульдарға күш түсірмейді, шығу кодының өлшемі көбейеді, дистрибутив құрастыру кезінде қосымша dll – файлдар қает емес. Осының бәрі дистрибутив өлшемін анықтау кезінде сонымен қатар ол жазылған тасушының ролін атқарады.

 

 

 

4.3 Құрамдас бөліктерді  және олардың арасындағы байланыстарды сипаттау

 

Осы бағдарламаның құрамдас бөлігі болып табылады:

• DBGrid компоненті мәліметтер базасының кестесін бейнелейді. Формадағы барлық объектілер DBGrid компонентімен байланысты;
• Bevel компоненті басты форманың компонентінің басым бөлігін біріктіреді;
• DBNavigator компоненті мәліметтер  базасы  кестесінің негізгі навигаторы ретінде қызмет етеді.

Бағдарлама жіберген соң мәліметтер базасының тиісті алаңына талапкерлер туралы мәліметтер еңгізіледі. Сосын пернесін басқан соң, алаң мазмұны DBGrid компонентіне беріледі және кесте алаңында тиісті мәліметтер жүктеледі. Кестені сұрыптауды жүзеге асыру кестенің көрсетілген алаңында қажетті пернелерді басу арқылы жүргізіледі. Кестедегі жазбаларды жою ат, фамилия немесе топты көрсеткен соң алып тастау (шығару) пернесін басу арқылы жүзеге асырылады.

 

4.4 Бағдарламаның блок-схемасы

 

Бағдарламаның блок-схемасы №1 қосымшада көрсетілген.

 

4.5 Шығыс және кіріс  мәліметтерін сипаттау

 

Өз бағдарламамның жұмыс қабілетін қамтамасыз ету үшін ауыспалы жиі кездесетін екі типті- String (мәтінді) және Integer (бүтін сандарды) қолданлым. String ауыспалы типі edit, dbedit алаңдарын өңдеуге, хабар мәтіннін бейнелеуге жауап береді. Integer ауыспалы типі сандық ақпараттарды, оқу жылын, мерзімін көрсетуге пайдаланылады.

Кіріс мәліметтері-бұл edit, dbedit алаңдарына еңгізілген талапкер туралы мәліметтер, сосың бұл мәліметтер Dbgrid компонентіне беріледі. Осыдан кейін кесте жазбасыың алаңында өзгеріп тұратын кіріс мәліметтері-талапкердің аты-жөні, мамандығы, курсы, оқу жылы, мерзімі көрсетіледі.

 

4.6 Бағдарламалау тілін  сипаттау

 

Осы мақсатты (есепті) шешу үшін Delphi бағдарламасының интегралдық ортасын таңдадым.

ИҚО-бұл қосымшаны тестілеуді жіберу, жобалау үшін барлық қажеттілері бар орта және мұнда барлығы бағдарлама құрастыру процесін жеңілдетуге арналған.

Delphi 7-көптеген есептерді шешуге  мүмкіндік береді визуальды объектілі-бағдарлау  бағдарламасының қуатты жүйесі:

• Windows үшін әртүрлі бағыттағы аяқталған ұсыныстарды құрастыру;
• Кез келген қосымша үшін (әр тілде жазылған) кәсіпқой терезелік интерфейсті жылдам құрастыру;
• Кез келген типтер үшін жергілікті және жойылған мәліметтер базасымен бірге жұмыстың қуатты  жүйесін құрастыру;
• әртүрлі технологияларға негізделген көп звеноға бөлінген қосымшаларды құрастыру;
• Microsoft Office, Word, Excel бағдарламаларды және басқа қосымшаларды басқаратын қосымша құрастыру.

 

 

 

 

 

 

 

 

4.7 Пайдаланушы жетекшілігі

 

Бағдарлама жүктелгенде, сіздің  алдыңызда электрондық оқулықтың негізгі терезесі шығады.

 

 

Осы бағдарламаның көмегімен  сіз желілік технология негіздері пәні  туралы толық ақпарат аласыз және біліміңізді бекіте аласыз.

Осы бағдарлама өте ыңғайлы, электрондық оқулықтарға қажетті функциялары мен жабдықтылған.

Бағдарламаның басты интерфейсінің құрылымы:

Кесте. Басты менюдің құрылымы.

 

 

Оқыту	Тест	Баспаға шығару	Бекіту	Қосымшадан шығу
Теоретикалық, практикалық оқу	Тест жүргізу	Пайдаланушылардың қорытынды нәтижелерін баспаға шығару	аталған пәні бойынша білімін бекіту	Бағдарламаны жабады

 

 

                

 

 

    

 

 

4.8 Бағдарламашы жетекшілігі

 

1. Құрал-саймандар. Бағдарлама әзірлемесінің құралы ретінде Delphi 7 тілі таңдалды.

Осы тіл өз жұмысында IDE қолдану арқылы шығыс кодын және бағдарлама интерфейсін жылдам жүзеге асыра алады. IDE (Integrated Development Environment) – қосымша әзірлемелерінің интегралдық ортасы, бағдарламалық құралдың жиынтығы және жұмыстың жоғары нәтижелілігін бағдарлама әзірлеудің жылдамдығы мен сапасын қамтамасыз ететін құрал-сайман жүйесінің интерфейсін арнайы құрастыру.

2. Интерфейсті ұйымдастыру. Бағдарлама кең көлемдегі қолданушыларға арналғандықтан, оның басты бағыты – жұмысты жеңілдету, сондықтан интерфейс барынша жеңілдетілген. Пайдаланушымен бірге өзара әрекет ететін негізгі бөлік Edit, DBEdit компоненті негізінде құрылған. Бұл  компонент Delphi 7 пакетінің стандартты жиынтығына енеді. Бұл компонент тиісті міндеттілікті қамтасыз етеді.
3. Шығыс коды. Мұнда нақты есептерді шешуге  арналған бағдарламаның нақты мысалы қарастырылады, сондықтан алға қойылған мақсаттардың негізгі мүмкіндігі келтіріледі.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

5 Тарау. Дербес компьютердің жұмыс  істеу кезіндегі 

экономикалық шығын

 

 

 

Бағдарламалық – аппараттық құралдардың толық жиынтығын және Delphi, UNIX – серверлер базасындағы интегралды қолданбалы жүйелердің 25, 500, 1000 қолданушылардың демеуіне арналған персоналдарды есептегендегі салыстырмалы шығын толық өндірістік жұмысқа тең.

Қазіргі кезеңнен бастап және осы онжылдықтың аяғына дейін көптеген компнаиялар қолданбалы жүйелерін өзгертеді. Көнерген, нашар интегралданған қосымшалар іс жүргізу нәтижесіне теріс әсер етеуі, қызмет етуде көп шығынды талап етеді. Терминалдарда құрылған интерфейстер соңғы қолданушыларды шатыстырады. Есептесу кезінде бағдарламалық – аппараттық құралдар, желілер мен телекоммуникацияларға арналған персонал мен сервис, соңғы пайдаланушылардың есептесу құралдары (мысалы, ДК, терминалдар, принтерлер), жергілікті инфрақұрылымды қолдау құралдары (мысалы, жергілікті желілер, файлдық серверлер, басып шығару серверлері, кабельдер), қызмет көрсетуші персоналдарға жұмсалатын шығындар есепке алынбаған. Сонымен қатар, операциялық жүйелерге, утилиттерге, кеңсе бөлмелерін жалдауға жұмсалатын шығындар және ақпараттық жүйелердің сметалық шығынында көрсетілетін басқа да баптар есептелмеген. Әрбір ұйымда бұл шығындар әртүрлі болғандықтан, олардың есебі біздің қарастыратын нұсқаларымызды салыстыруды қиынға соқтырады.

Кейбір сервистерді бірге пайдалану, бизнесті қайта ұйымдастыру немесе т.б бастамаларды нәтижелі жүзеге асырудан алатын мүмкін ұтысты ескермегенбіз; бұл ұтысты капитал салу перспективасын зерттеу кезінде назарға алады. Бұл ұты функционалды-балама жүйелерге өте жақын (қандай платформада негізделуіне қарамастан).

Жүйелік персоналға жұмсалған қаражатқа жүйелдік әкімшілкке, мәліметтер базасын, жинақтарды басқаруға, тиісті персоналдар категориясын басқаруға шыққан шығындар да енеді.  S/390 және UNIX серверлерге арналған персоналдар санын Computer Economics, COMPASS және АҚШ қорғаныс Министрлігінің мәліметін ескере отырып, өндірістік нормативтер бойынша бағалаған. Персоналдарға жұмсалатын шығын Computer Economics 1996 жылға арналған орташа мәліметіне байланысты (АҚШ үшін) жалақысы, сыйақысы, іссапар және оқу, сонымен қатар, ірі ұйымдардағы ұқсас баптарға қарап есептелген. Жүйелік персоналға жұмсалаған қаражатқа жүйелік әкімшілікке, мәліметтер базасын, жинақтарды басқаруға, тиісті персоналдар категориясын басқаруға шыққан шығындар да енеді. Мәліметтер базасы үшін персоналдар саны өндірістік нормативтерге сәйкес бағаланған. Пайдаланушыларға арналған мәліметтер базасына арналған орталықтандырылған серверлер нұсқасы үшін бағдарламалық өнімдер шығыны алғашқы төлемдер ставкасы, осы өнімді жеткізушілердің лицензиялары және әрі қарай қолдауы бойынша бағалаған. Жеткізушілер ұсынған бағаны түсіру немесе топтық лицензиялау нұсқалары үшін шығын деңгейін азайтуы мүмкін. Қолданбалы бағдарламалық қамтамасыз етуді таңдаудың бизнес қажеттіліктерімен анықталатыны даусыз қағида. Осыған сәйкес шешімді өндіріс пен қаржыға жауп берушілер қабылдайды. Технологиялар қосымшалар орындалатын платформаны есептегенде екінші орынға  кетеді. Бірақ, ол өте маңызды. Технологиялар  шығындар  деңгейіне қатты әсер етіп табысты немесе құлдырауды көрсетеді. Өкінішке орай, бұл факторларды толық түсінбеу жиі кездеседі. Осыған байланысты ыңғайсыз жағдайлар кездесіп қалады. Жаңа қолданбалы жүйелерді қарастыратын кез келген ұйым үш.

1. Жұмсалатын шығындар. Пайдаланған платформаларына қарамастан орталықтандандырылған есептеу операцилары орталықтандырылмағандардан ғөрі арзандау. Практика көрсеткендей коцентрация деңгейіне байланысты орталықтандырылған есептеулердің өз бағасы орталықтандырылмағандардың өз бағасынан 30-300 % - ке төмен.

Жұмсалған қаржыға платформаны таңдау көп әсерін тигізеді. Қызметтік балама қосымшалар үшін айырмашылықтар болуы мүмкін. Бағдарламалық қамтамасыз етудің күрделілігі секілді маңызды фактор да әсер етеді. Қиын шешімдер үлкен процессорлық күштілікті талап етеді.

Қолданбалы жүйелер үшін бағалық фактор ең басты элемент емес. Қымбат шешімдерді таңдау үшін нақты себептер табылуы мүмкін. Бірақ, ондай таңдауды ақылмен шешіп, жоғары баға мен ұтыс арасындағы компромисті анық түсінуге негізделген. Көбісі болашақта үнем үшін төленетін қымбат шешімдерді қолайым көреді. Ал, кейбіреу қымбат таңдаудың бар екеніне қарамай таңдау жасайды.

2. Масштабтылық. Олар орындалатын қосымшалар мен платформаларға, ірі компонияларға тән жұмыс жүктемелері және пайдаланушылардың үлкен санына қолдау көрсетілетініне назар аудару қажет. Бірақ, мұндай сұрақтар сирек қойылады, ал жауап одан да аз. Қандай да бір шешім 50 пайдаланушысы бар кәсіпорын үшін табысты болса, ол сол қалпында жүздеген, мыңдаған пайдаланушылары бар ұйымдарға жарай береді. Бірақ, аз масштабты шешімді кеңейту техникалық жағынан қиын, көп жағдайда тіпті мүмкін емес. Егер техникалық мәселелер шешілсе де, серверлерді, қосымшаларды, мәліметтер базасын көшіріп және пайдаланушылардың үлкен бөлігін қолдау үшін персоналдарын арттыру өте қымбатқа түседі. Төмен деңгейдегі масштабтылығы бар шешім таңдауға дәлелді себептер  табылуы мүмкін. Бұл жан-жақты ойлап шешілген таңдау болуы тиіс. Көптеген басшылар ешқандай негізсіз, өз сенімділігіне сүйеніп, аз масштабтағы компанияның нақты жұмыс жағдайына және профиліне, қажетілігіне жауап береді деп қателесуі мүмкін.
3. Сенімділік. Бұл түсінікке мүмкіндік (пайдаланушылардың үлкен саны мен жұмыс жүктемелерін бір уақытта қолдау кезінде үздіксіз қызмет етудегі жүйе қабілеттілігі) мәліметтер тұтастығы және қауіпсіздік енеді. Олардың деңгейі нақты технологиялар мен платформаларға тәуелді, яғни бұл факторларды жүйенің өзіндік құнын және тәуекелді таразыға сала отырып, назарға алу қажет. Кәсіпорынның салыстырмалы түрде жаңа, тексерілмеген шешімдерді жүзеге асыруы болашақта  бәсекелестік күресте артықшылықтарға жеткізсе, бұл стратегия пайдалы болар еді. Осы стратегия жан-жақты ойлап таңдалса, соңғы нәтижелерді болжауға болады.