Жылулық схеманың есептеулері және қазандық жабдықталудың таңдалуы

Жанғыш, жарылысқа  қауіпті және зиянды заттарды жұмыста  пайдалану кезінде, сәйкесінше, ГОСТ 12.1.004-76 "ЕҚСЖ Өрт қауіпсіздігі. Жалпы талаптар", ГОСТ 12.1.010-76 "ЕҚСЖ. Жарылысқа қауіпсіздігі. Жалпы талаптар" және ГОСТ 12.1.007-76 "ЕҚСЖ. Зиянды заттар. Жіктеулер және жалпы қауіпсіздік талаптары" басшылыққа алу қажет..

Жұмыскерлер және қызметшілер  үшін еңбекті қорғау жөніндегі нұсқамалар осы Ережелерге сәйкес келтірілуі қажет. Нұсқамаларда қолданылатын жағармайдың, жарылысқа қауіпті және зиянды заттардың қасиеттері және олармен жұмыс істеу кезіндегі қауіпсіздік шаралары міндетті түрде көрсетілуі қажет.

Кәсіпорынның әкімшілігі кәсіподақ комитеттерімен бірге  жұмыскерлер мен қызметшілер  үшін еңбекті қорғау жөніндегі нұсқамаларды әзірлеуі және бекітуі қажет. Қызметкерлер құрамының жұмысын  "Энергетикалық кәсіпорындардағы және ұйымдардағы қызметкерлер құрамымен жұмысты ұйымдастыру жөніндегі нұсқаулықтарға сәйкес ұйымдастыру; жабдықтардың қауіпсіздік талаптарына сәйкестігін жүйелі бақылауды қамтамасыз етуі қажет. Қызметкерлер құрамының қауіпсіздік ережелерін сақтау, сақтандыратын құрылғыларды, арнайы киімдерді және жеке қорғау құралдарын қолдану қажет.

Электр станциялардың  және жылу желілерінің, мамандандырылған жөндеу-реттеу ұйымдарының басқарушы  қызметкерлері, жөндеу учаскелерінің  бастықтары қажетті ұйымдастырушылық және техникалық іс-шараларды жүргізу  жолымен қауіпсіз еңбек шарттарын  қамтамасыз етуге міндетті.

Жергілікті жағдайларды  ескеріп, қажет бооса, жұмыстың қауіпсіздігін  көтеретін және осы Ережелерге қайшы  келмейтін қосымша іс-шаралар  ескерілуі тиіс.

Әрбір жұмыскер осы  Ережелерді қатаң орындап, жұмыс  барысында болған жазатайым оқиға  және Ережелердің барлық бұзушылықтары  туралы, сонымен қатар  құрылыстардың, жабдықтардың және қорғаныш құрылғыларының ақаулықтары туралы өзінің тікелей  басшысына, ал оның болмауы кезінде, жоғары басшылыққа дереу хабарлауға міндетті. Осы Ережелерге қайшы келмейтін өкімдерді орындауға тыйым салынады.

 

 

1.13 Автоматиканы бақылау-өлшеу және қазандықты қорғау аспаптары

 

Құрама қазанды бақылау  және басқару жүйелерінің негізгі  міндеті белгілі бір параметрлер (қысым және температура), отынды жағу үнемділігі, меншікті қажеттіліктер  және жылудың кемуін барынша азайтуға келтіру үшін электр энергиясын тиімді пайдалану, қазанның да, көмекші жабдықтың  да жұмыс істеу сенімділігі кезінде  әрбір аталған сәтте қажетті  жылу (бу және ыстық су) мөлшерін өңдеуді  қамтамасыз ету болып табылады. Мемқалтехқадағалау ережелеріне сәйкес қазанда өлшем түрлері бойынша мынандай топтарға бөлуге болатын қажетті бақылау-өлшем аспаптары орнатылуы қажет: бу, су, отын, кейде ауа, түтін газдарының шығындары; бу, су, газ, мазут, ауа қысымы, қазанның элементтеріндегі және газ өткізгіштеріндегі сиретулер; бу, су, отын, ауа және түтін газдарының температурасы; теңдеу сыйымдылықтарындағы және шығарылатын циклондардағы, бактардағы, деаэраторлардағы судың деңгейі және т.б. Барлық бақылау-өлшем аспаптары қабылдау бөліктерінен, тапсырылатын бөліктерден және өлшенетін үлкендікті санайтын қосымша аспаптан тұруы қажет. Қосымша аспаптар нұсқаушы, тіркеуші (өзі жазушы) және жинақтаушы (есептегіштер) болуы мүмкін. Жылу қалқанындағы қосымша аспаптардың санын азайту үшін өлшенетін үлкендіктердің бір бөлігін ауыстырып-қосқыштың көмегімен бір қосымша аспапқа топтастырады. Жауапты үлкендіктер үшін қосымша аспапта аталған қазан үшін мәнді әдетте қызыл сызықпен белгілейді (шығаратын циклондардағы қысым, теңдестірілетін сыйымдылықтардағы судың деңгейі, суды қыздыру температурасы және т.б.).Қазанның автоматтандырылуыагрегатты пайдалану сенімділігін көтеретін жылу қорғаудың белгі беру жүйесімен және бұғаттау жүйесімен үйлесімде РПИБ типті реттеуіштері бар электрондық-механикалық автореттеу жүйесінің негізінде жүзеге асырылады.                 Автоматты қауіпсіздік (қорғау) жүйесі қазанның негізгі жылу техникалық параметрлерін бақылауға және осы параметрлердің шекті мәндерден тыс ауытқуы кезінде оның өшірілуіне арналған. Қорғау әрекеттері қазанның оттығына жіберілетін отынның (мазут немесе газ) кемуіне әкеледі, бұл апаттың болуын қақпайлайды. РПИБ реттеуіштің құрылымдық сұлбасына аспапты реттейтін алғашқы аспап және атқарушы тетік кіреді.

Реттеуші аспап  бір корпуста біріккен өлшем және электрондық блоктардан тұрады. Қашықтықтан басқарылатын бағана және редукторы бар электр өткізгіш ретінде орындалатын атқарушы тетік реттеуші аспаптан бөлек орналасады және арнайы қашықтықтан басқарылуы мүмкін.     Реттеуші аппаратура әртүрлі технологиялық үдерістерді автоматты реттеу жүйелерін (АРЖ) іске асыруға арналған. Ол алғашқы аспаптардан (белгі беруді өзгерткіштерден) түсетін электр белгілерін қосындылау және орнын толтыруды, электр, атқарушы тетіктің іске қосу құрылғысын басқару үшін қажетті мәнге дейін күшейтуды қамтамасыз. Бұл ретте тұрақты жылдамдығы бар атқарушы тетікпен   үйлесімде реттеуші аспаптар П - және   ПИ-реттеу заңдарын жүзеге асыруға мүмкіндік береді. Күрделірек ПИД-реттеу заңы электрондық блоктың кіруіне реттелетін ауқымның өзгеру жылдамдығы бойынша қосымша белгіні жіберу кезінде ғана қалыптасады.  РПИБ  реттеуші аспаптары онда орнатылған өлшем блоктарының типі бойынша жаңартылады. Мысалы, РПИБ-Ш-те ауыспалы тоқтың үш индукциялық немесе дифференциальдық-трансформаторлық қадағалардан түсетін электр белгілерін қосындылау және орнын толтыру үшін И-Ш  типті өлшем блогы орнатылған,РПИБ-IV — төрттен бастап.  РПИБ-Ш және   РПИБ-IV  аспаптары, әдетте, қысымды, деңгейді, шығынды немесе сұйықтықтардың арақатынасы шығындарын, буды немесе газды АРЖ-де, яғни ауыспалы тоқ қадағалары пайдаланылатын жағдайларда қолданылады.

РПИБ-Т типті  аспаптарда бір немесе бірнеше термобудан белгі алатын И-Т типті өлшем блогы орнатылған.

РПИБ-С типті  аспаптарда бір кедергі термометрі бар И-С типті өлшем блогы пайдаланылған, ал РПИБ-2С — екі кедергі термометрлерімен. РПИБ-Т және РПИБ-С типті аспаптар тұрақты тоқтың қадағаларымен өлшенетін АРЖ параметрлерінде қолданылады. Әртүрлі типті өлшем блоктарының шығуымен РПИБ типті электрондық блоктардың кіруіне тұрақты кернеудің электр белгісі түседі.

Қазанның жалпы  автоматтандыру сұлбасы параметрлер  бойынша автономдық реттеу сұлбаларын құрайды.

Жану үдерісін автоматты  реттеу сұлбасының құрамына отынды, ауаны  жіберуді реттеу жүйелері және оттықтағы  ажыратулар кіреді.

Тұтынушы бағытында  будың қысымын реттеу және тура желілік  судың температурасын реттеу басқаша  нұсқа бойынша мынадай болады. Тұтынушы бағытында будың қысымын көтеру немесе азайту кезінде реттеуіш қазанға отынды жіберу бағытында реттеуші қақпақшаға ықпал етеді; отынды жіберудің өзгеруі салдарынан қазанның артындағы желілік судың белгіленген температурасын қандай да бір жаққа өзгертуге әкеледі, тура желілік судың температураны реттеуіші әрекетке түседі. Қазанның артындағы желілік судың температурасын көтеру кезінде реттеуіш суды жылытқышқа будағы түсіру қақпақшасына белгілі бір қалыпқа дейін тасасы жағына қарай әсер етеді, бұдан соң реттеуіштің жалғасқан әсері кезінде қауіпсіз газ жолының шиберін бір уақытта тасалау және негізгі газ жолының шиберін бір уақытта тасалау жүргізіледі. Температураны төмендету кезінде реттеуіш қауіпсіз газ жолының шиберін тасалауға және негізгі газ жолының шиберін бір уақытта тасалауға әсер етеді, содан кейін қажет болса реттеуіш суды жылытқышқа буды ашу жағына қарай түсіру қақпақшасына әсер етуін жалғастырады.

Желілік судың  температрасын екпінді реттеуді азайту үшін реттеуішке магистральдегі будың қысымын өзгерту жылдамдығы бойынша озық импульс жіберіледі.

Автоматты реттеу жүйесінің нұсқасын таңдауға арналған белгілердің бірі реттеу жүйесінің  екпінділік дәрежесі болып табылады. САР қандай да бір нұсқасын қабылдау мақсаттылығы сериялық құрама агрегаттары үшін ең жақсы нұсқаны пайдаланумен, қазанның реттеу сынауларының үдерісінде айқындалады.

Жоғарыда сипатталған  САР нұсқалары бір бірінен  негізді өзгешеленетінімен, оларды жүзеге асыру іс жүзінде бір аппаратурада іске асырылатындығын айта кеткен жөн.

Бу мен суды тұрақты тәліктік тұтыну графигіне  сәйкес, белгілі бір мүдде жылу жүктемелерін беру кезінде оңтайлы  ПӘК алу үшін қатарлас газ жолдарының шиберлерін пайдаланумен автоматтандыруды білдіреді. Бұл жағдайда шиберлерге автоматты ықпалдасу жоққа шығарылады және олардың қалпы тиісінше тұтыну графигіне сәйкес анықталуы тиіс. Автоматтандыру жүйесі белгілері қандай да бір шиберді тиісінше қалыпқа ауыстыруын жүргізетін басқарушы аппаратураға жіберілетін тәуліктік графиктің бағдарламалары бар екі белгілеулерді орнатуды ескереді. САР жұмысы бағдарламалық белгілеулерден шиберлердің жұмыс кезінде қазаннан бу қысымының және желілік су температурасының шығуында реттеуінде айқындалады.

Аталған жобада жылу желісін қоректендіру автоматтандырылған. Тұтынушыға жылу желісінің бағытында  жылу желісін қоректік сорғыны қосуда 3 кгс/см² дейін жылу желісіндегі қысымды төмендету кезінде белгі беретін аспап-электр түйісетін манометр орнатылған.

Қазандықтың жылу жіберуін реттеу.

Ауыл шаруашылық объектілерінің жылумен жабдықтау жүйелерінде  негізгісі жылыту жүйелерінің жылу жүктемесі болып табылады. Сондықтан  сулы жылу желілерін қолдану кезінде  тұрақты шығыны кезінде сыртқы ауаның температурасынан жылу желілерінің  құбырларындағы су температурасының тәуелділігін анықтайтын температуралық графиктердің негізінде жылу жіберуді сапалы реттеуді.

Ыстық сумен жабдықтау  жүйесінің болуы кезінде жылумен  жабдықтаудың ашық жүйелерінің жіберетін  құбырдағы судың температурасын 60 ⁰С төмен емес қабылдайды, жабықта - 70 ⁰С төмен емес. Сондықтан құламалы сызық үшін температуралық график С бұрылыс нүктесіне ие, сол жағына қарай t_п=const.

Егер С нүктесі арқылы кері судың графигімен қилысуға дейін  тік сызықты жүргізсе, өңделген судың  ең аз температурасы анықталады. Құрау  көлемі m_t=0,23 ⁰С/мм.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2 Еңбекті қорғау

 

Желдету деп ҚНжЕ (Құрылыс  нормалары) сәйкес бөлмелерде және жұмыс  орындарындағы әуе ортасының  белгіленген күйін қамтамасыз ету  үшін ауамен алмасуды ұйымдастыру кезінде  қолданылатын іс-шаралардың және құрылғылардың  жиынтығын атайды.

Алғашқы қажеттілік заттары  болып табылмайтын кондиционерлерден  басқа, желдету жүйесі барлық тұрғын және кеңсе ғимараттарында орнатылады. Вентиляциялық жүйелердің болуы  олардың техникалық сипаттамаларына  талаптар мемлекетпен реттелетінімен және Құрылыс Нормалары және Ережелерінде (ҚНжЕ) жазылғанымен маңызды.

Желдету – бұл микроклимат  және ауа тазалығының белгіленген  параметрлерін қамтамасыз етуге  арналған өндірістік орындардағы ұйымдастырылған  ауа алмасу.

Желдету жүйесі табиғи (гравитациялық) және жасандыға (механикалық қозғаушымен) бөлінеді. Өзінің белгілеуі бойынша  желдету ағынды, сорып шығаратын  және аралас жүйеге бөлінеді.

Желдету жүйесі жалпы алмасу және жергілікті болуы мүмкін. Сонымен  қатар, орындау әдісіне қарай  жүйе каналдық және каналдық емес болуы  мүмкін. Желдетудің жалпы алмасу сорып  шығаратын жүйелері барлық бөлмеден ауаны тегіс кетіреді.

Ағынды және сорып шығаратын  желдетудің бір уақытта жұмыс  істеуі кезінде олар ауаның шығыны бойынша теңдестірілуі қажет. Егер бөлмеден әкетілетін ауа ағынды ауаға  араластырылса, онда мұндай жүйе ағынды-рециркуляциялық  желдету жүйесі болып аталады. Егер бөлмеден кетірілетін ауа бөлмеге  жіберілетін ауаны қыздыру үшін пайдаланылса, бірақ онымен араластырылмаса, онда бұл жылудың рекуперациясы  бар ағынды –сорып шығаратын жүйе болады.

Жалпы алмасу желдетуін  зиянды бөлінулер бөлменің барлық көлемінде  қалыптасқан жағдайларда орын алады. Жалпы алмасу желдетуі табиғи және механикалық болады. Табиғи желдету  кезінде ауа алмасу ауа жолдары  және желдеткіштерсіз, сонымен қатар  бөлмеге кіретін ауаны алдын  ала өңдеусіз (яғни, тазартусыз, салқындатусыз, ауаны қыздырусыз және т.б.) жылу немесе жел арынының әсерімен жүргізіледі.

 Механикалық желдету  кезінде ауа бөлмеге жіберіледі  және бөлмеден желдеткіштердің  және ауа жолдарының көмегімен  кетіріледі, бұл ретте кіретін  ағынды ауаны өңдеу ықтимал  (яғни, шаңнан және зиянды заттардан  тазарту, оның салқындауы, қыздырылуы, ылғалдануы және т.б.).

Осылайша, жалпы алмасу желдету кезінде таза және жаңа ауаны  жіберуге, сонымен қатарластанғанды кетіруге арналған арнайы құрылғылар бар. Табиғи желдету кезінде –  бұл ағынды және сорып шығаратын  терезелер, механикалық кезінде  – бұл ауа өткізгіш. Осы құрылғылардың  көлемін желдетуді жобалау кезінде  анықтау қажет.

 

    

2.1 Өндірістік  бөлмелерден бөлінетін зиян заттардың  мөлшерін анықтау

 

Бу газды қондырғыларындағы  ЖЭО қазан цехтарында қоспалардың  жағымсыз түрлері ауада кездеседі.

Жабдықтың сыртқы бетiнен  қондырғының сыртқы бетіне деген  жылу:

 

                               = 19274 Дж                         (2.1)

 

мұндағы  Q –  ғимаратта бөлінетін жылу мөлшері, Дж/с;

        a – жылуберу коэффициенті, Вт/(м²×К);

        F_т – жылуберу құрылғысының бетінің ауданы, м²;

        t_н –құрылғы қабырғасының сыртқы температурасы, °С;

        t_о – қоршаған ауа температурасы, °С.

 

Жабдықтың ашық беттерiмен зиянды заттарының булануы:

 

                                G = W×F_и,   =    0,002·468 = 0,9 кг/с                            (2.2)

   

мұндағы  G – ғимаратта бөлінетін зиянды заттар массасы, кг/с;

       W –  беттегі заттардың булануының  интенсивтілігі,  кг/(с×м²);

        F_и –булану ауданы, м².

 

 

2.2 Санитарлық нормалары  орындалуымен  қамтамасыз етілген бөлмеге белгілі  бір мөлшерде белгілі бір берілетін  қажетті ауа алмасуды анықтау

 

Есептеудің бірнеше варианттарын қарастырайық.

Қазан цехындағы зиянды заттардың пайда болуына байланысты материалдық балансты анықтау қажет:

 

                                        G + L×q_пр = L×q_уд                                                   (2.3)

 

мұндағы  G – ғимараттарда бөлінетін зиянды заттар массасы, мг/сағ;

        L –қажетті  ауа алмасу, м³/сағ;

       q_пр, – зиянды заттардың құйылатын ауасындағы концентрациясы, мг/м³;

       q_уд, – зиянды заттардың алып тасталатын ауасындағы концентрациясы, мг/м³.

 

Сонда

                                                                                                   (2.4) 

 

Ғимараттарда  санитарлық нормалардың қамтамасыз етілуi үшiн мына формула қолданылады:

 

                                             q_уд = q_ПДК                                                           (2.5)

 

мұндағы q_ПДК – жұмыс аймағының ауа құрамындағы зиянды заттардың барынша-мүмкiн концентрациясы ( ГОСТ 12.1.005-88 бойынша), мг/ м³.