Шпаргалка по истории

И все же, Европа в 18 ст. значительной степени -  аграрная. С/х производство определяло существование  и функционирование общества. В этой сфере было занято большинство населения: от 75% в Англии, 80-85% во Франции. Постепенно аграрный сектор претерпевал изменения форм и структуры аренды.  Мелкая аренда вытеснялась крупной коммерческой. Все больше в арендные отнош. привлекался наемный труд. В прямой зависимости от этого находилась соц.-эк.дифференциация  крестьянства.  С одной стороны, создавалась  резервная армия труда и росла с/х буржуазия в лице зажиточного крестьянства. С/х перешло на интенсивной земледелие, произошла замена севооборотов, на смену ручному труду пришли с/х машины.

Промышл. переворот – это переход от мануфактуры с ручным разделением труда к фабрично-заводскому производству, с формир. промышл.буржуазии и промышл. пролетариата. В Англии он охватил конец 18 и начало 19 века и имел несколько направлений. Переворот начался в текстильной пром-сти и прежде всего в хлопчатобумажной. Потеснив другое сукно, ткань из хлопка, сделанная  с помощью новых машин стала качественной и недорогой. Ткань смогла обеспечить собственный спрос, так и вытеснить конкурентов на мир. рынке.

Вначале усовершенствования и изобретения затронули качество.  В 30-е года 18 ст.  создан «летающий челнок», вдвое повышающий производительность труда. В 80-90 гг было создано несколько моделей механического ткацкого станка, что позволило в 40 раз превзойти производительность ручного станка и т.д.

Рост про-ва машин выявил очередное направление промышл. переворота – усоверш. металлургического  процесса. Для получения высококачественного  чугуна к железной руде стали добавлять  каменный уголь вместо древесного и  негашеную известь (1735. Складывалась своеобразная тесная цепочка взаимного стимулирования производственного развития страны. Спрос на каменный уголь ускорил развитие угольной промышленности – выплавка чугуна и добыча каменного угля возросли в 4 раза. Этим, в свою очередь, подталкивалась транспортное строительство, в том числе водное. Широкая транспортная сеть способствовала росту внутр. торговли, что вело к накоплению капитала и стимулировало дальнейшее расширение про-ва.

Перспективы машинной индустрии  и рост промышленного про-ва были связаны с третьим направлением промышл. переворота. Созданием парового двигателя была удовлетворена потребность в универсальном и более эффективном двигателе. Паровая машина нашла широкое применение  и на про-ве, и на транспорте.  В 1800 г. в Англии насчитывалось 320 паровых машин.  А за тем, через 25 лет – 15 тыс.

Завершающим этапом промышл. переворота стало создание в Англии машиностроительной отрасли промышленности. Начался процесс про-ва машин  машинами.  В 1794 г. Г. Модсли сконструировал первые металлообрабатывающие станки.  Затем появились прессы, молоты и т. д.

Промышл. переворот в Англии затронул не только промышленность. Он коснулся всех сфер про-ва, в т.ч. и  с/х, вызвал рост городов и населения  в них. В городах проживало 40% населения. Крупнейшим городом стал Лондон с населением 0,5 млн. человек, в основном занятых в промышленности, торговле, судоходстве. Здесь соверш. осн. внешнеторговые и финансовые сделки, важный порт в заморской торговле.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

19. Особенности  промышл переворота и индустриализации  во Франции и Германии

Франция

Промышл переворот  позже,чем в Англии из-за специфики  нац. Фр индустриализации. Причины:1)многочисл пережитки в с/х.2) события во Фр:18в начин индустр.развитие;1789-1794-великая Фр революция( в ходе кот: ликвидируется феод-крепостн. порядки; упрозняется абсолютизм; изъятие у церкви зем наделов; упразняется внутр таможня; учреждается налоговая система;вводится свобода хлебной торговли). Однако революция терпит поражение=>власть оказалась у новай буржуазии.Приход Наполеона. Его решения привели к 1)развитию капитализма,2)основанию фр банка,3)установлению косвенных налогов,4)принятию гражданского,коммерческого кодекса.

Всё это обусловило переход к промышл перевороту.

Причины, сдержив  капитализм во Фр:1)сохранение мелкого  землевладения,однако крестьянские наделы очень малы,2)мануфакт. формир. быстрее,чем буржувзный строй,3)Сдерживание банкирами(влажение денег в бумагу),4)континентальная блокада Англии(англия атакует из-за земли,в итоге Фр получает высокоразв Англ товары)

30-40гг – 1 период  индустриализации

50-60гг – окончат  этап идустриализации

Развитие тяжелой  промышленности (производство машин) шло  с отставанием. Зато процветала текстильная  промышленность. В первой половине XIX в. Франция превзошла все остальные страны по производству шелковых тканей. Более интенсивно экономика стала развиваться в годы Второй империи (1852-1870), о чем свидетельствуют объемы экспорта и импорта, увеличившиеся в 400 раз. Добыча угля и про-во стали за это время возросли в 3 раза, а кол-во рабочих на заводах удвоилось.

Германия

До сер 19в  – аграрная страна.Причины:1)раздельные гос-ва, отсутствие единой денежной системы,2)отдалённость от важн. торговых путей,3)господство ремесленного производства (цехи).

Факторы быстрого перехода:1) поздняя индустриализация,2) появление хим промышленности, 3)концентрация пр-ва:появл. монополий, объед. больших предприятий,4) милитаризация. Герм постоянно готовится к войне,т.е. развитие военных отраслей, 5)железнодорожные строительства

Т.о позже  вступив, Германия использовала опыт других и сделала большой рывок

 

 

 

 

20. Становление эк. индустриального типа в США

В 17-18в господств. аграрный спосов пр-ва. После революции 1775—1783 гг. острой была проблема существования, по сути, двух разных цивилизаций (Север и Юг). Первая была индустриальная,капиталистическая, вторая в основном с/х-ная, основанная на жесткой эксплуатации негров-рабов.Победил Север=>утверждение капиталистических отношений,фермерского пути. Общенац. движение за отмену рабства, начавшееся в 30-х гг., привело к размежеванию американского общества и к Гражданской войне 1861-1865 гг.

После Гражд. войны  темпы индустриального развития США резко возросли. В 1850-1889 гг. число  людей, занятых в промышленности, увелич. на 50%. К началу 90-х гг. США производили около трети мирового объема железа и стали. Настоящий бум переживало ж/д строительство. Железные дороги способствовали освоению огромных пространств, развитию там с/х и промышленности.

Промышл. переворот  оказал большое влияние на развитие с/х. расширилась площадь обрабатываемых земель и их продуктивность, внедрялись технические новшества. Возрастает значение международной торговли с/х продукцией. В Европу поступали по относительно невысоким ценам зерно из США.

Т.о. промышл  революция сыграла огромную роль в переходе от феодализма к капитализму, стпновлению и развитию индустр  общества.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

21.Бел земли в войне1812.Общ-полит движения. Восстание 1831.

Гэта была вайна  паміж 2 моцнымі краінамі – Францыяй і Расіяй. Напаліен, што імкнуўся да сусветнага уладання галоўным ворагам  лічыў Расію. Беларусь уваходзіла ў  склад Расіі, таму асноўныя дзеянні  вайны будуць адбывацца на яе тэр-ыі.

12 чэрвеня –  войска Напаліена (600 тыс) пераправілася  праз раку Неман і ўступіла  на Б. Ужо 16 чэрвеня захоплена  Вільня, а 24 – Мінск. 

Абараняліся 3 рускія арміі:

1. Барклай дэ Толі – на Пецярбург
2. Баграціен – на Маскву                     300 тыс.
3. Тормасаў – Кіеў

 

Рускае войска адступае. Аб’яднанне 1 і 2 армій пад  Смаленскам,рзбіць іх на тэр Б не ўдалосяю, але Б папала пад уладу  Напаліена.

Магнаты і шляхта сустрэлі Напаліена з задавальненнем: яны дапамагалі збіраць сродкі на вайну, фарміравалі войска, бо хацелі аднавіць РП у межах 1772 з дапамогай Напаліена. А для сялян чужой была і руская і фр. ўлада, аля яны спадзяваліся, што Напаліен адменіць прыгоннае права.

1 ліпеня –  Напаліен стварае Часовы ўрад  ВКЛ, быў абвешчан акт аб  далучэнні ВКЛ да Польшчы, але гэта не было аднаўленнем РП.

Урад абавязаны  быў забяспечваць фр.войска і ахоўваць парадак. Паводле ўказу Часоваму Ураду дэпартаменты павінны былі прадставіць рэкрутаў, але ж негледзячы на зварот урада да сялян, у якім абяцалася, што служба будзе толькі 6 гадоў і за яе будуць плаціць грошы, у рэкруты паступалі слаба(сяляне, да і памешчыкі не былі зацікаўлены ў тым, каб аддаваць сваіх лепшых прыгонных). Т. ч. урад быў вымушаны адпраўляць у войскі марадзераў і дэзерціраў.

Пачалося марадзерства – рабаўніцтва насельніцтва. Для абароны ад марадзераў у паветах пачалі ствараць жандармерыю, а ў буйных гарадах – народную гвардыю.

Пачаліся рэквізіцыі – прымусовае адыманне каштоўнасцей у час вайны (харч, коні, фураж).

Тым часам армія  Барклая дэ Толі злучылася пад Смаленскам з арміяй Баграціена. 26 жніўня 1812 года адбыўся Барадзінскі бой.

У верасні-лістападзе Беларусь зноў стала арэнай дзеянняў асноўных сіл рас. і фр. армій. Галоўнай мэтай расійскага камандавання ў гэты час зэяўлялася акружэнне і знішчэнне рэшткаў “вялікай арміі” Напаліена у раене р.Бярэзіны.

Войскі Напаліена  адступалі па спустошанай Смаленскай дарозе, іх праследваў казацкі корпус Платава, на іх пастаянна нападалі партызаны. 14 лістапада каля вескі Студзенка  пачаўся пераход франц. часцей праз Бярэзіну. 8 снежня было вызвалена Гродна. Праз Неман перайшло 30 тыс французаў. Ужо ў пачатку снежня 1812 г. ўся тэр.Беларусі была вызвалена.

З аднаго боку, была адстояна свабода зямель, а з другога  загінула шмат людзей, разбурана гаспадарка і культура. Прычыны перамогі: высокі баявы дух, гераізм салдат, дапамога партызан, мудрасць Кутузава.

 

Общественно-полит. движение в Беларуси против царизма.

Пасля вайны 1812 года бел. шляхта, што змагалася на баку Францыі, атрымала амністыю і вярнулася на Радзіму. У гэты перыяд ў Беларусі пачалі стварацца першыя тайныя таварыства. Яны дзейнічалі легальна, але сапраўдныя свае паліт. мэты хавалі за іншай, напрыклад, дабрачыннай, асветніцкай дзейнасцю. Такія арганізацыі адрозніваліся дысцыплінай, імкненнем да барацьбы, самаахвярнасцю сваіх прыхільнікаў, моцнай цэнтралізаванай падпарадкаванасцю. Менавіта гэтым арганізацыям належылі ідэі барацьбы за свабоду, роўнасць і братэрства.. У гэты час былі створаны таварыства “філаматаў” і “філарэтаў”, якія дзейнічалі ў Віленскім універсітэте. Афіцыйна студэнты вывучалі родную мову, гісторыю і культуру Б., але ў сапраўдн. яны рыхтаваліся да паліт. барацьбы за адраджэнне Б.

Таварыствы такого тыпу былі створаны і ў Расіі, але  палітычны накірунак у іх быў  больш выразны, яны дзейнічалі больш  рашуча. Гэта прывяло да знакамітага  паўстання дзекабрыстаў, што адбылося 14 снежня 1825 г. Але ліквідаваць самадзяржаўе дзекабрыстам не ўдалося.

Паспрабавалі  падтрымаць сваіх расійскіх сяброў і іх беларускія аднадумцы. У 1823 г. быў  распрацаваны план бабруйскага паўстання, з арыштам цара ў час агляду бабруйскай крэпасці. Але план не быў  выкананы. 24 снежня 1825 г. была сарвана прысяга Мікалаю І. У лютым дзекабрысты Палтаўскага палка паспрабавалі авалодаць бабруйскай крэпасцю. Усе гэтыя выступленні дзекабрыстаў ў Б. скончыліся паражэннем. У 1826 г. урад Расіі афіцыйна забараніў дзейнасць любых таварыств і ў любой форме.

Пасля забароны члены тайных таварыств, якіх ў Беларусі налічвалася каля 800 чалавек, разам  з польскімі сябрамі пачалі рыхтаваць  паўстанне. Падрыхтоўка паўстання  вялася ў Варшаве. Гэтае паўстанне  пачалося ў канцы лістапада 1830 г. У паўстанні вызначылася дзве плыні: арыстакратычная і дэмакратычная. Дэмакраты абяцалі сялянам землю і заклікалі змагацца “за вашу і нашу свабоду”. Арыстакраты спадзяваліся на падтрымку Францы і ставілі на мэце адрадзіць РП ў межах 1772 г.

У паўстанні  ўдзельнічала каля 10 тысяч шляхцічаў і 2 тысячы сялян.

З такой паўстанскай  арміяй перамагчы Расію было немагчыма, а Францыя і іншыя краіны Захаду паўстанне не падтрымалі - ні дыпламатыяй, ні войскамі. Таму паўстанне пацярпела  паражэнне. Яно скончылася ў верасні 1831 г.

Т. ч. грамадска – палітычнае жыццё Беларусі ў першай палове ХІХ ст. вызначалася барацьбой паліт. арганізацый і рухаў Польшчы, Літвы і Беларусі супраць царызма, за свабоду і адраджэнне незалежнасці.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

22. Соц-эк развитие бел земель в условиях кризиса феодализма. Попытки хоз реформ п.пXIX.

Стан с/г ў п.п XIX ст. ха-рактарызаваўся існаваннем фальваркова-паншчыннай сістэмы і поўнай асабістай залежнасці сялян ад памешчыкаў. Сяляне карысталіся зямлёй памешчыкаў і выплачвалі за гэта чынш ці даніну прадуктамі. У сяр. XIX ст. сялянскім гаспадаркам, якія мелі надзел у адну волоку (21,36 га), прызначалася 12 дзён паншчыны на тыдзень.Таму не было ніякай зацікаўленасці ў працы.

Пашыралася вінакурэнне — перапрацоўка бульбы на гарэлку.Даход быў большы,чым ад жыта. Даход прыносіла льнаводства.Цукровыя буракі – цукр; лён,канапля – палатно.

Ва ўмовах разлажэння феадальна-прыгонніцкай сіс-тэмы царскі ўрад пайшоў на эканамічныя рэформы з мэтай прыстасавання існуючай сістэмы гаспадарчых адносін да патрэб рынку, а таксама павышэння дзяржаўных даходаў. Ініцыятар Кісялёў. Рэформа была праведзена толькі сярод дзяржаўных сялян. Яна прадугдеджвала: правядзенне падрабязнага апісання ўсіх дзяржаўных маёнткаў і строгае вызначэнне павіннасцей дзяржаўных сялян у залежнасці ад іх гаспадарчага становішча; спыненне здачы дзяржауных зямель у арэнду; ліквідацыю фальваркаў і паступовы перавод дзяржауных сялян з паншчыны на чынш.