Қазақтардың саятшылық өнері

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

                                                      

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

                                                                     Қорытынды

 

             Жасыратыны жоқ,  саятшылық өнері  тәуелсіздікке дейін өзінің қанық  бояуынан , мазмұн  байлығынан айырылып  жұтаңданып барады. Бұл рухани  кедейліктің басты себебі қазақтар әдет – ғұрпымызбен, салт-дәстүрімізді ұмытуға айналды. Біз өзіміздің зерттеуімізде осы кемшіліктің  орнын толтыруға  ниеттендік. Саятшылық өнердің тарихына терең ой жүгірте отырып көптеген ғалымдардың осы өнерге қызығушылық  танытып, зерттеулер жүргізіп біршама деректер қалдырғанына күә болдық. Әсіресе Слудский, Марғұлан, Хинаят, Исабеков, Левшин еңбектеріне  сүйене отырып өз зерттеуімізді жан-жақты жүргізуге  мүмкіндік алдық. Зерттеу барысында әсіресе саятшылықтың түрлеріне сипаттама беруді және құсбегіліктің түрлері, ерекшелігі мен қолға түсіру тәсілдері айқындалды. Бұл зерттеудің тағы бір ерекшелігі тазы және оның аңшылықтағы рөлі жөнінде материалдар жинақталып, қажетті ой түйінделді.

         Танымдық, тағылымдық, тәрбиелік мәні  зор саятшылық өнердің келешегі өте зор екеніне көз жеткіздік. Баяғыда бір ақын:

                          Атам өлсе  қойылар,

                          Атан өлсе сойылар,

                          Мұндай қызық қансонар

                          Маған қайдан табылар, - 

деп   атасы өлгенде де бұрылмай кеткен екен дейді. Осы киелі мекенде туып, оның нәрлі топырағына кіндік қаны тамған, тіршіліктің қиян-кескі  талай зардабын тартса да ешкімге бас имеген еркін де тәуелсіз, өзге мемлекеттермен де, елдермен де терезесі теңдес ел болып аспан көгіне қайта көтерілген  Құмай-құс анадан тараған қазақ халқының қалыптасу жолында халқымыздың салт-дәстүрін ата кәсібін, саятшылық өнерді дамыту бүгінгі жастардың парызы болып табылады. Осыған орай біз осы өнерді нәсихаттаудың жолдарын қарастырдық. Мектеп қабырғасында жүргеннен бастап саятшылық өнермен танысудың бірден-бір жолы таңдау курсын енгізу. Елімізде туризмнің бір саласы ретінде дамыту мақсатында олардың мекен еткен ортасын  анықтап карта жасадық.

          Саятшылық өнерді зерделеп танып білу арқылы  өзіміздің перзенттік парызымызды өтедік деп санадық. Осы өнерді зерделеудегі біздің бұл тілегіміздің  орындалғандығы бізге үлкен қуат қосқандай.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

                                                Пайдаланған әдебиеттер тізімі:

1.Бабалықұлы.Ж.,Тұрдыбаев.А.  Саят. Алматы: 1989 Қайнар [1,21,5,6,9]

2.Мұқанов.С.  Таңдамалы шығармалары,XI- том.халық  мұрасы (тарихи – этнографиялықшолу).Алматы: Жазушы, 1979ж [3,4,8]

3.Определитель  хищных птиц Казахстана (колектив  авторов). Алматы.1995ж [7,10]

4.Хинаят Бабақұмар.Саятшылық.  Алматы. Алматы кітап.2007ж [11,12,13,15]

5.Әлкей Марғұлан. II – том.Алматы. Алматы кітап.2006ж [14,16]

6.А.А.Слудский .

7.«Егемен  Қазақстан » газеті.2009 жылы 30 қыркүйек. [ 17.18.19]

8.Кәмалашұлы.Б.Қазақтың  дәстүрлі құсбегілігі және атбегілігі. Өлгий 2005ж [20,22,23]

9.Валиханов  Ч.Ч.Избранные труды в 5 томах.Алматы.1985 ж– 1986ж [1,21,24,25]