Автор работы: Пользователь скрыл имя, 18 Ноября 2013 в 17:23, курсовая работа
Дебиторлық борыштар есебі өзіне мынадай элементтерін біріктіреді. Сатып алушылармен және тапсырыс берушілермен есеп айырысудыңі есебі; басқада дебиторлық борыштардың есебі;болашақ кезеңдердің есебі; күдікті борыштар бойынша резервтердің есебі;
Сатып алушылармен және тапсырыс берушілермен есеп айырысу бойынша бухгалтерлік есеп сатылған өнімнің ,тауарлардың істелінген жұмыстардың және көрсетілген қызметтердің нақты өзіндік құнына байланысты жүргізіледі.Сатып алушылар мен тапсырыс берушілермен есеп айырысу есебі бухгалтерлік есептің 301, 302, 303-ші шоттарында жүргізіледі. Қаржы министрлігінің 2005 жылғы 22 желтоқсандағы №426 бұйрығына сәйкес 1210 сатып алушылармен тапсырушылармен қысқа мерзімді дебиторлық берешегі және 2110 сатып алушылармен тапсырушылардың ұзақ мерзімді берешегі бойынша есепке алынады.
Кіріспе
I Дебиторлық борыштардың есебі.
1.1. Сатып алушылармен және тапсырыс берушілермен есеп
айырысудың есебі.
1.2. Басқа да дебиторлық қарыздардың есебі және болашақ кезеңнің есебі.
1.3. Күдікті қарыздар бойынша резервтердің есебі.
II Дебиторлық борыштардың аудиті.
2.1. Дебиторлық борыштарды жіктеу, талдау және түгендеудің есебінің
аудиті.
2.2. Сатып алушылармен және тапсырыс берушілермен есеп
айырысудың аудиті.
1.3. Басқадай дебиторлық борыштармен берілген аванс бойынша есеп
айырысудың аудиті.
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер
Тіркемелер
Алайда 2002 жылдың 31 желтоқсанына. Бас кітаппен айналыш ведомосінде дебиторлық борыш қорытындысы 315337166 тенге көрсеткен.
Бұл жағдайды ескере отырып, дебиторлық борыш көлемін мынадай жекелеген шоттар арқылы талдауға болады.
301108-30201 «Алынытын шоттар» электро энергия және жылуға 278401338 теңге.
33301-33303 «Крелитке сатылған тауарлар есебінен, дебиторлардың есептемелері» 4010197 теңге.
33419 «Басқада де дебиторлық борыш» 161895 теңге
35101-35108 «Берілген аванстар» 28847929 теңге.
63401 «Кіріс салығының физикалық түрі» 871381 теңге
63403 «Мүлік салығы» - 623850 теңге.
63408 «Транспор салығы» - 121837 теңге.
63407 «Дивидент, табыс салығы» - 33350 теңге.
68101 «Қызметкерлермен еңбек ақысы бойынша есеп айырысу» 378294 теңге.
68703 Басқалары
Сонымен, аналитикалық есептеме жасай отырып, біз дебиторлық борыш көлемін 315337166 теңге құрайтынына көз жеткіземіз. Бұл көрсеткіш баланс және реестрлік мәліметтеріме салыстырғанда 4859866 теңгеге артық соманы корсетеді. Яғни баланста дебиторлық борыш самасы 485 9866 теңгеге кем көрсетілген.
Гиаладау барысында дебиторлармен есеп айырысу шоттарынын жекелеген қателер табуға болады. Олар:
Мысалы:
«жылу тұтынушы халық» Дт қалдығы.
301102345 шотында – 150589127 теңге
302012345 шотында – 11426 теңге
«ШТЭЦ – 3» «магазин»
30107 Дт қалдығы 286608 теңге
30108 Кт қалдығы 246317 12 теңге.
30105100 Кт қалдығы – 10000 теңге
655025100 Кт қалдығы – 187470 теңге
334192322 Кт қалдығы – 76952 теңге
334192322 Кт қалдығы – 32931 теңге
301012322 Дт қалдығы – 997215 теңге
301077000 Кт қалдығы – 1133134 теңге
351057000 Дт қалдығы – 166795 теңге
302012353 Дт қалдығы – 1045307755 теңге
351012353 Дт қалдығы – 546528 теңге
302012292 Дт қалдығы – 1596035 теңге
351012293 Дт қалдығы – 10376456 теңге
351014424 Дт қалдығы 1000000 теңге
661014424 Кт қалдығы 2578 теңге
Бұл шот корреспонденциясы дұрыс құрылмаған
334190015 Кт қалдығы – 181150 теңге.
334190015 Дт қалдығы – 181150 теңге.
301010015 Дт қалдығы – 14065692 теңге
334190333 Дт қалдығы – 130000 теңге
334190333 Кт қалдығы – 130000 теңге
334194012 Дт қалдығы – 17622248 теңге
334194012 Кт қалдығы – 240629 теңге
334195106 Кт қалдығы – 9497 теңге
334195106 Дт қалдығы – 16881 теңге
301028888 Дт қалдығы – 2015261582 теңге
334198888 Дт қалдығы – 30000193 теңге
301012165 Дт қалдығы – 7079523 теңге
301012165 Дт қалдығы – 559 теңге
351072334 Дт қалдығы – 2256497 теңге
671572334 Кт қалдығы – 194656 теңге
Төменде көрсетілген кестеден бұл талдауға қарсы жасалған дебиторлардың шоттарының аналитикалық есептемесі көрсетілген
7 - кесте
Жергілікті атаулары |
АЕК |
Борыш теңгемен |
Қалдық теңгемен | |||
Дебет |
Кредит |
Дебет |
Кредит | |||
1 |
халық |
2345 |
15058912732 |
|||
- |
2345 |
11426,27 |
||||
қортындысы |
150600553,5 |
1506005553,59 |
||||
2 |
ШТЭЦ-3 магазин |
6000 |
286608 |
346317,12 |
59709,1 | |
3 |
Профвзносы |
5100 |
10000 |
|||
қорытынды |
197470,34 |
197470, | ||||
4 |
Эо-3 асхана |
7000 |
1667,95 |
1133134,6 |
113113 | |
5 |
Атауы жоқ |
2322 |
76952,03 |
|||
2322 |
997215 |
32931 |
||||
қортынды |
997215 |
109883,03 |
887336,97 |
|||
6 |
ЖШС Қуат |
2353 |
10453077,55 |
|||
2353 |
546528,06 |
|||||
қортынды |
10999605,66 |
10999605,66 |
||||
7 |
ЖШС Натим |
2293 |
15860,95 |
|||
2293 |
103764,56 |
|||||
қортынды |
119625,51 |
119625,51 |
||||
8 |
ЭО-3 |
4424 |
1000000 |
|||
4424 |
2578 |
|||||
қорытынды |
1000000 |
2578 |
999974,22 |
|||
9 |
Атауы жоқ |
0015 |
||||
0015 |
181150 |
|||||
0015 |
140956,92 |
|||||
қортынды |
322106,92 |
181150 |
140956,92 |
|||
10 |
Аты жоқ |
0333 |
1300000 |
130000 |
- |
- |
11 |
Аты жоқ |
4012 |
176222,48 |
240629 |
64006,52 | |
12 |
Аты жоқ |
5106 |
16881 |
9497 |
7384 |
|
13 |
Барлығы |
187430401 |
18634069 |
- |
145305 |
2.1 Сатып алушылармен және тапсырыс берушілермен есеп айырысудың аудиті
Сатып алу және тапсырыс берушілермен есеп айырысуды тексерген кезде бағдарламада келтірілген сұрақты жан-жақты қамтып, ауқымын кеңейте түсу үшін мынадай мәселелерді анықтап алу қажет:
Бұндай
жағдайда аналитикалық есеп
Субъектінің басшысының қабылдаған шешіміне сәйкес талап ету мерзімі өткен дебиторлық борыштар шығысқа шыгарылып, күдікті қарыздар резервінің шотгарына жатқызу арқылы жабылады.
Аудитор 301 «алынуға тиісті
борыштар» шотының дебетінде
көрсетілген артылып
Сатып алушылармен және тапсырыс берушілермен есеп айырысудың жедел дамып келе жатқан түрі - алынған вексельдер бойынша есеп айырысу Вексельмен төленген операциялардың дұрыс көрсетілгендігіне көз жеткізу үшін аудитордан бұндай операцияларға баса назар аудару талап етіледі.
Сатып алушылардан және
тапсырыс берушілерден есеп айырысу
үшін алынған вексельдермен
Аудармалы вексель (тратта) немесе беруші (трассант) жазады да, онда дебиторға (трассат) вексельде көрсетілген соманы, үшінші тұлғаға (ремитентке) немесе талап етушіге төлеу туралы бұйрығын көрсетеді.
Бұл құжат борыштық міндеттемеге айналып, төлеуші (трассант) төлеуге келісім бергеннен кейін ғана заңды күшке ие болады. Өтпелі белгінің (индассамент) көмегімен әмбебап несие есеп айырысу құжатының қызметін орындап, вексель бірнеше рет қолданылуы мүмкін.
Вексельдерді дисконттау олардың банкідегі есебін және қаржының айналымын елеулі жылдамдатады. Бұндай жағдайда вексельді ұстаушының (индассамент) қатысуымен төлеу мерзіміне дейін банкке өткізіліп, банктің тәуелсіз дисконтының пайдасына есептелген пайыздың шығынын шегеріп тастап, вексельдік сомасын алады.
(Аудит кезінде вексельдердің есебінің түрлері төлеуші субъектінің төлеу мерзімінің жетуі бойынша борыштарды (аударады) вексельдер арқылы толтырудың негізділігін; алудан үмітін үзген немесе талап ету мерзімін өткізіп алған борыштарды, вексельдерді сатудан тыс зияндарына шығысқа шығарудың заңдылығын тексеру қажет.
Күдікті борыштар резервтерінің есебінің аудиті. Шаруашылықтың басшысының шешімімен талап ету мерзімі өткен дебиторлық борыштарды күдікті қарыздар резервтерінің шоттарындағы жинақталған қаржыландыру көзіне жатқызу арқылы шығысқа шығарып жабады. Демек күдікті қарыздар бойынша резервтер талап ету мерзімі біткен, қайтарылуы сенімсіз субъектінің алшақ дебиторлық борыштарын есептен шығарып жабу үшін жасалады.
Күшіндегі салық жөніндегі заң актілерінде күдікті қарыздар - бұл өнім (жұмыс, қызмет) сатудың нәтижесінде пайда болған және табыс есептелген күннен бастап екі жылдың ішінде сөңдірілмеген қарыздар деп көрсетілген.
Аудитор есепті жылдың аяғында тіркеліп, тізімделген дебиторлық борыштардың мәліметтерінің негізінде жасалған күдікті борыштар резервтерінің заңдылығын және қандай борыштарды жабу үшін жасалғандығын және талап ету мерзімі өткен дебиторлық борыштардың баланстан шығарылуын тексереді.
3-Энергоорталық мекемесінде сатып алушылар мен тапсырыс берушілермен тапсырыс берушілердің аудитін жүргізгенде мынадай шоттары қарастырылады:
-30101-30108 шоттарында «Алынатын шоттар»-электро энергия және жылу үшін есептеледі
30301-30308 шоттарында «сатып алушылармен тапсырыс берушілердің басқада қарыздары»
« Алынуға тисті қарыздар» шотында тұтынушыларға жөнелтілген энергия мен жылу есепке алынып, мынандай шоттар корреспанденциясы жасалынады. 801 «сатылған дайын өнімнің өзіндік құны» кредиттеледі.
АҚ «3-электро орталықтағы» 2002-2003 жылдардағы салыстырмалық дебиторлық борыш өтелімін электро энергия және жылу үшін тұтынушы халықтың борышты өтеу қабілеттілігін төмендегі кестеден көруге болады.
8 - кесте
№ |
Тұтынушылар |
Қалдық 01.01.2002 |
Қалдық 01.01.2003 |
Көрсеткіштер | |
сома |
пайыз | ||||
1 |
Барлығы |
106838,9 |
150589,1 |
+43750,2 |
140,9 |
2 |
РК-1 |
38109,6 |
50034,5 |
+11924,9 |
131,3 |
3 |
РК-2 |
28365 |
36976 |
8611 |
135,6 |
4 |
РК-3 |
36761 |
49862,3 |
13101,3 |
127,6 |
5 |
К-21 |
719,4 |
1489,2 |
769,8 |
341,5 |
6 |
К-24 |
2145,5 |
9472,0 |
+7326,5 |
- |
7 |
К-9 |
- |
631,2 |
+631,2 |
- |
8 |
К-54 |
- |
953,1 |
953,1 |
130,4 |
9 |
Кара-төбе |
738,7 |
1171,1 |
432,4 |
158,5 |