Тұтынушыларды қолдау бөлімі орталығының клиент-серверлік қосымшасын құру

• Файл данных – барлық кестелер мен сұраныстар сақталған mdf кеңеймелі файлдами;

• Транзакция журналы файлы – МҚ-мен жасалатын барлық әрекеттер сақталатын ldf кеңеймелі файл.Бұл файл МҚ қайта қалпына келтіргенде қолданылады.

Жаңа мәліметтер қорын құру үшін CREATE DATABASE командасы қолданылады, Синтаксисі:

 

CREATE DATABASE <МҚаты>

(Name=<Логикалық аты>,

FileName=<Файл аты>

[Size=<Баст.өлш>,]

[Maxsixe=<Макс.өлшем>,]

[FileGrowth=<Қадам>])

[LOG ON

(Name=<Логикалық аты>,

FileName=<Файл аты>

[Size=<Баст.өлшем>,]

[Maxsixe=<Макс.өлшем>,]

[FileGrowth=<Қадам])

 

МҚ аты – құрылатын МҚ атауы

Логикалық аты – деректер файлы қолданатын МҚ файлының логикалық атауын анықтайды.

Файл аты – деректер файлының толық жолын анықтайды.

Нач.размер – Файлдың Мб түріндегі бастапқы өлшемі.

Макс.размер – Файлдың Мб түріндегі максималь өлшемі.

Шаг – Файлдың Мб немесе % түріндегі өлшемінің арту қадамы.

 

 

2.1.3 SQL Server серверіндегі мәліметтердің типтері

 

Мәліметер қорында барлық ақпарат кесте түрінде сақталады. Кестелер жазбалардан құралады

Жазба кестедегі жол болып табылады. Барлық ақпарат жол т.рінде өңделеді.

Әрбір жазба өрістерден құралады. Өріс кетсенің бағандары болып табылады. Әрбір өрістің үш сипаттамасы бар::

1. Өріс атауы  – өрісті шақырғанда  қолданылады;

2. Өріс мәні  – өрісті сақталатын ақпаратты  анықтайды;

3. Өрістегі мәліметтердің типтері – өрісте қандай ақпараттың сақталатын ақпараттың түрін анықтайды.

SQL Server-де әрбір  бағанның локальды айнымалысы, өрнегі  және мәліметтердің анықталған  типі бар. Мәліметтер типі — объектте қандай мәліметтер сақталатынын анықтайтын атрибут: бүтін сандар, символдар, ақшалық типтегі мәліметтер, уақыт және дата, еілік жолдар және т.б.

SQL серверде келесі  типтер қолданылады:

decimal[ (p[ ,s] )] и numeric[ (p[ ,s] )] – нақтығы және масштабы анықталған сандық типті мәліметтер. Диапазон аралығы -10^38+1 ... 10^38-1. ISO стандартындағы типтің синоноимі: dec и dec(p, s). numeric типі decimal типімен бірдей.

p (нақтылық) үтірден кейінгі сандардың максималь мәні. Мәндері 1 ... 38. Келісім бойынша 18.

s (масштаб) үтірден  кейінгі сандардлың максималь  мәні. Мәндері 0 ... p. Масштаб нақтылығмен  бірге қолданылады. Келісім бойынша  мәні 0; Максималь өлшемі нақтылықтан  тәуелді.

Төмендегі кестелерде типтердің жадыдағы алатын орны туралы жазылған:

 

Кесте 2.1 – Сандық типті мәліметтердің жадыдағы көлемі

Нақтылығы	Сақтау байты
1 – 9	5
10-19	9
20-28	13
29-38	17

 

Кесте 3.2 -  Жылжымалы үтірлі сандар типі

Мәліметтер типі	Диапазоны	Жадыдағы көлемі
float	- 1,79E+308 — -2,23E-308, 0 и 2,23E-308 — 1,79E+308	N ге байланысты
real	- 3,40E + 38 — -1,18E - 38, 0 и 1,18E - 38 — 3,40E + 38	4 байт

 

Кесте 4.3 - float [ (n) ] жадыдағы көлемі

n	Дәлдігі	Жадыдағы көлемі
1–24	7 белгі	4 байта
25–53	15 белгі	8 байт

 

Кесте 5.4 -  Бүтін типті сандар

Мәліметтер типі	Диапазоны	Жадыдағы көлемі
bigint	от -2^63 (-9 223 372 036 854 775 808) до 2^63-1 (9 223 372 036 854 775 807)	8 байт
int	от -2^31 (-2 147 483 648) до 2^31-1 (2 147 483 647)	4 байт
smallint	от -2^15 (-32 768) до 2^15-1 (32 767)	2 байт
tinyint	от 0 до 255	1 байт

 

Кесте 2.5 - Ақшалық типті мәндер типі

Деректер типі	Диапазоны	Жады
money	От -922 337 203 685 477,5808 до 922 337 203 685 477,5807	8 байт

 

Арнайы мәліметтер типтері:

• Bit –  Boolean логикалық типінің орнына қолданылатын логикалық тип;
• Text - 2 Гб дейін текстті сақтай алатын тип;
• Image – 2Гб өлшемге дейін суретті сақтай ала ын мәлімет типі;
• RowGUID – кестедегі жолдардың уникальды идентификаторы;
• SQL_Variant – Variant типімен ұқсас тип.

Дата және уақыт типтері:

• Datetime (от 1.01.1953 до 3.12. 1999);
• SmallDatetime (от 1.01.19 до 6.07 2079).

 

 

4. SQL Server ДҚБЖ және Oracle ДҚБЖ салыстырмалы талдау.

 

Microsoft SQL Server бизнес  үшін елеулі артықшылықты қамтамасыз  етеді және Oracle ға қарағанда кеңірек  мүмкіндіктері бар. SQL Server де дерек  қормен жұмыс істеу үшін барлық  негізгі құралдар бар. Жоғары  қолжетімділікті қамтамасыз ету, қашықтықты авариялық қалпына  келтіру, секцияландыру, мәлметтерді  сығу және мәлметтерді айқын  шифрлеу, кеңістікті мәлметтермен  жұмыс істеу құралдары, негізгі  мәлметтерді басқару және күрделі  оқиғаларды өңдеу, мәлметтерді интеллектуалды  талдау қызметтері ETL және OLAP технологиялары  және өздігінен қызмет көрсете  алатын бизнес-талдау (BI) құралдарының  есебін дайындау сияқты өнімдерге  немесе қосымша функцияларға  төлем жасау қажет болмайды. SQL Server  Express - өндірушілер және тәуелсіз  жабдықтаушылар үшін жоғары өнімділікті  ДҚБЖ ақысыз шығарылымы.

Oracle 11g мен SQL Server ді салыстырғандағы артықшылығы:

• ауқымдылығы және өнімділігі.
• дерек қор сенімсіздігі азырақ.
• өздігінен қызмет көрсету қолдауымен бизнес-талдау құралдары.

 

2.6 - кестеде негізгі функциональді мүмкіндіктері бойынша ДҚБЖ SQL Server және ДҚБЖ Oracle салыстырмалы талдау келтірілген. Oracle берелген аумақта тек шектеулі функционалын ғана ұсынады және қосымша costs лицензиясын иеленуді талап етеді.

 

Кесте – 2.6 - Негізгі қызмет мүмкіндігіне қарай ДҚБЖ SQL Server  және ДҚБЖ Oracle салыстырмалы талдау

 

Параметрлері	SQL Server	Oracle
Өнімділігі, ауқымдылығы және жоғары қолжетімділігі	Иә	Иә
Күшейтілген қауіпсіздік (азырақ әлсіздік)	Иә	Жоқ
Өңдеу құралдарының өнімділігі	Иә	Жоқ
Бизнес-аналитикасы	Иә	Жоқ
Microsoft Office пен бірлесуі	Иә	Жоқ
Иеленудің жиынтық құны	Иә	Жоқ

 

Қауіпсіздікті ұйымдастыру:

SQL Server дің негізгі  шығарылдары кеңейтілген қауіпсіздікті  қамтамасыз ету функциясына ие.

Oracle дің стандартты  және корпоративтік шығарылымдары  негізгі қауіпсіздікті ғана қамтамасыз  етеді.

Windows жаңару орталығы  қауіпсіздік саласында қауіпті  төмендетуге мүмкіндік береді, сонымен  қатар түзетулер пакетін орнату  кезіндегі қарапайым жүйені аз  мөлшерге әкеледі.

Oracle жаңартуды  басқару саласында Microsoft тан бес  жылға қалыс қалуда.

ДҚБЖ ны жетілдіру арқасында ақпараттарды басқаруда дерек қор әкімшілерінің мүмкіншіліктері кеңейтілген, олар жүйенің барлық құраушыларына топ және жеке қолданушы деңгейінде қатынай алады.

Иеленудің жиынтық құны:

Oracle опцияларға  және қосымша программаларға  ақша талап етеді.

Oracle өнімділігін  және қосымшаларының құнын SQL Server жоғарлатады.

Oracle ға қарағанда SQL Server әкімшілеуде төменгі жиынтық  құнға кепілдік береді.

 

2.2 DELPHI  бағдарламаларды құру ортасы

2.2.1 DELPHI  туралы түсінік

 

Дипломдық жұмыста Delphi программалау тілін пайдалану себебім,қазіргі таңдағы күрделі және жұмыс істеу жағынан мүмкіндігі тілдердің бірі.

Программалау тілінде негізгі жұмыстарды істейді, яғни формаларды іске қосып және форма бетіндегі алма суреттерін шығаруға және есеп нәтижесін беріп отыруда пайдаланды.

Процедуралық программалау тілдерінде программаның жұмысы операторларды ретімен орындау бойынша, ал, логикалық программалау тілдерінде ол қатаң логикалық ережелерге сәйкес өзгертулер енгізу ретінде қарастырылған болатын. Объектіге бағдарлы оқиғалық программалау тіліне программаның жұмысы негізінен оқиғалар тізбегінен және түрлі объектілердің осы оқиғаларға жауабынан тұрады. Олардың визуальды түрлері — Visual Basic тілі Qbasic программалау тілі негізінде, ал Delphi (Дельфи) Объектілі Паскаль (Object Pascal) тілі құрылған (visual — көзбен көру, экрандық). Олар, әсіресе, Delphi программалау тілі — кез келген қосымшаны дайындауға болатын жылдамдығы тез, қуатты тіл.

Паскаль тілін оқып үйренуге жеңіл және MSDOS жүйесінде программа дайындауға ең жақсы құрылымдық программалау тілі екені белгілі. Delphi-де Паскаль тілінде орындау мүмкін және мүмкін емес күрделі процестерді программалауға болады. DeIphi-дің негізгі ерекшелігі — онда қосымша құруда компоненттік және объектілік тәсілдер пайдаланылды (Windows ортасында пайдаланатындықтан, Delphi-де программаны көбінесе қосымша      деп айтады). Бұл программалау технологиясында нағыз революция жасады деуге болады.

Компоненттік тәсілдің мәнісі жеңіл: әр қосымша кітапханасы программалау ортасында дайындалып, арнайы іс-әрекеттерді орындайтын компоненттер элементтерінен жинақталады. Олар жеткіліксіз болса, объектіні өңдеуге арналған үстеме программа құрылады. Delphi-де қолданылатын негізгі кітапхананы визуальды компоненттер кітапханасы (VCL, Visual Component Library) деп атайды. Компоненттер панелінде топ-тобымен жинақталған, жүздеген кластарға тиісті, стандартты компоненттер бар. Пайдаланушы жаңа компонент дайындап, оны осы панельге қосуына да болады.

Delphi Windows жүйесінде праграммалаудың ыңғайлы құралы. Онда көптеген операторларды пайдаланып программа дайындау, программа мәзірін құру, анимация, мультимедиа процестерін ұйымдастыру, OLE технологиясын пайдаланып, басқа офистік қосымшаларды шақыру, олармен жұмыс істеу және т.б. іс-әрекеттерді орындау да мүмкін. Көптеген операторлардың жазылуы Турбо Паскальдағы сияқты.

 

 

 

Delphi ортасында төрт терезе бар. Олар:

l) Delphi7-Projectl – Delphi7-тің негізгі терезесі;

2) Form1 — Форма;

3) Object Inspector  - Объект инспекторы терезесі;

4) Unitl.pas — Редактор терезесі.

 

1.DeIphi-дің негізгі терезесі үш құрылымнан тұрады:

1 Мәзір.

2 Acnanamap панелі алтыға бөлінеді:

Standard — Стандарттық;

View — Көрсету;

Debug — Баптау;

Custom- Қолданушы;

Desktop — Жұмыс столы;

Internet — Интернет.

3 Компоненттер палитрасы төмендегідей  беттерден тұрады:

Standard — Стандартты;

Additional - Қосымша;

Win32 — Windows интерфейсінің 32-разряды;

System — функциялық жүйеге кіру мүмкіндік;

Data Access — Берілгендер қорындағы информациямен жұмыс;

DataControl — Берілгендерді элементтермен басқаруды құру;

dbExpress -  SQL-серверіне кіру мүмкіндігі;

DataSnap -   Көп салалы берілгендер қорындағы қосымшаны құру;

BDE — BDE  арқылы берілгендерге кіру мүмкіндігі;

ADO — ActivX берілгендер объектісін қолданып берілгендер қорына байланыс жасау;

InterBase — Аттас берілгендер қорына тікелей кіру мүмкіндігін қамтамасыз етеді;

SOAP — Аттас техногия көмегімен анықталған ортады берілгендерді алмастыру;

InternetExpress — Аттас қосымшаны құру үшін берілгендер қорындағы анықталған қосымша-клиент және қосымша-сервер бір мезгілде болады;

Internet — Интернет желісінде қосымша Web-серверін құру;

FastNet — Инетернет желісіне кіру хаттамасын қамтамасыз ету;

Decision Cube — Көп өлшемді талдау;

QReport — Есепті құрастыру;

DiaIogs — Стандартты сұхбаттық терезені құру;

Win3.1 — Windows3.1 интерфейсі;

SampIes — Бірге қойылатын жүйелік мысалдар;

ActivX — ActivX компанентті;

COM+ - Аттас объектілерді басқару;

InterBaseAdmin   —   Аттас   берілгендер   қорына   кіру мүмкіндігін басқару;

WebSnap — Web-серверінің қосымшасын құру;

Server — Жалпы COM серверлер VCL бөлігі үшін;

IndyCIients    —    Клиент    үшін    Интернет    тәуелсіз тұжырымдама компоненті;

Indy Servers    - Сервер үшін    тәуелсіз тұжырымдама компоненті;

Indy    Miss    —    Интернеттің қосымша тәуелсіз тұжырымдама компонентті.

2. Delphi-де дайындалатын программа проект (жоба) деп аталады.     Форма    программаны    дайындау    алдында ашылатын,   программаның   сұхбаттық  терезесі.   Delphi алғашқы рет іске қосылған кезде форма Form1 атауымен көрінеді.     Оның     жиектеріне     тышқан     көрсеткішін орналастырып, ол екі жақты нұсқама түріне айналған кезде жылжыту және қалдыру тәсілі бойынша форманы кеңейту не қысу қиын емес. Кей жағдайларда экранда форма көрінбеуі мүмкін. Оны экранға шығару үшін View Forms командасын беру жеткілікті.

3. Форманы    не    онда    орынатылған    компонентті программа құру     үшін дайындау оның кейбір қасиеттерінің мәндерін өзгертуден басталады. Қасиеттер тізімі Объект инспекторы (Object Inspektor) терезесіне енгізілген.   Тізімді  инспектор  терезесіне  шығару үшін сәйкес   объектіні   (форманы   не   формада   орнатылған форма компоненттін) бір шерту арқылы таңдау керек. Инспектор   терезесінің   жоғарғы   қатарына   таңдалған объект  атауы  да  жазылып  қойылады.     Терезенің  екі қосымша    беті бар: Properties - қасиеттер және Events — оқиғалар. Терезе   ашылғанда    екі   бағанға    енгізілген жазулардан  тұратын   оның  Properties   бөлімі  ашылулы тұрады. Бірінші бағанда көрінетіндер - қасиет атаулары, екінші бағанға сәйкес жазылғандар — олардың мәндері.

4. Delphi-де программа (проект) екі бөлімнен тұрады:

алғашқыда автоматты түрде project1 атауы берілетін проект файлы (негізгі модуль) және unit1.pas атауы берілетін модуль. Олар жеке терезелерде орналастырылған. Модульге оқиғаларға сәйкес ic-әрекеттерді орындайтын программа мәтіні (процедуралар) енгізіледі. Программа                                                                                                                                                                                                                                                     мәтінін программалық код деп, терезені программалық код терезесі не қысқаша редактор терезесі деп те атайды. Delphi іске қосылған кезде ол форма терезесінің астында көрінбей тұрады. Оны экранға шығару тәсілдері: