Жоғары молекулалық ертінділердің ісінуі

    - тәрбие мақсатының реализм идеясы;    

- ересек адамдар мен  балаларды бірлесу іс-әрекетінің  идеясы;    

- тәрбие бағыттарының  дербес идеясы;    

- тәрбие бағыттылығының  ұжымдық идеясы;    

- өзін-өзі талдау (анализдеу)  идеясы;    

- бала күнінің жартысы;     

- қиын мақсаттық идеясы;     

- сүйеніш идеясы;    

- ірі блоктар идеясы;    

- ата-аналармен ынтымақтастық;    

  - мұғалімдердің ынтымақтастығы;     

- өзін-өзі сыйлау идеясы;     

- өзін-өзін басқару (реттеу) идеясы т.т.,

       Экспериментшіл мұғалімдер 50-ден астам жаңа идеяларды мұғалім жұртшылығына ұсынды. Бұл идеялар көптеген орта және жоғары оқу орындарында колданылып келеді. Идеялардың біразы «Жалпы орта білім беретін тұжырымдамада» және «Экспериментшіл мұғалімдердің есеп беру кездесулерінде» баяндалған.     

 Сонымен, қайта құру  жағдайында әрбір мұғалімнің  жаңа идеялармен, оқыту мен тәрбиенің  озат теориясы және практикасымен  қарулануы тұлғаның сапасын жобалай  және анықтай білуге мүмкіндік береді. Осының негізінде мұғалім баланың бойына жақсы қасиеттерді егеді, дүниеге көзқарасын, мінез құлқыың нормасын қалыптастырады, болашақ өмірге, еңбекке, мамандықты саналы түрде таңдап ала білуге даярлайды.

Мектеп жұмысының  негізгі мақсаты:

"Мектебіміздің әр түлегін  адамгершілік қасиеті жоғары, мәдениетті, тәрбиелі, жан-жақты дамыған, динамикалық  өзгерістерге ұшырап тұратын  әлемде өмір сүре алатын және  бәсекеге қабілетті тұлға ретінде  қалыптастыру"

 

                                                                                                                        12

 

Оқу тәрбие ісінің басты идеясы:

"Еңбекпенен, өрнекпенен 

Өнер ойға тоқылса,

Жайнар көңіл, қайнар өмір

Ар ілімі  оқылса"

(Шәкәрім) 

МҰҒАЛІМ:

Шебер - педагогикалық қызметтің техникасы мен әдіс-тәсілдері, білім беру технологиысын еркін меңгерген, педагогикалық ғылым мен озық тәжірибелерді ұтымды және шығармашылықпен қолдана білеін жоғары психологиялық білім мен дайындығы бар білімді педагог.

Жаңашыл - білім беру үрдісінің тиімділігін арттыратын жаңа әдіс-тәсілдермен іс-тәжірибесін толықтырып, өзіндік дидактикалық комплекстерді жасай отырып, білім беру мен тәрбиені дамыту жұмыстарында жоғары нәтижеге жететін педагог.

Зерттеуші - оқі үрдісінде жаңашылдығымен ерекшелене отырып, ғылыми-зерттеуші жұмыстармен шұғылданатын, бағдарламалар, оқулықтар құрастырып, эксперименттер жүргізе білетін педагог.

а) Озат педагогикалық тәжірибені пайдалану.

 Мектептерде  педагогикалық тәжірибені зерттеу,  жинақтау ісі күрделі және  шығармашылық мәселелердің бірі болып табылады. Педагогикалық тәжірибе - оқыту, білім беру және тәрбие тәжірибесі, дәлірек айтсақ нәтижесі оқушының жеке тұлғалық сапаларынан көрінетін, белгілі бір мақсатпен ұйымдастырылатын педагогикалық процесс.

Көпщілік мұғалімнің педагогикалық тәжірибесі – бұл педагогикалық ғылымының жетістіктерін қолданып жұмыс істеп жатқан білім беру ұйымдарының тәжірибесі.

Озат педагогикалық  тәжірибе сөзін түрліше түсінеміз. Кең мағынада озат педагогикалық  тәжірибе - мұғалімнің шеберлігінің жоғары деңгейі, тұрақты педагогикалық нәтиже беретін оқыту және тәрбие тәжірибесі. Мұғалімнің тәжірибесінде жаңалық болмауы мүмкін, бірақ ол ғылымда белгілі принциптерді, әдістерді табысты түрде қолданып, басқа мұғалімдерге үлгі болып, озат тәжірибесі басқа мектептерге таратылады.

                                                                                                              13

 

Педагогикалық озат тәжірибенің мағынасы: шығармашылық ізденіс, жаңалығы бар тәжірибе, жаңашылдардың тәжірибесі. Мұндай педагогикалық тәжірибе өте құнды, себебі ол мектеп тәжірибесіне жаңалық енгізеді. Сондықтан, бірінші кезекте осы тәжірибені талдап, баға беріп, тарату керек. Жай шеберлік пен жаңашылдық арасындағы айырмашылықты көру қиын, себебі мұғалім ғылымда белгілі принциптер мен әдістерді қолдану қол жеткен жетістіктермен шектелмейді, жаңа әдістерді қолданып, немесе ескі әдіс-тәсілдерді тиімді етіп ұштастырып, бірте-бірте жаңашыл болады, олай болса кез келген жақсы тәжірибені мектептің тәжірибесіне енгізуге болады, бірақ жаңашыл мұғалімдердің іс-тәжірибесін жан-жақты талдап, қорытындылап, тарату керек.

Озат педагогикалық  тәжірибенің белгілері, оған қойылатын  талаптар. Бірінші белгісі – қоғам  дамуының бағытына, әлеуметтік сұранысқа  сәйкестігі. Озат мұғалімдер мен білім  беру ұйымдарының қызметкерлері өмір талаптарына сай жұмыс істеп, педагогикалық процесті жетілдірудің тиімді жолдарын табады.

Озат тәжірибенің  екінші белгісі – педагогикалық  қызметтің тұрақты, жақсы нәтижелері. Педагогикалық "өнім" - оқушылардың  білім, іскерлік, дағдыларының, жалпы дамуының, тәрбиелілігінің деңгейі.

Мұғалім сабақтарын дұрыс бағалап, оқушылардың білім  сапасын тексеріп, жауап алынатын сұрақтар:

•    оқушылардың  бағдарламадағы оқу материалын меңгеруі;

•    өз беттерімен білім ала білуі;

•    білімдерін шығармашылықпен тәжірибеде қолдануы;

•    оқушылардың  жалпы дамуы.

Білім сапасы оқушылардың  байқампаздығынан, талдау, жинақтау, абстракциялау  іскерлігінен, оқу материалымен жұмыс  істеу жолдарын анықтаудан, іс-әрекеттің  жүйесін белгілеуден, өз іс-әрекетін бақылап, оған керек жағдайда түзетулер енгізуінен көрінеді. Оқушылардың тәрбиелілігі олардың пікірлерінен, мінез-құлқынан, жүріс-тұрысынан байқалады. Озат тәжірибенің үшінші белгісі - оқыту, тәрбие, дамуда тұрақты, жақсы нәтижелерге жету үшін мұғалімдер мен оқушылардың өз күштері және құралдарын орнымен жұмсауы. Оқушыларға шамадан тыс қосымша тапсырмалар беріп, басқа пәндерді меңгеруге зиян келтіріп, білім сапасын көтеретін тәжірибе озат тәжірибе деп есептелмейді.

Жаңалық – озат тәжірибенің  төртінші белгісі.

 

                                                                                                                 14

Педагогикалық озат тәжірибе оқу-тәрбие жұмысын үнемі дамытып  және жетілдіріп отырады. Сондықтан, әрбір  мұғалім еліміздегі жаңашыл ұстаздардың бай тәжірибесін, белгілі педагогтар мен психологтардың ғылыми еңбектерін терең зерттеп, олардың ұсынбаларын өз ісінде шеберлікпен пайдаланғаны жөн. Мектептерде педагогикалық тәжірибені зерттеудің кейбір талаптары бар.

          Олар: мұғалімнің өз тәжірибесін өзі зерттеп жинақтауы, педагогикалық еңбек шеберлерінің жұмыс жүйесін зерттеу және жинақтау; бір педагогикалық тақырып бойынша бірнеше мұғалімдердің іс-тәжірибелерін зерттеу және жинақтау; жаңашыл мұғалімдердің озат тәжірибесін тарату және оны тәрбие процесіне енгізу; педагогикалық ғылыми-зерттеу институттарының басшылығымен оқу және тәрбие салаларында орын алып отырған мәселелерді тауып, оны шешуге ат салысу.

Оқыту мен тәрбиенің  тиімді тәсілдері мен әдістерін  табуда мұғалімнің өз тәжірибесін өзі зерттеп, жинақтау ісі – әрі қиын, әрі үрделі мәселелердің бірі. Мұғалім оқыту мен тәрбие салаларындағы орын алып отырған бір мәселені шешу үшін әдіс-тәсілдерді таңдап алып, олардың оқушыларға ықпалын сабақ тәрбиелік іс-шаралар арқылы бақылайды. Мұғалім зерттеу арқылы түскен материалдарды талдап, қорытындысын үнемі дәптерге жазып, оқушылардың ынтасы мен таным қабілетін дамту жолдарын іздестіріп, өз жұмысындағы жетістіктер мен мүмкіншіліктерді көріп, оларды жоюдың тиімді жолдарын табу үшін педагогикалық әдебиеттермен танысады.

Мұғалім өз мектебіндегі немесе көршілес мектептердегі тәжірибелі мұғалімдердің тәрбие жұмыстарымен танысып сабақтарына қатысып, олардың  оқыту мен тәрбие әдістерін өзінің әдістерімен салыстырып, тиісті қорытындылар жасап, зерттеу жұмысының құжаттарын, атап айтсақ, сабақ жоспары, күнтізбелік-тақырыптық жоспар, оқушылардың жазба жұмыстары, дәптерлері, сынып жетекшісінің оқу-тәрбие жұмысының жоспары, оқушылардың баяндамаларын жинақтайды.

Ынтымақтастық - бір мақсатқа жетуге бағытталған, бірлескен іс-әрекет. Оған керекті жағдайлар:

- мақсаттың бір екенін  анық сезіну;

- ынтымақтасушы жақтардың  қызметш дәл белгілеу;

- мақсатқа жету үшін  мұғалім мен оқушылардың, т.б.  педагогикалық процеске қатысушылардың бір-біріне көмек беруі.

 

                                                                                                                       15

Ынтымақтастық педагогикасының пайда болуына  себеп болған оқушылардың білім  деңгейінің төмендігі, кеңес педагогикасының  баланың еркін және жан-жақты дамуын тежеп, талантын басуы.

Ынтымақтастың педагогикасы баланың психикасының саулығын сақтап, күштеп оқытуға, формализмге  қарсы шығып, баланы оқуға ынталандырып, табысқа деген сенімін нығайтып, жазалаудың ауыр түрлерін мүлдем қолданбайды, адамгершілік пен ынтымақтың бала өмірінде үлкен маңызы бар екенін жете түсінеді.

Жаңашыл мұғалімдер өз мектептерінде 25 жыл бойы идеяларын  сынақтан өткізіп, ескі әдіспен жастарды оқытуға болмайтындығын дәлелдеп, мұғалімдерге жақсы жұмыс істеу жолдарын көрсетті. Олар:

- балалар мен  мұғалімдер, ата-аналар арасындағы  ынтымақ; ұжым мүшелерінің шығармашылық  жұмысы;

- оқушыға атқарушылық және шығармашылық қабілетін дамытатын жұмыстар беру;

- баланы өзін-өзі  және ұжымды талдауға үйрету; тұлғалық дамуы;

- тірек идеясы;

- жаңарту идеясы;

- озу идеясы;

- жаңа мектеп;

- тұлғаны дамыту  идеясы.

Ә) Оқыту технологиялардың  түрлері және  қолданудың  тиімділігі.

1. Ұжымдық оқыту технологиясы.

2. Саралап оқыту технологиясы.

3. Іскерлік ойынының жүргізілу технологиясы.

4. Білім беруді ізгілендіру технологиясы.

5. Дидактикалық біліктерді ірілендіру технологиясы.

6. Проблемалық оқыту

7.Дамыта  оқыту  технологиясы.

8. Модульдік оқыту технологиясы.

                                                                                                                         16

 

9. Интерактивтік модульдiк оқыту технологиясы

 арқылы оқушылардың  шығармашылығын дамытудың жүйесi.

10. “Үшөлшемді әдістемелік жүйе” педагогикалық технологиясы.

11.ЧАРЛЗ ДЕМНІҢ ПАРАДИГМАСЫ.

12. Педагогикалық шеберханалар технологиясы.

13.Сыни  тұрғыдан  ойлау  технологиясы.

14. Жаңа оқыту технологиясы.

15.Бағдарламалап  оқыту технологиясы.

16. Жеке тұлғаға бағдарланған  технологиясы.

17.Оқытудың компьютерлік технологиясы .

18. Оқу әрекеті арқылы үйретуші (мұғалім), үйренуші (білім алушы) рөлін өзгертуге ықпал ететін  белсенді оқыту технологиясы.

19. «Әдебиеттік оқу»    пәнін оқыту технологиясы.

20.Түсіндіре оза оқыту технологиясы.

21. Өздігінен даму технологиясы.

22. Оза оқыту технологиясы.

1.Ұжымдық  оқыту   технологиясы.

Мақсаты:

 Әр оқушының қабілетін  дамыту, еңбек етуге баулу, ұйымшылдық  қабілеттерін ояту, ынтымақтастыққа  тәрбиелеу, өзін-өзі басқару, байқампаздыққа  жетелеу.

Ерекшелігі:

 Жұптық оқыту; Топтық  оқыту; Ұжымдық оқыту;

 Оқушы – оқушы

 Оқушы – оқытушы

 Оқушы – үйретуші міндеттерін атқарады.

 Талаптары:Әр оқушының еңбегі пайдалы болу керек; өзінің ғана емес, басқаның да еңбегіне жауапкершілікпен қарау; өзі оқи отырып, өзгені оқыту; түсінбегенді түсіндіру, меңгергенше меңгерту.

                                                                                                                        17

 Технологияның жүргізілуі кезеңдері:

 Тапсырмаларды даярлау кезеңі: берілген тапсырмамен танысу; шағын бөлімдерге бөлу;  әр бөлімге ат қою;  жоспар құру; жоспарға сүйене отырып; текст мазмұнын меңгерту; тексеру сұрақтарын даярлау.

 Тапсырманы екінші оқушыға түсіндіру кезеңі:

 Тақырыптың мақсаты  не?

 Жоспармен  таныстыру; Мазмұнын түсіндіру; Бақылау сұрақтары бойынша түсінгенін зерттеу; Өз бетінше жаттығу бойынша түсінгенін зерттеу;

 Өз бетінше  жаттығу жазу, тәжірибе жасау,  есеп шығару, шығарма жазу, түсінгенін  баяндау кезеңі.

 Тәрбиелік мәні: