Жоғары молекулалық ертінділердің ісінуі

 Өзін-өзі  басқару; 

 Өзін-өзі қызмет көрсету:

  Жауапкершілікті сезіну; Басқаның еңбегін бағалай білу; Белсенділік;

 Ұқыптылық;  Адалдық; Байқампаздық ; Зейінділік; Ынтымақтастық;

 Ұжымдылық; Бірі бәрі үшін, бәрі бірі үшін принципінің орындалуы.

2.Саралап  оқыту технологиясы.

Оқу үрдісіне мұғалімдердің  оқушылардың білімдерін есепке ала  отырып жұмыс істеуі. Әр түрлі топтарды оқыту үрдісіндегі жалпы дидактикалық жүйенің бөлімі. Когнетивтік ерекшеліктерін есепке алу мақсатында әр түрлі мектептер мен кластар, топтар үшін оқытудың жағдайларын құрды. Мақсаты бойынша мынадай түрлерге бөлінеді:

 Жас ерекшелігі бойынша;

 Жынысына  байланысты;

 Қызығушылығы  бойынша;

 Ақыл-ой деңгейінің  дамуы;

 Тұлғалық-психологиялық  типтері бойынша;

 Денсаулық  деңгейі бойынша.

 Ерекшелігі: Үлгерімі жақсы оқушыға көңіл бөлініп, нашар оқушыларға көмектесу мүмкіндігі туады;

                                                                                                                         18

 Қиын балалармен  тиімді жұмыс жүргізу мүмкіндігі  болады;

 Жақсы оқитын  оқушының тереңірек білім алуына жағдай туады;

 Оқушылардың қабілеті артады;

 Әлсіздер  оқу мүмкіндігіне ие болады;

 Деңгейлері  бірдей оқушыларды оқыту мен  тәрбиелеуде қиындық кездеспейді.

3. Іскерлік ойынының жүргізілу технологиясы.

Дидактикалық, тәрбиелік, дамытушылық, әлеуметтендірушілік  мақсатқа жету. Ойындық іс-әрекеттің психологиялық механизмі жеке бастың өзіндік талап-талғамдарына сүйенеді. Баланың бойындағы білімдік, танымдық, шығармашылық қасиеттерін аша түсуді көздейді.

  Ойынға кіріспе: Проблемалық мақсат қою; шарттарын білу; топ құру; рольдер бөлісу; регламент белгілеу;  жалпы түсінік беру; тиісті консультация беру;

жүргізу кезеңі:

Топтық  жұмыс: Әдебиеттермен жұмыс; тренинг; ойлану; ойыншылармен жұмыс;

 Топ аралық жұмыс, пікірталас: Топтардың жұмыстарын баяндауы; нәтижені қорғау;  пікірталас туғызу;

  қорытындылау кезеңі:  Ойынға қорытынды жасау

 Талдау, рефлекция;  баға және өзіндік баға; қорытындылау, жинақтау; ұсыныстар беру.

4. Білім беруді ізгілендіру технологиясы. (Ш.А.Амонашвили бойынша)

 Мақсаты:

 Баланың  жеке қасиетін аша отырып, азамат  етіп тәрбиелеу. Баланың жаны мен жүрегіне жылылық ұялату, танымдық күшін қалыптастыру және дамыту, білімін кеңейтуге жағдай жасау.

 Ерекшеліктері:

 Ынтымақтастық педагогикасы тұжырымдалады; Бала психикасын дамыту, есеюге және еркіндікке құштарлығын қалыптастыру; әсемдікті , әдемілікті сезіну, қабылдау;  ізгілікті, жеке қарым-қатынас жасау; рухани жетілдіру; ата-анамен бірлесіп жұмыс істеу.

                                                                                                                          19

5.  Оқытуды ізгілендіру технологиясы (Таубаева Ш.Т., Апатова Н.В.)

Шәкірттердің  рухани дамуын (қазақ тілінің мәдени-этникалық лексикасын, сөйлеу әдебі ерекшеліктерін, жағдаяттық қарым-қатынасты игеру), жеке тұлға ретінде қалыптасуын жүзеге асыруға бағытталады.

Мысалы, 2-сынып Қазақ тілі сабағында “Сөйлеу мәдениеті” тақырыбын өту барысында “Телефонмен әңгіме” ойынында телефонмен сөйлесу мәдениетін үйрету мақсат етіліп, кім сыпайы әрі ұтқыр екенін бағалау көзделеді.

Білім алушылардың  өздеріне қай жұптың сөйлеу мәнері дұрыс шыққанын таптыруға болады.

6. Дидактикалық біліктерді ірілендіру технологиясы.

 Мақсаты:

 Математикалық  білімнің оқушының интеллектісін  дамыту мен өзін-өзі дамытудың  басты шарты ретіндегі тұтастығын  қамтамасыз ететін тақырыптардың  неғұрлым жетілген жүйесін құру.

 Ерекшелігі:

 Өзара байланысты  амал, операция т.б. біріктіре және бір мезгілде қарастыру; есеп шығару, құрастыру үрдісінің бірлігін қамтамасыз ету; тура есептерді кері есептерге айналдыру; жүйелі де тиянақты білім беру.

 Әдістемесі:

 Бір мезгілде тура және кері амалдар мен операцияларды меңгерту; Өзара қарама-қайшы ұғымдарды салыстыру; Тұтас және қарама-қайшы ұғымдарды сәйкестендіру;Амалдардың орындалу тәртібін реттеу.

7. Проблемалық оқыту  технологиясы.

 Негізін салушылар мен зерттеушілер: Американдық: Дж.Дьюи мен оның шәкірті В.Клипатрик, орыс ғалымы М. Махмутов

 Негізгі идеясы: Проблема қойып, оны шешу арқылы оқып үйрену. “Проблемалық оқыту” сабақтарының типтері.    Оқушыны өз бетімен ізденуге үйрету, олардың танымдық және шығармашылық икемділіктерін дамыту:

-оқушының белсенділігін  анықтау;

-оқу материалында  баланы қызықтыратындай мәселе  туғызу;

-оқушы материалды  сезім мүшелері арқылы ғана  қабылдап қоймайды, білімге деген  қажеттілігін қанағаттандыру мақсатында  меңгереді;

20

 

-оқытудың бала өмірімен, еңбегімен байланыстығы.                                      

     8.  Дамыта оқыту  технологиясы.

 Негізгі зерттеушілері: В.Занков, В.Давыдов, В.Эльконин, П.Эрдниев.

 Негізгі идеясы: Оқытуды бала жан-жақты дамитындай етіп ұйымдастыру.

Дамыта  оқытудың басты тұжырымдары:

 Дамыта оқыту-  іс-әрекеттік оқыту тәсілі.

 Дамыта оқыту-даму заңдылықтарын ескеру.

 Дамыта оқыту-баланы  іс-әрекет субъектісі ету.

 Дамыта оқыту  мазмұны -теориялық ойлау.

 Дамыта оқыту-  мақсатты оқу іс-әрекеті.

 Дамыта оқыту-  оқу міндеттерін шешу.

 Дамыта оқыту-  ұжымдық ой қызметі, шынайы сұхбат, іскерлік қарым-қатынас. “Дамыта оқыту” технологиясының құрылымы.

  8. Модульдік оқыту технологиясы.

 Негізгі зерттеушілері: Дж.Блок, Б.Блум, М.М. Жанпейісова

 Мақсаты: Тұлғаның танымдық қабілеттерін танымдық жағдайлар арқылы модульдік сипатта дамыту.

 Ғылыми идеясы:

1.Модульдік  оқыту – іс-әрекет принципіне  негізделген:

 Оқушының  жүйелі түрде жүргізілген белсенді  іс-әрекет білім мазмұны сапалы  меңгеріледі.

 2.Модульдік оқыту- дамыта оқыту идеясына негізделген:

 Бұл мұғалімнің  оқушыға беретін көмегінің мазмұнын  саралап, оқу әртүрлі формада  (жеке, топтық, жұптық) ұйымдастыру арқылы  жүзеге асырылады.

3.Модульдік  оқыту негізіне бағдарламалы  оқыту алынған:

 Бұл іс- әрекеттегі  нақтылық логика, белсенділік және оқушының жұмыс мүмкіндігі, қарқыны, нәтижелерін салыстыру, өзін-өзі бақылау.

 Модульдік оқыту технологиясының құрылымы:

 1.Кіріспе кезең (модульге, тарауға ену)

                                                                                                                         21

2.Сөйлесу кезеңі (диалогты қарым-қатынас арқылы оқушылардың танымдық іс-әрекетін ұйымдастыру)

3.Қорытынды кезең (бақылау, бағалау)

9. Интерактивтік модульдiк оқыту технологиясы арқылы оқушылардың шығармашылығын дамытудың жүйесi.

  Блум таксономиясының мақсаттық жүйесіне негізделген «Оқыту -екі есе оқу» технологиясы ғылымда білімді қабылдау мен қолдануды 5 деңгейге бөледі.

І) Білімділік Ақпараттық деңгей.

 Мұғалім  әрекеті Оқушы әрекеті

 Белгілі  бір әдісті пайдалана отырып, жаңа материалдың негізгі ұғымдарынан бұрынғы білімді еске түсіре отырып береді. Тыңдайды,жазады,еске түсіреді, есте сақтайды,ойлайды.

 ІІ) Түсіну Тезаурустық деңгей (ғылыми тіл)

 Мұғалім  әрекеті Оқушы әрекеті

 Жаңа материалдағы  білімді түсінгенін анықтау үшін,диологтық байланыс жасау. Оқушылардың ойларын өзгеше түрде сұрау. Болжам жасату т.б. Ойларын айтады,түсіндіреді,ерекшелігін көрсетеді,сұрақтар береді. Жазады.

 ІІІ)  Қолдану Методикалық деңгей

 Мұғалім  әрекеті Оқушы әрекеті Оқушылардың алған білімін өмірде қолдануға үйрету үшін, тапсырмалар береді.

    Дидактикалық құралдармен қамтамасыз етеді. Мысалы: Қатемді тап, тақырыпқа сай сөйлем құра, Проблемалық ситуация т.б Бұрынғы білім негізін пайдалана отырып,проблеманы шешу. Кітаппен жұмыс.

 ІV) Талдау (Анализ) Технологиялық деңгей

 Мұғалім  әрекеті Оқушы әрекеті

 Оқушыларды  топтарға бөле отырып, тақырыптағы  негізгі түйінді табуға бағыт беру. Ерекшеліктерді, негізгі қасиеттерді анықтату. Топтық талқыға салады,ойланады. Өзгелерді тыңдай отырып ,өз білімін толықтырады. Ізденеді.

 V) Жинақтау (синтез) Зерттеушілік деңгей

 Мұғалім  әрекеті Оқушы әрекеті

                                                                                                                         22

.Жеке бөлшектерден  немесе шашылған дүниелерден жаңа жасауға көмектесу. Жалқыдан жалпыға бағыттау. Ойлап табады,байланыстырады, шығарады. Ойын түйіндейді. проблеманы шешудің өзіндік үлгісін жасайды.

VІ) Бағалау.

 Мұғалім  әрекеті Оқушы әрекеті

 Материалдың  өзі үшін керектігін, құндылығын, керектісін анықтау, пайымдауға   бағыт  беру. Идеялар алмасу, пікір айту. Өзіне керектісін таңдау. Бағалайды,талқылайды. Өз пікірін айтады.

 Блум таксономиясының мақсаттық жүйесіне негізделген сабақ жоспарының маңызы.

Мұғалімнің  шығармашылығын жүзеге асыра алуының тірек қабілеттерін төмендегі жүйелерін дамытады.

 - Шығармашылық әрекет,

- Проблеманы  көре білу,

- Болжай білу,

- Жаңашылдықты  ендіру,

- Өз жұмысының  бағдарламасын жасау,

- Рефлексиялай  алу,

- Шығармашылық  ойды іске асыру үшін

- идеяларды тудыра алу.

   Танымдық қызмет мақсатының категориялары: Деңгейлер, анықтама, оқушының іс-әрекеті.

 Білім берілген жаңа түсінікті ұғу, есте сақтау, бұрынғы білімді еске түсіру, тыңдайды, қабылдайды, есте сақтайды, ойлайды.

 Түсіну- жаңа материалда берілетін білімді түсіну, өзінше түсіндіру немесе болжам жасау Түсіндіреді, айтады, көрсетеді, жазады.

 Қолдану - жаңа білімді жіктеу, саралау, ең негізгі түйінді таба білу, бүтінді бөліктерге жіктеу, арасындағы байланысты айқындау. Ойланады, салыстырады, табады, талқылайды, талдайды, ашады, іздейді.

 Талдау - алған білімді жіктеу, саралау,ең негізгітүйінін бөліпкөрсетубұрынғы білім негізін пайдалана отырып, жаңа проблеманы шешеді.

                                                                                                                        23

 Топтау- Жеке бөлшектерден, дара ұғымдардан тұтас дүние жасау Ойлап табады, құрастырады, шығарады, байланыстырады.

 Бағалау- (сын, пайымдау) Жаңа ұғым, жаңа материалдың құндылығын, керектігін анықтау Бағалайды, талқылайды, өз талабын айтады.

10. “Үшөлшемді әдістемелік жүйе” педагогикалық технологиясы – нәтижеге бағытталған білім беру құралы.

 Деңгейге  бөліп оқытудың тиімділігі: біріншіден, оқушының психологиялық танымы,екіншіден, теориялық дайындығы есепке алынуы тиіс. Деңгейлік тапсырмалар арқылы мұғалім оқушының нені меңгергенін, нені меңгермегенін біледі. Соның нәтижесінде оқушыда намыс оты оянады, басқалардан қалмауға тырысады.

Бұл технология біріншіден, дамыта оқыту идеясын  жүзеге асыруға көмектеседі, өйткені ол оқушының ойлау қабілетін, ынтасын, белсенділігін көтереді. Әр оқушының оқушылық деңгейде білім алуына мүмкіндік береді. “Үш өлшемді әдістемелік жүйе” педагогикалық технологиясы оқушының да, мұғалімнің де белсенді шығармашылық қызметін дамытуға бағытталған.

                                                                                                    Ж.А.Қараев Мектептегі педагогикалық құрылымының негізгі құндылығы оқушы десек, оған жеке тұлға ретінде қарау –міндетіміз. Деңгейлік тапсырмалар беру арқылы балалардың тілін дамытып, сөздік қорын молайтуға мүмкіндік бар. Деңгейлік оқытудың ерекшелігі: оқыушылардың сабақ үстінде бірнеше деңгейде жұмыс жүргізе алатындығында.

     Ж.У.Кобдикова                                                                                    

 Сабақтың құрылымы:

 Тақырыпты  оқып үйренудің үш кезеңдік  алгоритмі

 І  кезең

(5-7 минут)  ІІ кезең

(20-25 минут) ІІІ кезең

(сабақтың қалған12-15 минуты және үйдегі үй жұмысына бөлінген уақыт) Сабақты ұйымдастыру; Үй жұмысын тексеру; (өткен тақырып бойынша деңгейлік тапсырмаларды аяқтау дәрежесін тексеру)