Музыкалық білім берудің әдістемесі

А) жалпы дамуында, ойлау есте сақтау сияқты психологиялық ерекшеліктерінде;

В) музыкалық сабақтарға көңіл бөлуінде;

С) оқытудың құрылысының әртүрлі болуында;

Д) оқытудың дидиктикалық принциптерінде;

Е) сабақтың құрылысының әртүрлі болуында.

 

3. Сыныптан тыс  музыкалық әрекеттерде жас өспірімдердің  жеке басында қандай ерекшеліктер  қалыптасады.?

А)  тәртіптілік;

В)  музыка  өнеріне қызығу және оны қажет ету;

С)  ұжымдылық;

Д)  ізденушілік әрекеттер;

Е)   әртістік.

 

4. Музыка сабағында  әнді бұзып айтатын балаларды  отырғызу  реті қалай болады?

А)  араластыра отырғызу;

В)  соңғы парталарға отырғызу;

С)  ортаңғы парталарға отырғызу;

Д)  бүйірдегі парталарға отырғызу;

Е)  бірінші парталарға отырғызу.

 

5. Музыка сабақтарында  әнді үйрету әдістемесінің  қай  кезеңі аса маңызды?

А)  сөзін үйрету;

В)  фразамен, шумақтармен жұмыс жасау;

С)  музыкалық шығарманы тыңдау;

Д)  музыканың сипатын талдау;

Е)  шығарманың мазмұнын талдау.

 

6. Балалар дауысының  шаршауына не себепті?

А)  шығарманың жай екпінде орындалуы;

В)  демді дұрыс алмауы;

С)  дыбыстың жоғарылығы;

Д)  ән айту жолының дұрыс нұсқамағандығы;

Е)  терең сезіммен орындауы.

 

7. Мутация кезеңі  қандай жас аралығын қамтиды?

А)  16-19 жас;

В)  13-16 жас;

С)  7- 10 жас;

Д)  10-13 жас;

Е) 19 жастан әрі қарай.

 

8. Мутация кезеңіндегі  дауыстың белгілері қандай?

А)  дауысқа суық тию;

В)  әнді таза айтпай, дауыстың қарлығуы және ондағы олқылық;

С)  есту аппаратындағы мүкістер.

Д)  ұзақ ән айту;

Е) ән айту диапазонының кеңеюі.

 

9. Музыка мұғалімінің  сынып оқушыларымен  жұмиыс жасау  барысында кездесетін қиындықтары  қандай?

А)  тәртіпті сақтауда;

В)  зейінділікке баулуда;

С)  музыканың мазмұнын, сипатын талдауда,

Д)  вокалды - хор жұмысында;

Е)  репертуар таңдауда.

 

10. Музыка сабағында  көрнекі құралдары қолдануда  қойылатын талаптар қандай?

А)  бастауыш сыныптарда қолданған жөн;

В)  оқушылардың өнерге деген қызығушылығын арттыру;

С)  музыка сауатын меңгеру үшін қажет;

Д)  педагогикалық мақсатқа сай саналы әрі сапалы етіп дайындау;

Е)  эмоциялы көңіл-күйіне  мүмкіндік туғызу.

 

11. Төменгі сынып оқушыларына ерекше қандай мінез-құлық дарыған.

А)  Ұлттық пен тұрақтылық.

В) Исақ-қисақты зерттеуге.

С) Материалды терең ойлауға.

Д) Ашық ойлау қабілеті,  ойынға дүниетанымы кең.

Е) Өздігімен кетуге.

 

12. Мектептегі оқушылардың  музыка тәрбиесіндегі балаға  тән  спецификалық принципін атаңыз.

А) Көріп білуге.

В) Жан – жақты ойлуа қабілетімен әсерленіп,  техникасымен байланыстыру.

С) Тақырыптың темасына

Д) Тәрбиелі оқуға деген принцип

Е) Лад, ырғақты сезіну, формалық құрлымға сүйену

 

13.  Музыка сабағындағы  оқытушының оқушыға деген жеке  көз қарасының мақсаты неде ?

А)  Оқушының музыкадағы өсуі.

В)  Жаңа материалды қалай қабылдағандыға баға.

С)  Экспереметтік түрде бақылау.

Д)  Қатардан қалып кеткен баланы жекелеу.

Е)  Оқушының сабақа деген көз қарасының мінегдеме бері.

 

14.Бірінші  сынып  оқушыларымен    оқытушы қандай  қиыншылықтарды кездестіреді?

А)Тәртіп орнатуда. 
В) Көңіл аударуда. 
С) Әннің мазмұнымен характеріне анализ жасау. 
Д) Вокалдық-хормен жұмыс. 
Е) Репертуар таңдауда.

 

15. Алғашқы ән айту кезіндке қандай көркемдік құрал балалардың есту қабілетінен негізгі болып саналады.

А)  Қарапайым ән.

В)  Музыка ойындары.

С)  Қиындығы жоқ жай екпінді жаттығулар 
Д)  Дыбыс құрылымы. 
Е)  Халықтық  шығармашылық.

 

16. 1 класс оқушыларының  дауыс диапазоны:

А)  Ми^-соль1, фа^-ля1;

В)   До^-фа1, СОЛЕ/-ЛЯ1;

С)   Ре^-сиі;

Д)  Ми^-до2;

Е)  До^-до2.

 

17. 2 класс оқушыларының дауыс диапазоны:

А)   Ми^-си1;

В)   Ми^-до2;

С)   Ре^-ми1;

Д)   Ре^-ре2;

Е)    Ми^-соль1.

 

18. 3 класс оқушыларының дауыс диапазоны:

А)   До^-ми^фа1);

В)   ДсЛре^ми2);

С)   Ми^-ре^ми2);

Д)   Фа^-ми^фа2);

Е)    СолІЛля^си1).

 

19.11-12 жастағы оқушылардың  дауыс диапаэоны:

А)   До^-си^до2);

В)   Ре1 -ля ^си ^);                                         

С)   Ля^-ми^фа2);

Д)   СолІЛля^си1);

Е)   До^-ми^фа2).

 

20. 1-ші класс оқушыларының әнді үйрену ерекшелігі:

 А) Нота бойынша;

 В) Есіте білу(слух) қабілеті бойынша;

 С) Қайталау бойынша;

 Д) Суреттер бойынша;

 Е) Санау бойынша.

 

 

8 - Тақырып

 

 Оқушылардың рухани мәдениетінің маңызы және оның барлық ажырамайтын бөлігі ретінде музыкалық мәдениетін қалыптастыру.

 

Қарастырылатын мәселелер:

1. Заңдылықтар негізінде  музыканы қабылдауда даму жүйесі, оның өмірмен байланысы.

2. Оқытудың алдыңғы қатарлы  нақты әдістері, дидактикалық принциптері

 

 

      Музыкалық  білім берудің әдістемесі педагогика  ғылымы ретінде жалпы педагогиканың  заңдылықтарына және дидактикалық  принциптеріне сүйенеді. Музыкалық білім берудің әдістемесінің негізіне жататын принциптер: тәрбиелеп оқыту, жүйелік пен бірізділік, көрнекілік, түсініктілік, беріктік.

     Ережелер принциптерге  сүйенеді, принциптер ережелер арқылы  жүзеге асады. Ережелер педагогикалық  тәжірибенің қорытындысы ретінде  дидактика принциптерін қолдану  қүралы болады. Сонымен, педагогтар  оқытудың принциптеріне сай қальштасқан  белігілі ережелерге сүйе-ніп  мақсат-міндеттерін іске асырады.

     Ережелер оқыту  принциптерін қолданудың тәжірибелік  жақтарын көрсетеді, теориядан тәжірибеге  көшу жолдарын айқындайды. Заңдылықтармен, принциптермен салыстырғанда ережелер мұғалімге нақты педагогтық жағдайда қандай нақты шараларды пайдалану қажеттілігін ұсынады.

Осы жерде айта кететін жайт: ережелерді қатаң, мүлтіксіз орындау үстаздың қолын байлап қояды; ережелерге немқұрайлы қарау оқыту сапасын төмендетеді. Сондықтан, әрбір мұғалім дидактикалык ережелерді типтік, стандарттық жағдайларда тиімді пайдаланса, күрделі педагогтық жағдайларда дидактикалық принциптерге сүйеніп шығармашылық танытса қойылған мақсатына жетері сөзсіз.

     Дидактикалық  принциптердің қызметі: олардың  негізінде оқушыларда оқытудың мақсатына сай берілетін білім мазмұнын жүйелі, саналылықпен белсенді түрде меңгеруге деген қызығушылықтар пайда болады. Дидактикалық принциптер оқыту үрдісінде негізгі буын ретінде бірімен-бірі логикалық өзара байланыста болады.

Сонымен басты дидактикалық принциптер жүйесіне мыналарды жатқызамыз:

-  ғылымилық;

-  саналық пен белсенділік;

- көрнекілік;

- жүйелік пен бірізділік;

- беріктілік;

- сәйкестік;

- теория мен тәжірибенің байланыстылығы.

      Принциптерді талдаудың алдында принциптер мен ережелер байланысына тоқталайық. Педагогикалық ереже жалпы принциптерге негізделтен белгілі жағдайдағы белгілі мақсаттағы педагогикалық қызметтің бейнеленуі.

 

Коллоквиум

1. Заңдылықтар негізінде  музыканы қабылдауда даму жүйесінің  өмірмен байланысы неде?

2. Оқытудың алдыңғы қатарлы  нақты әдістерін атаңыз

3. Дидактикалық принциптердің  түрлерін музыка сабағында қалай    қолдануға болады?

4. Музыка сабағында оқытудың  ғылымилық принципі.

5. Музыка сабағында оқытудың  саналылық пен ғылымилық принципін  қолданудың жолдары.

6. Музыка сабағында оқытудың  көрнекілік принципі.

7. Музыка сабағындағы теория мен тәжірибенің байланыстылығы принцилі.

 

 

 

 

9 - Тақырып

 

Оқушылардың рухани мәдениетінің маңызы және оның барлық ажырамайтын бөлігі ретінде музыкалық мәдениетін қалыптастыру.

 

Қарастырылатын мәселелер:

1. Оқушылардың музыкалық ой-өрісін кеңейте отырып, оларға музыка мен өмірдің, сонымен қатар өнердің басқа түрлерімен тығыз байланысын көрсету.
2. Музыка мұғалімі - оқушылардың музыкалық мәдениетін қалыптастыру мақсатында өз пәнін оқытудың әдістерін жете игерген, шығармашылық еңбек ететін, педагогикалық шеберлігін үнемі жетілдіретін маман.

 

Оқушылардың музыкалық ой-өрісін кеңейте отырып, оларға музыка мен өмірдің, сонымен қатар өнердің басқа түрлерімен тығыз байланысын көрсете отырьш, ол музыканы толық та терең қабылдауға көмектесетін білім, білік және дағдыларды оқушылар бойына қалыптастырып және мақсаттап оқытады.

Оқыту үрдісіндегі оқушылар мен оқытушының өзара әрекеттестігінің сипаты мен жолдары дидактикадағы құштарлық пен қызығушылық принципінде көрінісін табады. Д.Б.Кабалевский құштарлық пен қызығушылықты музыкалық педагогикадағы негізгі принциптердің бірі ретінде белгілейді.

Құштарлық пен қызығушылық принципі сабақта жүргізілетін ойын үрдісінде байқалады.

Ойын бала тәрбиесінде таптырмайтын құрал. Ол баланың психологиялық дамуына, тұлға ретінде қалыптасуына, жігер, қайрат, ұстамдылық, қызығушылық сияқты қасиетеріне әсер етіп дамытады

Музыкалық білімді кең мағынада қарастырсақ, ол музыкалық шығарманың мазмұны мен талдауына қатысты мәселелердің барлығын қамтиды. Бұл жұмыстар, әрине, музыкалық шығарманы талдаумен тығыз байланыста қарастырыльш, үйрену барысында бірден-бір мақсатқа айналып ғана қоймай, музыканың мазмұнына неғұрлым терең байлауға игі ықпал етуге тиіс. Бұл үшін мұғалім ертеңгі мектепке дайын болуы тиіс және күні бүрын нақтылы білім қорын жинауы керек.

Музыка мұғалімі - өз пәнін, оқытудың әдістерін жете игерген, шығармашылық еңбек ететін, педагогикалық шегберлігін үнемі жетілдіретін маман. Педагогикалық шеберлік - кейбіреулерге ғана табиғаттың таңдап берген сыйы емес, ол үздіксіз ізденудің, өзін-өзі үнемі кәсіби жетілдірудің және өзінің қалаған мамандығына деген құмарлығынан туындайтын іс- әрекеттерінің жиынтығы.

Шығармашылық ізденіс еңбектің, мамандықтың барлық салаларына да өте қажет, ал "музыка" пәні мұғалімі үшін ол - үстаздың дарындылыққа жетудің жолы, педагогикалық еңбекте шешуші орын алады.

Музыканы сауатты оқыту әдістемесі тұтас алғанда музыкалық оқытудың міндеттеріне сай болу керек. Көркемдік талғамы бар, музыканы сүйетін, оны жанымен түсінетін, музыкалық өмірге белсене араласатын білімді адам дайындау - мектептің міндеті. Сабақта қолданылатын музыкалык материалдық таңдай білудің маңызы зор.

Өйткені сол шығармалар арқылы балалар өмірдің сан-қилы оқиғаларынан мағлұмат алып, музыкалық материалдар уақыт өткен сайын өзгеріп, толықтырылып отырады.

Музыка туралы әңгіме тыңдай отырып балалар композитордың өмірі, шыгармашыльтғымен танысады. Осылайша музыкаға деген кызығушылығы, әмоциялық көзқарасы қалыптасады және шығарманың мәнерлік кұралдары болатынын ажырата алатын болады.

 

Коллоквиум

1. Оқушылардың музыкалық ой-өрісін кеңейту мақсатында қандай  әдіс-тәсілдері қолдануға болады?

2. Музыка мұғалімінің оқушылардың  музыкалық мәдениетін қалыптастырудағы  шеберлігін анықтаңыз.

3. Мәдениет-қоғамның бір  бөлігі.

4. Музыка әлемі-адамзат  мәдениетінің байлығы ішіндегі  мұхиттай шексіз, ғажайып дүние.

5. Музыка мұғалімінің оқушылардың  рухани мәдениетін қалыптастыруда  музыканы насихаттаудағы іс-әрекеті.

6. Музыка мұғалімі- қоғамдағы  көркемдік мәдениеттің қайраткері.

7. Музыканы дәріптейтін  насихаттайтын  және музыкаға  тәрбиелейтін негізгі тұлға музыка  мұғалімі.

 

 

10 - Тақырып

 

Жалпы білім беретін қазақ мектепке музыкадан бағдарлама: 5 –сынып (құрастырған Ө.Байділдаев, топ жетекешісі: Б.Ғизатов).

 

Қарастырылатын мәселелер:

1.  Фольклор - әсерлі тәрбие  құралы. Халықтық әншілік дәстүрді  және ұлттық аспаптық орындаушылықты  үйрену.

2. Музыканың өмірімен әртүрлі  байланысын жалпы қорытындылауда  есту және әншілік тәжірибені  жинақтау.

 

      Жалпы білім  беретін қазақ мектебінің  5 –сынып  музыкадан бағдарламасының негізгі   мақсаты оқушыларға  халықтық  педагогика тәрбие беру (құрастырған  Ө.Байділдаев, топ жетекешісі: Б.Ғизатов).

Фольклор - әсерлі тәрбие құралы. Халықтық әншілік дәстүрді және ұлттық аспаптық орындаушылықты үйреру үшін автор Ө.Байділдаев көп еңбек етті. Өмірбек Байділдаев  (10.05.1932 жылы) Жамбыл облысы, Қордай ауданында дүниеге келді. Қазақ музыка зерттеушісі, Қазақ Совет композиторы Ө.Байділдаев  „Қазақ Совет  композиторы“, „Өлмес мұра“, „Шабыт шалқары“ кітаптары мен қоса қазақ мектептерінің 5 сыныбына арналған  ән-музыка сабағының  тұңғыш оқулығын жазды. Оқулықта негізінен  халықтық  музыкаға баса назар аударылған және музыканың өмірімен әртүрлі байланысын жалпы қорытындылауда есту және әншілік тәжірибені жинақтаған.