Жұмыстарды жүргізудің мерзімдері мен ұйымдастыру

Егерде скважиналарды жуғаннан кейін, сораптың төменгі темір тереңдігін ұлғайту көзделген болса, сәйкес ұзындықтардағы тұрбаларды жалғастырып қосу қажет. Одан кейін ПУ-1 орнату және свкажинаға түсіру болып табылады.

Скважинаны жуу алдындағы жуатын тұрбалардағы башмагы 15 метр тығындалудан жоғарыда болуға тиіс. Жуу аяқталғаннан кейін скважинадан ПУ-1 ден өсірілген жуатын тұрбаларды көтереді.

 

Сумен тікелей жуу.

Шешім.Һ1 .  Формуласы бойынша  диаметрі 73 мм жуатын тұрбалардағы сұйықтық қозғалысы кезінде гидравликалық үйлесінің ағындық жоғалуын анықтаймыз.

1. ГДРП-ны жүеге асыруға арналған қажетті техгикалық құралдар мен жабдықтар.

1, 2, және 3 кестелерде сәйкес технолгиялық  процессті жүзеге асыру үшін  арналған жабдық пен құралдар.

 

№	АТАУЫ	САНЫ
1	А-50У немесе Аз ИНМАШ түрдегі көтергіш, түйір	1
2	ЦА-320 цементтік агрегат, түйір	2
3	ППУ-1200/100 түрдегі буөндіргіш қондырғы, түйір	1
4	Геофизикалық көтергіш	1
5	Каротажды геофизикалық стансы, түйір	1
6	Сорап,- компрессорлық тұрбалар, метр	Скважинаның тереңдігіне байланысты
7	25-30 м3 технологиялық ыдыс	1
8	Префентор және перфорациялық ысырма (қысым астындағы скважиналар үшін превенторлы және фонтанды арматураны)	1
9	27544-87 ГОСТ бойынша 0-2000С өлшеу шектерімен термометр, түйір	1
10	1000-1600 кг/м3 тығыздығын өлшеу шегімен ареометр, түйір	1

 

 

 

Кесте 2 – Жұмыстар жүргізілуге арналған жабдықтар.

№	Атауы	1 операция сан
1	Қышқылдатқыш: аммиакты селитра, кг	600-1200
2	Су тұщы, м3	0,150-0,500
3	Жанар: карбалид, кг	150-300
	Порох генераторы, жинақ	2

Кесте 3 - Стандартсыз жабдық.

№	Атауы	Саны	Сипаттама
1	Жыланшық- қыздырғушы, түйір	1	Трубканың диаметрі-25 мм Трубканың ұзындығы-8 м Айналулар  саны-5
2	Скважинаның  қысымын өлшеу үшін кремерлік немесе басқа аспаптар	1	Диаметр –42 мм

 

2.2 ГДРП- ны өткізу үшін скважиналарды сайлау.

 

ГДРП технологиясы бойынша жұмыстарды жүргізу үшін скважиналарды қолдану ауммағы мен сайлау келесі белгілері бар:

• қабат колекторлар төқменгі және ортаөткізгіштікке жатады
• жақсы жұмыс жасап жатқан көрші скважиналарға ұқсас, коллекторлардың бірлей жасап жатқан көрші скважиналарға ұқсас, коллекторладың бірдей сипаттамасы, кораж, шығымдар немсе скваинеалардың даман гидродинамикалық байланысы және ПЗП кірлеуін куәландырады.
• Пайдалану барысында тез шығымдарын (сыймыдылық) төмендеткен скважиналар,
• Гидродинамикалық зерттеудің қорытындысы бойынша, игеріліп датқан қабаттың кейір қабаттры игеруге тартылмаған скважиналар.
• Орташа сазды қабат- коллекторлар 20%- дан аспаған, кеуектілік 8-10 %- дан 25 %- ға дейін, өткізгіштігі 0,01 мкм2- дан жоғары мағыналары.
• Түптен және жоғары 200-250 метрдегі шектердегі тұрбаның арғы жағындағы цемент тасының сапалары қанағаттанарлық,
• Шегендеу құбырлар итізбегі жақсы техникалық жағдайда
• Сулылығы 30-40% аспаған.

 

2.2.1 ГДРП- ның технолгиялық барысы.

 

ГДРП технолгиясын пайдалану жанар-қышқыл құрамдарының көмегі арқылы мұнай және газ аспабын жеделдету түрлік технолгиялық регламенті негізінде жүеге асады.

Технолгиялық барыс орындайтын әртүрлі варианттар болуы мүмкін. Бірнеше операция мөлшерінде тек порох генераторларымен РГК-102 әсер ету керек.

ПЗП өңдеу схемасы екі этапта орындалады да, ГДРП- ның артқы варианты болып есетеліп, көп тиімделу:

• өнімді қабаттың аумағында, скважинаның бірінші кезеңінде ПГП- 42 Т түріндегі қысымның толық габаритті порох генераторын жағады. Олар 1-2 секунд бойы қысымның тех импульсін тудырады. Қабаттың сипаттамасына байланысты генераторлармен бірнеше операциялар орындалуы мүмкін.

 

 

2.2.2 Скважинадағы дайындық жұмыстары.

 

Көтергішті қондыру.

• терең сорапты жабдықты көтеру,
• метріне 20 тесіктен кем емес перфорация тығыздығын қамтамасыз ете отырып, өңдеу аралығы қосымша перфорациясын өткізу.
• Түпке дейін СКҚ рұқсатымен жуатын сұйықпен скважиналардың оқпанын жуу,
• СКҚ- ны булау және үлгілеу, балшыққа құйғыш қондыру,
• Көтерілген тығыздықтағы ерітінді істеу үшін скважиналық сұйықтықты ауыстыру (қабаттағы депрессияны болдырмау үшін)
• Тұраты деңгейді белгілеу
• Қысымның порох генераторының префорация аралығымен алдын ала өңдеуді жүргізу.
• Скважинаға қажетті мөлшерде жанар-қышқыл құралдар компонеттерін қыздыру арналған құрылғыны апару,

 

2.2.3 Полимерлі су айдау

 

Біртексіз коллектор-дан мұанйды ығыстырып шығару үшін тұтқырлығы жоғары суды қолдансақ, онда өз тиімділігін беруі мүмкін. Бұл жағдайда су мұнай байланысының  неғұрлым тепе-тең қозғалысына және қабаттың соңғы мұнайбергіштігін көтеруге жағдай жасалады.

Суды қоюландыру үшін әртүрлі суда еритін полимерлер қолд, олардың ішінде неғұрлым жақсы нәтижеге полиакриламидтердің (ПАА) судағы ерітіндісін пайдалану кезінде қол жеткізеді. Бұл полимер суда жақсы ериді жән оның судағы аз концентрациясы тұтқыр ерітінділер түзеді.

Мұнайды ығыстыру үрдісін практикалық тұрғыдан жүзеге асыру барысында, алғашқы кезде  қабатта тұтқыр ерітіндінің  шоғырын тудыру үшін аздаған мөлшердегі қоюланған суды айдайды. Одан әрі пайда болған шоғырды қабат боайына итеру үшін қарапайым су айдайды.

Тұтқырлығы жоғары жұмыс агенті ретінде көбіктерді қолдануға болады. Оны арнайы ауаланған газдалған суға  көбірек түзгіш заттардың 0.2-1.0% қосу арқылы дайындайды. Көбіктердің тұтқырлығы судың тұтқырлығынан 5-10 есе көп. Көбіктердің шоғыры қабат бойына сумен игеріледі.

Полимерлі ерітінділер-бұл жоғары молекулярлы химиялық реагент- полимер. Оның аздаған концентрациясының өзә судың тұтқырлығын едәуір ұлғайтады. Судың жылжымалылығы  төмендейді, осының әсерінен қабаттың сумен қамтылуы артады. Полимер-ң  концентрациясы 0.01-0.1%-ды құраған кезде оның тұтқырлығы 3-4 мПа*с  дейін артады. Бұл мұнай мен су тұтқыр-ң ара қатынасын азайтады. Осыған байл-ты судың өндіру ұңғ-на қарай жарып өтуін шектейді, қажетті игеру қарқынымен қамтамасыз ету үшін полимерлі ерітінділерді айдау қысымы қарапайым су айдау қысымынан әруақытта едәуір жоғары болуы керек. Өткізгіштігі нашар қабаттарға полимерлі су айдау техникалық тұрғыдан жүзеге аспайды. Полимерлі су айдау кезінде ұңғ-ды орн-у жүйесі қарапайым су айдау кезіндегі ұңғ-ды орн-у жүйесінен ерекшелейді, егер де қажетті айдау қысымы, қысымдар градиенті және мұнай өндіру қарқыны қамтамасыз етіледі.

Полимер ретінде полиакриламид(ПАА)  қолд. ПАА-ты гел түрінде, қатты түйіршік н/е порошок түрінде дайындап шығарады. Әдетте келесідей ПАА-ң судағы концентрациясын қолд: гел бойнша 1-5% аралығында, қатты гел бойынша 0.08-0.4%.

ПАА-ң сорбциялық дәрежесі жоғары болғандықтан, оның концентрациясын келесі мәнге дейін жеткізеді, яғни: mвп=5-6mв .

ПАА-ң судағы ерітіндісін қабаттағы мұнайдың тұтқырлығы mн=(10-30)*10-3Па*с аралығында болған  кезде қолданған тиімді болып саналады.

Полимерлі су айдаудың артықшылығымен қатар, оны кең түрде қолдануды шектейтін  үлкен кемшіліктері де бар. Әдістің ең негізгі  кемшілігі мынада, яғни әрдайым айдау қысымын көтеру арқылы компенсациялау мүмкін бола бермейтіндіктен, айдау ұңғымаларының түп маңы аймағындағы тұтқырлық тез өсіп, осының әсерінен айдау ұңғ-ң өнімділігі тез төмендейді.

Сондықтан қазіргі уақытта терең жатқан қабаттар үшін, өткізгіштігі нашар коллекторлардан тұратын (0.1мкм2-тан аз) және қабат темпер-сы жоғары болып келетін (900C астам) кеніштерде полимердің қолдануы мүмкін емес. Құрамында тұздары көп салыстырмалы біртекті қабаттарға полимерлерді айдау тиімсіз болып табылады, өйткені тұздер полимерл ерітіндінің құрылымын бұзып қасиетін жоғалтады. Әдіс қымбат тұратындықтан, оны қолданудан алынатын экономикалық тиімділікке тек қана мұнайға деген баға өтек жоғары болған кезде – қол жеткіземіз.

Болашақта тұзға берік полиммердің судағы ерітіндісін қолдану қарастырылады. Қабаттың мұнайбергіштігін ұлғайту үшін полимерлерге деген сұраныс ондаған мың тоннаны құрайды. Болашақта полимерлі су айдау көбінесе полимерлердің құнына және оларды басқада ҚМБАЭ-мен (сілтілі су айдау, мұнай бумен,ыстық сумен, БЭЗ, СО2-мен ығыстыру) үйлесімді қолдануға байланысты,бұл жақсы тиімділікке қол жеткізеді.

МКОИ-ң физикалық-химиялық әдістірінің ішінен қабат-қа БЭХ спирттердің, мұнай ерітінділерінің(еріткіштерін), суды және ПАА-ң судағы ерітіндісінің қоспаларын айдау арқылы мұнай қабаттарына комплексті ісер ету әдісі белгілі. Ол мицеллярлы-полимерлі су айдау деп аталады.

Судың, БЭЗ-ң, көмірсутекетің  және спирттің белгілі бір арақытынасын жасасаң онда ерітіндіде физика-химиялық тұрғыдан байланысқан топтар мицелла молекуласы түзіледі. Бұндай ерітіндіні мицеллярлы деп атайды.

Мынадай %-дың құрамдағы мицеллярлы ерітінділері қолд:

1. Сульфаттар-6, БЭЗ-1.2, Изопропил спирті-1.2, керосин-51.6, су-40
2. Сульфонат-8, БЭЗ-2, мұнай н/е белгілі бір сұйық көмірсутектің құрамы-30, су-60.

Қабат бойымен мицеллярлы ерітіндінің шоғырын жылжыту үшін полимердің судағы ерітіндісін қолд. Қабатқа бұндай әсер етуді мицеллярлы-полимерлі су айдау деп атаймыз.    

 

2.2.4 Полимерлі су айдау кезіндегі игеру көрсеткіштерінің есебі

 

Дөңгелек кеніштің радиусы қалыңдығы һ=25 м, суға қаныққандығы S0=0,2 және кеуектілігі m=0,2, тұтқыр мұнайды итеріп шығару μн=18,6 мПа•с, скважинаға су айдау кезінде, кеніш ортасында орналасқан, полиакриамид су ертіндісі концентрациясымен С0=0,001 және шығынымен q=77,7 м3/тәу.

Полиакриламид  ерітіндісімен мұнайды ығыстырып шығару кезінде күнделікті және соңғы мұнай бергіштікті булы айдалған көлемінен тәуелділікті айдау, кенішті игеру уақыты және өңделген мұнайдың жалпы көлемі. Ерітіндіні айдау кезіндегі сулы фазаның тұтқырлығын концентрациялық тәуелділігін келесі формуламен анықталады:

 (1)

Мұнда:  μ В – таза судың тұт-ғы (μ В=1 мПас)

 

Осыған орай мұнай қалдығын құрайды.

S*н.ост.(С)=Sн.ост. (1-1000С)     (2)

Мұнда Sн қалд– мұнайды сумен ығыстырып шығару кезіндегі мұнай қаныққандық қалдығы. (Sн қалд =0,15)

 

Су және мұнай үшін салыстырмалы фазалық өткізгіштігін табамыз:

 

 

Kв (S)=[S-S0/ (1-S0) ]2         (3)

 

 

Kн (S)= [(1-S-Sн.ост. (С))/(1-S-S*н.ост.)]2    (4)

 

 

F(S)=     (5)

ЭЕМ-да орындалған (2)-(5) формулалар бойынша есептеулер 6-кестеде көрсетілген.

 

Енді, графоаналитикалық шешу әдісін қолданамыз. (- , О) координатасы бар нүктеден жанама қисыққа өткіземіз және нүктеден абцисс осіне жанама перпендикуляр жүргіземіз. Перпендикуляр қиылысу нүктесін осы осьпен қиылысқанда S мәнін табамыз. Жанама қисық f(S,O) нүктемен қиылысу үшін ұқсас тізбекті орындаймыз, S+ мәнін табамыз, ал тангенс бойынша бұрыш жанама иілген – консентрация бағытының жылжу жылдамдығы Vc.