Дене тәрбиесі сабақтары арқылы оқушыларға салауатты өмір салтын ұстануды қалыптастыру

 Сәлімдеме қабылдау

2.Саптық жаттығулар.

3.Жалпы дамыту жаттығуы.

 а) жүру,жүгіру жаттығулары

 ә) құралсыз орындалатын жалпы дамыту жаттығулары.

 ІІ. Негізгі бөлім.

 Сабақтың тақырыбы. Эстафеталық  жүгірулер.

1.Оқушылардың өздеріне  таныс эстафеталық ойын түрлерін  сұрау. (Толағай. Намыс дода)

 Барлық эстафеталық  ойындар адам денсаулығы үшін  маңызды әрі көңілді.

 Оқушы тез, тура жүгіру  кезінде бар күшін салуға дағдыланады. Шапшаң епті қимылдауға үйренеді. Ұйымшыл болып, команда мүддесі  үшін жақсы нәтиже көрсетуге  тырысады. Айналаны бағдарлап аз  уақытта өзінің және қарсыласының  әрекетін байқап үлгереді. Сонымен қатар ойыншының икемділігі мен төзімділік қабілеттері арта түседі.

2.Сыныпты екі топқа  бөлу,

 Эстафеталық жүгірулердің  түрлерін таныстыру.

(Әр ойыннан кейін сергіту  жаттығуы ойнатылып тұрылады)

 Команда болып жүгіру (пойыз)

 Кедергілер арқылы жүгіру

 Доп тасу ойыны 

 «Бақалар» ойыны 

 Секіртпемен жүгіру  ойыны 

 «Допты ұста» ойыны 

 «Қос аяқтар» ойыны 

 «Теңге алу» ойыны 

 «Мергендер» ойыны 15 минут 

 Сынып оқушыларының  сабаққа дайындығын бақылау.

 Жаттығуларды қатесіз  орындату.

 Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.

 Оқушыларды сұрақ қою  арқылы сабаққа тарту.

 Екі топтағы ойыншылардың  теңдігін бақылау.

 Ойын кезіндегі қауіпсіздік  ережесін ескерту.

 Мұғалімнің орындап  көрсеткен жаттығу элементтерін, ойын түрлерін мұқият бақылап, тыңдауын қадағалау.

 Әр ойынды бағалап,қоржынға  асық салынып тұрады.

 Сабақтың барысы Жаттығудың орындалатын уақыты

Ұйымдастыру, әдістемелік нұсқау

 ІІІ. Қорытынды 

 Әр қоржындағы асықтар  санын қосып, жеңімпаз топты анықтап,мадақтау.

 Үйге тапсырма: Эстафеталық ойындарды түрлендіру.

 Сабаққа жақсы қатынасқан  оқушыларды бағалау. Ойын кезіндегі  кемшіліктерді ескертіп түзету.

 Сабақты қорытындылау. «Дарабоз» топты мадақтау.

 Сергіту сәті.

 Бағалау (қоржыннан асықтарды санау)

 

Күтілетін нәтиже - дене тәрбиесі пәніне деген қызығушылықтары артады. Оқушы шығармашылығы, өзін-өзі басқаруы, құрметі, эстетикалық талғамы артады. Дене шынықтыру сабағында 5-6 сыныптарға сергіту сәтін алуға болады. Өз тәжірибемде 5-сыныптарға өткізген «Эстафеталық жарыстар» атты сабағымда, алдымен оқушыларға ой толғау жасау мақсатында қазақтың ұлттық ойын түрлеріне тоқталуды, ұлттық ойындар туралы өз түсініктерін сұрай отырып, сабақ барысы кезінде орындатуды жоспарладым. Міне, осы арқылы оқушылар сабақтың жарыс түрінде топтық ойын әдісінде болатына көз жеткізеді.

Сабақты қызықты өткізу үшін мультимедиалық проектор арқылы қазақтың ұлттық ойындарының тарихын таныстырып өтіп, жасырылған сұрақтарды табуға машықтандыру, әр топқа белгіленген ұпай сандарына қарай бағалап отырдым. Кейін сабақ барысын: «Кім шапшаң?» бөлімі деп алып, бұл бөлімінде оқушылар белгіленген жерге дейін эстафеталық таяқшамен жүгіріп барып, белгілі жеріне жеткен кезде, тақтаға жазылып берілген есептерді шапшаң орындап шығып кейін қайтып келулері керек. Оқушылардың бұл бөлімде сабаққа деген қызығушылығының артуымен бірге, машықтанады, логикалық ойлау қабілеттері артады, қимыл-қозғалыс әрекеті дамиды.

 

Сабақтың тақырыбы: "Акробатикалық жаттығулар”

 Мақсаты:

 1) Оқушыларға жаңа сабақты толық меңгерту.

2) Қимыл-қозғалыс әрекетін дамыту.

3) Ептілікке, шапшаңдылыққа тәрбиелеу.

 Өтетін орны: Спорт  зал 

 Керекті құралдар: Гимнастикалық  төсеніштер, ысқырғыш.

 Әдісі: Түсіндірме, практикалық

 Түрі: Жаңа сабақ 

 Негізгі бөлімі: 20-25 минут 

1. Сапқа тұру 

2. Жаңа сабақты түсіндіру, тақырып пен мақсатымен таныстырып өту.

3.Көрекілік суреттер арқылы түсіндіру, практикалық түрде орындап көрсету.

4. Оқушыларға жаңа сабақ  жаттығуларын орындату.

5. Қазақстандық гимнасшыларға  тоқталу 

1- жаттығу. Аяқты алшақ  қойып тұру қалпынан алға домалап түсу.

2-жаттығу. Алға қарай  домалап түсіп, түргелу және қарсы  лақтырылған волейбол добын қағып  алу.

3-жаттығу. Қолды тіреп  отыру ж/е төмен басылып отыру  қалпынан артқа қарай домалап түсу.

4-жаттығу. Артқа домалап, жаурынға тұру.

5-жаттығу. Қарлығаш бинесін салу.

6-жаттығу. Көпір салу 

7- жаттығу. Аяқты кеуде  тұсқа құшақтай отырып алға  қарай домалап түсу.

 Қорытынды бөлімі. 5-минут 

1. Сапқа тұру.

2. Үйге тапсырма "Акробатикалық жаттығуларды түлерін орындау”

3. Бағалау.

 

 Тақырыбы: Допты төменнен қабылдау әдісі. (Волейбол)

 Мақсаты:

1. Оқушыларға волейбол  ойнында допты төменнен қабылдау әдісін толық меңгерту, үйрету арқылы волейбол ойынына деген қызығушылықтарын арттыру.

 2. Оқушылардың қимыл-қозғалыс әрекетін қалыптастыру, дамыту.

3. Оқушыларды ептілікке, шапшаңдыққа тәрбиелеу.

 Керекті құралдар: волейбол, доб, ыскырғыш,

 Өтетін орын: Спорт  зал.

 Түрі: Жаңа сабақ 

 Әдісі: Түсіндірме, практикалық.

 І. Ұйымдастыру бөлімі: 2минут 

1. Сапқа тұру -------1мин 

2. Мәлімдеме қабылдау, түгендеу---------1мин

 Даярлық бөлімі: 13минут 

1. Саптық жаттығулар орындау( Оң ж/е солға бұрлу, кері бұрлу)--1мин 

2. Алаңда жәй жүру ж/е  жүгіру жаттығулары арқылы денені  қыздырынатын жаттығулар жасау----5мин 

3. Орындарында орындалатын  әр түрлі гимнастикалық жаттығулар орындау 5мин

4. Үй тапсырмасын барлық  оқушыға көрсету арқылы, допты  үстінен 

 қабылдау жаттығуларын  жасау –2мин 

 Допты жоғарыдан қабылдау  әдісі.

 ІІ. Негізгі бөлімі: 20-25 минут 

 1. Сапқа тұру  1мин

 2. Жаңа сабақты түсіндіру, тақырыппен, мақсатымен таныстырып өту (2мин)

 3.Көрнекілік суреттер арқылы түсіндіру, практикалық түрде орындап көрсету. (7мин)

 4.Оқушыларға жаңа сабақ жаттығуларын түсіндіру, практика түрінде орындату. (5мин)

 5. Екі жақты ойын: «Волейбол» 6х6 (7мин)

 

Жасөспірімдер	13-14жастағылар	15-16жастағылар	17-18жастағылар
Ер балалар	2м 20см	2м 35см	2м 43см
Қыз балалар	2м 10см	2м 20см	2м 24см

 

Волейбол торының еденнен биіктігінің өлшемін көрсету.

  Қысқаша жаңа сабақты түсіндіру:

Волейбол ойыны - еліміздегі ең көп таралған ойындардың бірі. Ойын ережесінің жеңілдігі, қажетті-жабдықтардың өте күрделі болмауы, тартымдылығы оны бұқаралық сипатқа ие етеді. Онымен барлық жастағы адамдар айналыса алады. Волейбол олимпиадалық ойындар бағдарламасына 1964 жылдан кіргізіліп келеді. Қазақстан волейбол командасы 1966 жылыдан бері сенімді ойын жолына көшкен.

  Жаңа сабақты практикалық түрде түсіндіріп, орындату:

1-жаттығу Волейбол добын  төменнен қабылдау әдісі.

(Қолды төменнен қою  арқылы, алақанды бір-біріне жинау бағытымен допты қабылдау кезі)

2-жаттығу Допты қабылдаудағы  негізгі әдіс.

(Допты беру үшін бастапқы  қалып негізінде тұрысын орындайды)

3-жаттығу  Допты қайтару  әдісі, соғу.

 (Допты, екі қолды біріктіре отырып, жоғары қаратылған күйде соғу керек)

 4-жаттығу Допты төменнен қабылдау кезіндегі жоғары көтере отырып шығарып жіберу әдісі.

(Бұл жерде допты келесі  жаққа шығарып жібереді)

5-жаттығу Допты төменнен  еңкейе қабылдау, аяқты бүгу арқылы  орындалатын әдісі.

 Келесі кезекте: Сынып  екіге бөліу арқылы волейбол ойынын жаңа сабақпен байланыстыра отырып жеңілдетілген түрін көрсетеді.

 6х6 Екі жақты ойын: «Волейбол»

ІІІ. Қорытынды бөлімі: (5минут)

1. Сапқа тұру (1мин )

2. БҮҮ-стратегиясы (1мин)

3.Үйге тапсырма "Волейбол: допты төменнен қабылдау әдісін орындап келу” (1мин)

4. Бағалау (2мин)

 Сабақты қортындылап:

 Білетінім Үйренгенім  Үйренгім келеді 

ІІІ. Қорытынды

Мектеп  балалардың  бәріне  бірдей  терең  сапалы  білім бергенімен, олар жас  ерекшеліктеріне  жеке  бас  және   тұлғалық   ерекшеліктеріне  орай,  әр бала    әртүрлі   деңгейде   дамитындығы  белгілі.  Жан – жақты  дамыту  бұл педагогикалық  үрдіс. Ақыл ойдың дамуы, мінез – бұл білім мен білік белгілі бір іс – әрекет (жағдайлар ) арқылы ұйымдастырылуы керек, ал бұл әрекеттер белгілі  бір  нақтылы  мақсатты  шешуге  бағытталып,  оны  шешу  жолдары көрсетілуге  тиіс. Сондықтан  да  мен  өз ізденісімде  пәнаралық  байланыс негізінде  оқушыларды  зиянды  әдеттерден сақтандыруда гумандық көзқарас қалыптастыру негізінде көрсетуге тырыстым, соны жүзеге асырудың жолын, бағытын ұстандым.

Жаңа идеяларды қолдана отырып, орындалатын жұмыс бағытым;

1. Оқушымен қарым-қатынасты  қалыптастыру.

2. Оқушының логикалық  ойлау қабілетін дамыту.

3. Әр оқушының әрекетін, ұлттық болмысын пайдалануға  жұмыстану.

4. Оқушының ұлттық моралының  орындалуын қамтамасыз ету.

5. Оқушының санасын, сенімін, көзқарасын, білімін арттыру.

6. Оқушының парасатын, ойлауын  қалыптастыра отырып машықтандыру.

Ең бастысы, оқу үрдісінде міндетті пәндерде оқушылардың теориялық білімін әлеуметтік тұрғыдан қалыптастыруға мән беру керек.

Жұмысымның нәтижесінде:

1) Әр оқушының білімі, қабілеті қалыптасады.

 2) Оқушының бойындағы жетістіктері көрінеді.

3) Оқушылар қиындықтарды  жеңеді, әлеуеті артады.

4) Жан-жақты дамуға қол  жеткізеді.

Өркениетті  дамыған  қоғамды  дені  сау  адам  ғана  құра  алады. «Балаларымыздың   болашағы   біздің   қолымызда»   деген   қағиданы   жиі айтамыз, яғни  баланың  бір  жылдан  кейінгі, он  жыл  жылдан  кейінгі   денсаулығы  бізге  байланысты. Біздің  балаларды күтуді дұрыс ұйымдастыра алуымызға  байланысты  десек  дәлірек  болады. Денсаулықтың  сау  болуы қай  кезеңде  болсын  маңызды, сондықтан  кез келген  білім беру мекемесі ең алдыңғы  мақсаттардың  біріне  оқушының  денсаулығын  күтуді жоспарлайды. Біз алдымен  оқушыға  салауатты  өмір  салтын  ұстанудың маңыздылығын   қалыптастырамыз.

Денсаулық тәрбиесі – ортақ мәселе. Халық санының өсуі, оның сапасы, деннің саулығы мемлекет әл – ауқатының дамуына мұрындық болады.

Сонын ішінде салауатты өмір салтының жастар арасында қалыптасуының маңызы өте зор. Қазіргі кезде бұл проблеманы шешудің негізгі жолы салауатты өмір салтын қалыптастыруды, кеңінен насихаттау болып отыр.

 

 

 

 

 

Пайдаланылған әдебиеттер:

 

1. Г. Икіманова. Саулық пен  сымбат. - Алматы: Қайнар, 1991.

2. «Қазақстан – 2030» стратегиясы

3.«Қазақстан мектебі»  журналы, №4, 2006ж.

4 Дене мәдениеті –  оқушыларды оқыту мен тәрбиелеу  жүйесінде. Ізденіс-Поиск. 2009ж. №2(2) -Б.262-264.

5. Е. Уақбаев. Қазақстанда  дене тәрбиесі жүйесінің дамуы. - Алматы: Санат, 2000ж.

6.Салауатты өмір салтын  тәрбиелеудегі оқушылардың жас  ерекшеліктерін ескеру мәселе. // Бастауыш мектеп. 2006. № 12. 48-50б.

7. Неменко Б.А. Оспанова  Г.К Балалар мен жасөспірімдер  гигиенасы(Оқулық).- Алматы 2002.344б.

8. Кучма В.Р. Гигиена детей и подростков., М., Медицина, 2004.,