Автор работы: Пользователь скрыл имя, 15 Ноября 2013 в 22:50, курс лекций
Turystyka obejmuje ogół działań ludzi, którzy podróżują i przebywają dla wypoczynku w interesach i innych celach przez nie więcej niż jeden rok bez przerwy w miejscach znajdujących sie poza ich zwykłym otoczeniem. Turystyka to nie tylko ruch turystyczny, popyt turystyczny, ale również podaż umożliwiająca dojazd, pobyt i powrót do miejsca zamieszkania. Wszystkie te działania powodują określone skutki ekonomiczne. Stają się przedmiotem zainteresowań ekonomiki, turystyki i rekreacji.
Definicja turystyki
Ekonomia a ekonomiki szczegółowe
Istota i rozwój ekonomiki turystyki i rekreacji
Ekonomika turystyki a orientacja rynkowa
PODSTAWOWA KLASYFIKACJA BAZY NOCLEGOWEJ
Skoro uznano bazę noclegową za jedyny i najmniej niedoskonały miernik podaży turystycznej to konieczne staje się zarówno zdefiniowanie tego pojęcia jak i jego klasyfikacja. Sam jednak rozwój bazy noclegowej datuje się od starożytności i stąd wykształciło się wiele jej (bazy noclegowej) pojęć oraz mnogość. Klasyfikacja bazy noclegowej jest dokonywana przy użyciu różnych kryteriów rodzajowych i jakościowych. Natomiast sama klasyfikacja tej bazy jest niezbędna z ekonomicznego pkt. widzenia, ponieważ stanowi ona miernik podaży turystycznej, ale trzeba jednak pamiętać, że istnieje wiele klasyfikacji, ale żadna z nich nie została powszechnie przyjęta. Toczą się też równego rodzaje spory o charakterze modelowym i dlatego dla nas (idiotów) obowiązująca będzie klasyfikacja Światowej Organizacji Turystycznej WTO UN.
Należy pamiętać, że ta klasyfikacja ma duże znaczenie dla dokonywania statystyk narodowym.
BAZA NOCLEGOWA
HOTELARSKA
|
UZUPEŁNIAJĄCA(komplementarna) *pozostałe obiekty |
Najczęściej przepisy wewnętrzne ustalają wymogi związane z zakwalifikowaniem danego obiektu do takiego czy innego rodzaju bazy.
I biorąc pod uwagę tą klasyfikację należy ustosunkować się do praktycznego znaczenia wprowadzonego podziału. Natomiast jego nieprzestrzeganie może prowadzić do błędnych wniosków, a zatem i nie właściwej oceny wielkości podaży turystycznej w wyniku tzw. nieporównywalności danych statystycznych. Jak widać z tego podziału określenie baza hotelarska to tylko część obiektów, która nie daje całego obrazu bazy noclegowej. I to szczególnie jeśli weźmie się pod uwagę stale rosnące znaczenie bazy uzupełniającej w obsłudze zarówno wyjazdowego jak i przyjazdowego ruchu turystycznego.
W odniesieniu do tych obiektów istnieją w większości państw mniej lub bardziej dokładne statystyki, a ponad to przyjmuje się, że są to obiekty spełniające wymagania standaryzacyjne, a zatem posiadające w myśl określonych przepisów, minimum komfortu akceptowanego przez większość turystów.
Baza uzupełniająca (komplementarna) również jest tylko częścią bazy noclegowej zatem wszystkie obowiązujące statystyki międzynarodowe wymieniają obydwa jej rodzaje, ale w analizie danych należy zwracać szczególną uwagę na to jakiego rodzaju obiekty są przedmiotem porównań i tutaj najczęściej istniejące błędy prowadzą do nieporozumień w rodzaju napisania, że baza hotelarska to to samo co baza hotelowa.
Drugim nie mniej istotnym zagadnieniem jest określenie wielkości mierników badanego zjawiska. I tutaj dane dotyczące poszczególnych rodzajów obiektów mogą odnosić się do trzech wielkości, a mianowicie:
I znowu w praktyce poszczególnych państw występują w tych analizach rozbieżności zwłaszcza w określaniu liczby pokoi i liczby miejsc.
Statystyki bazy noclegowej w wielu państwach rzadziej w pojęciu międzynarodowym są uzupełniane dodatkowymi informacjami takimi jak standard, homologacja czy struktura przestrzenna.
WTO UN wprowadziła pewne pojęcia związane z turystycznym obiektem noclegowym.
Turystyczny obiekt noclegowy – to taki obiekt, w którym regularnie lub sporadycznie nocują turyści.
Turystyczne obiekty noclegowe
Turystyczne zakłady zakwaterowania zbiorowego Obiekty zakwaterowania indywidualnego
Hotele i inne obiekty hotelarskie Obiekty specjalistyczne Inne obiekty zakwaterowania zbiorowego
Pojęcie hoteli i innych obiektów hotelarskich tę grupę tworzą:
Inne obiekty hotelarskie to:
Obiekty specjalistyczne:
Inne obiekty zakwaterowania zbiorowego:
Struktura obiektów zakwaterowania indywidualnego:
Baza noclegowa może być dzielona także według kryteriów:
Popyt turystyczny
Zagadnienia:
Popyt turystyczny - to wielkość zapotrzebowania na produkt turystyczny przy danej cenie i w danym okresie.
Popyt turystyczny jako kategoria ekonomiczna (czynniki):
Potrzeba – jest pożądaniem wartości użytkowych dóbr i usług wynikających z osiągniętego rozwoju gospodarczego i kulturalnego.
Klasyfikacja potrzeb:
Na bazie tego podziału, mówi się w turystyce albo o potrzebach niezbędnych do życia albo o potrzebach według upodobania (potrzeby tzw. wyższego rzędu).
Otóż turystyka jest zaliczana jest do potrzeb drugiej grupy, czyli według upodobania.
Nieograniczony i rosnący zakres potrzeb napotyka na bariery zewnętrzne w postaci podaży, która nie jest nieograniczona. I tak w odniesieniu do turystyki dobrami ograniczonymi są walory turystyczne. A drugą istotną barierą w zaspokajaniu potrzeb jest dochód – wpływa on na realizację potrzeb zwłaszcza wyższego rzędu chociaż nie bez znaczenia jest on przy zabezpieczeniu potrzeb egzystencjalnych kształtując głównie ich zakres ilościowy i jakościowy.
Zaspokojenie potrzeb wymaga działań o charakterze ekonomicznym. Wystąpienie takich działań jest momentem, w którym potrzeba przekształca się w popyt.
Działania ekonomiczne sprowadzają się do różnorakich posunięć, a ich celem jest wygospodarowanie środków pieniężnych umożliwiających zaspokojenie tych potrzeb i te działania to w tej kolejności na przykład:
Te podjęte działania ekonomiczne mogą doprowadzić do zaspokojenia danej potrzeby lub mogą okazać się niewystarczające. W drugim wariancie mogą doprowadzić do realizacji szybko lub w dalszej przyszłości.
Dążenia takie związane z działaniami o charakterze gospodarczym prowadzą do przekształcenia się potrzeby w popyt potencjalny.
Wykład X 13.12.2012
Popyt potencjalny nie występuje na rynku (immanentna cecha).
Po pierwsze nawet lekceważenie podstawowych potrzeb jak i popytu potencjalnego jest poważnym błędem szczególnie z pkt. widzenia racjonalności działań, a dwa z pkt. widzenia gospodarki rynkowej, która preferuje rynek nabywcy i globalnie jest nastawiona na orientację marketingową. A z kolei ta orientacja oznacza zawsze konieczność obserwowania, dalej oznacza konieczność obserwowania potencjalnych i obecnych nabywców, a jej rezultatem jest wybór środków konkurowania.
Popyt efektywny występuje na rynku, znajduje on pokrycie w dochodach.
Turystyka pojawia się w ramach funduszu konsumpcji swobodnej.
Są to wydatki według upodobania.
Z tego faktu wydają się wyciągnąć trzy wnioski w odniesieniu do popytu turystycznego:
Komentarz: nie jest normalna sytuacja, ona dotyczy tylko tych grup społecznych, które mają średnie lub wysokie dochody – bo jak nie będzie takich osób to fundusz nie powstanie, dlatego, że środki, które miały iść na ten fundusz idą na środki podstawowe.
Komentarz: cena, sytuacja gospodarcza, moda, efekt demonstracji, potrzeba wypoczynku
Komentarz: przechodzimy próg dochodów i dopiero ta konsumpcja się pojawia.
Komentarz: im ta skłonność będzie większa to popyt turystyczny będzie rosnąć!
Odstępstwo od tej zasady (pkt. IV. ):
Występują przypadki włączania się do ruchu turystycznego grup społecznych, które nie przekroczyły określonego progu dochodów.
Przypadek: Wtedy kiedy w kierunku pobudzania popytu turystycznego będą na konkretnym rynku będą silnie oddziałowywać silne czynniki pozaekonomiczne, takie jak moda czy efekt demonstracji.
Wtedy kiedy na danym rynku wysyłającym w całości lub najczęściej w odniesieniu do danego strumienia ruchu turystycznego rozwinęła się tzw. turystyka socjalna.
Z powyższych rozważań wynika to, że niezwykle ważne jest w turystyce ustalenie wysokości progu dochodów. I tu można odnieść się do ogólnego stwierdzenia, że tzw. dochodowy próg konsumpcji turystycznej jest wysoki i zarazem wyższy niż w odniesieniu do innych rodzajów konsumpcji zwanej niekiedy nawet luksusową.
W badaniach popytu turystycznego następuje analiza zależności między popytem, a dochodami i ceną, co sprowadza się do wyliczenia określonych wskaźników elastyczności.
Wniosek: Wzrost dochodu musi albo przynajmniej powinien powodować wzrost popytu turystycznego.
Tak jest w rzeczywistości, ponieważ współczynnik elastyczności dochodowej popytu jest dodatni i większy od jedności i oznacza to, że wzrost dochodów o jednostkę powoduje wzrost wydatków na turystykę w kwocie większej niż ta umowna jednostka. A według przeprowadzonych badań stwierdzono to, że osiąga ona wielkość większa od 2, a nawet przekracza poziom 3.
Należy podkreślić, że kształtowanie się tego współczynnika będzie różnie przebiegało w zależności od danego segmentu rynku. I tak inna będzie reakcja w przypadku podróży wypoczynkowych, jeszcze inna będzie w przypadku podróży poznawczych, natomiast będzie zupełnie inna w przypadku podróży specjalistycznych.
Wynika z tego Konieczność permanentnego badania rynku turystycznego.
Popyt turystyczny powinien reagować i reaguje na spadek dochodów.
Spadek ten powinien wynosić tyle ile wynosi współczynnik elastyczności dochodowej popytu turystycznego, ale badając popyt turystyczny należy podobnie jak w innych przypadkach rozróżnić trwały spadek dochodów od spadku przejściowego.
I tak od razu widać, że trwały lub trwający długo spadek dochodów musi doprowadzić do spadku popytu turystycznego, bowiem spowoduje to albo zmniejszenie albo zanik funduszu konsumpcji swobodnej.
Z tego też powodu bardzo ważna jest obserwacja przez przedsiębiorcę ogólnych wskaźników rozwoju gospodarczego w danym państwie, bo te z kolei decydują o poziomie stopy życiowej. (spadek wzrostu gospodarczego – recesja)
W przypadku przejściowego spadku dochodów nie musi dojść do zmniejszenia się popytu turystycznego, ale ta sytuacja dotyczy wyłącznie rynków o ukształtowanym wzorcu konsumpcji turystycznych, tzn. rynków na których turystyka stała się zjawiskiem masowym, traktowanym niemal jako potrzeba codzienna.
Wtedy, kiedy występuje spadek dochodów o charakterze przejściowym popyt turystyczny nie musi się zmniejszyć.
Dlatego, że w tej sytuacji dochodzi do zmiany struktury konsumpcji turystycznej polegającej na nabywaniu produktu tańszego, składającego się z komponentów innego rodzaju. Uderzenie idzie na dwa obszary – na bazę noclegową i transport! (Rezygnacja z hotelu 5 gwiazdkowego na rzecz 3, rezygnacja z samolotu na rzecz autokaru).
To o czym przed chwilą pisaliśmy świadczy o występowaniu zjawiska SUBSTYTUCJI w turystyce, czyli zmiana jednych czynników na drugie.
Do tego zjawiska dojdzie wtedy i tylko wtedy, kiedy rynek turystyczny jest odpowiednio rozwinięty i zdywersyfikowany z pkt. widzenia podaży. Jeżeli natomiast podaż turystyczna jest ograniczona, np. do obiektów o wysokim standardzie, czyli ma ona charakter sztywny i nie zdąży się dostosować do spadku dochodów – w tej sytuacji musi nastąpić spadek popytu turystycznego nawet w tak krótkim czasie.
Popyt turystyczny jest popytem substytucyjnym.
Zjawisko to należy rozpatrywać w ujęciu:
Substytucja zewnętrzna – ma ona miejsce wtedy, kiedy popyt turystyczny przestanie istnieć, a związane z tym wydatki przeznacza się na inne cele.
Ta substytucja wystąpi zawsze przy niedostatecznie rozwiniętej podaży i to zarówno w przypadku wzrostu, jak i spadku dochodów. I badania potwierdziły to, że stały wzrost dochodów prowadzi do zmiany struktury konsumpcji produktu turystycznego, przy czym zmiana ta następuje w kierunku nabywania usług o coraz wyższym standardzie, aż do usług o charakterze luksusowym. I w tym przypadku wzrost dochodu powoduje spadek zainteresowania produktem o dotychczasowym standardzie i pojawia się potrzeba produktu jakościowo lepszego. Jeśli nie ma go na rynku wówczas wybrane zostaną inne formy spędzania czasu wolnego lub popyt skieruje się na inne dobra czy usługi mieszczące się w ramach funduszu konsumpcji swobodnej i dla tej grupy dochodowej popyt turystyczny zaniknie.
Ale to nie wszystko, bo istnieje zjawisko odwrotne tzn. przy przejściowym spadku dochodów występuje potrzeba produktu o niższej jakości i jeśli nie ma go na rynku wówczas popyt turystyczny też zaniknie.
Substytucja wewnętrzna – sprowadza się do przesuwania popytu turystycznego w kierunku produktu o wyższej lub niższej cenie.
A zatem produktu zdywersyfikowanego pod względem składu wewnętrznego.
Charakter produktu turystycznego i jego niezwykle złożona struktura powodują, że skala substytucji w przypadku tego produktu turystycznego jest wyjątkowo duża.
Popyt turystyczny ma charakter popytu łącznego, co sprowadza się do tego, że nabycie jednego dobra lub usługi związane jest z nabywaniem innych uzupełniających dóbr lub usług o charakterze kompelentarnym.
Wykład XI 20.12.2012
Popyt turystyczny ma charakter popytu restytucyjnego (odnawialnego)
Restytucja – wyraża się dwojako, jako ponowny zakup identycznego na ile jest to możliwe produktu turystycznego, w stosunku do skonsumowanego już po przednio albo w drugim wariancie jest to zakup produktu lepszego, nowocześniejszego, odpowiadającego odpowiedniej modzie, co jest na ogół, efektem wzrostu dochodów. Restytucja ta jest niezwykle ważną cechą popytu turystycznego z praktycznego pkt. widzenia. Dlatego, że w społeczeństwach o wykształconym popycie turystycznym rezygnacja z uprawiania turystyki jest posunięciem, traktowanym niemal jako ostateczność. Z tego też powodu popyt turystyczny reaguje tak, a nie inaczej na zmniejszanie się dochodów.
Popyt turystyczny reaguje na zmianę cen.
Reakcja to jest bardzo znana, a mianowicie, że wzrost cen powoduje spadek tego popytu. Przy czym takie twierdzenie ma charakter ogólny, bowiem w tym przypadku nie bierze się pod uwagę charakterystyki strumieni ruchu turystycznego.
I tak najbardziej wrażliwe na zmianę ceny będą grupy o relatywnie niskich dochodach i z reguły będą to grupy, które dopiero co przekroczyły dochodowy próg konsumpcji albo włączyły się do konsumpcji turystycznej nie osiągając tego progu. I wtedy prawdopodobieństwo wysokiego współczynnika elastyczności cenowej jest duże i na tyle duże, że popyt turystyczny może zaniknąć całkowicie.
Powyższe stwierdzenie jest niezwykle ważne z praktycznego pkt. widzenia szczególnie dla regionów recepcyjnych, bardzo bowiem (ponieważ) ważna będzie informacja o tym czy przyjeżdżający turyści albo ich przynajmniej główny strumień zaliczają się do grupy dochodowej wrażliwej na zmianę ceny.
Natomiast z obserwacji rynku i prowadzonych badań wynika to, że podróże wypoczynkowe charakteryzują się na ogół dużą elastycznością cenową podczas gdy współczynnik ten staje się niski w odniesieniu do podróży typowo poznawczych, a nawet specjalistycznych. A jeszcze niższy jest w przypadku podróży w interesach czy wtedy, kiedy motywem podróży są tzw. więzi przyjacielskie. Ale w skrajnych sytuacjach/przypadkach może dojść do sytuacji, kiedy współczynnik elastyczności cenowej kształtuje się na poziomie 0 lub przyjmie wartości dodatnie i wówczas efekt działania rynku będzie równoznaczny ze znanym w ekonomii paradoksem Giffena.
A więc do takiej sytuacji może dojść wtedy, gdy:
Wzrost cen będzie prowadził do przemieszczeń między różnymi strumieniami ruchu turystycznego i zmieniać się też będzie ich struktura.
Poza tym wzrost cen podobnie jak spadek dochodów wywoła na pewno zjawisko substytucji. Zanim dojdzie do rezygnacji z uprawiania turystyki konsument będzie się starał znaleźć na rynku produkt tańszy, w drugim wariancie będzie dążył do zastąpienia droższych komponentów produktami o niższym poziomie cen i po trzecie jego ostateczne zachowanie będzie zależało od charakteru podaży i wówczas im bardziej będzie ona zdywersyfikowana tym całkowita rezygnacja z konsumpcji turystycznej jest mniej prawdopodobna. I analizowane przez nas zjawiska należy wiązać z zagadnieniem rozpiętości cen produktu turystycznego. A wynika to stąd, że sam jego charakter tego produktu i wewnętrzna złożoność powodują, że zarówno możliwości wyboru, a przez to możliwości dywersyfikacji cen są wyjątkowo duże. I na współczesnym rynku turystycznym stale rośnie dystans między pakietem usług o najniższym akceptowalnym standardzie i najwyższym. Dywersyfikacja stała się jedną z podstawowych przyczyn gwałtownego rozwoju ruchu turystycznego. Ona ten spowodowała, że rozwinęło się zjawisko konkurencji w tym konkurencji cenowej, które stale się nasila na współczesnym rynku turystycznym. Ale to pogłębiania tego zjawiska przyczynia się komercjalizacja urlopów, której ostateczny efekt sprowadzał się do wystąpienia na rynków pakietów produktów tanich i zarazem dostępnych dla klientów o stosunkowo niższych dochodach.
Wobec tego faktycznie to zjawisko prowadziło pośrednio do obniżania się progu dochodowego, związanego z konsumpcją turystyczną. Udowodniono także to, że istnieje wiązek pomiędzy ceną produktu turystycznego, a czasem trwania podróży i jej odległością, czyli Istnieje związek między ceną, a czasem trwania podróży i jej odległością.
Oczywiste jest, że wzrost obu tych wielkości prowadzi do wzrostu cen, ale okazuje się, że w takich przypadkach turysta jest skłonny zaakceptować ich wyższy poziom i ta prawidłowość jest ważna w realiach współczesnego rynku, ale schodzi ona na drugi plan, ponieważ z drugiej strony przeciętnie rzecz ujmując z z różnych stron, z różnych względów, a w tym zwłaszcza cenowych obserwujemy zjawisko skracania wyjazdów turystycznych. Ważne w tym miejscu jest inne zjawisko, a mianowicie relacja między poziomem cen w momencie zakupu produktu turystycznego i jego konsumpcji. Otóż czas między zakupem produktu, a jego konsumpcją najczęściej jest długi a im dalszy wyjazd, tym czas ten jest na ogół dłuższy i niekiedy to zjawisko, choć nie zawsze, zależy od samego turysty. Ale standardowo obliczając okres takiego wyprzedzenia zakupu od konsumpcji kształtuje się na poziomie od 6 do 9 miesięcy, w tym czasie może dojść do wzrostu faktycznych cen produktu turystycznego w miejscu docelowym z wielu różnych przyczyn. Jedną z takich przyczyn może być inflacja. Inflacja jest bowiem niekorzystna zarówno z pkt. widzenia świadczącego produkt jak i jego nabywcy.