Лекции по "Экономике туризма"

Producent stara się zabezpieczać  swoje interesy drogą wprowadzania do umowy kupna – sprzedaży produktu turystycznego różnych klauzul prawnych, natomiast drugi, czyli nabywca stara się odwlekać moment, związany z podjęciem decyzji o wniesieniu opłaty za produkt i ta sytuacja z reguły ma miejsce wtedy gdy na danym rynku turystycznym istnieją równoległe albo podobne oferty. Ale w turystyce analizując oddziaływanie cen zwrócić uwagę trzeba na jeszcze inne zjawisko.

Otóż podstawowym motywem o podróży mogą rzeczywiście być motywy cenowe, ale nie zawsze, bowiem takim motywem mogą być , występuje to na współczesnym rynku turystycznym, niskie ceny na inne dobra i usługi co powoduje, tzw. strumień ruchu turystycznego po zakupy.

Jednak sam popyt turystyczny jest zjawiskiem sezonowym co dwojako wpływa na poziom cen:

1. Prowadzi do przejściowego, a potem utrzymującego wzrostu poziomu cen w okresie sezon i tutaj wynika to ze sztywności podaży i efektem tej sztywności podaży jest utrzymujący się popyt co musi prowadzić wprost do wzrostu cen.
2. Istnienie sezonu umożliwia różnicowanie cen produktu turystycznego poza sezonem. Jest to bowiem w interesie podaży, która decyduje się na sprzedaż produktu turystycznego po kosztach, a czasami nawet poniżej takich kosztów, co buduje nam zjawisko cen pozasezonowych, zjawisko to występuje tylko na rynkach o doskonale rozwiniętej podaży.

Wracając jednak do oddziaływania inflacji należy pamiętać o tym, że turystyka sama w sobie jest zjawiskiem inflacjogennym a z drugiej strony inflacja na ogół stanowi czynnik hamujący, wzrostu efektywnego popytu turystycznego. Poza tym turystyka może prowadzić do napięć inflacyjnych, o czym decyduje jej sezonowy charakter, a to dlatego, że ta sezonowość powoduje napływ popytu w krótkim okresie sezonu turystycznego i może się zdarzyć takie zjawisko, że popyt turystyczny na produkt turystyczny przewyższa jego podaż, a zwiększanie podaży w takich warunkach w krótkim okresie jest niemożliwe ze względu na jej sztywność. Wówczas na rynku rosną ceny, występują napięcia inflacyjne mające charakter popytowy, ale przyczyną inflacji może być także  wzrost kosztów co w przypadku turystyki jest stosunkowo łatwe do osiągnięcia, a z tego tytułu że produkt turystyczny składa się z efektów działalności prawie wszystkich sektorów gospodarki.

Wzrost inflacji najczęściej  następuje na bazie oddziaływania czynników: zewnętrznych i wewnętrznych. I tak jeżeli  chodzi o czynności zewnętrzne  to importochłonność produktu  też sprawia że  wzrost kosztów importu musi dać w efekcie wzrost  kosztów produkcji  i wówczas turystyka pobudza inflację o charakterze kosztowym. Natomiast recesja prowadzi turystów do zwiększania podaży pieniądza i ta podaż jest z reguły  szybsza od wzrostu podaży na produkt turystyczny i w ten sposób znowu wyzwala się inflacja . Dlatego napięcia inflacyjne powodowane  turystyką mogą mieć albo charakter lokalny, regionalny albo też mogą wpływać na całą gospodarkę przy czym wielkość tego oddziaływania zależy od miejsca i roli turystyki w gospodarce danego kraju. I zależą one też od tego jaki jest ogólny poziom wzrostu danego państwa i od tego czy dana gospodarka jest na tyle elastyczna, żeby mogła spowodować, zwiększenie podaży turystycznej w dłuższym okresie czasu.

Jeszcze należy spojrzeć  na problem inflacji w rejonach recepcyjnych, tam będzie ona hamowała popyt turystyczny. Pod wpływem wzrastającego poziomu cen wrażliwy na dochody i ceny popyt turystyczny skieruje się do  innych regionów lub państw czemu sprzyja konkurencja i dla gospodarek w których wpływy z eksportu usług turystycznych mają duże znaczenie może to wywrzeć wysoce niepożądane skutki.

Główne cechy popytu gospodarczego:

• PT jest heterogeniczny, niejednorodny co wynika z charakteru produkcji turystycznej
• PT w budżecie występuje w ramach wydatków według upodobania (konsumpcji swobodnej)
• Występowanie popytu efektywnego wymaga wyższego progu dochodów niż w przypadku innych rodzajów konsumpcji
• PT jest elastyczny dochodowo, ale na rynku turystycznym występują strumienie ruchu turystycznego o małej elastyczności dochodowej
• PT jest popytem mobilnym co oznacza, że zawsze zawsze musi się on udać do miejsc występowania podaży
• PT ma charakter substytucyjny
• PT ma charakter popytu restytucjonalnego, ale do rezygnacji z turystyki dochodzi w ostateczności
• PT ma charakter popytu łącznego co wynika z komplementarności produktu turystycznego
• PT jest elastyczny cenowo
• PT ma charakter inflacjogenny
• PT jest wypadkową popytów na wszystkie komponenty podaży
• PT zależy od polityki gospodarczej danego państwa

 

 

 

Wykład XII  03.01.2013

Mierniki popytu turystycznego

Zagadnienia:

1. Wielkość ruchu turystycznego i jego struktura
2. Podstawowe metody badania ruchu turystycznego
3. Metody badania i struktura wydatków turystycznych

Popyt turystyczny jak każda inna kategoria rynkowa musi znaleźć odzwierciedlenie liczbowe, stąd popyt musi być zarówno mierzalny (dać się zmierzyć), jak i mierzony.

Informacje o wielkości i strukturze popytu są niezbędne zarówno dla państwa, które ma prowadzić  jako taką politykę turystyczną, ale jeszcze ważniejsze są te informacje dla wszystkich podmiotów działających w sferze podaży turystycznej.

OD TYCH INFORMACJI ZALEŻY LOS TYCH PODMIOTÓW.

Podstawowym miernikiem efektywnego popytu turystycznego jest wielkość ruchu turystycznego i jego struktura.

Turystą jest każdy odwiedzający, który korzysta w odwiedzanym miejscu z obiektów zakwaterowania zbiorowego i indywidualnego przynamniej przez jedną noc.

Wycieczkowicze są to podróżni, którzy nie nocują w obiektach zakwaterowania zbiorowego ani indywidualnego w miejscach czasowego popytu.

Istotą  ekonomiczną ruchu turystycznego jest możliwe największe wydatkowanie pieniędzy  w miejscu czasowego pobytu.

Im pobyt jest dłuższy tym turysta więcej wyda (zostawi pieniędzy).

Miernikiem efektywnego popytu turystycznego są:

• liczba odwiedzających
• liczba turystów
• liczba wycieczkowiczów.

Powyższe zagadnienie wiąże się z często stosowanym wskaźnikiem, który jest tzw. aktywność turystyczna. Aktywność turystyczną mierzy się albo w stosunku do regionów, albo mierzy się ją do państw wysyłających.

Jak należy rozumieć aktywność turystyczną?

Jest to wskaźnik charakteryzujący liczbę i częstotliwość wyjazdów.

Wyróżnia się aktywność turystyczną:

• netto – oznacza udział procentowy wyjeżdżających przynajmniej jeden raz w roku w ogólnej liczbie ludności
• brutto – oznacza łączną liczbę wyjazdów (czyli wszystkich wyjazdów) w stosunku do tej samej liczby ludności.

Wskaźnik aktywności turystycznej brutto jest zawsze wyższy od netto, a to dlatego, że uwzględnia on wielokrotną możliwość wyjazdów.

Wskaźnik ten może być  liczony w zależności od 3 obszarów:

• do ruchu krajowego
• do ruchu zagranicznego
• może on być obliczany w odniesieniu do każdego kolejnego segmentu popytu.

Innym miernikiem efektywnego popytu turystycznego, jest liczba gości zarejestrowanych  w bazie noclegowego miejsca czasowego popytu.

 

Prowadzi się tutaj  2 statystyki obszaru:

• będzie to liczba osób zarejestrowanych w danej kategorii bazy noclegowej
• czystej liczby udzielonych noclegów.

Każdy prowadzący działalność gospodarczą w turystyce powinien pamiętać, o tym, że każdy strumień ruchu turystycznego charakteryzuje się innymi wskaźnikami elastyczności dochodowej i cenowej popytu.

Kryteria klasyfikacji ruchu turystycznego można podzielić na dwie grupy:

1. opisujące podróż turystyczną
2. opisujące uczestników

Podróż turystyczna można być rozpatrywania z pkt. widzenia:

• celu
• charakteru
• sposobu organizacji i elementów składowych

Z pkt. widzenia celu wyróżnia się podróże:

• wypoczynkowe
• poznawcze
• specjalistyczne
• w interesach
• motywacyjne
• etniczne
• alternatywne

Charakter podróży może być rozpatrywany z pkt. widzenia:

• państwa stałego zamieszkania lub zagranicy
• czasu trwania

Jeżeli chodzi o sposób organizacji to obejmuje on informacje:

• kto jest organizatorem wyjazdu
• czy to wyjazd indywidualny czy grupowy

Ponadto powinien też  obejmować

• Sposób finansowania – albo jest on finansowany w całości przez uczestników albo jest częściowo dofinansowany i wówczas mamy do czynienia z tzw. turystyką socjalną.
• Miejsce docelowe podróży (morze, góry, jeziora)
• Kryterium bazy noclegowej
• Wykorzystywany środek transportu

Cechy opisujące uczestników:

• struktura demograficzna
• struktura dochodowa
• struktura społeczno – zawodowa

Wszystkie wymienione kryteria klasyfikacji są ważne z pkt. widzenia badania popytu turystycznego i to w dwóch układach. A mianowicie:

• badaniu popytu potencjalnego
• badaniu popytu efektywnego

Podstawowe statystyczne metody badania ruchu turystycznego

1. W badaniach pierwotnych – prowadzi się wyłącznie w celu ustalenia dwóch parametrów: ustala się wielkość ruchu turystycznego i jego strukturę
2. W badaniach wtórnych – mają nieco inny charakter, bowiem analiza ma typowy charakter pośredni, czyli wielkość ruchu turystycznego ustala się w sposób pośredni – poprzez badanie innych zjawisk związanych z tym ruchem. (liczy się liczbę odwiedzających Centrum Kopernika – ilość sprzedanych biletów)

 

 

Badanie pierwotne dzieli się na:

• Pełne – obejmuje całą zbiorowość uczestniczących w ruchu
• Częściowe – najczęściej reprezentacyjne

Badania mogą być prowadzone na granicy lub w bazie noclegowej (najczęściej się bada w dwóch miejscach)

Im bardziej liberalne są  formalności graniczne i im większy jest przyjazdowy ruch turystyczny oraz im większa jest rola drogowych przejść granicznych, tym rzadziej stosuje się pełne badania graniczne.

Należy pamiętać, że takie badania mają swoje ograniczenia – wynikają  one z tego czy rejestracja obejmuje wszystkie obiekty danej bazy czy tylko jej fragment, np. hotele, a w niektórych państwach dane takie ograniczają się do tzw. obiektów sklasyfikowanych czy też licencjonowanych. Z drugiej strony ujemną cechą jest to, że jeden turysta w danym państwie czy regionie może w praktyce korzystać z wielu obiektów noclegowych. Warto pamiętać także o tym, że w takich badaniach nie bierze udział pobyt u rodziny.

Wobec tego jaki obszar podlega analizie, a mianowicie przeciętny czas pobytu turystów, a drugi element badany to współczynnik wykorzystania bazy noclegowej. Tu oblicza się efektywność.

BADANIA CZĘŚCIOWE

Oparte one są na tzw. próbie reprezentacyjnej, bardzo starannie dobranej, wg ściśle określonych kryteriów albo też może być to próba o charakterze losowym. Te prezentowane badania mają jedną niezaprzeczalną zaletę, dają one możliwość pokazywania zjawisk, które nie są możliwe do uchwycenia w badaniach bezpośrednich.

Natomiast mankamentem (wadą) tego rodzaju badań staje się zawsze dobór grupy reprezentacyjnej.

Obok ruchu turystycznego, efektywny popyt turystyczny może być określany poprzez wielkość wydatków,  jakie ponoszą odwiedzający w miejscach czasowego pobytu. Ten wskaźnik traktowany jest jako wskaźnik uzupełniający badanie ruchu turystycznego.

O wielkości wydatków turystów decydują następujące czynniki:

• wielkość ruchu turystycznego
• struktura ruchu turystycznego
• przeciętny czas pobytu turystów
• poziom ekonomiczny turystów
• średnia dzienna wydatków

KAŻDA MIEJSCOWOŚĆ RECEPCYJNA BĘDZIE DĄŻYŁA DO DWÓCH RZECZY:

1. BĘDZIE STARAŁA SIĘ PRZEDŁUŻAĆ POBYT TURYSTÓW
2. BĘDZIE SIĘ STARAŁA ZWIĘKSZAĆ ICH DZIENNE WYDATKI

O POZIOMIE WYDATKÓW DECYDUJĄ:

• ATRAKCYJNOŚĆ TURYSTYCZNA
• DOSTĘPNOŚĆ KOMUNIKCYJNA
• ZAGOSPODAROWANIE TURYSTYCZNE

TURYSTA:

1. MUSI MIEĆ GDZIE WYDAWAĆ PIENIĄDZE
2. MUSI CHCIEĆ WYDAWAĆ PIENIĄDZE.

 

Z pkt. widzenia miejsca dokonywania wydatków można podzielić je na:

• wydatki poprzedzające podróż
• wydatki w trakcie podróży
• wydatki w miejscu czasowego pobytu
• wydatki w trakcie podróży powrotnej

Muszą być zachowane proporcje.