Аурулармен зақымданғандарды емдеу барысындағы жалпы күтмінің негіздері. Ауруларды күту кезіндегі санитарлық міндеттер. Ауру балаларды к

 

Тазалау клизмасы

 
 
Дағдыны меңгеруге қажетті медициналық құрал-жабдықтар тізімі

Медициналық жабдықтардың немесе құралдардың атауы	Сипаттамасы
Эсмарх кружкасы	Резеңкелі, сыйымдылығы 3 литр
Қысқышы немесе бұрандысы бар жалғайтын түтікше	Резеңкелі, ұзындығы 1,5 метр
Штатив	Металлды, биіктігі 2 метр
Тік ішек ұштықтары	Полихлорвинильді, қатты
Салфеткалар және жайма	шыт, көлемі 1х1 метр
Кір сабын	50 грамм
Орамал	70х40 см,
Қолды сүтруге арналған салфеткалар	40х40 см
Жоғарға тыныс алу жолдарын қорғауға арналған маска	Көпқабатты дәкелі
Алжапқыш	Клеенкалы
Клеенка	Көлемі 2х3 метр
Медициналық вазелин	Қатты, флакон сыйымдылығы 30 мл-ге дейін
Су температурасын өлшеуге арналған термометр	Пластмасс корпусында
Шпатель	Металлды
Судно	Металлды, сыйымдылығы 3 литр
Шара	Металлды, эмальды, сыйымдылығ 8 литр
Қолғаптар	Латексті

 

 
 
Тазалау клизмасын жүргізу алгоритмі

1.  
   Пациентпен сенімді қатынас орнату

2.  
   Пациентті процедура жасауға жеке оңашаландыру

3.  
   Тазалау клизмасын жүргізу барысы және мақсатын пациентке түсіндіру

4.  
   Процедураны жүргізу кезінде болатын қиындықтарды пациенттен сұрау (сыртқы және ішкі геморрой түйіндерінің болуы, тік ішектің айналасындағы тілінулер , суды ұстай алмауы)

5.  
   Тазалау клизмасын жүргізуге қарсы көрсеткіштердің жоқтығына көз жеткізу (тоқ және тік ішектің жедел қабыну аурулары, ісіктер, қан кету, тік ішектің айналасында тіліну, тік ішектің шығып кетуі, жедел аппендицит, перитонит, ісіну белгілері)

6.  
   Клизмаға арналған температурасы 20˚С-ден жоғары емес су дайындау

7.  
   Судың температурасын өлшеп, жылытқан ыдысында қалдыру

8.  
   Эсмарх кружкасына резеңкелі түтікті және ұштықты жалғап тазалау клизмасына арналған системаны жинау

9.  
   Резеңкелі түтіктегі вентильді жабу

10.  
    Клеенкалы фартукты және басы жабық аяқ киімді кию

11.  
    Басқа қалпақ кию немесе орамал тағу

12.  
    Қолды гигиеналық тәсілмен өңдеу

13.  
    Қолды орамалмен кептіру

14.  
    Эсмарх кружкасына 2 литр су құю

15.  
    Эсмарх кружкасындағы судың температурасын тексеру

16.  
    Эсмарх кружкасын штативке бекіту

17.  
    Бір рет қолданатын қолғапты кию

18.  
    Кушеткаға көлемі 2х3 метр клеенканың бір ұшын төмен қарай түсіріп жаю

19.  
    Клеенканың ұшы шараға түсіп тұратындай етіп шараны еденге қою

20.  
    Клеенканың үстіне жылы орында тұрған жайманы төсеп, пациентті жатқызу

21.  
    Вентильді ашып түтікшедегі және ұштықтағы ауаны шығару үшін бірнеше милилитр суды түтікшеден ағызу

22.  
    Көмекшіден дәрет алатын ыдыстың бетін жауып кушетканың жанына қоюды өтіну

23.  
    Пациентке сол жақ қырына аяғын ішке бүгіп жатуына көмектесу

24.  
    Егер бұндай жағдайда пациент жата алмаса, оны шалқасынан жатқызады

25.  
    Ұштықты вазелинмен майлау

26.  
    Сол қолдың үлкен және сұқ саусақтарымен пациенттің құйрығын ашып, оң қолмен тік ішекке ұштықты енгізу

27.  
    Ұштықтың алғашқы 3-4 сантиметрін кіндікке қарай, ал қалған бөлігін омыртқа жотасына қарай бағыттайды

28.  
    Түтіктің бұрандысын ашып немесе қысып тұрған қысқышты босатып, ішекке судың ағуын реттеу

29.  
    Пациенттен іш және шап аралық бұлшықеттерін босатып, терең ішпен дем алуын сұрау

30.  
    Есте сақтау! Егер пациент ішінің ұстамалы түрде ауырсынуына шағымданса, процедураны тоқтату, ауырсыну басылғанша. Пациент шамалы уақыт дем алғаннан соң процедураны жалғастыру. Ауырсыну басылмаса процедураны үзіп, дереу проктолог дәрігерді шақыру

31.  
    Ішекке судың барлығы енгізілген соң вентильді жауып тік ішектен ұштықты шығарып алу

32.  
    Ұштықты алып дезинфекциялық ерітіндісі бюар ыдысқа салу

33.  
    Науқасқан шалғасынан 10-15 минут бойы шалқасынан жатып ішекте суды ұстауын өтіну

34.  
    Науқасқа үлкен дәретке отырғысы келгенде судно беріп, отыруына көмектесу

35.  
    Дефекация толық көлемде болғанына және емшараның мақсатына жеткеніне көз жеткізу

36.  
    Нәжіс массасын қарап, қажет болса зертханаға анализге жіберу

37.  
    Көмекшіден судноны нәжістен тазалауды сұрау

38.  
    Науқасты жуындыру

39.  
    Алжапқышты, қолғапты шешу. Алжапқышты дезинфекциялық ерітіндіге салу, қолғапты жою

40.  
    Аяқ киімді ауыстыру

41.  
    Науқасты палатаға шығарып салу

42.  
    Дәрет алатын ыдысты, ұштықтарды, клеенканы дезинфекциялауын көмекшілерге тапсыру.Ұштықтарды стерильдеуін қадағалау

 
44. Манипуляция журналына немесе  науқастың ауру тарихына манипуляцияның  жүргізілгендігі туралы белгілеу 
 
 
Клизмалар. 
 
Клизма деп диагоностикалау және емдеу мақсатында әр түрлі сұйықтықтарды тік ішек арқылы енгізуді айтады.  
 
Диагностикалық клизманы мысалы, ішек өтімсіздігін анықтау үшін қолданады. Тоқ ішекті рентген арқылы зерттеу үшін (ирригоскопия) рентгеноконтрасты препараттың қоспасынан тұратын контрасты клизма жүргізеді. Емдеу мақсатында тазалау, сифонды және дәрілік клизма жүргізіледі. 
 
Тазалау клизмасын жүргізуге көрсеткіш 
 
Тоқ ішектің төменгі бөліміндегі кідіріп қалған нәжісті жібіту және шығару үшін қолданатын тазалау клизмасын іш қату кезінде, улану кезінде токсикалық заттарды шығару үшін, операция және босанар алдында, ас қорыту жолдарын рентгендік және тоқ ішекті эндоскопиялық зерттеу алдында, дәрілік клизманы жүргізер алдында қолданады.  
Тазалау клизмасын жүргізуге қарсы көрсеткіш  
 
Тоқ ішектің шырышты қабатының жедел қабыну аурулары және эрозиялы-жаралары, іш қуысының кейбір жедел хирургиялық аурулары (жедел аппендицит, жедел перитонит, асқазан-ішектен қан кету, іш қуысындағы мүшелерге операция жасағаннан кейінгі бірінші күні, жүрек-тамыр жеткіліксіздігінің ауыр дәрежесі) тазалау клизмасын жүргізуге қарсы көрсеткіш болып табылады.  
 
Тазалау клизмасын қою 
 
Тазалау клизмасы жүргізу үшін резеңкелі Эсмарх кружкасын (ұшында тесігі бар сыйымдылығы 1-2 л) қолданады, оған ұштығы бар ұзындығы 1,5 метр резеңкелі түтікшені жалғайды. Түтікшенің ұшында кружкадан судың ағуын реттейтін шүмегі болады.  
 
Клизма қою үшін қолданатын судың температуасы  
 
Ересек адамға тазалау клизмасын қою үшін 1—1,5 л жылы су қажет (25—35 °С). Егер тоқ ішектің жиырылуын күшейту қажет болса (атониялық іш қату кезінде), онда неғұрлым төменгі темпертуардағы суды қолдануға болады. (12—20 °С). Керісінше, егер ішектің бұлшықет қабатын босаңсыту қажет болса (спастикалық іш қату кезінде), онда 37—42 °С суды қолданады. Тазалау клизмасының әсерін күшейту үшін кейде 2-3 ас қасық глицирин немесе өсімдік майын немесе балаларға арналған сабынның бір ас қасықтай мөлшерін суда ерітеді.  
 
Дайындық 
 
Эсмарх кружкасына су құйып, шүмегін ашып түтіктегі ауаны шығарып суға толтырады. Шүмекті қайта жауып, кружканы кушеткадан жоғары биіктікке іледі. Науқасты сол жақ қырына аяғын тізе буынынан ішіне қарай бүккізіп жатқызады (бұндай қалыпта науқастың аналь тесігіне ұштық оңай енеді). Науқастың астына шеті шараға дейін түсіп тұратындай етіп клеенканы төсейді.  
Тазалау клизмасын қою техникасы 
 
Сол қолдың екінші, үшінші саусақтарымен науқастың құйрығын ашып, ал оң қолмен майланған ұштықты айналдыра отырып тік ішекке 10-12 см тереңдікке енгізеді. Алдымен (алғашқы 3—4 см) ұштықты науқастың кіндігіне қарай бағыттап, одан соң тік ікектің өзегіне қарай бұрып, сегізкөзге қатарластыра отырып енгізуді жалғастырады. Одан соң шүмекті ашып кружканы 1 метр биіктікке көтеру арқалы суды енгізеді. Егер су ішекке бармай қалса ұштықты тереңірек енгізіп, судың ағысын күшейтіңіз. Керісінше, тоқ ішектің бойымен ауырсыну сезімі байқалса, судың ағысын бәсеңдетеді. Суды енгізуді аяқтаған соң науқасқа 5-10 минут бойы үлкен дәретке отырмауын сұраңыз. Тоқ ішектің перистальтикасының күшеюінен оның төменгі бөлімі нәжіс массасынан тазартылады. Қолданған ұштықтарды сабынды суға жуып, қайнатады.  
Сифонды клизманы қоюға көрсеткіш 
 
Сифонды клизманы емдеу мақсатында улану, зат алмасу өнімдерімен улану кезінде  
 
(мысалы,созылмалы бүйрек жеткіліксіздігі), динамикалық және механикалық ішек өтімсіздігі кезінде (кей жағдайда операция алдындағы дайындық ретінде), сонымен қатар тазалау клизмасы нәтижесіз болған жағдайларда қолданылады. Сифонды клизманы ішек өтімісіздігін диагностикалау мақсатында (жуынды суда ауа көпіршіктерінің және нәжіс қалдықтарының болмауы оның симптомдарының бірі) жүргізіледі. Ішек өтімісіздігі кезінде шажырқай тамырларының тромбозы немесе эмболиясына күдік туса сифонды клизманы жүргізуге болмайды.  
Сифонды клизманы қоюдың ерекшеліктері  
 
Сифонды клизманы қою үшін сыйымдылығы 0,5-2 л воронка, резеңкелі иілгіш ұштық немесе ұзындығы 20-30 см резеңкелі ішек түтігі жалғанған, диаметрі 1 см-ден кем емес, ұзындығы 1-1,5 м резеңкелі ұзын түтікті қолданады. Ұзын ішек түтік және резеңкелі ұштықтың орнына жуан асқазан зондын қолдануға болады.  
Сифонды клизманы қою техникасы 
 
Резеңкелі ішек түтігінің немесе жуан асқазан зондының вазелинмен майланған ұшын тік ішекке 20-30 см тереңдікке енгізеді.Сифонды клизманы жүргізу іс-әрекеті асқазанды жуумен бірдей. Воронканы түтікшенің ұшына жалғап, пациенттің жамбасынан шамалы жоғары деңгейде еңкейте ұстап, жууға арналған сұйықтықтарды - таза қайнаған су, перманганат калиийдің әлсіз ертіндісін, 2 % гидрокарбонат натрий ерітіндісін құяды. Воронканы науқастың денесінен 50 см биіктікке көтереді, сол кезде су ішекке қарай ағады. Воронкадағы су оның тарылған бөлігіне келгенде оны науқастың денесінен төмен деңгейге түсіреді, осы кезде воронка ауа көпіршіктері және нәжіс қалдықтары араласқан, ішектен шыққан жуынды суға толады. Воронканы төңкеріп, ішіндегі суды төгеді, осы жуу процедурасын воронкадағы жуынды су тазарғанша бірнеше рет қайталайды.отте

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Андрей Сергеевич Иванюк 
Дмитрий Викторович Шаров

 

• РЕАБИЛИТАЦИЯ

• Общие понятия

• Программы реабилитации больного

• Принципы выполнения программы реабилитации больного

• Этапы определения реабилитационной программы

• Виды реабилитационных программ и условия проведения

• Виды реабилитации

• ТРАВМЫ

• Классификация

• Организационные основы травматологической помощи

• Осложнения при повреждении опорно-двигательного аппарата

• Механические повреждения

• Вывихи

• Отрывы конечностей

• Переломы

• Нарушения процессов консолидации костей

Шаров Дмитрий Викторович, Иванюк Андрей Сергеевич 
Реабилитация после переломов и травм

РЕАБИЛИТАЦИЯ

Общие понятия

 

    Реабилитация, или  восстановительное лечение, – это процесс и система медицинских, психологических, педагогических, социально-экономических мероприятий, направленных на устранение или возможно более полную компенсацию ограничений жизнедеятельности, вызванных нарушением здоровья со стойким расстройством функций организма. Восстановительное лечение необходимо, когда у больного значительно снижены функциональные способности, способности к обучению, нарушены трудовая деятельность, социальные отношения и т. д. Восстановительное лечение является частью ежедневного ухода за больным. Восстановительный уход уменьшает последствия болезни, а у людей с инвалидностью – последствия инвалидности. При восстановительном уходе необходимо помогать больным, но не делать ничего за них. Больной по возможности должен самостоятельно выполнять правила общей гигиены, принимать пищу. Возможен вариант, что в связи с болезнью и ее последствиями больные могут утратить повседневный бытовые навыки, которыми они владели до болезни. Вовлечение больного в трудовую деятельность поможет ему приобрести навыки и способности, необходимые для преодоления жизненных проблем. Поэтому больного необходимо постепенно обучать этим навыкам и дать ему возможность приспособиться к болезни и жить более полноценно. В тех случаях, когда возможности больного выразить свои потребности и желания ограничены, необходимо помочь больному активизировать свое участие в освоении навыков. Больному нужно объяснить задание, которое он должен выполнить. 
    В период восстановительного лечения выполнение реабилитационных мероприятий нужно начинать как можно раньше. Для каждого больного составляется индивидуальная программа реабилитации, которая представляет собой перечень реабилитационных мероприятий, направленных на восстановление способностей пациента к бытовой, социальной, профессиональной деятельности в соответствии с его потребностями, кругом интересов, с учетом прогнозируемого уровня его физического и психического состояния, выносливости и т. д. Программа реабилитации составляется и реализуется только при согласии пациента или его законного представителя.