Азаматтық құқық жүйес

1. Есiрткi заттарды немесе  психотроптыќ заттарды тўтыну  їшiн притондар ўйымдастыру немесе  ўстау немесе осы маќсаттар  їшін їй-жай беру - 
      мїлкі тјркіленіп, їш жылдан жеті жылєа дейінгі мерзімге бас бостандыєынан айыруєа жазаланады. 
      2. Адам ґзiнiѕ ќызмет бабын пайдаланып жасаєан, немесе јлденеше рет жасалєан, немесе ўйымдасќан топпен жасалєан дјл сол јрекеттер - 
      мїлкі тјркіленіп, жеті жылдан он екі жылєа дейінгі мерзімге бас бостандыєынан айыруєа жазаланады. 
      Ескерту. 264-бапќа ґзгерту енгізілді - Ќазаќстан Республикасыныѕ 2008.06.27 N 50-IV (ќолданысќа енгізілу тјртібін  2-баптанќараѕыз) Заѕымен.     

265-бап.  Есiрткi заттарды, психотроптыќ немесе 
                улы заттарды ўстау ережелерiн бўзу     

1. Есiрткi заттарды, психотроптыќ  немесе улы заттарды ґндiру, жасау,  ўќсату, сатып алу, саќтау, есепке  алу, босату, тасымалдау, јкелу, јкету,  жґнелту не жою ережелерiн бўзу, егер бўл јрекеттi аталєан ережелердi  саќтау мiндетiне кiретiн адам  жасаса -  
      екi жїзден бес жїз айлыќ есептiк кґрсеткiшке дейiнгi мґлшерде немесе сотталєан адамныѕ екi айдан бес айєа дейiнгi кезеѕдегi жалаќысыныѕ немесе ґзге де табысыныѕ мґлшерiнде айыппўл салуєа, не бiр жылєа дейiнгi мерзiмге тїзеу жўмыстарына, не їш жылєа дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымда болу немесе белгiлi бiр ќызметпен айналысу ќўќыєынан айырып немесе онсыз бiр жылєа дейiнгi мерзiмге бас бостандыєынан айыруєа жазаланады.  
      2. Есiрткi заттардыѕ, психотроптыќ немесе улы заттардыѕ ўрлануына не ґзге елеулi зиян келтiрiлуiне јкеп соќќан дјл сол јрекет -  
      екi жылєа дейiнгi мерзiмге тїзеу жўмыстарына, не екi жылєа дейiнгi мерзiмге бас бостандыєын шектеуге, не їш жылєа дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымда болу немесе белгiлi бiр ќызметпен айналысу ќўќыєынан айырып, їш жылєа дейiнгi мерзiмге бас бостандыєынан айыруєа жазаланады. 
      Ескерту. 265-бапќа ґзгеріс енгізілді - Ќазаќстан Республикасыныѕ 2000.05.05. N 47 Заѕымен.      

266-бап.  Заѕсыз медициналыќ жјне фармацевтикалыќ  ќызмет 
               жјне есiрткi немесе психотроптыќ заттарды 
               алуєа ќўќыќ беретiн рецептердi немесе ґзге 
               де ќўжаттарды заѕсыз беру не ќолдан жасау     

1. Ќызметтiѕ осы тїрiне  сертификаты жјне (немесе) лицензиясы  жоќ тўлєаныѕ медициналыќ немесе  фармацевтикалыќ ќызметпен айналысуы,  егер бўл абайсызда адамныѕ  денсаулыєына ауыр немесе орташа  ауыр зиян келтiруге јкеп соќса, - 
      айлыќ есептiк кґрсеткiштiѕ жїзден бес жїзге дейiнгi мґлшерiнде немесе сотталєан адамныѕ їш айдан он айєа дейiнгi кезеѕдегi жалаќысы немесе ґзге де табысы мґлшерiнде айыппўл салуєа, не екi айдан алты айєа дейiнгi мерзiмге ќамауєа, не екi жылєа дейiнгi мерзiмге тїзеу жўмыстарына, не екi жылєа дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атќару жјне белгiлi бiр ќызметпен айналысу ќўќыєынан айыруєа жазаланады. 
      2. Лауазымды адам жасаєан наќ сол јрекет, - 
      їш жылєа дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атќару немесе белгiлi бiр ќызметпен айналысу ќўќыєынан айыра отырып, айлыќ есептiк кґрсеткiштiѕ їш жїзден бiр мыѕєа дейiнгi мґлшерiнде айыппўл салуєа, не екi жылєа дейiнгi мерзiмге тїзеу жўмыстарына жазаланады. 
      3. Осы баптыѕ бiрiншi бґлiгiнде кґзделген, адам ґлiмiне јкеп соќтырєан јрекет, - 
      їш жылєа дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атќару немесе белгiлi бiр ќызметпен айналысу ќўќыєынан айыра отырып, їш жылєа дейiнгi мерзiмге бас бостандыєын шектеуге, не наќ сол мерзiмге бас бостандыєынан айыруєа жазаланады. 
      4. Осы баптыѕ бiрiншi бґлiгiнде кґзделген, лауазымды адам жасаєан, адам ґлiмiне јкеп соќтырєан јрекеттер, - 
      айлыќ есептік кґрсеткiштiѕ елуден екi жїзге дейiнгi мґлшерiнде айыппўл салынып, їш жылєа дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атќару немесе белгiлi бiр ќызметпен айналысу ќўќыєынан айыра отырып, їш жылєа дейiнгi мерзiмге бас бостандыєын шектеуге, не наќ сол мерзiмге бас бостандыєынан айыруєа жазаланады. 
      5. Есірткі немесе психотроптыќ заттарды алуєа ќўќыќ беретін рецептерді немесе ґзге де ќўжаттарды заѕсыз беру не ќолдан жасау, - 
      їш жылєа дейінгі мерзімге белгілі бір лауазымдарды атќару немесе белгілі бір ќызметпен айналысу ќўќыєынан айыра отырып немесе онсыз бес жылєа дейінгі мерзімге бас бостандыєынан айыруєа жазаланады. 
      Ескерту. 266-бап жаѕа редакцияда - Ќазаќстан Республикасыныѕ 2006.07.07. N 171 (ќолданысќа енгізілу тјртібін 2-баптан ќараѕыз),  ґзгерту енгізілді - 2008.06.27 N 50-IV (ќолданысќа енгізілу тјртібін  2-баптанќараѕыз) Заѕдарымен.      

267-бап.  Санитарлыќ-эпидемиологиялыќ ережелердi  бўзу     

1. Абайсызда адамдардыѕ  жаппай сырќаттануына немесе  улануына јкеп соќќан санитария-эпидемиологиялыќ  ережелердi бўзу -  
      екi жїзден бес жїз айлыќ есептiк кґрсеткiшке дейiнгi мґлшерде немесе сотталєан адамныѕ екi айдан бес айєа дейiнгi кезеѕдегi жалаќысыныѕ немесе ґзге де табысыныѕ мґлшерiнде айыппўл салуєа не їш жылєа дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атќару немесе белгiлi бiр ќызметпен айналысу ќўќыєынан айыруєа, не екi жылєа дейiнгi мерзiмге бас бостандыєын шектеуге, не наќ сол мерзiмге бас бостандыєынан айыруєа жазаланады.  
      2. Абайсызда кiсi ґлiмiне јкеп соќќан дјл сол јрекет -  
      бес жылєа дейiнгi мерзiмге бас бостандыєын шектеуге немесе наќ сол мерзiмге бас бостандыєынан айыруєа жазаланады.     

268-бап.  Адамдардыѕ ґмiрiне немесе денсаулыєына  ќауiп 
                тґндiретiн мјн-жайлар туралы аќпаратты жасыру     

1. Адамдардыѕ ґмiрiне немесе  денсаулыєына, не ќоршаєан ортаєа  ќауiп тґндiретiн оќиєалар, фактiлер  немесе ќўбылыстар туралы аќпаратты  халыќты осындай аќпаратпен ќамтамасыз  етуге мiндеттi адамныѕ жасыруы  немесе бўрмалауы -  
      бес жїзден жетi жїз айлыќ есептiк кґрсеткiшке дейiнгi мґлшерде немесе сотталєан адамныѕ бес айдан жетi айєа дейiнгi кезеѕдегi жалаќысыныѕ немесе ґзге де табысыныѕ мґлшерiнде айыппўл салуєа не їш жылєа дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атќару немесе белгiлi бiр ќызметпен айналысу ќўќыєынан айырып немесе онсыз екi жылєа дейiнгi мерзiмге бас бостандыєынан айыруєа жазаланады.  
      2. Абайсызда адамныѕ денсаулыєына зиян келтiруге не ґзге де ауыр зардаптарєа јкеп соќќан дјл сол јрекеттер -  
      жетi жїзден бiр мыѕ айлыќ есептiк кґрсеткiшке дейiнгi мґлшерде немесе сотталєан адамныѕ жетi айдан бiр жылєа дейiнгi кезеѕдегi жалаќысыныѕ немесе ґзге де табысыныѕ мґлшерiнде айыппўл салуєа, не тґрт жылєа дейiнгi мерзiмге бас бостандыєын шектеуге, не їш жылєа дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атќару немесе белгiлi бiр ќызметпен айналысу ќўќыєынан айырып немесе онсыз наќ сол мерзiмге бас бостандыєынан айыруєа жазаланады.      

269-бап.  Ќауiпсiздiк талаптарына сай келмейтiн  тауарлар 
                шыєару немесе сату, жўмыс орындау не ќызмет 
                кґрсету      

1. Тўтынушылар ґмiрiнiѕ  немесе денсаулыєыныѕ ќауiпсiздiгi  талаптарына сай келмейтiн тауарлар  шыєару немесе сату, жўмыс орындау  не ќызмет кґрсету, сол сияќты  аталєан тауарлардыѕ, жўмыстыѕ  немесе ќызметтiѕ ќауiпсiздiк талаптарына  сай келетiндiгiн кујландыратын  ресми ќўжатты заѕсыз беру немесе пайдалану, егер бўл јрекеттер абайсызда адам ґмiрiне зиян келтiруге јкеп соќса -  
      бес жїзден жетi жїз айлыќ есептiк кґрсеткiшке дейiнгi мґлшерде немесе сотталєан адамныѕ бес айдан жетi айєа дейiнгi кезеѕдегi жалаќысыныѕ немесе ґзге де табысыныѕ мґлшерiнде айыппўл салуєа, не їш жылєа дейiнгi мерзiмге бас бостандыєын шектеуге не їш жылєа дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атќару немесе белгiлi бiр ќызметпен айналысу ќўќыєынан айырып немесе онсыз екi жылєа дейiнгi мерзiмге бас бостандыєынан айыруєа жазаланады.  
      2. Дјл сол јрекеттер, егер олар:  
      а) жас балаларєа арналєан тауарлар, жўмыс немесе ќызмет жґнiнде жасалса;  
      б) абайсызда екi немесе одан да кґп адамныѕ денсаулыєына зиян келтiрiлуiне јкеп соќса;  
      в) абайсызда кiсi ґлiмiне јкеп соќса -  
      жетi жїзден бiр мыѕ айлыќ есептiк кґрсеткiшке дейiнгi мґлшерде немесе сотталєан адамныѕ жетi айдан бiр жылєа дейiнгi кезеѕдегi жалаќысыныѕ немесе ґзге де табысыныѕ мґлшерiнде айыппўл салуєа не їш жылєа дейiнгi мерзiмге бас бостандыєын шектеуге, не їш жылєа дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атќару немесе белгiлi бiр ќызметпен айналысу ќўќыєынан айырып немесе онсыз бес жылєа дейiнгi мерзiмге бас бостандыєынан айыруєа жазаланады.  
      3. Осы баптыѕ бiрiншi немесе екiншi бґлiктерiнде кґзделген, абайсызда екi немесе одан да кґп адамныѕ ґлiмiне јкеп соќќан јрекеттер -  
      тґрт жылдан сегiз жылєа дейiнгi мерзiмге бас бостандыєынан айыруєа жазаланады.      

270-бап.  Жезґкшелiкпен айналысуєа тарту     

1. Кїш ќолдану немесе  кїш ќолданбаќшы болып ќорќыту,  тјуелдi жаєдайын пайдалану, бопсалау, мїлкiн жою немесе бїлдiру арќылы  не алдау жолымен жезґкшелiкпен  айналысуєа тарту -  
      екi жїзден бес жїз айлыќ есептiк кґрсеткiшке дейiнгi мґлшерде немесе сотталєан адамныѕ екi айдан бес айєа дейiнгi кезеѕдегi жалаќысы немесе ґзге де табысы мґлшерiнде айыппўл салуєа, не бес жылєа дейiнгi мерзiмге бас бостандыєынан айыруєа жазаланады.  
      2. Ўйымдасќан топ, сол сияќты жезґкшелiкпен айналысуєа тартќаны, не притондар ўйымдастырєаны немесе ўстаєаны, не жеѕгетайлыќ жасаєаны їшiн бўрын сотталєан адам жасаєан дјл сол јрекет -  
      їш жылдан жеті жылєа дейiнгi мерзiмге бас бостандыєынан айыруєа жазаланады.  
      Ескерту. 270-бапќа ґзгеріс енгізілді - Ќазаќстан Республикасыныѕ 2000.05.05. N 47 Заѕымен.      

271-бап.  Жезґкшелiкпен айналысуєа арналєан  притондар 
                ўйымдастыру немесе ўстау жјне жеѕгетайлыќ     

1. Жезґкшелiкпен айналысуєа  арналєан притондар ўйымдастыру  немесе ўстау, сондай-аќ пайдакїнемдiк  маќсаттаєы жеѕгетайлыќ -  
      бес жїзден бiр мыѕ айлыќ есептiк кґрсеткiшке дейiнгi мґлшерде немесе сотталєан адамныѕ бес айдан бiр жылєа дейiнгi кезеѕдегi жалаќысы немесе ґзге де табысы мґлшерiнде айыппўл салуєа, не їш жылєа дейiнгi мерзiмге бас бостандыєынан айыруєа жазаланады.  
      2. Ўйымдасќан топ, сол сияќты притондар ўйымдастырєаны немесе ўстаєаны, не жеѕгетайлыќ жасаєаны, не жезґкшелiкпен айналысуєа тартќаны їшiн бўрын сотталєан адам жасаєан дјл сол јрекеттер -  
      бес жылєа дейiнгi мерзiмге бас бостандыєынан айыруєа жазаланады.     

272-бап.  Дјрiлiк немесе басќа ќўралдарды  пайдаланып 
                есеѕгiрету їшiн притондар ўйымдастыру немесе 
                ўстау     

1. Есiрткi заттарєа немесе  психотроптыќ заттарєа жатпайтын  дјрiлiк немесе басќа ќўралдар  мен заттарды пайдаланып есеѕгiрету  їшiн притондар ўйымдастыру немесе  ўстау, сол сияќты осы маќсаттар  їшiн їй-жай беру - 
      екi жїз айлыќ есептiк кґрсеткiштен бес жїз айлыќ есептiк кґрсеткiшке дейiнгi мґлшерде немесе сотталєан адамныѕ тґрт айєа дейiнгi кезеѕдегi жалаќысыныѕ немесе ґзге табысыныѕ мґлшерiнде айыппўл салуєа, не алты айєа дейiнгi мерзiмге ќамауєа немесе екi жылєа дейiнгi мерзiмге бас бостандыєынан айыруєа жазаланады. <*> 
      2. Осы баптыѕ бiрiншi бґлiгiнде кґзделген јрекеттердi ўйымдасќан топ жасаса - 
      екi жылдан бес жылєа дейiнгi мерзiмге бас бостандыєынан айыруєа жазаланады. 
      Ескерту. 272-бапќа ґзгеріс енгізілді - Ќазаќстан Республикасыныѕ 2002.12.21. N 363 Заѕымен.      

273-бап.  Порнографиялыќ материалдарды немесе  заттарды 
                заѕсыз тарату     

 Порнографиялыќ материалдарды  немесе заттарды тарату немесе  жарнамалау маќсатында заѕсыз  жасау, тарату, жарнамалау, сол сияќты  порнографиялыќ сипаттаєы баспа  басылымдарын, кино- немесе бейнематериалдарды, суреттердi немесе ґзге де заттарды  заѕсыз  
сату - 
      бес жїзден бiр мыѕ айлыќ есептiк кґрсеткiшке дейiнгi мґлшерде немесе сотталєан адамныѕ бес айдан бiр жылєа дейiнгi кезеѕдегi жалаќысы немесе ґзге де табысы мґлшерiнде айыппўл салуєа, не екi жылєа дейiнгi мерзiмге тїзеу жўмыстарына, не порнографиялыќ материалдарды немесе заттарды, сол сияќты оларды жасау немесе молыќтыру ќўралдарын тјркiлеп, екi жылєа дейiнгi мерзiмге бас бостандыєынан айыруєа жазаланады.   
      Ескерту. 273-бапќа ґзгеріс енгізілді - Ќазаќстан Республикасыныѕ 2002.12.21. N 363 Заѕымен.      

274-бап.  Ќатыгездiк пен кїш ќолдануєа  бас ўруды 
                насихаттайтын туындыларды заѕсыз тарату     

 Ќатыгездiк пен кїш  ќолдануєа бас ўруды насихаттайтын  кино- жјне бейне материалдарды  жјне басќа туындыларды тарату  немесе жарнамалау маќсатында  заѕсыз жасау, таратуды, жарнамалау, кґрсету, сондай-аќ ќатыгездiк  пен кїш ќолдануєа бас ўруды  насихаттайтын баспа басылымдарын, кино- немесе бейне материалдарды  заѕсыз сату -  
      бес жїзден сегiз жїз айлыќ есептiк кґрсеткiшке дейiнгi мґлшерде немесе сотталєан адамныѕ бес айдан сегiз айєа дейiнгi кезеѕдегi жалаќысы немесе ґзге де табысы мґлшерiнде айыппўл салуєа, не бiр жылєа дейiнгi мерзiмге тїзеу жўмыстарына, не ќатыгездiк пен кїш ќолдануєа бас ўруды насихаттайтын туындыларды, сол сияќты оларды жасау немесе молыќтыру ќўралдарын тјркiлеп, екi жылєа дейiнгi мерзiмге бас бостандыєынан айыруєа жазаланады.      

275-бап.  Ґлгендердiѕ мјйiттерiн жјне олар  жерленген 
                жерлердi ќорлау     

1. Ґлгендердiѕ мјйiттерiн  ќорлау не олар жерленген жерлердi, ќўлпытас ќўрылыстарын немесе  жерлеуге немесе еске алуєа  байланысты рјсiмдер ґткiзуге  арналєан зират їйлерiн жою,  бїлдiру немесе аяќќа басу -  
      жїзден бес жїз айлыќ есептiк кґрсеткiшке дейiнгi мґлшерде немесе сотталєан адамныѕ бiр айдан бес айєа дейiнгi кезеѕдегi жалаќысы немесе ґзге де табысы мґлшерiнде айыппўл салуєа, не жїз жиырма саєаттан жїз сексен саєатќа дейiнгi мерзiмге ќоєамдыќ жўмыстарєа тартуєа, не алты айдан бiр жылєа дейiнгi мерзімге тїзеу жўмыстарына, не тґрт айєа дейiнгi мерзiмге ќамауєа, не їш жылєа дейiнгi мерзiмге бас бостандыєынан айыруєа жазаланады. 
      2. Наќ сол јрекеттердi: 
      а) јлденеше рет; 
      б) адамдар тобы, алдын ала сґз байласќан адамдар тобы немесе ўйымдасќан топ жасаса; 
      в) ўлттыќ, нјсiлдiк немесе дiни ґштiк не араздыќ тўрєысында; 
      г) кїш ќолдану немесе оны ќолданумен ќорќыту арќылы жасалса - 
      бec жылєа дейiнгi мерзiмге бас бостандыєын шектеуге не наќ осы мерзiмге бас бостандыєынан айыруєа жазаланады.  
      Ескерту. 275-бапќа ґзгеріс енгізілді - Ќазаќстан Республикасыныѕ 2000.05.05. N 47, 2004.12.09. N 10 Заѕдарымен.       

275-1-бап.  Адам мјйiтiнiѕ органдары мен  тiнiн заѕсыз 
                 алу     

1. Ауыстырып салу не  ґзгедей пайдалану їшiн адам  мјйiтiніѕ органдарын немесе тiнiн  заѕсыз алу, сол сияќты адам  мјйiтiнiѕ органдары мен тiнiне  ќатысты мјмілелер жасасу - 
      їш жылєа дейiнгi мерзiмге белгілi бiр лауазымдарды атќару немесе белгілi бiр ќызметпен айналысу ќўќыєынан айыра отырып немесе онсыз бес жылєа дейiнгi мерзiмге бас бостандыєынан айыруєа жазаланады. 
      2. Наќ сол јрекеттер: 
      а) адамдар тобымен, алдын ала сґз байласуы бойынша адамдар тобымен немесе ўйымдасќан топпен; 
      б) бiрнеше рет; 
      в) ґзiнiѕ ќызметтiк жаєдайын пайдаланып жасалєанда, - 
      їш жылєа дейiнгi мерзiмге белгілі бiр лауазымдарды атќару немесе белгiлі бiр ќызметпен айналысу ќўќыєынан айыра отырып немесе онсыз бес жылдан жетi жылєа дейiнгi мерзiмге бас бостандыєынан айыруєа жазаланады. 
      Ескерту. 275-1-баппен толыќтырылды - Ќазаќстан Республикасыныѕ 2006.03.02. N 131 Заѕымен.      

276-бап.  Жануарларєа ќатыгездiк жасау     

1. Жануарларєа олардыѕ  ґлуiне немесе мертiгуiне јкеп  соќќан ќатыгездiк жасау, егер  бўл јрекет бўзаќылыќ пиєылмен  немесе жауыздыќ јдiстердi ќолданып  немесе жас балалардыѕ кґзiнше  жасалса -  
      жїзден екi жїз айлыќ есептiк кґрсеткiшке дейiнгi мґлшерде немесе сотталєан адамныѕ бiр айдан екi айєа дейiнгi кезеѕдегi жалаќысы немесе ґзге де табысы мґлшерiнде айыппўл салуєа, не бiр жылєа дейiнгi мерзiмге тїзеу жўмыстарына, не алты айєа дейiнгi мерзiмге ќамауєа жазаланады.  
      2. Адамдар тобы немесе алдын ала сґз байласќан адамдар тобы, немесе ўйымдасќан топ жасаєан, немесе бiрнеше рет жасалєан дјл сол јрекет -  
      бес жїзден сегiз жїз айлыќ есептiк кґрсеткiшке дейiнгi мґлшерде немесе сотталєан адамныѕ бес айдан сегiз айєа дейiнгi кезеѕдегi жалаќысы немесе ґзге де табысы мґлшерiнде айыппўл салуєа не екi жылєа дейiнгi мерзiмге тїзеу жўмыстарына, не екi жылєа дейiнгi мерзiмге бас бостандыєын шектеуге, не їш айдан алты айєа дейiнгi мерзiмге ќамауєа жазаланады.   
      Ескерту. 276-бапќа ґзгеріс енгізілді - Ќазаќстан Республикасыныѕ 2002.12.21. N 363 Заѕымен.

11-тарау.  Экологиялыќ ќылмыстар     

277-бап.  Шаруашылыќ жјне ґзге де ќызметке  ќойылатын 
                экологиялыќ талаптардыѕ бўзылуы     

 Табиєи ресурстарды  пайдалану, кјсiпорындарды, ќўрылыстарды  жјне ґзге де объектiлердi жобалау,  орналастыру, салу жјне жаѕєырту, пайдалануєа беру жјне пайдалану, ґнеркјсiп, энергетика, кґлiк пен байланыс объектiлерiн, ауыл шаруашылыќ маќсатындаєы жјне мелиорация объектiлерiн пайдалану, ќалалар мен басќа да елдi мекендердi салу кезiнде, јскери жјне ќорєаныс объектiлерiне, јскери жјне єарыш ќызметiне ќойылатын талаптарды сол талаптардыѕ саќталуы їшiн жауапты адамдардыѕ бўзуы, егер бўл ќоршаєан ортаныѕ едјуiр ластануына, адамныѕ денсаулыєына зиян келтiруге, жануарлар немесе ґсiмдiктер дїниесiнiѕ жаппай ќўрып кетуiне жјне ґзге де ауыр зардаптарєа јкеп соќса -  
      їш жылєа дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атќару немесе белгiлi бiр ќызметпен айналысу ќўќыєынан айырып не онсыз бес жылєа дейiнгi мерзiмге бас бостандыєынан айыруєа жазаланады.