Жылулық схеманың есептеулері және қазандық жабдықталудың таңдалуы

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

4 Экономикалық бөлім

 

  Қазанның жұмысы  оның  техникалық-экономикалық көрсеткiштерімен  бағаланады.

 Сағаттық отын шығыны  (кг/сағ):

 

                                                                                                     (4.1)

 

мұндағы   q- меншiктi отынның  жану жылуы, тас көмiр үшiн берілген тапсырма бойынша:         =21000 кДж/кг;

      - қазан агрегатының ПӘК-і, қатты отын болғанда — (қосымша14[1]);

 

                            

 

Шартты отынның сағаттық шығыны (кг/сағ):

 

                                                                                                (4.2)

 

                           

 

 Отынның жылдық шығыны (т или мың. м³):

 

                                                                                         (4.3)

 

мұндағы   Q_год — жылудың жылдық шығыны, ГДж/жылына.

 

                           т

 

Шартты отынның жылдық шығыны (т или мың. м³):

 

                                                                                       (4.4)

 

                         т

 

 Отынның меншікті шығыны (т/ГДж немесе мың. м³/ГДж):

 

                  т/ГДж                                             (4.5)

 

 Шартты отынның меншікті шығыны (т/ГДж немесе мың. м³/ГДж):

 

                           т/ГДж

 

Қойылған қазан қуатының қолдану коэффициентi:

 

                                                                                          (4.6)

 

мұндағы  Ф_уст — қойылған қазандықтағы қазанның суммарлық жылу қуаты, МВт;

         8760 — бір жылдағы сағат саны.

 

                                    

 

Техникалық-экономикалық есептеулердің  басты мақсаты  ұтымды шешiмдердiң iздеуi болып табылады.

 

Келтiрiлген шығындар:

 

                                             З=S_кот+Е_н·К_кот                                                                            (4.7)

 

мұндағы  S_кот-қазан бойынша қолдану кезiндегi жылдық  шығындар тенге/жылына;

          Ен - нормативтiк тиiмдiлiк коэффициентi - бұл капитал жұмсауларды әрбiр  теңгеге алуы керек болған  ең төменгi табыстың көрсеткiшi ( 0,12-ге тең деп аламыз)

          К _кот - қазан ғимараттарының (құрылыстың сметалық құны ) капитал жұмсаулары, теңге.

        Қазан  ғимараттарының (құрылыстың сметалық  құны )  iргелi шығындары, теңге  .

 

                                                   К _кот= _к·Q^к _ном·n                   (4.8)

 

мұндағы    _к - агрегаттардың енгiзілуi үшiн меншiктi капитал жұмсаулары, теңге/МВт;

           Q^к _ном – қазанагрегатының номинальды қуаты , МВт;

           n – қойылған қазанагрегаттарының саны.

 

                   К ^I_кот = 1,04·10⁶ ·11,7·4=48,691*10⁶ теңге

 

Жылғы амортизациялық төлемдер жалпы құрылыс жұмыстарының құны және құрастыруы бар жабдықтың құнынан  бөлiп шығаруларының сомаларымен  анықталады (теңге/жылына)

 

                                          S _ам =                             (4.9)

 

мұндағы а^стр_м – жалпы құрылыс жұмыстарының және ғимараттардың орташа нормасы, %, а^стр_м =3%-ға тең деп алынады;

          а^об_м – құрастыруы бар жабдықтың амортизация нормасы, %,  7,5 % күйдегі көмірдің қысылуы кезінде алынады;

          К_стри – жалпы құрылыс жұмыстарының және ғимраттардың құны, теңге;

          К_об –құрастыруы бар  жабдықтың  құны, теңге

 Жалпы құрылыс жұмыстары  мен құрастыруы бар жабдықтардың  құны мына формулалармен анықталады:

 

                                             К_стр = К_кот ·а _стр                  (4.10)

 

                                                К_об = К_кот ·а _об                            (4.11)

 

мұндағы а _стр, а _об - жалпы құрылыс жұмыстары мен құрастыруы бар жабдықтардың қазан құнының еншiсiндегі құн үлесі.

 

К^I_стр= 48,691*10⁶ ·0,3=14,607*10⁶ теңге

 

К^I _об=48,691*10⁶ ·0,7=34,083*10⁶ теңге

 

S^I_ам=

теңге/жылына

 

«Ағымдағы жөндеу» бабында  қазандықтың негізгі қорларының ағымдағы жөндеуге шығындары құралады (ғимарат, құрылыс, шаруашылық инвентарь  және құрал). Бұған жөндеу қызметкерлер құрамының төлемдері, жөндеу материалдарының  және пайдаланылған қосалқы бөлшектердің құны, жақтас ұйымдардың және өзінің көмекші  өндірістерінің және т.б. көрсететін қызметтерінің  құны бар негізгі және қосымша  жалақы.

Қазандықтардың ағымдағы жөндеуіне залалдардың жобалық  есептеріне 20% мөлшеріндегі өтемпұл  жарналары қабылданады, яғни

                                        

                                      S^I_м.р.= 0,2·S_ам                                                        (4.12)

 

                  S^I_м.р =0,2·2,994·10⁶ =0,598*10⁶ теңге/жыл

 

 «Төлемдері бар жалақы»  бабы бойынша қазандықтардың  негізгі өндірістік қызметіне  қатысатын пайдалану қызметкерлер  құрамын ғана төлемдері бар  негізгі және қосымша жалақы  саналады, оларға қызмет көрсету  нормаларына сәйкес.

 Аталған бап бойынша  жылдық пайдалану шығындары шамамен  (теңге./жыл) мынандай формула  бойынша анықталады

 

                                 S_ж. = P _{орт.жыл.} ·Q_белг. ·P _{орт.жыл}                                   ( 4.13)

 

мұндағы   P _{орт.жыл.} – әлеуметтік сақтандыру қорына төлемдермен бірге орташа жылдық жалақы 360000 (теңге/адам)/жыл. тең қабылданады;

         К_шт – болжамды штаттық коэффициент, адам/МВт;

         Q_белг. – кеңйтілетін қазандықтың белгіленген қуаты, МВт, мынандай формула бойынша анықталады

 

                                                   Q_белг = Q_кес. ·n                   (4.14)

 

мұндағы  Q_кес. – орнатылатын қазандардың кесімді қуаты, МВт (өндіруші зауыттың мәліметтері бойынша);

           n – орнатылатын қазандардың саны.

 

                                           Q ^I_уст =11,07·4=44,28 МВт

 

                             S ^I_ж.=3,3·44,28·360000 = 52,6*10⁶ теңге/жыл

 

Штаттық коэффициенттің көмегімен  пайдалану қызметкерлер құрамының  саны да бағалануы мүмкін, адам.

 

                                            Ч =                                                (4.15)

 

                                  Ч ^I = 3,3·44,28 = 146 адам

 

«Отын» бабына отынға залалдар кіреді. Маңыздылығы бойынша отынға шығындар негізгі болып табылады және барлық залалдардың 60-80% дейін  құрайды. Отынның құрамдасы шығындалған  отынның мөлшеріне қарай, оның бағалары, көлік шығындары төмендегідей формуламен анықталады (теңге/жыл)

 

                                  S_m = B ^н_жыл·(1+α)·(Ц^пр_т+Ц_тр)                                   (4.16)

  

мұндағы   B ^н_жыл – қазандықпен шығындалатын табиғи отынның жылдық шығыны, т.н.м./жыл;

            α – табиғи кему нормаларының шегінде тасымалдау және сақтау кезінде көмірдің кемуін ескеретін коэффициент;

           — теңге./т.н.н. баға парағы бойынша отынның көтерме бағасы 04-03 баға парағы бойынша қабылданады; Ц^пр_т=1120 теңге/т.н.т.

           Ц_көл. — табиғи отынның көлік құны, теңге./т.н.т. Ц_көл = 0,  Богатырь қиығының көмірін пайдаланғандықтан.

 

               S ^I_m=4* 5869,3·(1+0)·(1120+0) = 26,294·10⁶ теңге/жыл

 

 «Электр энергиясы»  бабы бойынша қазандықтың жеке  қажеттіліктеріне электр энергиясына  шығын анықталады  (үрлейтін желдеткіштердің,  түтінтартқылардың, желілік сорғылардың  жетегі және т.б.):

Электр энергиясына шығындар (теңге/жыл.)

 

                                                                                              (4.17)

 

мұндағы    Э^с.н._жыл. – қазандықтың жеке қажеттіліктеріне электр энергиясының жылдық шығыны, кВт×ч/жыл.;

           Ц_э – бір киловатт-сағаттың бағасы (тариф)  
09-01 баға парағы бойынша қабылданады. 70 кВ×А жоғары трансформаторлық подстанциялардың көмегімен төлем екі мөлшерлемелі тариф бойынша жүргізіледі. Бұл жағдайда тұтынылатын электр энергиясының 1 кВт×сағ баға мынандай формуламен анықталады, теңге/кВт×сағ.

 

                                                                           (4.18)

 

мұндағы а – белгіленген ең көп қуат үшін негізгі жылдық төлемнің мөлшерлемесі, (теңге./кВт)/жыл., 09-01 баға парағы бойынша қабылданады,                                а = 4380,6 теңге/(кВт×жыл.);

         b – қосымша төлемнің мөлшерлемесі, теңге/(кВт×сағ.), 09-01 баға парағы бойынша қабылданады, b = 5,5 теңге/(кВт×сағ.);

          h _м - белгіленген ең көп қуат, сағ./жыл, мынандай формуламен анықталады.

 

                                      h _м= h_котК_эл                                                (4.19)

 

мұндағы h _м – қазандықтың кеңейтілетін бөлігіндегі бір жылдағы сағаттың саны, сағ/жыл; ыстық сумен жабдықтаудың болуы кезінде 8400 сағ/жыл тең қабылданады;

          К _эл – белгіленген электр қуатын пайдалану коэффициенті (10<Q_белг<200 бастап қазандықтар үшін 0,7…0,8 тең қабылданады.

 

                                         h _м = 8400×0,7 = 5880 сағ/жыл

 

Онда тұтынылатын электр энергияның 1 кВт×сағ бағасы

 

                        теңге/(кВт×сағ).

 

 Қазандықтың кеңейтілетін  бөлігінің жеке қажеттіліктеріне  жылдық электр энергиясы (кВт×сағ/жыл)

 

                                                                      (4.20)

 

мұндағы N_белг – тоқ қабылдағыштардың белгіленген қуаты, кВт, мынандай формуламен анықталады

 

                                                                              (4.21)

 

мұндағы   - қазандықтың жеке қажеттіліктері үшін электр энергиясының меншікті шығыны, кВт/МВт, /6/ бойынша қабылданады:

 

                                           =33 кВт/МВт

 

                                  N^I_уст= 33×44,28 = 1461,24 кВт

 

                  Э^с.н.(I)_год = 1461,24×8400×0,7 =8592091кВт×сағ/жыл

 

Осылайша, электр энергиясына шығындар мыналарды құрайды

 

                            теңге/жыл

 

 «Су» бабы бойынша  қазандарды қоректендіру, жылу тұтынатын  жүйелерді және сыртқы жылу  өткізгіштерін толтыру және қоректендіру, химиялық суды тазарту қажеттілігі  үшін жұмсалатын шикі судың  құны анықталады.

Судың шығыны (теңге/жыл)

 

                                         S_с.в. = G^с.в_год×Ц_в                                  (4.22)

 

мұндағы G ^с.в._год – қазандықтың шикі суының жылдық шығыны т/жыл;

          Ц_в - 1т шикі судың бағасын 4788 теңге/т қабылдаймыз

 

                           G^с.в_жыл= 24×n_о×G^з_с.в.+24×(350-n_о)×G^л_с.в.                  (4.23)

 

мұндағы  G_с.в., G^л_с.в. – максималды қысқы және жазғы режим кезінде қоректік суды дайындау үшін ХСТ-ға түсетін шикі судың шығыны, т/сағ.

 

      G^с.в_жыл= 24×227×24,89+24×(350-227)×18,23 = 189415,68 т/жыл

 

                   S_с.в. = 189415,68×4788 = 906,922*10⁶ теңге/жыл

 

«Басқа шығындар» бабы еңбекті қорғау, қауіпсіздік техникасы, өрт және күзет қорғауы, әкімшілік-басқарушылық қызметкерлер құрамы, арнайы киім, суды химиялық тазарту үшін реактивтер алуға  шығындардан және басқа ескерілмеген шығындардан тұрады. Жобалық есептеулерде басқа жинақ шығындары қазандықтар үшін орташа есеппен 30% мөлшеріндегі өтемпұлға, ағымдағы жөндеуге және жалақыға (теңге/жыл) жұмсалатын залалдар ретінде қабылданады және төмендегідей формула бойынша есептеледі