Шпаргалка по истории

 

 

 

 

55.Обществ.-полит и дух жизнь Беларуси(1945-1985).

У пасляваенныя гады ў СССР  і  БССР захоўвалася паліт. сітэма, якая склалася ў 20-30 гг. і была замацавна ў Канстытуцыі СССР 1936 г. і Канстытуцыі БССР 1937 г. Дэкларуючы на словах дэмакратычныя свабоды, палітычны рэжым па сутнасці сваёй заставаўся таталітарным.

   У пасляваенныя гады на Б. прыйшла новая хваля рэпрэсій – чарговыя арышты, дэпартацыя людзей на спецпасяленне і ссылку, абмежавнні на некаторыя віды дзейнасці і г.д. Рэпрэсіі праводзіліся з часу вызвалення рэспублікі ад нямецка-фашысцкіх захопнікаў да 1952 г. Зазначым, што галоўны ўдар быў накіраваны супраць інтэлігенцыі, таму што менавіта ў яе асяроддзі нараджаліся ідэі абнаўлення. Пачалася барацьба з т.зв. касмапалітызмам, нізкапаклонствам перад Захадам.

Смерць І. В. Сталіна  (5 сакавіка 1953 г.) падштурхнула даўно  наспеўшы працэс абнаўлення грамадства. Ён закрануў усе сферы жыцця – паліт., эк., сац., духоўную. «Хрушчоўская адліга», ХХ з'езд КПСС /1956 г./ з яго выкрываннямі культу асобы выклікалі глыбокія змены ў грамадска-палітычнай свядомасці.

Пасля ХХ з'езд  КПСС на Беларусі пачалася рэабілітацыя ахвяр сталінскіх рэпрэсій. Але ў свядомасці многіх людзей ідэалогія сталіншчыны яшчэ засталася на доўгія гады.

У другой палове 50-х гг. былі пашыраны правы саюзных  рэспублік.

Шмат блытаніны  ўнесла рэарганізацыя партыйных  і савецкіх органаў па гаспадарчаму прынцыпу. У выніку была скарочана колькасть сельскіх раёнаў, ствараліся калгасна – саўгасныя ўпраўленні.

Кастрычніцкі /1964 г./ пленум ЦК КПСС абраў першым сакратаром партыі Л.І. Брэжнева. Пры ім партыя ўмацоўвала сябе як вядучае звяно  адміністратыўна – каманднай сістэмы. Рэальная паўната ўлады знаходзілася ў руках партыйных органаў. Так, апарат  ЦК КПБ рыхтаваў пректы важнейшых рашэнняў у рэспубліцы, аналізаваў і кантраляваў дзейнасць важнэйшіх дзяржаўных органаў, падбіраў і празначаў кадры для работы ў іх.

Першым сакратаром ЦК КПБ з 1965 па 1980 гг. з'яўляўся П.М. Машэраў.

Пэўную ролю ў палітычнай структуры і жыцці  грамадства адыгралі прафсаюзы і  камсамол. Колькасць членаў прафсаюзаў узрасла.

Адміністратыўныя  метады кіравання не спрыялі дынамічнаму развіццю грамдства. Пачатак пошукаў выхаду з такога становішча быў зроблены пасля лістападаўскага (1982г.) пленума ЦК КПСС, які выбраў Ю.У. Андропава генеральным сакратаром ЦК КПСС. Аднак пасля смерці Андропова ў лютым 1964 г. на пасаду генеральнага сакратара  ЦК КПСС быў абраны К.У. Чарненка, які стаў звяртаць дзейнасць партыі і савецкіх органаў улады да часоў Л. Брэжнева. Гэтыя змены палітыкі на саюзным узроўні адлюстроўваліся і  ў Беларусі.

Такім чынам, грамадска-палітычнае жыццё Беларусі ў другой палове 50-х першай палове 80-х гг. было неадназначным і супярэчным. У сярэдзіне 80-х усё вастрэй адчувалася неабходнасць пераадоляння негатыўных з'яў, маральнага ачышчэння і абнаўлення грамдства.

 

 

 

 

56.Место  и роль БССР на междунар  арене в 1945-1990.

В 1945 г. Беларусь была принята в ООН, потом в Международный союз электросвязи (МСЭ) , в 1948 г. - во Всемирную метеорологическую организацию (ВМО) и Всемирную организацию охраны здоровья (ВООР). Однако в 1949 г. БССР вместе с СССР и УССР, странами Восточной Европы вышла из ВООР в соответствии с необоснованным решением советского правительства и продолжала до начала 50-х гг. участвовать только в 3 из 11 специализированных учреждений ООН. В 1948 г. все советские делегации воздержались при голосовании по Всееобщей декларации прав человека.

Возможности участия  БССР в междунар. дея-сти Сов. Союза расширялись благодаря отказу советского руководства во второй половине 50-х гг. от тезиса о неизбежности войн с капиталистическими странами, от политики жесткой изолированности от остального мира, провозглашению принципа мирного сосуществования государств с противоположными общественными системами. Вместе с тем до начала «перестройки» продолжалась «холодная война» между социалистическими и капиталистическими странами.

В 1954 г. БССР вступила в Международную организацию  труда (МОТ) и Организацию Объединенных Наций по вопросам образования, науки и культуры (ЮНЕСКО); в 1957 г. - в Международное агентство по атомной энергии (МАГАТЭ).

В 1958 г. начало работать представительство БССР в Нью-Йорке.

Если в конце Б. была участницей междунар. соглашений среди которых договоры о запрещении испытаний ядерного оружия в атмосфере, космическом пространстве и под водой, о принципах деятельности гос-в по исследованию и использованию космического пространства, включая Луну, о нераспр. ядерного оружия.

Таким образом, став одной из стран-основательниц  ООН, БССР осуществляла внешнеполит. дея-сть в основном через ее структуры.

 

 

57. Изменения  в междунар ситуации во вт  пол 1980. Распад социалистического блока.

На рубеже 70-80 гг СССР оказался в сложном соц.-эк. и полит. положении. Причины - некомпетентности высшего полит. и гос-ного руководства. Тяжелым бременем лежла на плечах трудящихся непомерная милитаризация нар. хоз-ва.

     Положив в основу общественного прогресса прежде всего эк. фактор и поставив человека в положение лишь средства для достижения своих целей, Советское гос-во все более отставало от передовых стран мира в научно-технолог. плане, в повышени производительности труда.. В результате общество оказалось скованным жесткими предрассудками, которые затрудняли его динамическое развитие, реализауцию возможностей к саморазвитию и обновлению. Все это привело к дискредитации сов. строя в целом.

     Во  вт половине 80 стали резко снижаться темпы эк. развития. Курс на ускорение соц.-эк.  развития  страны на практике не воплощался. В связи с этим в 89-91 были приняты законы о кооперации, об индивидуальной трудовой дея-ти, арендных отношениях, о собственности, предприятиях, земле и  другие нормативные акты, призванные  радикально перестроить эк. отношения, открыть путь к формированию новых форм собственности.Был взят курс на формирование рыночных отношений в эк.

     Все  перестроечные преобразования, затрагивавшие  интересы различных слоев общесива, проходили довольно болезненно. Расчеты на быстрое вхождение страны в рынок не оправдались. В переходный период ослабла испольнительная власть, снизилась дисциплина и пошатнулся порядок, обострились межнациональные отношения. СССР как единое гос-во стал разваливаться.

     Эк. и полит. кризис продолжал углубляться.  В этих условиях в августе  91 в Москве было принято решение  о введении в стране чрезвычайного  положения. Однако эти действия  были легко нейтрализованы сторонниками  нового курса. В связи с этими событиями деятельность КПСС во всех странах была приостановлена. В связи с августовскими событиями изменилась полит. расстановка сил в стране и Горбачев стал играть демонстративную роль. Большинство республик отказались от подписания уже подготовленного нового Союзного Договора. На повестке дня стал вопрос о самом существовании СССР.

 

58.Попытки  эк и полит модернизации СССР  и БССР в годы “перестройки” (вт пол1980). Перехлд к рынку.

   Супярэчнасць  жыцця у  сярэдзiне 80-ых гадоу  асаблiва востра праявiлася у эканомiцы.Адзiная сiстэма уласнасцi,цэнтралiзаванае кiраунiцтва,улада партнаменклатуры  прывялi да поунага адмаулення уласцiвых эканомiцы законау яе развiцця.

Палітыка перабудовы, яе сутнасць і вынікі. У сярэдзіне 80-х гг. Савецкі Саюз апынуўся ў складаным становішчы. Запавольваліся тэмпы сац.-эк. развіцця, не заўсёды дасягненні навукі і тэхнікі ўкараняліся ў вытворчасць, нізкай была якасць многіх відаў прадукцыі, не хапала высака-якасных тавараў на рынку, па некаторых паказчыках прыпыніўся рост жыццёвага ўзроўню народа. Патрабавалася рэфармаванне палітыка-эканамічнай сістэмы, якая ў аснове сваёй сфарміравалася ў СССР у 20-30-я гг.

У другой палове 80-х гг. быў удакладнены палітычны  курс і вызначана палітыка перабудовы, абнаўлення ўсіх сфер жыцця савецкага грамадства. Ініцыятарам гэтай палітыкі з'яўляўся генеральны сакратар ЦК КПСС М. С. Гарбачоў.

У ходзе ажыццяўлення палітыкі перабудовы значна пашырылася самастойнасць прадпрыемстваў і аб'яднанняў у выніку іх пераходу на поўны гаспадарчы разлік і самафінансаванне. Павысілася роля працоўных калектываў. Развівалася самакіраванне. Укараняліся прагрэсіўныя формы арганізацыі працы -арэндныя калектывы, гаспадарчыя разліковыя брыгады. Дэмакратычнай станавілася выбарчая сістэма, развіваліся галоснасць і плюралізм думкі, фарміравалася шматпартыйная сістэма. Болын магчымасцей стала для ажыццяўлення дэмакратычных правоў і свабод грамадзян, для творчай дзейнасці.

Аднак жыццё  паказала, што ў КПСС - КПБ адсутнічала  канкрэтная, навукова абгрунтаваная праграма абнаўлення савецкага грамадства. Не былі дакладна вызначаны канчатковыя вынікі, на дасягненне якіх накіроўваліся намаганні партыі і народа. У грамадстве з'явіліся капіталістычныя тэндэнцыі, узбагачэнне любымі сродкамі, некампетэнтнасць і безадказ-насць. Гублялася кіраўніцтва краінай. Бачачы гэтыя негатыўныя з'явы, частка народа стала абвінавачваць КПСС-КПБ, усіх тых, па чыёй ініцыятыве пачалася перабудова. Сацыялістчныя ідэалы ў вачах мільёнаў абясцэньваліся, аўтарытэт КПСС - КПБ катастрафічна падаў.

Палітычны крызіс працягваўся.

С 1990 г. , когда  в СССР был провозглашен переход  к рыночной экономике, началась трансформация  эк. системы Б. Направления перехода к рынку: 1.  Меры по стабилизации экономики. 2.  Разгосударствление, приватизация,  собственности на средства производства; развитие предпринимательства и конкуренции. 3.  Создание системы гос-ого регулирования эк. 4.  Создание рыночной инфраструктуры и механизма ее действия. 5.  Соц. защита населения в условиях рыночной экономики. 6.  Преодоление последствий чернобыльской катастрофы в условиях перехода к рынку.

 

 

59.Распад  СССР и правовое оформление  государственного суверенитета  РБ

8 снежня 1991 г.  у Белавежскай пушчы кіраўнікі  Расіі, Беларусі і Украіны ігнаруючы  волю сваіх народаў, якая была  выказана на агульнасаюзным рэферэндуме 17 сакавіка 1991 г., ліквідавалі дагавор 1922 г. аб утварэнні СССР і тым самым разбурылі вялікую і магутную дзяржаву. Гэты дзяржаўны пераварот быў здзейснены са згоды прэзідэнта СССР М. Гарбачова. На руінах СССР утварылася Садружнасць Незалежных Дзяржаў.

Абвяшчэнне незалежнасці Б. Яшчэ да распаду СССР 27 ліпеня 1990 г. сесія Вярхоўнага Савета БССР прыняла  Дэкларацыю аб дзяржаўным суверэнітэце БССР. Было абвешчана вяршэпства на тэр-ыі рэспублікі Канстытуцыі БССР і яе законаў. Гэтым быў пакладзены пачатак шляху да дзяржаўнага суверэнітэту.

Дзяржаўны пераварот  у Маскве ў жніўні 1991 г. узмацніў цэнтрабежныя тэндэнцыі. Нечарговая сесія  Вярхоўнага Савета БССР у жніўні гэтага года прыняла пастанову аб забеспячэнні паліт. і эк. самастойнасці БССР У гісторыі Б. пачаўся новы этап - этап незалежнай дзяржавы.

Адбылася замена назвы рэспублікі і дзяржаўнай сімволікі. БССР - «Рэспубліка Беларусь», а ў скарочаных і састаўных назвах - «Беларусь». Дзярж. сімваламі РБ сталі бела-чырвона-белы сцяг і герб «Пагоня».

Пасля абвяшчэння незалежнагці Б. пачалася работа па фармір. органаў дзяржаўнага кіравання. Былі створаны Узброеныя Сілы, новая банкаўская сістэма, камітэты па кіранаінню дзярж. 15 сакавіка 1994 г. была прынята Канстытуцыя (Асноўны Закон) РБ. Ёю наша дзяржана абвяіпчалася Прэзідэнцкай рэспублікай.

Першым Прэзідэнтам  РБ быў выбраны А. Р. Лукашэнка.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

60.Осн.  тенденции общ-полит развития  РБ в 90-XXIв

Вся законод. власть суверенного бел. гос-ва фактически принадлежала Верховному Совету, а исполнительная -правительству. Начался процесс формир. собственных органов власти, институтов и атрибутов независимого гос-ва.

Изменения произошли  в системе органов гос-ой власти и управления: республиканским Министерством внутренних дел, «О таможенной службе РБ», «Об образовании Вооруженных Сил РБ».

Важным проявлением  суверенитета бел. гос-ва стало формир. собственной финансовой системы(деньги).

15 марта 1994 г. Верховный Совет Б. принял новую Конституцию. В соответствии с законом властные функции разделялись между Верховным Советом и президентом, который избир. всенародно на пятилетний срок и является главой гос-ва. Исполнительную власть осущ. Совет Министров во главе с премьер-министром. Беларусь провозглашалась унитарным демократ. соц.гос-ом. Были назначены выборы президента.

Лето94 – Лукашенко.

На референдуме 1996 г. была принята новая Конституция( был создан двухпалатный парламент (Национальное Собрание). Он состоит из Совета Республики  и Палаты представителей).

2004 добавка к  конституции об выбор презид  на 3 срок

 

61. Поиск,  становление и реализация бел модели соц-ориентир рыночной экономики(90-2008). Гос программы развития РБ.

В 1996 г. 1 Всебелорусское народное собрание утвердило предложенные президентом Основные направления  социально-эк. развития РБ на 1996-2000 гг. Целью программы стало построение социально ориентированной рыночной экономики, достижение в 2000 г. уровня 1990 г. по важнейшим эк.показателям(стабидизация,эк рост). приоритетами программы экспорт, жилье, продовольствие.

Программа 2001-2005 гг. 1)  наращивание экспорта товаров и услуг;

2) развитие агропромышл. комплекса и связанных с ним отраслей; 3)  активизация инновационной и инвестиционной дея-ти;

4)  дальнейшее развитие жилищного строительства;

5)  формирование эффективной системы здравоохранения

2006-2010 1)  всесторонне гармоничное развитие человека, формирование эффективной системы здравоохранения;

2)  инновационное развитие нац. Эк., энер-го- и ресурсосбережение;

3)  наращивание экспортного потенциала страны;

4)  развитие агропромышл. комплекса, социальной сферы села;

5) развитие малых и средних городов;

6)  жилищное строительство.

 

 

62.Дух  и культ жизнь бел народа(вт  пол 80- начXXI в)

Демократизация  общественной жизни, провозглаш. суверенитета Беларуси оказали сильное влияние на содержание и направления развития культуры и науки.

В соответствии с законом в 1991 г. правительство  приняло программу развития бел. языка и языков других национальностей, проживающих в республике. Программа расширяла сферы применения белорусского языка в государственных структурах, на производстве, в учебных заведениях. К 1995г. Русскому яз был возвращен статус государственного наравне с белорусским.