Бастауыш білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарты

Қазақстан мен әлемдегі басқа да халықтардың өнер, қолөнер, дизайн, мәдениет туындыларының мәнін; көркем шығармадаңы бейненәі мағыналыө мәнін, идеяларды, сезімдерді, күйзеліс пен эмоциялық жағдайды және оларды бейнелеу өнерінің тілі арқылы өзгерту тәсілдерін; қазақ халқы мен әлемдегі басқа да халықтардың дәстүрлері мен мәдениетінің көркем құндылығы мен маңыздылығын;

музыка өнерінің өмірмен байланысын; қазақ халқы мен әлемдегі басқа да халықтардың ұлттық музыкалық салт-дәстүрлерін; адамның қоршаған ортадағы дыбыстардың алуан түрлілігімен өзара байланысының мәнін; музыкалық шығармаларда берілетін идеялар, сезімдер, күйзелістер мен эмоциялық жағдайларды; халық және композитор музыкасының ерекшеліктерін түсінеді;

қарапайым көркем жұмыстар жасау үшін шығармашылық идеялар мен материалдарды, оның ішінде АКТ арқылы; негізгі сызық түрлерін, материалдардың қасиеттері мен сапасын есепке ала отырып, бейне жасау үшін тиісті құралдарды, техниканы; көркем және техникалық жұмыс бойынша қарапайым материалдармен түрлі жұмыс істеу техникасын; шығармашылық жұмысты орындау барысында көркем шығарма түрлері мен жанрлары туралы білімін; қарапайым көркем жұмыстар жасау үшін жоспарлау, құрастыру/модельдеуді қолданады және өзі орындаған жұмыстарды ұсынады; қауіпсіздік техникасы ережелерін; көркем іс-әрекетте өзінің әсерлерін, сезімдерін, эмоцияларын жеткізу үшін өз ойын көрсетудің түрлі тәсілдері мен дағдыларын; көркем және техникалық еңбектің түрлі техникасында балама жұмыс тәсілдерін; қауіпсіздік техникасын сенімді және өздігінен; 

музыка формасы мен жанрын анықтау үшін білімі мен дағдыларын; музыкалық дыбыстың биіктігі, ұзақтығы, қаттылығы мен тембріне қарай негізгі қасиеттерін тану тәсілдерін; қарапайым вокалдық және  аспаптық импровизациялар мен аранжировкаларды жасау үшін музыкалық мәнерлілік құралдарын; дыбыстық ақпаратты, оның ішінде АКТ арқылы жинау, іріктеу және өңдеудің бастапқы дағдыларын; музыкалық мәнерлілікті ескере отырып, қарапайым музыка формаларын жасау үшін шығармашылық идеяларды, балаларға арналған музыкалық аспаптарды; өздік шығармашылық жұмысты орындау барысында музыкалық шығарма түрлері мен жанрлары туралы білімін; шығармашылық тәжірибе мен қысқа импровизация, аранжировка және композиция жасау үшін музыкалық аспаптарды, сандық технологияларды, графикалық белгілерді; үйлесіп ән салуды; музыка ерекшеліктерін дәл бейнелеу және онымен әрекет жасау үшін терминологияны қолданады;

Қазақстан мен басқа халықтар мәдениетінің түрлі стильдері мен жанрларындағы өнер туындыларын; қолөнер және дизайн бойынша жеке жұмысын ұйымдастыру үшін сан алаун өнер түрлері туралы түрлі ақпаратты; қазақ халқы мен әлемдегі басқа да халықтардың өнер стильдері мен жанрларының ұқсастықтары мен айырмашылықтарын; тәжірибе, зерттеу жұмыстарын өткізу үшін материалдар мен құралдардың қасиеттері мен сапасын; бейнелеу өнері, техникалық және көрке еңбек бойынша шығармашылық жобалар жасау тәсілдері мен жолдарын;

Қазақстан мен басқа халықтар мәдениетінің түрлі стильдері мен жанрларындағы музыка туындыларын; халық және композитор музыкаларының стильдері мен жанрларының ұқсастықтары мен айырмашылықтарын; музыкалық мәнерлілікті ескере отырып, музыкалық шығармалар туралы түрлі ақпаратты; қарапайым тәжірибе, зерттеу жұмыстарын жүргізу, музыкалық импровизация мен сахналау үшін музыка және шу дыбыстарын; шығармашылық жоба жасау өз сезімдерін эмоциялары мен күйзелістерін орындау музыкаландыру және жеткізу үшін дыбыстық және музыкалық ақпаратты талдайды;

бейнелеу өнері, техникалық және көркем еңбек бойынша анағұрлым күрделі көркем жұмыстар мен түрлі композицияларды орындау, шығармашылық жобаларды, оның ішінде АКТ арқылы жасау үшін білімі мен дағдыларына; түрлі материалдар мен құралдарды пайдалана отырып, басты және аралас техника бойынша жұмыс істеу тәсілдері мен жолдарына;

үндесіп және партиямен ән шырқау, музыкалық шу аспаптарында ойнау, қарапайым музыкалық шығармалар мен түрлі жобалар жасау үшін алған біліміне, іскерліктері мен дағдыларына; музыкалық сөйлемдер құрастыру және импровизациялау, балалардың музыкалық аспаптарымен ән салу және ойнау үшін білім, дағдылар мен шығармашылық идеяларға; музыкалық шығармалардың стилі мен жанрын анықтау үшін музыкалық формалардың құрылымы туралы біліміне; музыкалық импровизацияларды жасау үшін шығармашылық идеяларға; дыбыстық және музыкалық ақпаратты жинау және іріктеу үшін әрекет тәсілдері туралы біліміне синтез жасайды;

өнер туындыларын (пейзаж, натюрморт, графика, мүсін, декоративті-қолданбалы өнер); көркем және техникалық еңбек бойынша өзі жасаған жұмыстары мен басқалардың жұмыстарын бағалайды және оларды жақсарту мақсатында пікір білдіреді; көркем жұмыстардың жасалу кезеңдері мен олардың құрылымының негізгі ойын;

негізгі стильдер мен жанрлардағы музыкалық өнер туындыларын; өзі шығарған музыкалық шығармаларды, балалардың түрлі музыкалық аспаптарын қолдана отырып, импровизация мен сахналауды; оларды жақсарту мақсатында пікір білдіреді; тыңдау үшін ән материалы мен репертуарды; түрлі жанрлар мен стильдердегі музыкалық шығармалардың құрылу логикасын бағалайды.

23. «Дене шынықтыру» білім беру саласы бойынша күтілетін нәтижелер:

бастауыш мектептің 4-сыныбын бітірген оқушы:

дене жаттығуларын орындау техникасын, ағзадағы дене өзгерістерін, тыныс алуды бақылау негіздерін; қозғалыс ептілігі, жылдамдығы, тепе-теңдігі, үйлесімі секілді қабілеттерді дамытуға арналған негізгі дене жаттығуларын; ағзаның дамуына септігін тигізетін алуан түрлі дене жаттығуларын; дене жаттығуларын орындау кезіндегі қауіпсіздік техникасы ережелерін біледі;

дене қыздыру және салқындату қажеттілігін; дене және психикалық денсаулықты сақтау маңыздылығын; орындалатын жаттығулардың қиындық деңгейін; қимылдарды орындау мерзімі, кеңістігі мен бірқалыптылығы түсінігін көрсете отырып, жаттығулардың нәтижелілігі мен бірізділігін; өзіне, басқа адамдарға және қоғамға деген құрмет қажеттілігін; елдің дамуы мен мақтанышты қалыптастырудағы спорттың ролін түсінеді;

дене қимылдарына қатысты қиындықтарды жеңуге және тиісінше әрекет етуге қажетті дағдыларды; басшылықты кезекпен бөлісе отырып, келісілген мақсаттарға қол жеткізу үшін жеке және ортақ жұмысты орындау дағдыларын; өзінің және басқалардың шығармашылық жұмыстарын талдау үшін конструктивті тәсілдерді ұсыну туралы білімін; бірқатар жаттығуларға қатысу барысында ережелер мен композициялық тәсілдер туралы білімін қолданады;

мектеп ішінде және мектептен тыс жерде дене шынықтыруды дамытуға бағытталған іс-шараларға қатысу мүмкіндігін; кеңістік, ресурстар мен ойларды бөлісу кезіндегі өзінің тәртібін; денсаулықты күшейтуге бағытталған тактикалар мен стратегияларды қойылған оқыту мақсаттарына қол жеткізу үшін өзгерте отырып талдайды; 

айрықша тақырып, көңіл-күй не сезімді жеткізу үшін бірқатар композициялық идеяларға; дене қимылдарының инновациялық (жаңа) үрдістері мен міндеттерін қалыптастыру үшін түрлі шығармашылық дағдыларға; білім мен дағдыларды спорттық жобаларға; қимыл түрлерін белгілі бір қимылдар жиынтығына; сонымен қатар түрлі спорт тактикаларын стратегияға синтез жасайды;

денсаулықты нығайтуға бағытталған түрлі дене жүктемелерін орындау барысында туындайтын қиындықтар мен тәуекелдерді; жеке және топтық тапсырмаларды орындау барысында әріптестік және әділ сайыс өткізу ережелерін; дене жаттығулары аясындағы мәселелерді зерттеу және шешу үшін шығармашылық білімі мен сыни тұрғыдан ойлау құралдарын; түрлі жағдаяттарда оларға деген құрмет қалыптастыру үшін өзінің және басқалардың тәртібін бағалайды;

бастауыш мектептің 5-сыныбын бітірген оқушы:

 дене жаттығуларын орындау техникасын; қозғалыс ептілігі, жылдамдығы, тепе-теңдігі, үйлесімі секілді қабілеттерді дамытуға арналған негізгі дене жаттығуларын; ағзаның дамуына септігін тигізетін алуан түрлі дене жаттығуларын; сабақ алдында дене салқындату және қыздыру ережелерін, дене жаттығулары кезінде ағзадағы дене өзгерістерін (тыныс алу, жүрек қағысының жиілігі, дене қызуы) бақылау тәсілдерін; дене даярлығын жақсарту мақсатында дене бөліктері мен бұлшықеттерді дамыту тәсілдерін; дене жаттығуларын орындау кезіндегі қауіпсіздік техникасы ережелерін біледі;

орындалатын жаттығулардың қиындық деңгейін; түрлі дене жүктемелерінің қажетті қарқындылығына қол жеткізу қажеттілігін; дене, психикалық және эмоционалдық денсаулықты сақтау маңыздылығын; түрлі дене жүктемелерін орындау кезінде туындайтын қиындықтар мен тәуекелдерді; дене іс-әрекетінің денсаулыққа, дене шынықтыру мен ауқаттылыққа қатысты мәнін; мемлекеттің даму мақсаттары үшін дене дамуы мүмкіндігін; өзіне, басқа адамдарға және қоғамға деген құрмет қажеттілігін; елдің дамуы мен мақтанышты қалыптастырудағы спорттың ролін түсінеді;

басшылықты кезекпен бөлісе отырып, келісілген мақсаттарға қол жеткізу үшін жеке және ортақ жұмысты орындау дағдыларын; өзінің және басқалардың шығармашылық жұмыстарын талдау үшін конструктивті тәсілдерді ұсыну туралы білімін; бірқатар жаттығуларға қатысу барысында ережелер мен композициялық тәсілдер туралы білімін; дене қимылын үйлестіруді; қимылдарды орындау мерзімі, кеңістігі мен бірқалыптылығы түсінігін көрсете отырып, дене жаттығуларын дұрыс біріздікпен орындау туралы білімін; кемшіліктер мен тәуекелдер ықтималдығын жою үшін сатылап дайындайтын арнайы жаттығуларды; дұрыс тамақтану және қозғалу режимінің басты қағидаттарын; бірқатар дене жаттығуларында ережелер мен құрылымдық тәсілдерді қолданады;

мектеп ішінде және мектептен тыс жерде дене шынықтыруды дамытуға бағытталған іс-шараларға қатысу мүмкіндігін; рефлекстеу және әрекеттер, динамика, байланыс пен кеңістікті бағалау қабілетін талдайды, бұл өзінің және басқалардың іс-әрекетін жақсартуға жетелейді; топтағы болашақ оқуы мен тәртібін бақылау үшін дене жаттығуларындағы бұрынғы жетістіктері мен тәжірибесін; түрлі дене іс-әрекеттеріндегі жеке қабілеттері мен сенімділігінің артуын; дене белсенділігіне бағытталған топтық тапсырмаларды орындау барысында ынтымақтастық, патриотизм сезімін қалыптастыру жағдаяттарын және әділ сайысу ережелерін талдайды;

айрықша тақырып, көңіл-күй не сезімді жеткізу үшін бірқатар композициялық идеяларға; дене қимылдарының инновациялық (жаңа) үрдістері мен міндеттерін қалыптастыру үшін түрлі шығармашылық дағдыларға; білім мен дағдыларды спорттық жобаларға; қимыл түрлерін белгілі бір қимылдар жиынтығына, сонымен қатар түрлі спорт тактикаларын стратегияға; түрлі жағдаяттар мен бірқатар дене іс-әрекеттеріне бейімдеу бағдарламаларын әзірлеу үшін білім мен дағдыларға; балама әрекеттерді зерттеп, іс жүзіндегі дене қозғалыстарына қатысты стратегиялар мен жоспарларға; жаттығуларды орындау кезінде жіберілген қателіктерді жою мәселелерін шешу үшін өз әрекеттеріне; түрлі өмір шарттарындағы шығармашылық іс-әрекет пен сыни тұрғыдан ойлау құндылықтарына синтез жасайды;

денсаулықты нығайтуға бағытталған түрлі дене жүктемелерін орындау барысында туындайтын қиындықтар мен тәуекелдерді; жеке және топтық тапсырмаларды орындау барысында әріптестік және әділ сайыс өткізу ережелерін; дене жаттығулары аясындағы мәселелерді зерттеу және шешу үшін шығармашылық білімі мен сыни тұрғыдан ойлау құралдарын; әрекеттер, динамика, байланыс пен кеңістікті бағалайды, бұл өзінің және басқалардың іс-әрекетін жақсартуға жетелейді; өзінің және басқалардың дене қимылдарының күшін, кемшіліктері мен әлеуетін; топтық бірлескен не бәсекелес дене қимылы тапсырмаларын орындау барысында басқалардан көмек сұрау үшін жағдаяттарды; дене белсенділігі кезінде қандай дене бөліктерінің қолданылатындығын және олардың жұмысының дене даярлығына қалай септігін тигізетіндігін; салауатты өмір салтын жетілдіру үшін өзінің дене бітімін бағалайды.

3. Бастауыш білім мазмұнына қойылатын  талаптар

3.1. Бастауыш білімнің базалық мазмұны

24. Бастауыш  білімнің базалық мазмұны екі  ұстанымның біріктірілуінің негізінде жасалған: оқушылардың академиялық даярлығы және оқу, жобалау және зерттеу іс-әрекеттерін үйлестіру негізінде олардың дербес жұмыс істеуін дамыту.

25. Бастауыш  білімнің базалық мазмұны орта  білім Мақсатына қол жеткізу құралы болып табылады және келесі бағдарларды ескере отырып айқындалады:

1) заманауи  қоғамның қарқынды сұраныстарына  сәйкестік;

2) сыни және шығармашылық тұрғыдан ойлауды дамыту қажеттілігі;

3) оқу пәндерінің санын азайту үшін пәнаралық  сипаттағы мазмұнды кіріктіруді жүзеге асырудың орындылығы;

4) оқу, тәрбие және дамыту бірлігін қамтамасыз ету.

26. Білім  беруді ұйымдастыруда міндетті  оқу пәндерімен қатар жоба  жұмыстары, элективті курстар, сыныптан  тыс сабақтар жүргізу қарастырылған. Жоба жұмысын енгізу оқушылар бойында зерттеу дағдыларын, ынтымақтастық және сыни тұрғыдан ойлау, презентация жасау дағдыларын дамытатын болады.

27. Бастауыш  білімнің базалық мазмұны үш тілде білім беру саясаты аясында іске асырылады. Үш тілде оқытудың мақсаты – кем дегенде үш тіл меңгерген, түрлі іс-әрекет салаларында еркін әңгімелесе алатын, өз халқының мәдениетін бағалап, басқа ұлт өкілдерінің мәдениетін түсінетін және құрметтейтін көптілді тұлға – Қазақстан азаматын қалыптастыру.

Үш тілде оқыту іс жүзінде мына жолдармен іске асырылады:

1) қазақ, орыс  және шетел тілдерінің деңгейлік меңгерілуін халықаралық стандарттарға сәйкес қамтамасыз ету;

2) оқыту тіліне қарамастан белгілі бір пәндердің қазақ, орыс және шетел тілдерінде пәндердің оқытылуын ұйымдастыру;

3) сабақтан  тыс іс-әрекеттерді қазақ, орыс  және шетел тілдерінде ұйымдастыру.

28. Білім беру ұйымдарында әрбір білім аялары бойынша бастауыш білімнің базалық мазмұны бастауыш білім берудің негізгі миссиясына сәйкес анықталған, оған сәйкес оқушыны оқытып қана қоймай, оның бойына руханият пен әлеуметтік мәні бар дағдылардың негіздерін сіңіру қажет.

Оқу материалдарын құрастырудың заманауи үрдістерін ескере отырып, бастауыш білім берудің базалық мазмұнында жеке оқу пәндері мен білім беру аяларын кіріктіру орынды. Мысалы: «Технология» білім беру аясының мазмұны «Өнер» және «Ақпараттық-коммуникациялық технологиялар» оқу пәндерінің мазмұнына кіріктірілген.

29. «Тіл және  әдебиет» білім беру аясының мазмұны келесі оқу пәндерінде жүзеге асырылады:

1) қазақ тілінде оқытатын жалпы білім беру ұйымдары үшін «Қазақ тілі»,  «Әдеби оқу» және орыс тілінде оқытатын жалпы білім беру ұйымдары үшін «Орыс тілі», «Әдеби оқу» пәндері;