WEB-қосымшаларын өңдеудің технологиясы

1-сұрақ

1.Жаңа іздеу технологиялары.

Интернетте  миллиондаған сайттар бар, соның  ішінде өзекті ақпаратпен қоса көптеген ескі қорлар орналыстырылған. Интернет – белгілі бір басқарушысы  жоқ демократиялық ақпарат көзі болып табылады. Кез келген адам желіге өзінің қорын орналастыра  алады. Қорытындылап келгенде, интернетте ақпараттың қайталанбауына, оның стандартқа сай келуіне көп адамдар мән  бере бермейді. Желіде барлығы бар  екені белгілі, бірақ желіден  қажетті ақпаратты алу қиын. Яғни, мәліметті табу үшін, оны жақсы  іздей білу керек.

Интернетте  ақпаратты іздеуге арналған мынадай  әртүрлі аспаптар бар: іздеу машиналары (поисковиктер), индекстелген каталогтер (рубрикаторлар), рейтингілер, метаіздеуіш  жүйелер және тематикалық сілтемелердің  тізімі, онлайн энциклопедиялары мен  анықтамалар. Осы кезде әр түрлі  үлгідегі ақпаратты табуда іздеу  аспаптарының түрлі категорияларын қолдану тиімді болып келеді. Әр категорияны жеке қарастырайық.

Каталог дегеніміз тақырыптары бойынша  топтастырылған иерархиялық құрылым  түрінде берілетін мәліметтер. Иерархиялық  құрылымның бірінші деңгейіндегі тематикалық  бөлімі “спорт”, “демалыс”, “ғылым”, “дүкендер” сияқты кең тараған  тақырыптардан тұрады. Ал әр бөлімнің бөлімшелері болады. Осылайша, біртіндеп  каталог бұтақтары арқылы саяхат жасап, іздеу облысын кішірейте  отырып, сіз өзіңізге керекті облысты  дәл анықтай аласыз. Мысалы оқу  орындарын іздеу барысында мынадай  тізбек пайда болуы мүмкін: Білім-> Оқу орындары -> Жоғары оқу орындары ->Институттар. Қажетті ішкі катологты тапқаннан кейін, одан сілтемелер жинағын аласыз.

 

1.2 WEB-қосымшаларын өңдеудің  технологиясы. 

WWW –  Web сервер арқылы  миллиондаған  электрондық құжаттардың бір-бірімен  байланыстарының бірігуі.   Web- кеңістігін құрайтын жекелеген  құжаттар  Web-беттер деп аталады.  Тақырып бойынша біріктірілген  Web –беттер тобы Web – түйіндер  деп аталады (басқаша атауы  – Web-сайт  немесе жай ғанабіріктірілген  Web –беттер тобы Web – түйіндер  деп аталады (басқаша атауы  – Web-сайт  немесе жай ғана  сайт).  Web – беттерді көруге  арналған программа браузерлер  деп аталады. Электрондық пошта  немесе e-mail, Интернеттің барлық желілерінде  қол жеткізімді. Ол адамдарға  файлдарды бүкіләлем бойынша  тез жіберуге мүмкіндік береді. Бұл қарапайым мәтіндік белгілеу  немесе ішіне графика мен басқа  да мазмұнды алып жатуы мүмкін. Файлдарды жіберу: файлдарды бір  компьютерден екінші компьютерге  көшіреді. Интернет арқылы  файлдарды  тасымалдау хаттамасы (File Transfer Protocol, FTP) сияқты  мәліметтерді тасымалдайтын  арнайы басқарушы қағидалар немесе  хаттамалар бар: белгілі бір  тақырып бойынша мақалалармен  алмасатын, программалық өнімдерді  қолдауды қамтамасыз ететін немесе  сұрақтардың түрлі категорияларына  жауаптар ұсынатын компьютерлер  желісі.  Жаңалықтық топтар (newsgroups):

USENET-тегі  желілік конференция, ол дискуссиялар  мен жаңалықтар алмасуды жүргізу  үшін ұйымдастырылған. Мәлімдемелерді  оқу мен жіберу тұтынушы компьютерінде  жүктеліп, жаңалықтар серверімен  байланысатын программа арқылы  жүзеге асады. хаттама - екі  желінің мәлімет алмасуының принципін  анықтау заңдылығы.

Хаттамалар 

  Хаттамалар мынадай топтарға  жіктеледі: 

  Базалық хаттамалар: ТСР мен ІР. Әдетте Интернет серверлері бір  программалық жабдықтау бойынша  жұмыс істей бермейді.  TCP/IP -(Transmission Control Protocol /Internet protocol - тасымалдауды басқару хаттамасы /желіаралық хаттама) терминімен белгілейді. 

Қолданбалы  хаттамалар  жоғарғы деңгейде боп  есептеледі, бұлар: HTTP (Hyper Text Transfer Protocol) -Интернеттің арнайы қызмет баптарының  гипермәтінді  тасымалдау хаттамасы.

 

1.3 Web-беттерін дайындау

Web-беттерін  дайындау үшін біз HTML тiлiн пайдаланамыз. HTML тiлi - (Hypertext Markup Language) - дүниежүзiлiк  құжаттардың əйгiлi стандартты  гипертексттiк белгi тiлi. Барлық веб  беттер HTML (немесе XHTML) тiлiнiң көмегiмен 

жасалады. HTML тiлi браузерде анықталады жəне адамға ыңғайлы құжат ретiнде көрсетiледi. HTML тiлi SGML (Standard Generalized Markup Language )-дiң  қосымшасы болып табылады жəне əлемдiк ISO стандартына сəйкес келедi.

HTML тiлi жобалаушыға келесi мүмкiндiктердi  жүзеге асыруға көмектеседi: 

•  Тақырыбымен қоса мəтiндердi, кестелердi, тiзiмдердi, суреттердi жəне басқа да

маңызды online құжаттарды жариялау

•  Online-ақпаратты алу үшiн тек  түйменi басу арқылы гипертексттiк сiлтемеге  өту 

•  Қажеттi ақпарат iздеу, архивтердi құру жəне басқа да мақсатқа арнап түрлер (form)

құру 

•  Сол құжаттың өзiне мəлiметтер кестелерiн, видео жəне аудиоклиптер жəне басқа  да

қосымшаларды  қосу

  HTML тiлiнiң кодталған мəтiндiк құжаттары  (" html " немесе " htm " деп сақталатын) арнайы қосымшалармен , оның форматталған  түрiнде құжатты суреттейдi . Браузер  немесе интернет - шолушылар деп  аталатын қосымшалар веб - беттердiң  сұранысына арналған ыңғайлы  интерфейстi пайдаланушыға ұсынады,  оларды көру ( жəне басқа сыртқы  құрылғыларға шығару ) , əрине қажет  болған жағдайда , осыларды серверге  жiберу мүмкiндiктерi бар. Бүгiнгi күндегi ең əйгiлi браузерлер: Internet Explorer , Firefox , Safari , Google Chrome жəне Opera болып табылады. 

HTML тіліндегі міндетті тегтер: Кез-келген HTML құжат келесі тегтердің көмегімен  құралады <html></html>,

<head></head>,  <body></body>, <title></title>.

Тақырыптар. HTML тіліндегі тақырыптар келесі тегтермен  анықталады <h1></h1>, <h2></h2>, ... ,

<h6></h6>. Яғни, тақырыптың 6 дəрежесі бар.  Тəжірибе ретінде кқруіңізге  болады.

Жоғарыдағы  мысалдағы "Құжат денесі" деген  жерге <h1>HTML - бұл өте оңай</h1> деп қойып, мəтіндік форматта сақтап, оны .txt деген түрінен .html түріне өзгертіңіз жəне бірден браузерде ашып көріңіз. Яғни нəтижені көре аласыз. Келесі дəрежелерін  де осылай қойып шығуға болады

1.4 HTML-құжаттарының  жалпы құрамы. 

HTML тiлi - (Hypertext Markup Language) - дүниежүзiлiк құжаттардың  əйгiлi стандартты гипертексттiк  белгi тiлi. Барлық веб беттер HTML (немесе XHTML) тiлiнiң көмегiмен жасалады. HTML тiлi браузерде анықталады жəне  адамға ыңғайлы құжат ретiнде  көрсетiледi. HTML тiлi SGML (Standard Generalized Markup Language )-дiң қосымшасы болып табылады

жəне əлемдiк ISO стандартына сəйкес келедi. HTML тiлi жобалаушыға келесi мүмкiндiктердi жүзеге асыруға көмектеседi: 

•  Тақырыбымен қоса мəтiндердi, кестелердi, тiзiмдердi, суреттердi жəне басқа да маңызды online құжаттарды жариялау

•  Online-ақпаратты алу үшiн тек түйменi басу арқылы гипертексттiк сiлтемеге өту

•  Қажеттi ақпарат iздеу, архивтердi құру жəне басқа да мақсатқа арнап түрлер (form)

құру

•  Сол құжаттың өзiне мəлiметтер кестелерiн, видео жəне аудиоклиптер жəне басқа да

қосымшаларды қосу

  HTML тiлiнiң кодталған мəтiндiк құжаттары  (" html " немесе " htm " деп сақталатын) арнайы қосымшалармен , оның форматталған түрiнде құжатты суреттейдi . Браузер немесе интернет - шолушылар деп аталатын қосымшалар веб - беттердiң сұранысына арналған ыңғайлы интерфейстi пайдаланушыға ұсынады, оларды көру ( жəне басқа сыртқы

құрылғыларға шығару ) , əрине қажет болған жағдайда , осыларды серверге жiберу мүмкiндiктерi бар. Бүгiнгi күндегi ең əйгiлi браузерлер: Internet Explorer , Firefox , Safari , Google Chrome жəне Opera болып табылады. 

HTML құжаттарды жасау үшін мəтіндік  редакторларды (мысалы, қойын дəптер (блокнот)), мəтіндік процессорлар (Word) жəне визуалдық HTML редакторларын  қолданады. Сіздер қарапайым блокнотта құжатты жасай алаcыздар. Арнайы стандартты ұстана отырып, HTML кодты мəтіндік файлында жазып қойып, қатқыл дискіде .txt деген кеңейтуді .html

немесе .htm құжат ретінде сақтасаңыз толық құнды web бетті аласыз

 

1.5 HTML тегтері: контейнерлер, атрибуттар жəне қабатталған тегтер. 

     HTML  тілінің бастапқы мәтінді  белгілейтін командасы  тег  (tag) деп аталады. Тег символдар  тізбегінен тұрады. Барлық тег  кіші (<) символынан басталады да  үлкен (>) символмен  аяқталады.  Осындай қос символ  тік бұрыштық  жақшалар деп те аталады. Ашылатын  бұрыштық жақшадан команда аты  болып табылатын сөз тег орналасады. HTML тіліндегі әрбір тег бір  арнаулы  қызмет атқарады. HTML тілінің  бір тегі ,әдетте құжаттың белгілі  бір бөлігі ,мысалы, бір абзацқа  ғана әсер етеді. 

Атрибуттар (сипаттамалар) тег атауының жане бір-бірінен бос орын арқылы бөлініп жазылатын қосымша түйінді сөздерден тұрады. Атрибут мәні  оның түйінді сөзінен теңдік белгісі (=) арқылы бөлініп жазылады. Атрибут мәні қостырнақшаға алынып жазылуы тиіс, бірақ кейде қостырнақшаға алмаса да болады. Жабылу тегтерінің ешқандай да атрибуттары болмайды. Сонымен қатар атрибуттар компьютер желісін қамтамасыз етеді.

Контейнерлер – HTML тегтерінің көмегімен мәтінді белгілеу жиілігінде жазылған мәтіндік құжат , мұндағы тег деп отырғаны белгі мағынасын береді .МЫСАЛЫ: Bgcoler = ”түс”жолды көрсетеді.Direction – “Left” Meight = 40 </ Marque><IP> http:///www. google. Com.

Қабатталған  тегтер – ақпараттық алмасудың негізінде пакеттер комуникациясын қамтамасыз етеді. Әрбір ақпараттық хабар пакет деп аталатын бөлікке бөлінеді ,  әрбір пакет адреспен  қамтамасыз етіледі.                     

 

1.6 HTML-тілі.

HTML тілі  мәтіндік және графилалық  редакторлардың өзгешеліктерін  қамтитын ерекше топтағы  редактор. Ол Web деп аталатын құжаттарды жасап, редакциялауға арналған. Web- құжаттары бұл әзірлеу барысында Интернеттегі информацияны қабылдау  және тасымалдаумен байланысты бірқатар ережелерді ескертуді қажет ететін электрондық құжаттар. Web – құжаттарын теориялық тұрғыдан жасау үшін қарапайым мәтіндік редакторларды, процессорларды сондай-ақ векторлық графиканың бірқатар графикалық редакторларын пайдалануға болады, алайда Web – редакторы  Web – дизайншылардың  еңбек өнімділігін арттыра алатын бірқатар пайдалы міндетті істерге ие. Бұл кластың программасын электрондық құжаттар мен мультимедиялық бұйымдарды дайындауды да тізімді пайдалануға болады.Интернеттің бар мәліметтерінің, яғни барлық  WEB парақтарының бір ортақ қасиеті олардың барлығыда HTML тілінде жазылған.HTMLтілінде WEB парақтарын жасау программалауға ұқсас болғаны мен,ол қарапайым программа тілі емес.HTML-гипермәтінді белгілеу тілі.Ол кәдімгі мәтіндерді Web парақтар түрінде бейнелеуге арналған ережелер жиынын анықтайды.HTML тілі мәтіндерді пішімдеу көрсетін тілге жатады.

Интернетте  орналастырылатын материалдар екі  кезеңде даярлықтан өткізу керек: материалдарды  дайындау ж\е оларды жариялау. Материалдарды  дайындау кезінде НТМл заңдылықтарын  сақтай отырып, интенет талабына сәйкес құжаттың   бастапқы нұсқасын жазып  шығу керек. Ал оларды жариялау көмтеген ұйымдастыру мәселелерін шешкеннен  кейңн жүзеге асады.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2-сұрақ

2. Жергілікті есептеу желілерінің  тағайындалуы жəне сипаттамасы. 

Жергілікті  желі-бұл компьютерлер арасында мәліметтерді жеткізу үшін пайдаланатын кабелдер арқылы өзара қосылған бірнеше компьютер  тобы.Жұмыс үстелінде жергілікті желімен жұмыс істеуге арналған желілік  орта қалтасының белгішесі  көрініс табады.Компьютерлерде жергілікті желіге біріктіру үшін әрбір компьютерде  желілік бейімдеуіш немесе желілік  тақта орнатылған болуы тиіс.Компьютерлер арасында мәліметтер алмасуы арнайы құрылғы-шоғырлаушы көмегімен жүзеге асырылады.Желідегі әрбір компьютерді  жұмыс станциясы деп атайды.Жергілікті желінің қоры көздерін қарап шығу.Желідегі қай қалталарға ортақ қатынас  құруға болатынын қарау үшін жұмыс  үстеліндегі Желілік орта белгішесін 2 рет шерту керек.Егер жұмыс үстелінде  желілік орта белгішесі жоқ болса,Бастау-Желілік  орта әрекеттер тізбегін орындау.Жергілікті басып шығарғыш-бұл жекеленген пайдаланушылар ортақ қатынаса алатын басып шығарғыш.Жергілікті желі әрбір тұтынушыға бір-бірінен  өте жылдам қатысуға мүмкіндік жасайды.Оның мынадай ерекшеліктері;1.Құжаттарды бірге пайдалану.2.Құжат синонимдік жеңілдету.     

 

2.2 Желілердің құрылымы жəне негізгі компоненттері.

Жақын орналасқан ғимараттар кешенінде бір бөлмеде  ғимаратта егер де пайдаланушылар қандайда бір мәселені бірігіп шешуге , мәліметтер алмасуға немесе ортақ мәліметтерді пайдалануға тиісті бірнеше компьютер  бар болса, онда осы компьютерлерді  жергілікті  желіге біріктіру орынды болады. Жергілікті желі  - бұл компьютерлер арасында мәліметтер жеткізу үшін пайдаланылатын кабельдер арқылы өзара қосылған бірнеше коьмпьютер тобы. Жұмыс үстелінде жергілікті желімен жұмыс істеуге арналған желілік орта қалтасының белгішесі көрініс табады .

Модем – жай телефон арналары арқылы интернетке қосылып, онымен мәлімет алмасу мүмкіндігін береді. Модем деген сөз осы құрылғының қызметіне байланысты шыққан, ол модулятор, демодулято сөздерінің қызқаша түрі. Модем дербес ком-ден шыққын цифрлық сигналдарды жалпы телефон арналары арқылы тасымалданатын анологтық сигналдарға түрлендіреді. Ал  екінші модем қабылданған сигналдарды қайтадан цифрлық формаға ауыстырады

Қашықтықтағы  компьютерлерді байланыстыру үшін телефон  желісі ұолданылса ол,модем ұажет  болды.

Модем(модулячтор,демодулятор  сөздерінің қысқартылуы.) таратушы жағында  компьютердегі сандық сигналдарды  үзіктелген аналогтық сигналдарқа  айналдыруды қамтамасыз ететін, қабылдаушы жағында  сигналдарды оңыан кері түрлендіретін құрылғы .