Автор работы: Пользователь скрыл имя, 07 Июня 2013 в 18:50, курсовая работа
Негізгі құралдар – бұл:
1) тауарларды шығаруда немесе қызметтерді көрсетуде немесе беруде пайдалануға, басқа адамдарға жалға беруге арналған немесе әкімшілік мақсаттарға арналатын, және
2) күтіліп отырғандай бір кезеңнен (12 айдан) астам ішінде пайдаланылатын материалдық активтер.
Қосалқы бөлшектер мен қызмет көрсетуші жабдық, әдетте, қорлар ретінде ескеріледі және пайдада және залалда оларды тұтыну шамасына қарай танылады. Алайда, ірі қосалқы бөлшектер мен резервтік жабдық, егер субъект оларды бір кезеңнен астам пайдалануға болжаса, негізгі құралдар ретінде санапталады. Ұқсас тәсілмен, егер қосалқы бөлшектер мен қызмет көрсетуші жабдық негізгі құралдар объектісіне байланысты ғана пайдаланыла алатын болса, онда олар негізгі құралдар деп саналады.
Түгендеу процесінде монтажда немесе құралдарды сынау кезінде ақаулар көрінген болса, құралдарда ақаулардың пайда болуы акті кұрылады.
Негізгі құралдарды кіріске алу есебі
Негізгі құралдарды кіріске алуы:
Синтетикалық есебі 2400,2410 шоттарда жүргізіледі. 2420шот негізгі құралдардың амортизация, 2430 - құнсыздануы, 5320 Қайта бағалауға арналған резерв.
6210 активтердің шығуынан түскен кірістер, 7410 активтердің шығыуынан алынатын шығыстар, қаржыландырылған жал сомасы 4150шот, құрылтайшылардан 5010,5020
2930 аяқталмаған құрылыс, 2900, 2940 Өзге ұзық мерзімді активтер.
6220 Өтеусіз алынған активтерден алынатын кірістер, 6230.,түгендеу барысында артық шыққан 6280.
Ақшаға сатып алу:
Кәсіпорын жабдықтар сатып
Бастапқы құны – 173300тг. Д 2410 К 3310
Несиеге алынған жағдайда бастақы құнға несиенің алғашқы төленген сомасы кіреді, ал кейінгі төленіп отыратын сомалар несиелік пайыздар болып мойындалады да №2 ҰҚЕС 24 бөлімі бойынша есептеледі (қарыздан басқа пайыздар есепке алынады).
Айырбас бойынша біртектес активтер айырбасталғанда:
Ескі жабдықтың(берілсе) баланстық құны 10950тг. К-т 2410
Төленген ақша қаражаты 90000тг. К-т 1010,1040
Жаңа жабдықтың(алынса) өзіндік құны 100950тг. Д –т 2410
Ал, егер кәсіпорын автокөлікті(берсе) станокқа ауыстырса көліктің құны 25000тг,
Станок(алса) 32000, онда Д- 32000
К -25000
Құрылтылтайшылардан түскен негізгі құралдар 2410 5110
АҚ
Мемлекттен
Қайтарымсыз заңды тұлғалардан 2410 6220
Жалға берілген
Кейбір негізгі құралдардың түрлері ҚҚС салынбайды 1420 шот
Ғимараттар тұрмыстық қорларға қатысты, жеңіл көліктер
Мысалы, станок қабылданып алынды 100000тг.
ҚҚС 15000тг.
Есеп шоттан 115000тг. аударылып төленді. ҚҚС 15000тг қабылданды.
2413 3310 немесе 4110 - 100000
1420 3310 4110 15000
3310,4110 1030 115000
3130
1420
ал, егер кәсіпорын жеңіл көлік қабылдап алған болса құны 500мың.тг., ҚҚС 75мың.тг.
2414 3310 575мың.тг.
тұрмыстық ұйлер дің де проводкалары осылай болады.
Жер
Егер кәсіпорын ғимарат тұрған жерді алса, онда ғимаратты жою жұмыстарының шығындары жердің құнына кіреді, және жердің құнына жерді кіріске алу жөніндегі құжаттық шығындары да кіреді. Ал, егер кәсіпорынның балансында бұрыннан бар болса, ғимаратты жойып орнына жаңа ғимаратт салынатын болса, онда ғимараттың жойылатын шығындары жердің құнына емес ғимараттың жоюлы шығындарын көбейтеді.
Негізгі құралдардың есептен шығарылуы.
Кәспіорындардың өндірістік шаруашылық процесінде негізгі құралдың құрамында мынандай себептермен өзгерістер болады:
Негізгі құралдар объектілерін басқа кәсіпорындарға төлем шартымен(аукциондар мен конкурстарда сату)өткізу келісімді бағамен жүзеге асырылады.Сатып алушыға объектіні беру фактысы «Негізгі құралдарды қабылдау-беру (жылжыту) актісімен(нысан №НҚ-1)» үш данада рәсімделеді: алғашқы екеуі тапсыратын кәсіпорында(онда бірінші данасы есепке қосылады, екіншісі - беру хабарламасына және акцептке тіркеледі),үшінші данасы негізгі құралдар объектілері қабылдаушы адамға беріледі.Актіге объектінің жағдайы,оның бастапқы құны,тозу дәрежесі көрсетіледі.
Сонымен, негізгі құралдар кәсіпорынның есебінен шығарылады:
Жойылғанда;
Сатылғанда;
Ауыстырылғанда;
Өтеусіз берілгенде;
Жойылғанда, сынғанда
Жарғылық капитал ретінде салынғанда .
Мысалы : Жабдықтар жойылады, баланстық құны 5000тг.Тозу сомасы шығарылады 45000тг.,жою әрекеттері үшін еңбек ақы есептелді 10000тг.,демалыс күндері үшін еңбек ақыға резерв есептелді 2100тг.,жабдықтарды жоы себептерінен металлалом кіріске алынды 1000тг.:
Д К
7410 2410 5000
2420 2410 45000
7410 3350 10000
7410 3500 2100
1310 6210 1000
Жыл соңында 7410 шоттың сомалары Д-ті кредитталып 5410 Д-мен шотпен жабылады, ал 6210 шоттың К-ті дебетталып 6210 шоттың К табысты көбейтеді.
5610 7410 17100
6210 5610 1000
Объктінің жоюлуынан қаржылық нәтиже зиян шекті , ол 5610 шотқа апарылу керек
5510 5610 16100
Негізгі құралдар сатылған кезде , егер бұрын ҚҚС кіріске алынса енді ол сатылған құннан есептеледі.
Мысалы : Станок сатылды құны 43000тг.(ҚҚС
сыз), бастапқы құны – 60000тг.,тозу -20000тг.
7410 2410 40000
2420 2410 20000
1210 6210 43000
1210 3130 6450 (43000х15%)
Ал, егер негізгі құралдар бұрын қабылданған кезде ҚҚС алынбаған болса, онда салыққа салынатын айналымы (құны) сатылатын құнмен баланстық құнның арасындағы оң айырмашылықтар болып табылады.
Сатылып отырған жеңіл көліктің баланстық құны 240м.тг., ал сатылар құны 220м.тг. бұл жерде оң айырмашылық жоқ, салыққа салынатын айналым жоқ, ҚҚС жөнінде салықта жоқ деген сөз.
Өтеусіз берілетін негізгі құралдар кәсіпорынға зиян әкеледі.Баланстық құны 2400шоттардың К шығарылады 7410 шоттың Д апарылады, ал жиналған амортизация 2420шоттардың Д апарылады К 2400шоттар.Жыл соңында 7410 шот 5400шотпен жабылады. Өтеусіз берілгенде негізгі құралдардың құны ағымдағы нарықтық құнға төселеді ҚҚС сіз есептеліп, бірақта баланстық құннан төмен болмау керек.
Мысалы : Станоктың бастапқы құны 40000тг., тозу сомасы 25000тг.Оны өтеусіз басқа кәсіпорынға беріп отыр.Баланстық құны 15000тг.
Д К
7410 2410 15000
2420 2410 25000
7410 3130 1950(15000х13%)
Негізгі құралдарды еншілес, қауымдасқан және бірлескен ұйымдарға жарғылық капитал ретінде салынса 2400шоттардан шығарылып 7410шотқа Д-ді, тозу сомалары 2400 шоттардан К-ді де 2420 шоттар Д-ді. Бұл жерде сатылған құндары1100-1150инвестиция шоттардың Д-де көрсетіледі 6210шот К көрсетіледі. Жыл соңында 7410 шотпен 6210 шоттар 5610 шотпен жабылады, жыл соңында 5610 шот 5510 шотпен жабылады.
Сатылған жабдықтардың шот корреспонденциясы
Жабдықтардың баланстық құны есептен шығарылд.100.000 7410 2410
Жабдықтардың тозу сомасы
Сатыпалушыға сатылар құнға шот үсынылды 300.000 1210 6210
ҚҚС есептелді
Есеп шотқа сатыпалушыдан ақша қаражаты түсті345000 1040 1210
Есеп шоттан бюджетке ҚҚС аударылды 45000 3130 1040
Жыл соңында жабдықты сатылғанына қаржылық нәтиже анықталады
Табыс шоты анықталады
өткізілген жабдықтардың
Табыс жиыны бөлінбеген табыс шотымен жабылады 200000 5610 5510
Негізгі құралдарға кейінгі жұмсалатын шығындар ,қайта бағалау, түгендеу есебі
Негізгі құралдарды пайдалану барысында
біртіндеп тозады,тозғанған
Мысалы: Кәсіпорын жаңа жабдық сатып алды 200 000тг. пайдалану мерзімі 5жыл, жою құны 20 000тг.. Кейіннен, 3 жылдан кейін жабдыққа қосалқы бөлшек алынды, ол жабдықтың өнім өндіру шамасын 12% пайызға көтерді, ол бөлшектің құны 2 000тг. Сонда, Д 2410 2000тг.
К 3310 2000тг.
Төртінші жылы жабдыққа жөндеу жұмысы жасалды 5 000тг.
Д 8440 5000тг.
К 3310,1310,3350... 2000тг.
Бесінші жылы жабдыққа күрделі жөндеу жұмыстар жасалды 27 000тг., бұның салдарынан пайдалану мерзімі 5 жылдан 7 жылға көтерілді.
Д 2420 27000тг.
К 3310,3350, 1310 27000тг. немесе Д 2410 27000тг.
Есептеулерді бухгалтерлік
қызмет негізгі құралдарды
Негізгі құралдарды есепке алу принциптерін негіздеу үшін кәсіпорында тұрақты жұмыс істейтін комиссия құрылды, оның міндетіне:
1. пайдаланудың нормативтік
2. күрделі және күрделі емес
шығындарға жұмсалған
3. негізгі құралдарға түгендеу жүргізуге қатысу;
4. бастапқы бағалау көрсеткіштерінін қайта қарау үшін күрделі сипаттағы шығындар бойынша негіздеме даярлау және қортынды;
5. сатып алу сәтінде және қажет
болуына қарай, кейінгі
Жөндеу, жаңарту жұмыстары
Жылжымайтын мүлік, ғимараттар және жабдықтар бухгалтерлік есепте кейін қайта бағаланым отыру керек.
Бухгалтерлік есепте негізгі
құралдар бастапқы құнмен
Негізгі құралдарда мойындап алғаннан кейін, бағаланғаннан кейін оған басқа да шығындар жасалады жұмыстар пайда болуы мүмкін жөндеу, жаңарту.Бұл шығындар бухгалтерлік есепте:
- шығындарды капиталдандыру (капитализируются)
Жөндеуге жұмсалған шығындыр
шығын болып мойындалады,
Пайдалану құны көтерілсе ауыстырылған, қосылған, жақсартқан жұмыстарының шығындары капилдандырылады, ал пайдалану мерзімі ұзартылса, онда жұмсалған шығындыр сомасына негізгі құралды құнын көтеруге болады немесе тозу сомасын кемітуге болады.