Инновациялық қызмет. Инновациялық цикл.

 

 

6. Технологияны қораптау

Суреттеу деңгейі технология идентификациясына  қажеттілігі әр түрлі болуы мүмкін. Аста көрсетілген технология коммерциялизациясының  схемасы арадағы делдалдардың қатысыуымен  құқық иеленушінің және технология акцепторының болымен, сонымен қатар  технология брокерлерімен екендігі көрсетілген. Құжаттар толығымен технология түсініктемесінде әр түрлі деңгейде қорапталады. Ең маңыздысы технологияны қораптауда – потенциалды инвестор немесе сатып алушы және трансляциялық  тосқауылдаушы, келісім шарт түзушілер  тілінде болуы қажет. Технологиялық  брокерлер трансляциялық тосқауылда маңызды болып табылады. Осылар төменде  көрсетілген схемада келтірілген.

Технологияны коммерциялизацияландырудың схемасы

 

 

 

 

 

 

 

    Технологияны қолдану мүмкіншілігінің анализі. Инвесторды іздеу

             

 

 

 

                     Сараптама (технологиялық, маркетингтік  патент)

 

 

 

 

 

Технологияның қысқаша түсініктемесі  құжаттың конфиденциалды және коммерциялизацияның  бастапқы этабында құрылады.. Ол арнайы көрмелерде, акпараттық бюлетендерде, арнайы журналдарда, Интернес желісінде  Брокерлер мен Инвесторлардың назарын  аудару үшін көрсетіліп тұрады.

Нақты парақ – бұл бастапқы ақпарат  конфеденциалды құжат және брокердің  шешімімен қабылданған жұмысқа  енгізілген технология. Бұл құжаттың конфеденциалды түсініктемесі болады және конфеденциялдылық келесім  шартының жетегі бойынша іске асады.

Егерде брокер және құқық иеленушіарасында технологияны жүргізу жайында келісім  болса, онда лицензиялы агенттік келісім  шартқа қойылады. Ол жерде екі жақтың технологияны жүргізу бойынша құқықтары  және міндеттірі көрсетіледі. Ол үшін брокер технологияның толық сипаттамасын қажет етеді. Ол кеңейтілген  конфиденциалды құжаттармен беріледі.

Төменде көрсетілген құжаттар барлық категорияларға тиісті.

Технологияның қысқаша мазмұндамасы- коммерциялизацияның бастапқы этапы

• Аталуы
• Сілтемелі сөзі
• Технологияны орнату және күтілетін нарық
• Технологияның негізгі принципі
• Басқа технологиялармен салыстырғанда бәсекеге қабілеттілігі
• Шығарылған құрылғының құрамы; түрлерінің бар болуы, тәжірибе нәтижесі
• Экологияға әсер ету жағдайы
• Интелектуалды меншіктің қорғалуы
• Коммерциялизациялық технологияның мүмкіндігі
• Компанияның бет алысы (осуінің динамикасы)
• Байланыс координаты (тел., факс, e-mail)

Нақты парақ

Брокер арқылы технологиялық жұмысты  қабылдаудың бастапқы ақпараты

• технологияны тағайындау
• шығарушы жайында мағлұмат
• интелектуалды меншікті қорғау
• технологияны қолдану
• технологияның артықшылығы мен кемшілігі
• бәсекелік технологиялар
• лицензиялау кезінде қабылданған түіндеме
• ұсынатын лицензиаттар

Технологияның толық сипаттамасы  технологияны коммерцияда пайдаланғанда  қажет.

• ғылыми- техникалық сұрақтар
• орын алмастыруға болатын технологиялармен салыстырғандағы технологияның техникалық сипаттамасы
• Технология демонстрациясы (сурет, баспа, компютерлік презентация)
• Технологияның көшірмесі
• Технологияны сынақтан откізу (авторлық, тәуелсіз, лабороториялық)
• Баспаға автор тарқылы шығарылған жұмыс немесе технологияға үлес қосқан басқада авторлар
• интелектуалды меншікке сұрақтар
• құжаттар, технологияның авторы және технология иесі
• интелектуалды меншік сертификатының қорғалуы
• ақпаратты үшінші адамға беру
• технологияны сату тәжірибесі
• маркетингтік сұрақтар
• технологияны ұсыну сферасы. Осы технологияны қолданғанда түсетін пайда
• үстеме табысы осы технологиямен алмастырғандағы
• сатылым көлемі, оның өсу динамикасы
• алдынғы кезеңдерден технологиялық маркетинктік зерттеудің берген нәтижесі
• бөлшектеп есептеу
• технологияны коммерциялық қолдану (сатылым, лицензиялау, өндіріріс және т.б.технологияны қолданғанда өндіріс мүмкіндігі
• конфиденциалды келісім
• конфеденциалдық ақпаратты бөлу
• конфеденциалдық ақпаратты қорғау
• конфеденциалдық ақпаратты қайтару
• екі жақты келісімнің болмауы

 

 

З тарау.

Инновациялардың жіктемесі.

            Әлем елдерінің барлығының экономикасының  сипаты мен дамуын анықтайтын  маңызды факторлардың бірі ретінде  бүкіл әлемде мойындалған ғылыми-техникалық  прогресс (ҒТП) батыс және отандық  әдебиеттерде инновациялық процесс  ұғымымен байланыстырылады. Бұл  процесс жаңалық табуды білдіреді  және ғылыми идеяның туылуынан  оның коммерциялық іске асуына  дейінгі кезеңдерді, яғни өндіріс,  айырбас, тұтыну қатынастарының  бүкіл жиынтығын қамтиды. Инновациялық  іс-әрекеттерді зерттеудің маңыздылығы,  бір жағынан, қоғам экономикасын  көтеру үшін ғылым мен инновациялардың  ерекше мәні мен екінші жағынан,  Қазақстан Республикасында инновациялық  дағдарысты жеңу жолдарын анықтау  қажеттілігімен түсіндіріледі. Нарықтық  қатынастарға ауысу ғылымда жаңа  экономикалық жағдайға сәйкес  тәсілді қолдануды талап етеді.  Инновациялық іс-әрекеттер нәтижесі  – экономиканың әр түрлі салаларында  қолданылатын және халықаралық  саудада ерекше тауар болып  табылатын технологиялық жаңалықтар. Технология – бұл кәсіпкерлік  әдістерді қамтитын практикалық  мақсаттарға жетудің ғылыми әдістері. Нарықта бәсекелестерді жеңудің  екі тәсілі бар: бірінші, тұтынушыға  нарықта жоқ затты  жасау  және  ұсыну; екінші, бар затты  бәсекелестерден артық немесе  арзан ұсыну. Сол себептен өндірушілер  жаңа технологияларды игерудің  арқасында алға жылжуға тырысады.Қазіргі  заманда технологиялардың коммерциялық  маңыздылығы арта тусуде.Технологияларды  табыс ету ақшалай қаражат айналымының маңыздылығынан кем емес, сондықтан сатып алушының технологияларды кабылдамауы жоғары технологиялық өнім және қызметті сатып алуға басты тосқауыл тудырады. Инновациялық технологиялық үдерістің өнімдеріне: біріншіден технология, ал екіншіден соған негізделген өнім және/ немесе қызмет жатады.Инновациялық технологиялық жобаның ерекшеліктері:

• көтеріңкі пайда нормасы
• инвестициялық циклдың ұзақтығы
• қосымша қатер факторларымен
• азаматтық айналымға интеллектуалдық меншіктің енуі.

Инновацияны топтамаудың алуан  түрлері белгілі.Келесі таблицада  соның ішіндегі аса маңыздылары  берілген.

Инновацияның түрі	Топтамалық белгілері
Орнын басатын	Ескі өнімді толығымен жаңа өніммен  ығыстыру
Жоюшы	Өнімнің немесе операцияның қажеттілігн  жою
Қайтарымды	Егер жаңалық өтпесе ескіні қайтару
Ашатындар	Жаңалықтың нарықтық өнімі
Ретро кірістіретіндер	Бұрын ұмытылған ескінің жаңа түрдегісі (технологиялар)
Жеке-дара	Бір объектіде өткізілген
Диффузиялық	Көптеген объектлерде өткізілген
Авторлық	Дербес өңдеу
Тапсырыстық	Шеттен алып пайдалану, көшпелі (трансфер)
Нүктелі,жүйелі,стратегиялық	Қолдану көлеміне байланысты
Ішкіұйымдық	Жоба бір құрылымда ғана «өмір сүреді»
Ұйымаралық	Әртүрлі ұйымдардағы турлі үдерістің сатылары

 

Инновациялық компаниялардың топтамасы

Ірі кәсіпорындар,жаңалық жасаушы  және игеруші

Туынды  кәсіпорындар,ірі кәсіпорындардан  жеке бөлімше,лаборатория және т.б. арқылы бөлінуі, белгілі бір өнімде мамандандырылған (spin- offs).

Туынды  кәсіпорындар,ірі аналық кәсіпорындардардан бөлінген ,бірақ оларға негізделген, олардың қызметі нақты бір  жаңалықты түзетуге және меңгеруге  негізделген (venture spin-offs ).

Қайта құрылған кәсіпорындар, қызметі  нақты бір жаңалықты түзетуге және меңгеруге негізделген, жыңалықтың иесі және таратушысы кәсіпорынды құрушы немесе жұмысшы (private venture start-ups).

Тура сол,бірақ мекемеде заң иелерінің  қатысуымен (жиі аналық кәсіпорындар) venture start-ups with participation of institutional investors.

Авторлық кәсіпорындар, құрылтайшы технологияны таратушы болып есептеледі (enterprenueral spin-offs).

 

Инновацияның нарыққы әсер ету  дәрежесіне байланысты топтау.

Инновацияның түрі	Нарықтық жаңалық	Технкалық жаңалық
түбегейлі	жоғары	жоғары
комбинаторлық	төмен	жоғары
түрлендiретiн	төмен	төмен

 

      Түбегейлі инновациялар  өнiмнiң принциптi жаңа түрлерiнiң  жасалуын қамтамасыз етедi, бәсекелестердің  үстiнде ұзақ мерзiмдi артықшылықтарды  бередi және келесілермен байланыста  болады:

• шабуылдық стратегиямен
• технологиялық түрткімен
• аса ірі шығын көлемімен
• нарықтық жаңалықтың өнiмiмен
• пионерлiк өнiммен
• түбегейлi сәтпен, пропорционал емес шығындармен
• биік деңгейлі қауіппен
• қауіптің улкен санымен
• инновациялардың әлсiздеу түрімен

       Комбинаторлық  инновациялар тауардың жаңа ұрпағын  жасау есебiнен бәсекелестер  үстiнде артықшылықты ұстап қалуды  қамтамасыз етедi,

мысалы, жаңа ұрпақ өнімдері келесілермен байланысты:

• жаңа нәрселермен. Нарығқтың реакциясын оңай болжайтын;
• нарқтық күшпен;
• белгiленетiн қауіптің  орташа санымен;
• барлық қауіптерді жоюға бағытталған үлкен күштермен;
• түбегейлi сәтпен, шығындарға пропорционал болатын;

   Түрлендiретiн (жақсартатын) инновациялар жаңалық дәрежесі төмен тауарды жасау арқылы нарықта бәсекелестiкті қысыммен ұстап қалады, тән қасиеттері:

• нарықтың алдын ала белгiлi реакциясымен;
• аса көп таралғандықпен;
• нарықтық тартудың бар болумен;
• қорғану стратегиямен;
• қауіптің төмен деңгейі;
• теңестіру қауіпімен;
• салыстырмалы аз күштер және шығындармен;
• болжалатын жетiстiктер, орынды шығындарға пропорционал болатын.

 

 

 

7 тақырып. Project Expert компьютерлік бағдарламалық өнім негізінде бизнес-жоспарды құрастыру мақсаттары, тапсырмалары және ерекшеліктері

 

1. Project Expert талдау жүйесі
2. Project Expert бағдарламасымен бизнес-жоспарды әзірлеудің негізгі кезеңдері
3. Project Expert жүйесінде модельдеу ерекшеліктері

 

1. Project Expert талдау жүйесі

 

Кәсіпорын дамытуын жоспарлау  уақытша шығындарды төмендетін заманауи әдістемелер мен құрал-саймандарды  қолдануды талап етеді.

Еліктеу модельдері кәсіпорын  дамуының, сыртқы экономикалық ортаның  әртүрлі нұсқаларын қарастыруға  болады. Олар бизнесті дамыту бойынша  әртүрлі идеяларды, болжамдарды  және жорамаларды тексеруге, оларды іске асыру қорытындысын талдауға мүмкіндік  береді. Модельде кәсіпорынның іс-әрекеті, әртүрлі уақыт мерзімінде өтетін оқиға ретіндегі ақша ағыны жүрісін (түсімдер мен төлеулер, Cash-Flow).

Аталған көзқарастар, UNIDO және де-факто инвестициялық жобаларды бағалау әдістемесіне сүйенетін және ТМД мен Балтия елдерінде бизнес-жоспарлау және инвестициялық жобалау аясында стандарт болып табылған Project Expert талдау жүйесінің негізіне қойылған. Жаңа немесе әрекеттегі кәсіпорынның жоспарланатын іс-әрекетін және экономикалық ортадағы өзгерістерді жүйеде ретімен модельдеу арқылы, халықаралық талаптарға сәйкес келетін инвестициялық жоболауды және қаржы жоспарлауды жүргізуге, бизнес-жоспарды құруға, сонымен бірге жобаларды іске асыру тиімділігін бағалауға болады. Жоба дамуының баламалы нұсқаларын талдауға және кәсіпорын дамуының оңтайлы жолын таңдауға, кәсіпорындағы ақша құралының қажеттілігін анықтауға, қаржыландырудың оңтайлы схемасын және несиелеу шарттарын қабылдауға, бизнестің беріктік қорын, жобадағы қатысушылардың барлығына құйылымның тиімділігін бағалауға, өндіріс, сатып алу мен сату нұсқаларын таңдауға және жобаның іске асырылуын бақылауға Project Expert ықпал етеді.

Бұл жүйе шағын жеке кәсіпорыннан бастап холдингтік құрылымға дейінгі  әртүрлі өлшемді кәсіпорындардың  іс-әрекеттерін модельдеуге мүмкіндік  береді. Оның көмегімен кез-келген күрделіліктегі жобаларды, яғни жаңа жабдықтың өтелуін  есептеуден бастап кәсіпорын іс-әрекетін диверсификациялау тиімділігін  бағалауға дейін жасауға болады. Project Expert математиканы толық игеруді де, бағдарламалау білімін де қажет етпейді, мұнда тек сипатталатын бизнесті жақсы білгені жеткілікті. Инвестициялық жобаны әзірлеу мен іске асырудың әртүрлі сатыларында жүйемен жасалынатын жұмыс келесі негізгі қадамдар түрінде сипатталуы мүмкін (2 схема):

• компанияның моделін және оның даму жобасы шеңберіндегі экономикалық ортасын құрастыруға;
• уақыт бойынша жобаны қаржыландыру қажеттілігін анықтау;
• қаржыландыру стратегиясын әзірлеу;
• болжамдалатын қаржы нәтижелерін талдау;
• бизнес-жоспарлау және бизнес-жоспарды, яғни мәтіндік бөлімі, қажетті қорытынды кестелер, графиктер мен диаграммалары бар құжатты құрастыру;
• жобаны іске асыру барысында оның ағымдық күйі туралы мәліметтерді талдау.

 

 

2. Project Expert бағдарламасы арқылы бизнес-жоспарды әзірлеудің негізгі кезеңдері

Project Expert қосымшаларымен  жұмыс істеу реті:

 

 

"Тақырыбы"

*.рех файлын қалыптастыру

Жобаның аталуын, басталу  мерзімін, есептеу жиегін, өнімдердің/қызметтердің тізімін енгізу

"Мәліметтерді көрсету " —»"масштаб" (жоспарлау аралығын таңдау)