Құрылыстағы бухгалтерлік есеп ерекшеліктері

Көмекші өндірістердің әрбір цехтары бойынша шығындарын есепке алу «Цехтар шығындары» деп аталатын ведомоста көрсетіледі. Ведомостқа жазбалар талдамалық кестелерден немесе бастапқы құжаттардан алынып жазылады.

Көмекші өндірістік талдамалық (аналитикалық) есебі әрбір цехта, өнім түрлері (егер олар әрқилы болса) және шығын баптары бойынша жүреді. Шығын номенклатурасы өндірістігі мен сипатына тәуелді болып келеді. Әдетте, ол өзіне негізгі материалдарды, көмекші материалдарды, отын-энергетикалық және технологиялық шығыстарды, электр энергиясын, өндіру мақсаты үшін пайдаланылатын буды, суды, негізгі және қосымша жалақыны, жалақыдан аударылатын аударымдарды, үстеме шығыстарды қосады.

Қосымша өндірістің күрделеніп, сондай-ақ шығарылатын өнімнің біртектісін немесе біртекті емесін көмекші өндірістің көрсеткен қызметінің өзіндік құнын есептеу үшін әртүрлі әдіс қолдануға мәжбүр етеді.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ҚОРЫТЫНДЫ

 

Курстық жұмысты қорыта келе, құрылыс кәсіпорынындағы бағаны белгілеу жүйесінің алдына қойған мақсаты — нақты орындалған құрылыс жұмыстарына төлеуге дайын тапсырыс берушінің ең тиімді бағасын анықтау, сонымен қатар күтілетін пайдамен байланысты баға бойынша осы қызметті тапсырыс берушіге көрсету мүмкіншіліктерін зерттеу. Осылайша, басқару есебінің болашағы құрылыс өнімдерінің өзіндік құнын анықтаумен ғана емес, сондай-ақ құрылыс өнімдерін өткізуде маңызды орын алатын босату бағасымен тікелей байланысты.

Құрылыс кәсіпорындарының барлық жауапкершілік орталықтары бойынша өзіндік құн жауапкершілік атқарушылар қызметін жоспарлау мен бақылау жүргізгенде қолданылады. Негізгі есептің бірлігі мен шығындарды бағалау объектісі ретінде жауапкершілік орталық болып табылады. Өндіріс шығындарының аналитикалық есебі өнімнің бір өлшемінің іс жүзіндегі өзіндік құнын есептеуді қамтамасыз етуге арналған. Бұл әрбір калькуляциялық (есептік) объектіге ашылған карточкалар немесе арналған ведомость арқылы жүзеге асады. Осы ведомостарда (карточкаларда) шығындардың баптары, ал баяндауыш ведомостарда айдың басы мен соңындағы цехтар бойынша аяқталмаған өндіріс қалдықтары, ай ішіндегі шығындар, дайын өнімді, түпкілікті ақауды, аяқталмаған өндіріс жетіспеушіліктерін, қайтымды қалдықтарды есептен шығару және басқа да есептен шығарулар көрсетіледі. Ведомостарға (карточкаларға) тиісті мәліметтерді жазу үшін қажетті құжаттар мен талдамалық кестелер негіз болады. Ведомостар (карточкалар) бойынша жиынтық әр цех бойынша көрсетіледі, ал аяқталмаған өндіріс қалдықтарының сомасы бас кітапта көрсетілген 8010 шоты бойынша қалдықтарға тең болуға тиіс. Өндіріске жұмсалған шығындарды есепке алу ведомостарының (карточкаларының) деректері бойынша шығарылған өнімнің нақты өзіндік құны айқындалады. Соңғысын өнімге қоса тіркелген қағаз (накладной) арқылы қоймаларда кіріске алады. Өндірілген өнімнің құнына 1320 «Дайын өнім» шоты дебеттеледі және 8010 шоты кредиттеледі. Ал көрсетілген қызметке 7010 шоты дебеттеледі де, 8010 шоты кредиттеледі.

Құрылыс машиналарын қолдануды жақсарту мақсатында олар механизация басқармасына (трест) біріктірілуі мүмкін. Мердігер кәсіпорындар механизация басқармасының қызметінің құнын 8010 шоттың дебетінде «Құрылыс машиналары мен механизмдерін пайдалану шығындары» бабында, 3310 шоттың кредитінде көрсетеді.

Егер мердігер кәсіпорын машиналарды жалға алса, онда жалдың есебі 8030 «Көмекші өндіріс» шотының «Құрылыс машиналары мен механизмдерін пайдалану» субшотында және басқа шығындарына қосылып, осы машинаның қызметінің құнына апарылады.

 

ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР

 

1.   «Құрылыстағы бухгалтерлік есеп ерекшеліктері» Оқу құралы 2008ж.
2. Баймұханов С.Б., Балапанов Ә.Ж. «Бухгалтерлік есеп». Алматы Экономик'С, 2003
3. Қазақстан Республикасы Қаржы министрінің 23 мамыр 2007ж бұйрығымен бекітілген Бухгалтерлік есеп шоттарының үлгілік жоспары
4. Нысанбаев С.Н., Қожамқұлова Ж.Т.Коммерниялық кәсіпкерлік негіздері. Оқу құралы. — Алматы Казақ университет., 2004.
5. Сариев Д.Б. «1с:кәсіпорын» жүесінің бүгінүгі күнгі жетістіктері // Егемен Қазақстан газеті, 2008 ж.
6.   Назарова В.Л., М.С. Жапбарханова, Фурсов Д.А., Фурсова С.Д. Басқару есебі. Алматы- Экономика, 2005.-298 бет..doc
7. Бухгалтердің және шаруашылық субъектісі есебін ұйымдастыру.// Бухгалтер бюллетені №15  27.03.2008
8. Кеулімжаев Қ.К., Әжібаева З.Н., Құдайбергенов Н.А.Бухгалтерлік есеп принциптері. Алматы Экономик'С, 2003. - 360 бет..
9. Әбдіманапов Ә. Бухгалтерлік және қаржылық есеп принциптері. (халықаралық стандарт) оқулық - Алматы 2006 жыл.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Қосымша №1

 

 

Тариф кестесінің бірыңғай разряды	Тарифтік коэффициент (1-разрядқа қатынасы)	Тариф кестесінің бірыңғай разряды	Тарифтік коэффициент (1-разрядқа қатынасы)
1	1,0	12	2,20
2	1,07	13	2,37
3	1,15	14	2,55
4	1,24	15	2,74
5	1,33	16	2,95
6	1,43	17	3,17
7	1,54	18	3,41
8	1,66	19	3,67
9	1,78	20	3,94
10	1,91	21	4,24
11	2,05

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Қосымша №2

 

Үстеме шығындарды жұмыстар түрлері арасында бөлудің есептері төмендегідей кестелерде жүргізіледі.

 

Жұмыс түрлері	Тікелей шығындар сомасы (мың тг.)	Үстеме шығындар пайызы (гр.3 : гр.1 х 100)	Үстеме шығындар сомасы (мың тг.)
А	1	2	3
Құрылыс жұмыстары
Қондырғыларды монтаждау
Капиталды жөндеу
Барлығы:

 

Үстеме шығындарды құрылыс объектілері арасында бөлудің есептері.

 

Құрылыс объектілері	Тікелей шығындар сомасы (мың тг.)	Үстеме шығындар пайызы	Үстеме шығындар сомасы
1. А цехының ғимараты
2. № 1 цехының ғимараты
3. Цех қоймасының ғимараты
4. Гараж
Барлығы:

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Қосымша №3

       

      № КС-2 үлгісі

Тапсырыс беруші           

 

 

Бас мердігер           

 

 

Келісім-шарт №  « »   200   жыл.

 

 

Құрылыс-монтаж жұмысы аяқталған       

нысан бойынша № қабылдау актісі.

 

 

Айы	Шифр
	Құрылыс кәсіпорыны	Учаске атауы	Нысан

 

 

Құрылыс атауы және мекен-жайы        

 

 

Нысанның атауы және негізгі техникалық сипаты     

 

 

Аяқталған құрылыс нысанының құрылыс-монтаж жұмыстарының құны              

(жобалық жұмыс сызбасы  бойынша сметалық және қосымша  шығынадар)

 

 

Тапсырдым, мердігер          

                                      (қызметі, аты-жөні және қолы)

 

 

Қабылдадым, тапсырушы         

                                      (қызметі, аты-жөні және қолы)