Гибридтік байланыс желі құрылымдары

5.1-кестенің соңы

Атауы	Саны	Құны, тг	Бағасы, тг
Пернетақта  Genius, KB-06XE2	2	2000	4000
Принтер HP Color inkjet cp 1700	1	28220	28220
Телефон аппараты  Siemens Gigaset C595 IP	1	15450	15450
Huawei SoftX 3000 иілгіш коммутаторы	1	9000000	9000000
Кондиционер LG S09LHQ	1	85000	85000
Huawei UMG әмбебап сигналды шлюзы	1	2000000	2000000
Барлығы	20	11252396	11334396

 

5.2 Өзіндік құн құрылымын есептеу

 

 

Өзіндік құн – кәсіпорындардың өнім өндіру мен өткізуге жұмсаған ағымдағы ақшалай шығыны, яғни өнімді өндіру мен өткізу (жұмыстарды орындау, қызметтерді көрсету) үдерісінде пайдаланылатын табиғи ресурстардың, шикізатты, материалдардың, отынның, энергияның, негізгі капиталдың, еңбек ресурстарының, басқа да шығындардың құндық бағасы.

Ресурстарды үнемдеуге көптеген техникалық-экономикалық факторлар әсер етеді, олар ішкі өндірістік және өндірістен тысқары факторларға  бөлінеді. Өндірістен тыс факторлар –кәсіпорын ықпал ете алмайтын факторлар. Оларға салықтар мен төлемдердің ставкалары, шикізаттың, материалдардың, машиналар мен жабдықтардың нарықтық бағасы, көлік тарифтері мен электр энергиясының тарифтері және басқалар жатады. Ішкі өндірістік факторлар – кәсіпорын тарапынан басқарылатын факторлар. Оларға өнімділігі жоғары техника мен прогрестік технологияны енгізу, өндірістің механикаландырылуы мен автоматтандырылуы деңгейін арттыру, негізгі капиталды тиімді пайдалану, айналым қаражатының айналымдылығын жеделдету, жұмыскерлердің еңбек өнімділігін арттыру, еңбек пен өндірістің ұйымдастырылуын жедыбысдіру, т.б. жатады.

Өзіндік құнды есептеу  кезінде  келесі шығындарды ескеру керек:

а) негізгі жұмысшылардың еңбекақысы.

Еңбекақы – еңбектің күрделілігіне, саны мен сапасына сәйкес төленетін сыйлық (табыс). Еңбекақы — қаржыландыру көзіне қарамастан, ақшалай немесе заттай түрде еңбекке төленетін ақылардың барлық түрі, сондай-ақ, әр алуан сыйақылар, қосымша төлемдер, үстеме ақылар мен әлеуметтік жеңілдіктер. Бұлардың қатарына арнаулы заңға сәйкес қызметкерлерге жұмыс істемеген уақыты (жыл сайынғы еңбек демалысы, мерекелік күндер, т.б.) үшін берілетін ақша сомасы да жатады. 

Әр қызметкер үшін еңбекақыны есептеу  формуласы:

 

,                                                    (5.1)

 

мұндағы: t_ф – нақты кері уақыт (бір айдағы отраша жұмыс күні - 22 күн, жұмыс күнінің сағаттық ұзақтығы –7);

                  T_c- тарифтік  ставка.

 

Әр қызметкер үшін еңбекақыны есептейміз:

 

;

 

;

 

;

 

;

 

.

 

Жұмыстың барлық түрлері бойынша  күндегі циклдың ұзақтығы мына формула бойынша анықтаймыз:

 

                                                                                 (5.2)

 

мұндағы: – еңбек сіңіру кезеңі, мөлшер-сағат;

                 – кезең бойынша орындаушылар саны;

                 – жұмыс күні ұзақтығы,         сағат;

                – уақыт нормасының орындалу коэффициенті, K=1,1.

 

Алынған шаманы    үлкен жағына қарай бүтін күндерге дейін жуықтау керек.

Әр жұмысшының бір күндік жұмысы үшін еңбекақысын анықтаймыз.Ол үшін жұмысшының әр ай сайынғы еңбекақысын өткен айдың жұмыс күнінің санына бөлеміз (барлығы 22 күні бар):

Бас инженер үшін:

 

 теңге/күн,

 

Ауысымды оператор-инженер үшін:

 

 теңге/күн

 

Ауысымды оператор-инженер үшін:

 

 теңге/күн,

 

Практикант үшін:

 

 теңге/күн,

 

Алынған мәндерді  5.2-кестесіне енгіземіз.

 

5.2-кесте. Қызметкердің  еңбекақысын есептеу

Орындаушы	Жұмыс мазмұнының атауы	Еңбек сы- йымдылығы, норма-сағат	Цикл ұзақтығы, күн	Бір сағаттық жұмыстың еңбекақысы, тг	Бір күндік жұмыстың еңбекақысы, тг	Бір айлық еңбекақының  сомасы, тг
Бас инженер	Құрылғылардың жұмысын қадағалау, басшылық ету	154	20	1300	9100	200200
Ауысымды оператор-инженер	Мониторинг, істен шыққан құрылғыларды анықтау	77	10	800	2800	61600
Ауысымды оператор-инженер	Мониторинг, істен шыққан құрылғыларды анықтау	77	10	800	2800	61600
Практикант	Құрылғыларды  жөңдеу және орнату	77	10	650	2275	50050
Барлығы		385	50	3550	16975	373450

 

б) Қосымша еңбекақы.

Қосымша еңбекақының құрамдас элементтеріне  сыйақы, қосымша төлем, лауазымдық  еңбекақыға үстемелеу (тарифтік ставкамен) және тағы басқа да төлем түрлері жатады.

Міндетті түрде жылдық еңбекақыдан 20%   құрайтын сыйақыны төлеуді  ескеру керек.

 

	(5.3)

 

в) Еңбекақы қоры.

Еңбекақы қоры - қаржыландырылу көзіне қарамастан еңбекке ақы төлеу үшін кәсіпорын (фирма, ұйым, мекеме) есептеген барлық сома, ынталандырушы және өтемдік төлемдер, соның ішінде бағаның өсуіне және заңдарла көзделген нормалар шегінде табысты индекстеуге байланысты өтемдік төлемдер, сондай-ақ жұмысшыларға жұмыс істелмеген уақыт үшін есептелген ақшалай қаражат; яғни кәсіпорынның барлық жұмыскерлерге белгілі бір кезеңде еңбекақы және әлеуметтік сипаттағы төлемақы телеуге жұмсаған жинтық шығыны.

Еңбекақы қорын келесі формула  бойынша есептейміз:

 

                                   (5.4)

 

 

г) Еңбекақы қорынан әлеуметтік салыққа аударма.

Еңбекақы қорынан әлеуметтік салыққа  аударма (11%-еңбекақы қорынан есептелінгенде, 10%-зейнеткерлік аударманы еңбекақы қорынан алып тастағанда):

Әлеуметтік салық – нысаналы мақсаттағы тікелей салық түрі. Әлеуметтік салықтар әлеуметтік мақсаттағы бюджеттен тыс нысаналы қорлардың, зейнетақы қорларының, әлеуметтік сақтандыру, жұмыспен қамту қорларының негізгі көзі болып табылады.

Зейнеткерлік аударылым:

 

                        (5.5)

 

Жарнаны зейнеткерлік қорға  аударғаннан кейін, осыдан кейін әлеуметтік аударуды есептейміз:

 

 

МРП (айлық есептік көрсеткіш 2012 жылға) = 1618 теңге

д) Амортизациялық аударма.

Амортизациялық аударма – жаңа негізгі құрылғыларды дайындауға, құрылысқа  немесе жөндеу жұмыстарына жіберілетін ақша түріндегі қаражат.  Амортизациялық аударманың сомасы өнімді өңдіру(өзіндік құн) шығындарына қосылады да, құнына ауыстырылады.  Өңдіруші саудадан түскен ақшаны кейінге қалдыра отырып, амортизациялық аударма жинақтауға міндетті.

Амортизациялық аударманы есептеу  формуласы:

 

                                               (5.6)

 

                                           (5.7)

 

мұндағы: Тсл. – қолданудың пайдалы мерзімі, аймен;

                Hai-амортизация нормасы, %;

                Фi-амортизациялық мүліктің бастапқы құны.

 

Әр жабдық үшін амортизация нормасын  есептейміз:

 

 

 

 

 

 

 

 

Барлық амортизацияны есептейміз:

 

 

е) Аренда ақысын төлеу, оның ішінде  коммуналды  төлем  бар.

Бөлмені арендаға жалдау 80 мың теңгені құрайды және коммуналдық төлем 15 мың теңге.  Барлық төлем 95 мың теңгені құрайды.

ж) Заттар шығыны.

Заттар шығынын есептеуді кестеге  еңгіземсіз

 

5.3-кесте. Заттар шығынын есептеу

Заттардың атауы	Бірлік өлшемі	Саны	Бірлік бағасы, тг	Сомасы, тг
UTP кабелі	М	50	70	3500
ТПП кабелі	М	40	30	1200
RJ 45 конекторы	Бума	1	700	700
RJ 11 конекторы	бума	1	500	500
Сплиттер	дана	2	200	400
Қағаз	бума	5	970	4850
Кеңсе тауарлары	дана	90	70	6300
Картридж, қара түсті	дана	1	2900	900
Барлығы		210	5440	20350

 

Заттар шығынына  шығын (Р_а)  барлығы 20350 теңгені құрайды

 

з) Сертификат шығыны.

Сертификат – келісім шарттын немесе ереже стандартынын, техникалық регламент талабы қызметінің, жұмысқа, өнімдерге, тауарларға сәйкес растау формасы болып табылады.  

Сертификат шығынына өнімнің өзіндік  құны кіреді.  Сертификат  «Сертификациялау туралы» Қазақстан Республикасының 1999ж.16.07.  № 434-1 Заңына сәйкес белгілікті мерзімге сәйкес беріледі. 

Сертификат шығынын (Рс) 15000 теңге  тең деп қабылдаймыз.

и) Үстеме шығыны (әкімшілік және т.б. өңдіріске байланысты шығындар).

Үстеме шығын - өндірісті ұйымдастырумен, басқарумен, оған қызмет көрсетумен байланысты шығын. Оған, атап айтқанда, мыналар жатады: әкімшілік- шаруашылық шығын — басшылар мен мамандардың, техникалық орындаушылардың, басқару аппаратының басқа да қызметкерлерінің негізгі және қосымша жалақысы, әлеуметтік мұқтаждарға аударым, кеңсе керек-жарақтарына жұмсалған шығын, пошта-телеграф, баспахана шығыны, басқару аппараты тұратын үймереттерді ұстауга, оларды ағымдағы жөндеуге жұмсалатын шығын, іссапар шығыны; қызметкерлерге қызмет көрсетуге арналған шығын— негізгі өндірісте істейтін және машиналар мен жабдықтарды пайдаланумен және оларға қызмет көрсетумен айналысатын қызметкерлердің қосымша жалақысы, әлеуметтік мұқтаждарға аударым, тұрғын үй қорын пайдаланудан келтірілген залал, т. б.; жұмыстaрды ұйымдастыруға жұмсалатын шығын өтемпұлдық аударым немесе жалгерлік төлем, тозудың орнын толтыруға, құнсыз тозғыш аспаптарды жөндеуге, зертханаларды ұстауға жұмсалатын шығын. 

Барлық шығындардан  үстеме шығын  құнын 20% деп қабылдаймыз:

 

 

Барлық аталған шығын баптары  бойынша (С) жалпы шығын сомасын анықтаймыз:

 

(5.8)

 

мұндағы: ФОТ - еңбек ақы қоры 

                 О_С – бөлінген сома, әлеуметтік салық;

                 А – амортизациялық аударма;

                 Рм – заттар шығыны;

                 Рс – сертификат шығыны;

                 Ра – аренда шығыны;

                 Н – үстеме шығындар.

 

5.4-кесте. Шығынның жалпы сомасын есептеу

Шығын баптарынын атауы	Шығын сомасы, тг
Жұмысшылардың еңбек ақысы	373450
Қосымша еңбек ақы	74690
Әлеуметтік салыққа аудару	44187,88
Амортизациялық аударма	48613,22
Аренда ақысын төлеу	95000
Заттар шығыны	20350
Сертификациялау және лицензиялау	15000
Үстеме шығындар	2266879
Барлығы	2938169,86