Өнімнің сипаттамасы

 

2.3.1 Өнімнің техникалық деңгейін бағалау

 

Өнімнің техникалық деңгейін бағалау – көрсеткіштер номенклатурасының таңдауынан, бағаланатын өнімнің техникалық жетілуін сипаттайтын, көрсеткіштердің анықтамалық мәнін базалықпен салыстыратын операциялар жиынтығы.

Өнімнің техникалық деңгейін салыстырғанда негізді тиісті көрсеткіштермен бағаланатын өнімнің тек қана техникалық әбден жетілу шағылатын көрсеткіштердің салыстыруға негізделген салыстырмалы мінездеме болып табылады.

Техникалық деңгейді бағалау  негізгі көрсеткіштердің орнатылуы  бағаланатын өнімнің көрсеткішін  базалықпен салыстыруды техникалық жетілдіруіне қатысты мінездеме болып табылады. (Ол техникалық деңгейдің арнайы мамандандырылған картасымен анықталады.)

Аналог – қолдану шарты  мен ұқсастығына байланысты функционалды тағайындалып, салыстырылатын отандық  немесе шет ел өндірісінің өнімі.

Бастапқы деректер сараптамасы  мен техникалық деңгейін бағалау  жұмысын ғылым мен техника  саласындағы мамандардың бірігуі мен эксперттер тобы өткізеді.

Бағалау сатысы бойынша жұмыстың мазмұны:

1. Бағалауға тиісті өнім, халықаралық, мемлекеттік және жергілікті стандарт талаптарына сәйкес тексеріледі. Қауіпсіздік пен экология стандарттарының талаптары орындалмаған жағдайда бағалау сатысынан өту құқығынан айырылады.
2. Бірыңғай өнім тобына меншікті әсер етуші бірыңғай өнім тобы орнатылады, керек жағдайда ішінара топтарға бөлінеді.
3. Техникалық деңгей көрсеткіштерінің негізгі пән қосымша номенклатурасымен орнатылады.
4. Аналогтар шығарылған отандық немесе шетелдік өндірістік жаңа өнімдердің және осы топтың бірыңғай өнімнің шығарылған перспективалы үлгісінен таңдалады.Тік аналогтар болмаған жағдайда мағынасы жақын басқа аналогтар қарастырылады. Аналогтардың параметрлері мағынасы бойынша келесі үлгі бойынша орнатылады:

• Шетелдік үлгілер үшін –анықтамалықтар, каталогтармен, жетекші фирма даңғылымен, өлшеу хаттамасымен, есепшот пен тәжірибе, халықаралық стандартпен.

• Өңдеудегі отандық үлгісі үшін – талап негізінде, орнатылған техникалық есептер, эксперттік немесе қабылдау комиссиясының актілеріне, ал өндірістегі бұйымдар үшін –техникалық шарттар негізінде.Базалық үлгі бағаланатын бұйымның алдын-ала алынған аналогтартобынан таңыдалады.

5. Кешенді (жалпылама) есепшот әдістері техникалық денгейдің бағалау көрсеткіштері (ТДБК) 1.5 негізгі бөлімдегі көрсетілген жағдайларға негізделген.

6. Есептелген ТДБК қорытынды техникалық денгейін бағалау үшін базарлық үлгінің жалпылама көрсеткішінің мағынасы мен теңдік бірлік салыстырылады.

Келесі есеп бойынша шешім  қабылданады:

Егер техникалық деңгейдің  бағалау көрсеткіші (ТДБК) бірге тең немесе артық болса, бұйым әлемдік техникалық деңгейге сәйкес келеді, ал бірліктен төмен болса сәйкес келмейді.

Мысалы:

Сынақтың нәтижесінде 900 сырадан1440 сағатта 45 сырадан бас тартқан.

Анықнау: а) жұмыстан бас тартпау мүмкіндігі; б) интенсивтілігінен бас тарту, егерде эксплутатцияның тәжірибесімен шығармасы бірнеше күнде бас тартуы.

Шешуі:

1. Ықтималдықтан бас тартпау P(t) жымыстың уақыты t=1440 келесі форма бойынша бағаланады:

P(t) = N-m/N

Мұндағы N = 900 сынақтың санының басылымы; m=45 уақыт бойынша шығарылудың санынан бас тартуы.

P(1440) = 900-45/900= 0.95

Интенсивтіліктенбас тарту қайта келмейтін шығару қатынас арқылы бағаланады:

 

45/(900-45)1440=3.6 *

2. Бас тарту күнін анықтау (m) эксплуатацияның шығарылуының N сағаты егерде интенсивтігінің бас тартуы бірдей болса:

Мұндағы N = 900 сынақтың санының басылымы; 0.1 интенсивтігінің бас тартуы; t=10 жұмыстың уақыты;

 

0,1=m/9000 – 10m

900 – m =m

2m = 900

m=450

3. Бас тартуды бағалау  Т шығарылуы 900 сағатта егерде t1=t2=tm, m=5

T=

T= 900*5/9=500

 

 

 

4.  Өнімнің сапасын дифференциалдық әдіспен бағалау

 

Өлшеу сапасының сұрақтарына жауап беретін метрологияның бөлімі квалиметрия деп аталады. Квалиметриядағы сапа көрсеткіштері, технологиялықөлшеудегі физикалық шамалар секілді рөл ойнайды.

Өнім сапасын бағалау  бірнеше әдәстермен жүргізіледі (ГОСТ 15467 – 79): дифференциалды, кешенді, аралас және статистикалық.

Дифференциалдық көрсеткіш  бірыңғай көрсеткіштерді пайдалануға  және базалық көрініс деңгейінің базалық мәнінен айырмашылығын  анықтауға негізделген өнім сапасының  қатынас көрсеткіштерінің мәні келесі формуламен анықталады:

Q= немесе Q=

Мұндағы–бағаланған өнімнің сапа көрсеткіші;

 – бағаланған  өнімнің базалық мәні;

Формулады көрсетілген қатынастар нәтижесінде сапаның жақсаруы қатынас  көрсеткіштің артуы мен төмендеуіне  байланысты. Мысалы, бірыңғай қуаттың  қатынас көрсеткішінің артуы мен материал сыйымдылықтың төмендеуі. Сапа көрсеткішінің қатынас көрсеткіші нормативті (үлгілі) шектеулер негізінде мына формуламен анықталады:

Q=

 

 – i-ші көрсеткіштің нормативті мәні.

Өнім сапасының деңгейінің бағасының ең 1-ші кезеңі – сапа көрсеткіштерінің номенклатурасының таңдауы нақтылы ережелер бойынша іске асады және маңызды бағаланатын өнімнің сапасының деңгейі негізді болып есептеледі.

2-ші өнім сапасының  деңгейінің бағасының кезеңі – сапа көрсеткіштерін анықтайды.

Көрсеткіштерді қатынас  шкаласымен салыстырғанда динамикасының  мінездемесі келесі бойынша ескеріледі: сапа көрсеткіші сандық мағынасы қатынасы нақтымен салыстырғанда сапасын жоғарлатқанда бірліктен көп болатындай, сапаның төмендеуі кезінде бірліктен аз болатындай етіп құрастыру керек.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3. Квалиметриялық есептеулер

 

 

1 Өнімнің сапа деңгейін  стандарттау және унификаттау көрсеткіштері бойынша аныктау

Берілген:

1. Қолдану коэфиценті (Кқ);
2. Қайталану коэфиценті (К_қайт);
3. Бағасы бойынша қайталану коэфиценті (К^бағ_қайт);
4. Саны бойынша унификаттау деңгейі (К_ун);

Табу керек:

Массасы бойынша редуктордың  унификаттау деңгейін К_ун-?

 

N, шт	N0, шт	N- Nо шт	C1, млн тг	C0, млн тг	Gорта, кг
120	54	34	1700	340	2,1

 

Шешуі:

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2 Эксперттік әдіс арқылы салмақтық коэфицентті анықтау

 

Берілген:

1. Салмақтық коэфицентті анықтау үшін

Көрсеткіштің шекті мәндері	Көрсеткіштер мәні	Көрсеткіштің номинал  мәні	Көрсеткіштер мәні
	100		107
	104		88
	9		7,7

 

2. Бағаның санын анықтау үшін

Сапа көрсеткіштері	Жаңа модель	Базалық мән
	78	97
	84	101
	9,0	8

 

Шешуі:

Салмақтық коэфицентін анықтау 

q_i=

 

q₃=1;

 

q₁=₌==0,19;

 

q₂=₌==0,081.

 

Практикалық тәжірибеге сүйене отырып бағалау санын сағаттың орта салмақтық арифметикалық көрсеткіш  ретінде көрсетеміз.

 

N₁=q_1P1+q_2P2+q_3P3=0,1978+0,08184+19=14,82+6,8+9=30,62.

N₂= q_1P1+q_2P2+q_3P3=0,1997+0.081∙101+1∙8=18,43+8,18+8=34,61.

 

N===1,1

 

Қорытынды: Жаңа модель сапасы базалық модельге қарағанда 1,1 есе немесе 88%-ға жоғарылаған.

 

3 Өнімнің сапа деңгейінің сорттық коэффициентін анықтау

 

Берілгені: Өндіріс А, Б және В түрдегі өнім шығарады. Өнімнің әр түрі 1,2 және 3 сортқа жатады.

Сорт	А түрі			Б түрі			В түрі
	q1k	C1H	C1kq1k	q2k	C2H	C2kq2k	q3k	C3H	C3kq3k
1	110	0,5	70	100	0,7	32	32	0,12	29
2	30	0,64	40	33	0,8	29,1	39	0,34	19
3	40	0,71	50	24	0,11	32,1	44	0,49	10

 

Шешуі:

 

K_C=

 

K_C1 =

 

K_C2=1,5

 

K_C3 =

 

K_CЖ =

K_CЖ =

K_CЖ =

K_CЖ =

 

Қорытынды:

Өндірістегі А, Б, және В түрдегі  өнімдердің, 2 сұрыптағы өнімінің сапа индексі жоғары. Яғни осы сұрыптағы  өнім сапасы жоғарырақ. 

 

 

 

 

 

4 Өнімнің сапа деңгейінің басты көрсеткіштін анықтау

 

Берілгені: Өндірісте А және Б түрдегі өнімдер шығарылады. Сапа деңгейін бағалау керек. Сапа деңгейінің бір айлық бағасы кестеде көрсетілген:

Өнім түрі	Өнім ресурсының		Өнім саны ni	Көтерме бағасы li
	Базалық Pb	Бағаланатын Pi
А	1920	3300	2	63400
Б	2740	2300	61	37300

 

Шешуі: