Автор работы: Пользователь скрыл имя, 13 Марта 2014 в 17:15, реферат
Европа мен Солтүстік Америкадағы экономикасы өркендеген елдерде атеросклероз өте жиі кездеседі. Адам атеросклерозбен, өмірінің екінші жартысында сырқаттанады. Дүние жүзі елдерінің көбінде байқалатын өлім–жітім мен мүгедектіктің басты себептері – атеросклероз бен оның зардаптары. «Атеросклероз» бен «артериосклероз» аталымдарының мәнін ажырата білген жөн. «Артериосклероз» аталымы артерияларда әртүрлі баска да себептер мен механизмдер негізінде туындайтын склерозды атау үшін қолданылады. Ал атеросклеоз – артериосклероздың липидтер мен белоктар дұрыс алмаспағанда дамитын, метаболизмдік түрі. Бұл терминді алғаш рет 1904 жылы Маршан ұсынған-ды, кейін оны Н.Н.Аничков эксперименттік деректермен дәйектей түсті. Сондықтан атеросклероз Маршан-Аничков ауруы деп аталады.
І. Кіріспе
ІІ. Негізгі бөлім
а) атеросклерозға анықтама, этиологиясы, патогенезі
ә) атеросклероздың клинико морфологиялық көрінісі, белгілері
б) атеросклероздың диагностикасы, емі
ІІІ. Қорытынды
ІV. Пайдаланған әдебиеттер
Хондоитинсульфаттар мен холестерин сияқты заттар эластикалық құрылымдарды зақымдап, кейде интимаға шөгеді.
Липидозға дейінгі сатының даму мерзімі липидоз бен протеолиздік (фибринолиздік) ферменттердің акаулы метаболизмнен түзілген өнімдерден интиманы «ластандырмай», «таза сақтау» мүмкіндігіне байланысты. Бұл сатыда аталған ферменттердің интимадағы әсері көбіне жоғары болады. Олардың әсері сарқылған кезде атеросклероздың келесі сатысы – липидоз басталады.
Липидоз сатысында липидтер (холестерин), липопротеидтер, белоктар әсіресе интиманың үстіндегі қабатының әр жеріне сіңіп, майлы дақтар мен жолақтар түзеді. Интимаға сіңген майларды бірыңғай салалы бұлшықет клеткалары мен макрофагтар сіңіреді. Бұл клеткалар көпіршікті немесе ксантомдық (грекше: xanthos - сары) клеткалар деп аталады. Эндотейлийде де липидтік тамшылар болады. Олар интимаға қан плазмасынаң сінеді. Эластикалық мембраналар ісініп, ыдырайды.
Липосклероз сатысында жиналған липидтер ыдырап, эластикалық және аргирофильді мембраналары зақымдалған жерлерге өндіршін дәнекер ткань өседі. Ошақтана өскен дәнекер тканің жас элемнттері жетіле кесе, фиброзды түймеше (бляшка) түзеді де, онда vasa vasorum жалғасқан жұка іргелі жаңа тамырлар пайда болады.
Қазір фиброзды түймешелер артериялардың эндотелий мен эластикалық талшықтары зақымдалған жерлерде көбейген бірыңғай салады бұлшыкет клеткаларынан қалыптасады дейтін пікір де бар.
Атероматоз сатысында түймешелердің ортасындағы майлы койыртпақтар мен олардың төңірегіндегі коллаген және эластикалық талшықтар ыдырайды. Сөйтіп, холестерин мен май қышқылдарының кристалдарынан, эластикалы және коллагенді талшықтардың қалдық-қиқымдарынан. Нейтрал майлардың тамшыларынан (атеромалы детрит) ұсақ түйіршікті аморфты қойыртпақ түзеледі. Түймешенің табаны мен жиегінде vasa vasorum-ды жайлай өскен жаңа тамырлар, ксантомдық клеткалар, лимфоциттер, плазмоциттер пайда болады. Атеромалық койыртпақты пісіп жетілген, кейде тіпті гиалиндерген дәнекер ткань (түймешенің үстіңгі қабығы) тамырлардың сыңылауынан шектеп, бөліп тұрады. Тамырлардың ортаңғы қабатындағы бұлшыкет талшықтары да атеромалы ыдырауға ұшырайды, сондықтан түймеше «тереңге» жайылып, тіпті кейде адвентицияны да қамтиды. Асқынуды бейнелейтін процестер осы атероматоз процесінен басталады. Атероматоз өрши келе, жаңадан қалыптаскан тамырлардың іргелері ыдырап, түймешенің ішіне қан құйылады (интамуралдық гематома) және оның үстіндегі қабыршық жыртылады. Сөйтіп, бұл өзгерістер ойық жаралы сатыны бейнелейтін атеромалы ойық жараларға ұласады. Ойық жараның жиегі ұңғылы, әрі тегіс емес, түбін тамырдың бұлшыкетті немесе сыртқы қабаты шектейді. Интимадағы ақауларды көбіне тромбылар жабады. Тромбылар тамырдың іргесінде жайғасып немесе санылауын бітеп тұруы да мұмкін.
Атерокальциноз – атеросклероз ауруы морфогенезінің ең ақырғы сатысы. Бірақ та ізбестену атероматоз кезінде, тіпті липосклероз сатысында басталады. Ізбес атеромалық қойыртпақтарға, фиброзды тканьге, эластикалық талшықтар арасына шөгеді. Ізбес тым көп шөккен жағдайда түймешенің үсті қабыршықтанып, сынғыш, қатты табақшаларға айналады. Түймешелер ізбестену үшін эластолиз қолайлы. Өйткені эластикалы мембраналар ыдырағанда аспараген және глутамин қышқылдары көбейеді; олардан босаған карбоксилді топтар кальций иондарымен косылып, кальций фосфаты түрінде тұнба түзеді.
Атеросклероз ауруын клиникалық кезеңдер мен сатыларга жіктеу оның морфогенезіне негізделген.
Атеросклероздың өршімелі (активті), тұрақты (активсіз) және кері даму фазалары біріне бірі ұласып, оны толқымалы агымды ететіні де морфологиялық тұрғыдан дәйектелген.
Өршімелі (прогрессиялы) атеросклероз кезінде бұрынғы липосклероз, атероматоз, атерокальциноз процестеріне, липидоздың жаңа толқыны қосылып, ауру асқынып, атероматоз өрістейді, түймешеге қан кұйылады, тромбылар пайда болады. Соның салдарынан ағзалар мен тканьдер ишемияға ұшырап, инфаркт, гангрена дамиды, ол жерлерге де қан құйылады. Ауру кері дамыған (регрессиялы) кезде түймешелердегі липидтер шайылып, макрофагтар семіріп, дәнекер ткань көбейе түседі.
Клиника-морфологиялық нысандары
Закымдалған тамырлар атрабын аурудың зардаптарын, ақырын ескере отырып, атеросклероз:
Атеросклероздың бұл нысандарының әркайсысында екі түрлі процестер тобы орын алады. Атеросклероз артерияларды біртіндеп баяу тарылтса, қанайналымының созылмалы ағымды жеткіліксіздігі дамып, ағзалардың паренхимасында дистрофия мен атрофия, ал стромасында диффузды немесе ұсақ ошақты склероз өрістейді. Егер артерия күрт бітеліп (окклюзия) қанайналымының жедел ағымды жеткіліксіздігі орын алса, процесс мүлде басқа текті болады: жедел түрде некроз дамып, ол инфарктімен немесе гангренамен бейнеленеді. Бұл өршімелі атеросклерозға тән процестер екені бұрын айтылған.
Диагностикасы.
Атеросклерозға диагностиканы науқас шағымдарына, анамнезге, лабораториялық зерттеулерге сүйене отырып қоямыз. Атеросклерозды анықтау мақсатымен қандағы липидтік көрсеткіштер зерттеледі.
Атерогендік коэффициент мына формуламен табылады:
АКсалыстырмалы бірлік
Атеросклероз емі:
Қорытынды:
Атеросклероз жер бетінде кең таралған аурулардың бірі. ДДҰ мәліметтері бойынша дамыған елдерде жасы 35 тен асқан ер кісілердің барлығының тамыр қабырғаларында липидтік дақтар табылған. Бұл ауру ең жиі Финляндия мен Шотландияда, ең сирек Жапонияда кездеседі.
Атеросклероз (гр.: athere – койытпақ, sklerosis – қатаю, шорлану) – майлар мен белоктар дұрыс алмаспағандықтан, эластикалық және бұлшыкетті–эластикалық тамырлардың ішкі қабатына майлар мен белоктар шөгіп, сол жерлерде талшықты дәнекер ткань көбейіп, склероз дамитын ауру.
Европа мен Солтүстік Америкадағы экономикасы өркендеген елдерде атеросклероз өте жиі кездеседі. Адам атеросклерозбен, өмірінің екінші жартысында сырқаттанады. Дүние жүзі елдерінің көбінде байқалатын өлім–жітім мен здеседі.мүгедектіктің басты себептері – атеросклероз бен оның зардаптары.
«Атеросклероз» бен «артериосклероз» аталымдарының мәнін ажырата білген жөн. «Артериосклероз» аталымы артерияларда әртүрлі баска да себептер мен механизмдер негізінде туындайтын склерозды атау үшін қолданылады. Ал атеросклеоз – артериосклероздың липидтер мен белоктар дұрыс алмаспағанда дамитын, метаболизмдік түрі. Бұл терминді алғаш рет 1904 жылы Маршан ұсынған-ды, кейін оны Н.Н.Аничков эксперименттік деректермен дәйектей түсті. Сондықтан атеросклероз Маршан-Аничков ауруы деп аталады.