Характеристика станций жайрем

Жүйені ақпараттандыру қазiргi техникалық құралдарына бағыты бар темiр жол көлiгiнiң жаңарған жұмыс жағдайларындағы құжаттардың әзiрлеудi автоматтандыруы үшiн жасалған. Қазiргi банктiк технологиялар және ERP-ның ақпараттық құралдарының темiр жол көлiгiнiң ақпараттандыру саласына енгiзу – бұрын игерiлген жүйелер және қолданыстағы автоматтандырылған жүйелердiң стансалық, жол және торлық қағаз ақпараттық технологияларының саласында осы уақытқа дейiн қолданыстарды алмастыруды талап еттi.

ЭКТҚ жүйесін  өңдеуде келесі жағдайлар ескерiлдi:

– электрондық құжат айналымының енгiзуi үшін iшкi және сыртқы деректер беру желiлерін қолдану;

– сертификатталған құрылғылар арқылы оңаша мәлiметтiң қорғалуын қамтамасыз ету;

– 3-5 кем дегенде бiр технологиялық операциядан аспайтын нақты уақыт тәртiбiн қамтамасыз ету;

– ақпаратты бiр реттiкпен және ең төменгi санмен өзгертуді қамтамасыз ету;

– жүйедегi жаңа есептердiң шешiмiн қамтамасыз ету;

– жаңа қойылымдағы жұмыс iстейтiн есептердiң шешiмiн қамтамасыз ету;

– жүкті тасымалдауда уақытылы болуды (тиеу оталарын және жүкті шекараларда беру немесе қабылдау (өткізу) жүзеге асыру мезетінде) және нақтылы есептеуді (алғашқы ақпараттың сапалы әрі электрондық тарифтік жүйеде және жүру төлемдерін есептеу орталықтандыруда) қамтамасыз ету;

– автоматтандырылған жүйемен жеделдік тасымалды басқару (АЖЖТБ) және автоматтандырылған жүйемен қаражатты және қорды басқарумен (АЖҚҚБ) аса тереңділікте байланысуы;

– электрондық құжаттар айналымның төңiрегiндегi шешiмдерiнiң негiзiнде технологиялық үдерiске жүк жiберушiлер және экспедиторларының қосылуы;

– тасымалдау құжаттарын өңдеуі бойынша қазіргі кешендердің өтпелі дәуіріне сай сақтау және дамыту.

ЭКТҚ жүйесін  енгізу ең алдымен сапаның жоғарылатуы  мәселелерін, тасымалдау құжаттарының дайындау толықтығын және барлық хабарлама  түрлерінің бірдей талаптарға сай тасымалдау есептерін шешуге мүмкiндiк бердi. Бiр уақытта шығарылғаны: құжатайналымды электрондау қағаздық тасымалдаушы есебінен құжатты қайта беру шығындарды дайындау.

Темiр жолда  құжатайналымын электрондауда жүкжөнелтушімен (жүкқабылдаушы) және экспедитормен  өзара бір деңгейде ақпараттық байланыста болуы керек.

 

 

Сурет 3.1 ЭКТҚ жүйесімен  өзара әрекеттесуі

 

Төлеушілер  немесе экспедитор ақшаны банкке төлейді.

ЭКТҚ жүйесі қаржы есептеулерiнiң жүйесiмен (ЕК АСУФР) әрекеттеседi. Жүйелердiң арасындағы функциялар бойынша жауапкершiлiктiң аймақтарының бөлiнуi туралы келiсiм бар болады және жеке алғанда: ЕК АСУФР функциялары – клиенттерге, экспедиторларға жеке шоттың ашу және жүргiзуi, ЭКТҚ функциясы - берiлген жеке шоттардың қолдану кодтары. Ол жеке шоттың қолдану сальдолары және жеке шоттың дебетуi алу және пайдалану арқылы жүзеге асырылады.

ЭКТҚ жүйесiнiң  басқа тасымал процессiмен басқару  жүйелерiнің өзара әрекеттесуін iске асыру - бұл стансалардың АСУОП және БАЖ-дың сызықты ауданының жүйесi. ЭКТҚ жүйесі ауыспалы мерзiмде ауысымына келетiн ЕК ИОД, ЦРПП және АКС ФТО жүйелерiмен әрекеттеседi.

ЭКТҚ жүйесі клиенттерге берілген мүмкіндіктерін қолдана отырып, «қағаз» құжатайналымының уақытын және тасымалдауларды рәсімдеу мерзімдерін келесі кезеңдерде төмендетуге  мүмкіндік береді:

– тасымалдауға мәлiмдеменiң беруi;

– мәлiмдеменiң келiсуiн нәтиженiң алуы;

– мәлiмдеменiң негiзiнде тiркеме қағаздың ресiмдеуi;

– жүк тиеудiң нәтижелерiнiң ресiмдеуi;

– тасымалдауға жүктi қабылдауы туралы куәлiк қағаздың электрондық түрiндегi алу;

– штаттық ахуалдар туралы мәлiметтiң алуы.

Мәлiмдеме және осы тiркеме қағаздар клиентпен  мәлiметтердi ресiмделген пайдалана  отырып, тауарлық кассирлар үшiн  тасымал құжаттар мәлiметін қолдық енгiзуiнен арылуға мүмкiншiлiк  бередi. Жүрудi стансадағы тауарлық кассиры әр түрлi тексерулердi жүзеге асырады:

– мәлiмдеме бойынша мәлiметтiң сәйкестiгi;

– клиенттiң есебiндегi қазына бар болу;

– осы тасымалдау бойынша конвенция тыйымдары және шектеулердi бар болу.

Тауарлық кассир тағайындалу стансасына келген тасымал құжаттарының ресiмдеуi бойынша жұмыстың аз мөлшерін орындайды:

– жүру жолдарында пайда болған тасымалдау бойынша мәліметтерді толықтырады;

– тасымалдауға үшін ақырғы есеп айырысуды орындайды.

ЭКТҚ жүйесі ДЦФТО жұмыскерлеріне тапсырысты мәлiмдемелердiң (есепке алу карточкаларының көлемiнде) орындалуы туралы мәлiметтi алу мүмкiндiгiн бақылау үшін ұсынылады, сонымен қатар жүйенiң қызметiнiң барлық түрлерiне арналған толық мәлiметтi алуға мүмкіндіктері бар:

– жөнелту көлемдерімен;

– келу көлемдерімен;

– тасымалдауда есептеулердiң күйiне;

– жұмыс процесіндегi бұзушылықтары туралы.

ЭКТҚ жүйесі келесi мәлiметтерді жапсарлас жүйелерге  ұсынады:

– тиеу-түсіру нәтижелерін;

– құжаттардың қайта ресiмдеуi;

– тасымалдауларға арналған есептеулердiң нәтижелерi (АСОУП, ЕК ИОДВ, ЕК АСУФР).

Сонымен бiрге экспедиторларға мәлiметпен қамтамасыз ету мүмкiндiгi сақталынады және олармен есептеулердi ұйымдастырылады.

ЭКТҚ жүйеге импорттық және бұл тасымалдауларды  бақылап алған және қажеттi экспедитор ұйымдары бар жұмысты ұйымдастыруға  мүмкiндiк берген шекараның қиылысу кезiнен транзиттiк тасымалдары бойынша барлық мәлiмет жеткізіледі:

– шет елден қолданылған алдағы тасымалдауларға төлеулер есептеу;

– экспедиторлардың төлеу қабілетiн тексеру.

Жол тiзiмдерiнiң  түбіртегімен, вагон парақ көшiрмесі, несиелеу туралы қосымша қаржылық құжаттар және дебет құрайтын жолдың жұмыстары туралы бастапқы мәлiметтер: темiр жол стансаларынан (АРМ, ТВК), АС ТехПД, ТМД елдерінің шекаралық стансалары (АСУ, СПВ), үшiншi елдерi бар шекаралардан, банктер және жолдың қаржы қызметiнен толтырушы жолдарынан түседі. Торлық деңгейге ақпаратты өңдеуiнен кейiн берiледi.

Тәулігіне өңдеген  мәлiметiнiң санын құрайды: 12 мбайттың орташа көлемi бар 120 мың тасымал  құжаттары, 20 мың дейiн - толтырушы  құжаттар, 15 мың деректер қорына сұрау  салулар.

Ресей жолдарындағы осы уақытта 2 мың аса ТВК АЖО  қолданысқа енгiзген; автоматтандыру құралдарымен жабдықталған және жолдардың барлық ТехПД деректiң тапсыруының желiсiне қосылған; барлық мемлекетаралық тоғысқан жерлерге (СПВ БАЖ) вагондардың берiлуiнiң стансаларының АЖО жұмыс iстейдi; жолдарда ФТО аймақтық және аймақтық агенттiктер құрастырылады. ТехПД концентрациясы бойынша, ДЦФТО құрамында және олардың жұмыстарын жетілдіруде ТехПД ең бастыларын құрастыруға арналған жұмыстар жүргізіледі.

ААҚ «РЖД» (ГВЦ және ЦФТО базасында) тәулiктiк және 1 айлық регламентте, (экспорт, транзит, импорт) оларға тасымалдаулар және есептеулердiң бақылауының жүйесi арқылы жұмыс iстейдi. Бұл I-шi жүйелер ортақ ақпарат базада салады және құжат айналымын автоматтандыруға мүмкіндік береді, экспедитор басқармаларымен есеп айырысып, жедел, анықтама және мәлiметтiң статистикасын құрастыруды қамтамасыз етуге мүмкiндiк бередi. ГВЦ мәлiметтердi қолданып тасымалдауларға арналған табыстардың үлестiрiлуi және аналитикалық мәлiметтiң құрастыруын апарады.

Қолданбалы  көз мөлшерiмен интерфейстер Microsoft Windows орта қабылданған стандартпен  сәйкес iске асырылған. Олар «тышқанмен»  жұмыстарды іске асырады.

Иерархиялық ағаштарынан  элементi таңдауы арқылы барлық жұмыстар интервейстермен жүзеге асырылады. Функциялардың iске асыруы аспаптар жақтаулары батырмалардың арқасында iске асады. «Тышқан» арқылы батырманы таңдау үшін шерту керек.

Көз мөлшерiмен  интерфейстермен жұмыс iстегенде (бұдан  әрi - терезе) диалогктiк терезелермен маңдайшаны жоғарғы бөлiк болатын деп аталатын әр түрлi перделер ашылады. Бұдан басқа, интерфейстердегi нақтылы қалыптың жиын өзiмен ұсынатын жолдарының тiзiмдерiн қолданылады. Нақты жолдың таңдауы бұл жолға тышқанның шертуiмен iске асып, түспен белгіленеді. Мұндай жол ағымдағы деп аталады. Егер тiзiм терезеде жайғастырылмаса, оның (скроллинг) көруi көруi сызғышы арқылы iске асыра алады.

Microsoft Windows басқару  жүйесімен технологиялық көз  мөлшерiмен интерфейстерiнiң қолданушысының  жұмыс тәжірибесі болуы керек  және web-интервейспен жалпы ортақ жұмыс дағдыларымен иелену керек.

 

Сурет 3.2 Интернет арқылы ЭКТҚ жүйесіне қосылу сұлбасы

 

АРМ ППД қабықшасы  ЭКТҚ жүйесінің құрамында қызметтік  ішкі жүйесі болып табылады. ЭКТҚ жүйесінің  серверлік қосымшасымен өзара әрекеттесуге және ЭКТҚ ішкі жүйесінің технологиялық модульдарын басқаруға арналған. Бұл қабық бағдарламаның іске қосуында жүктелетін бірінші модуль болып табылады. Қолданушыға бағдарламаның iске қосуын Microsoft Internet Explorerдi жүктеп, содан соң қосымшаның серверiнiң мекен-жайының көрсетiп немесе жұмыс үстелі орналасқан сiлтеменiң аты-жөнiн көрсетуге керек. Браузер ретінде Microsoft Internet Explorer тек 4.0.1. төмен емес түрін қолдану рұқсат етіледі. Сонымен бірге Windows қосуда стандартты баптаулары қолданылады.

Мұндай сақтау модулдың функционалдығы баспа құжаттарының қалыбы өзгерiссiз өзгертуге мүмкiндiк бередi. Экранда да тiкелей де, жеке терезеде де тәртiптiң құжатын қабық құжаттың баспа формасының көруiнде бейнелеуге мүмкiншiлiк бередi.

ЭКТҚ серверлік  қосымшасының барлық модульдерінің жұмыс істеу мүмкіндігі қабықшамен беріледі (желiсi бар жұмыстың индикациясы және қосымшалардың функцияларының орындауды кезектiлiгiнiң бақылауларын өндiрiп алады), сонымен бірге ЭКТҚ серверлік қосымшасын репозитарияда тұрғызу мүмкіндігі, көру және формалар мен есептемелерді басу, сипаттамасы орналасады. Мұндай сақтау басу құжатты модульдің функциясын өзгертуге мүмкіндігін береді. Құжаттың басылым формасын көруде құжаттың қабықшасын жеке терезеде, сонымен бірге экрандық тәртіпте көрсетуге мүмкіндік береді.

Журнал клиенттiң  ЭЕМ файлда сақталады және программалық қателiк тексеруге мүмкiндiк бередi. Бұл журналдың штаттық ахуалдарының пайда болулары жағдайда өңдеушiге берілуі керек. [7]

ЭКТҚ жүйесімен экспедиторлар, жүк жөнелтушілердің ақпараттық өзара әрекеттесуші келесі нұсқаларына рұқсат берілмейді:

– электрондық сандық жазбаны қолданумен АӨОдағы өзара әрекеттесулер кезіндегі веб технологиялар мен АЖО клиенттерін қолдану.

– электронды сандық жазбалары мен электронды жүк айналымының стандартымен бекітілген сәйкестіктегі АБЖ клиентімен АӨО ақпараттарды беру.

– электронды сандық жазбалармен және темір жол электронды құжат айналымы шарттарындағы, телефон бойынша немесе қағаздық түрде клиентпен темір жол жұмыскерінің мәліметтері бойынша электронды жапсырманы толтыру. Бұндай жағдайда соңғы тексеру жөнелту стансасында жүкті тиегеннен кейін тасымалдау құжаттарының шарттары жинағында клиентпен жүзеге асырылады. Содан кейін тексерілген құжаттар жинағы басып шығарылады да оған қол қойылады. Осылайша тасымалдау құжаттарының жинағының хаттауы кезінде шарттардың қажетті дұрыстық деңгейі тексеріледі.

– электронды сандық жазбалар сақтаушылар қолдануынсыз есептеулер бар болуы немесе жоқ болуы факттарымен тасымалдауларына келісім шарттарды тіркеу.

«Коммерциялық және жүктік жұмыстар концентрациясы шарттарындағы тірек стансалар жұмыстарының типтік технологиялық процесі» келесі топтамаларда жауап беретін АЖО қолдануын міндетті түрде кіруі қажет:

– жұмыс кезінде нағыз уақыт режиминдегі және веб технология қолданылуы;

– ОКПО коды негізінде клиенттің төл құжатын  ЕГРПО қосып жасау және енгізу;

– жапсырманы визирлеу;

– АӨО-нан электронды жапсырманы алу;

– жүру жолындағы, жөнелту, бағыттау жүктік стансаларының электронды жапсырмаларын толтыру;

– бекітілген форма бойынша тасымалдау құжаттарын ЭЕМда басып шығару;

– эргономикалық интерфейс.

Жолдық ақпаратты  есептеу орталығы.

Жолдық ИВЦ  ЕК ИОДВ бір уақытта қолданумен және ЭКТҚ жүйесінің қайта жасайтын келесі функциялардың қоспасымен жүеге асыруға міндетті:

АЖО ТВК,АЖО  СПВ,АЖО клиентімен біріншілік құжаттардың шартты базаларын құрастыру; ақпараттың оперативті ауысымын ГВЦмен және ГВЦ арқылы басқа жолдармен қамтамасыздандыру; АЖО және іс әрекеттегі жүйелердің нормативті анықтамалық ақпараттарды қамтамасыздандыру; жүйелерді диагностикалау және хаттамалау; сакцондалған рұқсаттағы қорғау және қауіпсіздікті жүзеге асыру; АЖО және іс әрекеттегі жүйелердің оперативті ақпараттармен қамтамасыздандыру; жұмыс орындарының диагностикасы мен мониторингі.

Басты есептеу  орталығы.

БЕО пайдаланушылыққа енгізу периодында ЭКТҚ жүйесімен іс әрекеттегі ЕК ИОДВ желілік деңгейде пайдаланылады. БЕО келесілерді қамтамасыздандырады:

– ЕГРПО-ға берілгендер базасын енгізу;

– жолдың желілік деңгейге ТКШҚББ эталонын сақтау;

– эталонды НСИ біркелкі енгізілуі мен сақталуы;

– АӨОның ақпараттық өзара әрекеттесуі;

– тараулық берілгендер базаларды енгізу;

– құжаттардың техникалық циклі;

– нормативті анықтамалық ақпараттарды бөлу және енгізу;

– жолдар берілгендерін диспетчерлеу мен толтыру;

– сақтаулық және мұрағаттау көшірмелеу жолымен берілгендерді сақтау;

– ЭКТҚ жүйесіне кіретін АЖО және типтік жүйелер жаңарын тарату;

– жолдар және жолдардың бөлімдері, ААҚ «РТЖ» резервіндегі қаржылық, статикалық,оперативті ережелерді құрастыру мен беру.

ЭКТҚ жүйесі шегіндегі ЦФТО АӨО келесі функцияларды жүзеге асырады.