Мектептегі информатика курсын оқытуға арналған оқу- әдістемелік құралдарды зерттеу

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ  БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

С. АМАНЖОЛОВ АТЫНДАҒЫ ШЫҒЫС ҚАЗАҚСТАН МЕМЛЕКЕТТІК  УНИВЕРСИТЕТІ   

 

 

  

 

«Қорғауға жіберілді»______________

Кафедра меңгерушісі

__________________Ж.З. Жантасова

 

 

 

 

 

 

КУРСТЫҚ ЖҰМЫС  

 

Тақырыбы:

 

«МЕКТЕПТЕГІ ИНФОРМАТИКА КУРСЫН ОҚЫТУҒА АРНАЛҒАН ОҚУ- ӘДІСТЕМЕЛІК ҚҰРАЛДАРДЫ ЗЕРТТЕУ»

 

050111 - «Информатика» мамандығы

 

 

 

 

 

 

Орындаған                                                                                 М. С. Конарбаева

 

Ғылыми жетекші                                                                       

МҮ және КТ құжырасының                                   

аға оқытушысы                                                                         М. Шошақ                                                                              

 

 

 

 

 

 

 

Өскемен 2010

Мазмұны

 

 

Кіріспе....................................................................................................................3                                                                                                                  

 

1 Информатика пәнінің оқу-әдістемелік кешендеріне сипаттама ........................4

1.1 Информатика оқулығына қойылатын талаптар............................................5

1.2 Информатиканы оқыту әдістемесіне қойылатын талаптар...............................6

1.3 Информатикадан дидактикалық материалдарға қойылатын талаптар.......6

1.4 Информатика хрестоматиясына қойылатын талаптар................................7

1.5 Электрондық оқулықтарға қойылатын талаптар ........................................7

 

2 Мектеп информатика курсы бойынша оқу-әдістемелік құралдарды зерттеу..8

2.1 Информатиканы оқытуға араналған оқу бағдарламалары................................8

2.2 7 сынып оқулықтарына талдау...........................................................................11

2.3 8 сынып оқулықтарына талдау...........................................................................13

2.4 9 сынып оқулықтарына  талдау.....................................................................16

2.5 Sin Kaz «Халықты компьютерлік сауаттылыққа оқыту бағдарламасы»-на талдау..........................................................................................................................19

 

3 «Paint графикалық редакторына» электрондық курс құру...............................22

 

Қорытынды ...............................................................................................................29              

 

Әдебиеттер тізімі.......................................................................................................30

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Кіріспе

 

Жалпы орта бiлiм беру жүйесiндегi информатиканың рөлi қазiргi ақпараттық қоғамдағы ақпараттық мәдениеттiң негiзiн құрайтын ақпараттық және коммуникациялық технологияны пайдалану дағдыларын қалыптастырудағы ақпараттық бiлiмнiң мәнiмен қамтамасыз етiледi.

Информатиканы оқытудың мақсаты – ақпараттық ортада түрлі  ақпараттарды қабылдау, беру,  түрлендіру және тарату арқылы оқушылардың ақпараттық ойлау қабілетін дамыту мен ақпараттық мәдениетін қалыптастыру болып табылады. Ақпараттық мәдениет дегеніміз - тек компьютермен ғана дұрыс жұмыс істей білу емес, кез келген ақпарат көздерін, яғни сөздіктерді, техникалық бағдарламаларды дұрыс пайдалана білу.

Информатиканы оқыту  әдістемесі әрбір сынып бойынша  информатиканы оқып үйренуге арналған оқу-әдістемелік кешеннің құрамдас бөлігі болып табылады.

Курстың өзектілігі- Информатиканы оқытуда оқу-әдістемелік кешендер үлкен рөл атқарады және оқушылардың сапалы білім алуына үлесін қосады.

Курстық жұмыстың мақсаты: Информатика пәнінің оқу- әдістемелік құралдарына қойылатын талаптарды қарастыру және 7-9 сынып аралығында оқулықтарға талдау жасау. Frontpage бағдарламасын қолдана отырып, “Paint графикалық редакторы” тақырыбына электрондық курс әзірлеу.

Жұмыстың негізгі міндеттері:

• Информатика пәнінің оқу-әдістемелік кешендеріне сипаттама беру;
• Мектептегі информатика оқулықтарына талдау жасау;
• «Paint графикалық редакторына» арналған электрондық курс әзірлеу;

Курстық жұмыстың бірінші бөлімінде информатика пәнінің оқу-әдістемелік кешендері, оларға қойылатын талаптар қарастырылған. Екінші бөлімде 7-9 сынып информатика оқулықтарына және «Халықты компьютерлік сауаттылыққа оқыту бағдарламасы»-на талдау жасау қарастырылды. Үшінші бөлімде «Paint графикалық редакторына» тақырыбына арналған электрондық курс әзірленеді.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1  Информатика пәнінің оқу-әдістемелік кешендеріне сипаттама

 

Қазіргі мектептегі информатика  курсының оқытылуы - әлемдік педагогикалық  практикада бұрын соңғы болмаған құбылыс.

Информатика пәнінің ғылыми әдістемелік жағынан қамтамасыз ету бағытына сәйкес информатика пәнінің оқу-әдістемелік құралдарына қойылатын талаптарды анықтауды жалпы оқулықтарға қойылатын дидактикалық талаптар басшылыққа алынады.

Информатиканы оқыту  әдістемесі әрбір сынып бойынша информатиканы оқып үйренуге арналған оқу-әдістемелік кешеннің құрамдас бөлігі болып табылады.

Информатика оқу-әдістемелік  құралдың құрамы мен құрылымына, мазмұнына  қойылатын жалпы талаптарды пәнінің  өзіне тән ерекшелігін ескере отырып анықтау - осы пәнді оқытуды жетілдірудің негізгі бағыттарының бірі деуге болады.

Бұл стандарт информатика  пәні бойынша білім мазмұнының мемлекеттік  міндетті минимумы мен оқушының дайындық деңгейіне қойылатын талаптарды тағайындайды.

Стандарт ережелеріне  сәйкес оқушыларды информатика пәніне оқыту Қазақстан Республикасының орта жалпы білім беретін мектептерінде, олардың қай мекемеге тәуелді болғанына, ұйымдастыру- құқықтық нысанына және оқыту түріне тәуелсіз жүзеге асырылады.

Информатика пәнін ғылыми әдістемелік жағынан қамтамасыз ету бағытына сәйкес информатика пәнінің оқу- әдістемелік құралдарына қойылатын дидактикалық талаптар басшылыққа алынды. Информатикадан ОӘК-дің әрқайсысының құрылымының компонентіне қойылатын талаптар іріктеліп, төмендегіше жүйеленді:

• жалпы материалдардың ұсынылу реті оқу бағдарламалары мен оқулыққа сәйкестігі қатаң сақталуы тиіс
• дидактикалық материалдар, есептер мен жаттығулар жинағы оқушылардың шығармашылық белсенділігіне сәйкестендіріліп, деңгейлік саралауды іске асыруға бағытталуы қажет
• пәнаралық және пәнішілік байланыстың сақталуы қажет
• ұсынылатын материалдар мектептердің қазіргі компьютерлік технологиямен жабдықталу жағдайына сәйкес келуі керек
• оқушылардың жеке қызығушылығын және түрлі қабілетін дамытуға бағытталуы тиіс
• ОӘК-де ұсынылатын материалдар толығымен оқушылардың болашақ өмірінде пайдалана алатындай етіп, практикалық жағынан тиімді етіп ұсынылуы қажет
• Әр сыныптарға ұсынылатын материалдар сол сынып оқушыларының психологиялық және физиологиялық ерекшеліктеріне толығымен сәйкескелуі керек
• оқушылардың оқуға деген қызығушылығын, өзіндік тану белсенділігін арттыруға бағытталған болуы тиіс

Осы талаптарға сай дайындалатын Информатика пәні бойынша оқу- әдістемелік  кешен төмендегі құрамда ұсынылды.

• Оқулық
• Әдістемелік құрал
• Дидактикалық материалдар (пысықтау сұрақтары, тест тапсырмалары, есептер мен жаттығулар)
• Хрестоматиялар

Осы ұсынылған кешендердің  жоғарыда көрсетілген талаптарға сай  келетіндей болуы үшін олардың әрқайсысының функцияларын ескеріп отыру қажет. Жоғарыда айтылған жалпы талаптар негізінде информатикадан оқу- әдістемелік кешендер талаптарына жеке- жеке тоқталайық.

 

1.1 Информатика оқулығына қойылатын талаптар

 

Информатика оқулығына  қойылатын талаптарды анықтауда жалпы оқулыққа қойылатын талаптар негізге алынды.

Информатика пәні оқулығының маңызды ерекшелігі бұл өскелең өмір талабына сәйкестігі болып табылады. Оқулыққа қойылатын талаптар жалпы оқулыққа қойылатын талаптар негізінде төмендегіше іріктелді:

• Бағдарламаға сәйкестігі
• мазмұнының ғылыми мәнділігі және нақтылығы
• Ұсынылған материалдардың тарихтылығы
• Оқушылардың физиологиялық және психологиялық ерекшеліктерінің ескерілуі
• Мазмұнының жүйелілігі, бірізділігі
• Мектептердің компьютермен жабдықталуының секерілуі
• Практикалық тапсырмалардың тақырыпқа сәйкестілігі
• Тапсырмалардың жүйелі түрде таңдап алынуы
• Оқытудың әр түрлі жаңа технологияларын пайдалануға ыңғайлылығы
• Оқушылардың жалпы оқу біліктерін және дағдыларын қалыптастыруға мүмкіндік жасауы
• Деңгейлік тапсырмалардың болуы

Осы талаптарды ескере отырып дайындалған оқулықтың сапасы жоғары болып, оқушылардың білімін арттыруға көмектеседі.

 

1.2 Информатиканы оқыту әдістемесіне қойылатын талаптар

 

Информатиканы оқыту  әдістемесі- әрбір сынып бойынша  информатиканы оқып үйренуге арналған оқу- әдістемелік кешенінің құрамдас бөлігі болып табылады.

Бұл әдістемелік- оқу- әдістемелік  кешендерді құрайтын басқа құралдарды үйлесімді пайдалануды жүзеге асыру  тұрғысынан мұғалімдерге нақты көмек  көрсетуді көздейді.

Әрбір сыныпқа арналған әдістемелікке сол сыныптағы  информатикадан берілетін білім  мазмұны және оны оқып үйретудің өзіндік ерекшеліктері, сондай- ақ сабақ барысында сол ерекшеліктерді жүзеге асыру жолдары қарастырылады.

Әдістемеде информатикадан білім мазмұнының сипаттамасы беріледі.

Оқулық пен оқу құралдарын сабақ барысында тиісті қолдану, экономикалық білімді игерудегі білім, білік, дағдыны қалыптастыру, өзіндік жұмыстарды орындау біліктілігін қалыптастыру, теориялық материалдарды қайталауға берілген сұрақтарға тиімді жауап беру тәсілдерін көрсету жайында әдістемелік нұсқаулар мен ұсыныстар беріледі. Есептердің шығару үлгілері ұсынылады.

 

1.3 Информатикадан дидактикалық материалдарға қойылатын талаптар

 

Дидактикалық материалдар  информатика оқулығының негізінде  алынған өзіндік, бақылау, және тесттік  тапсырмалардың, пысықтау сұрақтарының, қызықты есептердің жиынтығы болып табылады.

Мұндағы жұмыстар әр сыныптағы  информатиканы оқытудың жалпы тақырыптық жоспарына сәйкес жазылуы тиіс. Оқу  құралы мұғалімдерге жазба жұмыстарын жүргізуде әдістемелік көмек  көрсетуге және оқушылардың білім, білік, дағдыларына қойылатын талаптардың бағдарын анықтауға мүмкіндік жасауы тиіс.

Өзіндік бақылау және тесттік жұмыстардың мазмұны  оқулықтағы теориялық материалдар  мен жаттығулардың мазмұнымен тығыз  байланысты болуы шарт.

Оқу құралының мазмұнына  енген материалдар оқушылардың дайындық деңгейін ескере отырып түрлендіріп беруге ыңғайланып жасалынады. Дидактикалық материалдарға енетін өзіндік жұмыс тек оқыту сипатында, жаңа өтілген материалдарды пысықтауға және бекітуге арналып беріледі. Ол тапсырмалар оқушылардың біліктіліктерін, дағдыларын қалыптастыруға көмектесуге және олардың білімдерін тексеруге бағытталады. Бақылау және тесттік жұмыстарды жүргізуде өзіндік жұмысқа қарағанда уақыт көлемі қатаң ескеріледі.

Дидактикалық материалдарда  ұсынылатын тест тапсырмаларының сұрақтары өте анық, түсінікті, ой тұжырымын жасауға өте ыңғайлы болуы тиіс.

Тест тапсырмаларды  пайдаланып, нәтижесіне талдау жасай  келе мынадай қорытынды жасауға  болады. Тест тапсырмалар оқушылардың  қандай материалды игеріп, қай материалды қандай тәсілмен түсіндіру қажет екенін де анықтауға мүмкіндік береді.

 

 

 

1.4 Информатика хрестоматиясына  қойылатын талаптар

 

Информатика хрестоматиясында информатикадан стандарт материалдарынан  тыс оқушылардың білімін тереңдетуге, жан-жақты дамытуға негізделеді, әрбір  материалдың тарихи аспектілеріне, информатика саласын дамытуға мол еңбек сіңірген ғалымдар туралы, оқу программаларының жаңа түрлерінен, ақпаратты қорғау жөнінде мәлімет береді. Мұндағы материалдар да оқушылардың психологиялық және физиологиялық ерекшеліктерін ескеріп беріледі.

Жоғарыда аталған информатикадан ОӘК-дердің құрамы мен құрылымына қойылатын  талаптар дидактикалық негізделген  жаңа буын оқулықтарының әдістемелік  кешендерін дайындаудың қажетті  алғы шарты болады.

 

1.5 Электрондық оқулықтарға қойылатын талаптар

 

          Электрондық оқулық - бұл дидактикалық  әдiс-тәсiлдер мен ақпараттық технологияны  қолдануға негiзделген түбегейлi жүйе. Электронды оқулықпен оқыту,  оқытушының оқушымен жеке жұмыс  iстегенiндей болады. Дәстүрлi оқытуда  кейбiр оқушылар түсiнбей қалған материалды оқытушыдан қайталап сұрай беруге кейде қысылады, сол себептi жаңа тақырыпты дұрыс қабылдай алмауына әкеп соғады. Электрондық оқулықтың мазмұны оқушының интеллектiлiк ойлау қабiлетiн дамытуға бағытталуы қажет және оның мына қасиеттердi қанағаттандыруы жеткiлiктi: жинақтылық, жүйелiлiк, эстетикалық көркемдiлiгi, жылдамдылығы және т.б. Электрондық оқулықтар ара қашықтықтан оқыту формасына негiзделiп жасақталады және оны жүзеге асыру үшiн қолданылады. Электрондық оқулықты құрастырған кезде оның мәтiндiк ақпараттан гөрi графиктiк ақпарат көбiрек қамтылуы керек, себебi ол оқушының ақпаратты тез, әрi көрнекi түрде қабылдауына жағдай жасайды. Электронды оқулықтар оқушылардың: