Азаматтық құқық жүйес

121-бап.  Нјпсiќўмарлыќ сипатындаєы кїш  ќолдану     

1. Еркек пен еркектiѕ  жыныстыќ ќатынасы, јйел мен јйелдіѕ  жыныстыќ ќатынасы немесе жјбiрленушiге  немесе басќа адамдарєа кїш  ќолданып немесе оны ќолданбаќшы  болып не жјбiрленушiнiѕ дјрменсiз  кїйiн пайдаланып жасалєан нјпсiќўмарлыќ  сипаттаєы ґзге де јрекеттер, -  
      їш жылдан бес жылєа дейiнгi мерзiмге бас бостандыєынан айыруєа жазаланады. 
      2. Дјл сол јрекеттердi: 
      а) адамдар тобы, алдын ала сґз байласып адамдар тобы немесе ўйымдасќан топ жасаса; 
      б) ґлтiремiн деп ќорќытумен ўштасќан, сондай-аќ жјбiрленушiге немесе басќа адамдарєа ќатысты аса ќатыгездiкпен жасаса; 
      в) жјбiрленушiнiѕ соз ауруын жўќтырып алуына јкеп соќса; 
      г) бiрнеше рет жасалєан немесе бўрын зорлау жасаєан адам жасаса; 
      д) кјмелетке толмаєаны кґрiнеу адамєа ќатысты жасаса, - 
      бес жылдан он жылєа дейiнгi мерзiмге бас бостандыєынан айыруєа жазаланады. 
      3. Осы баптыѕ бiрiншi немесе екiншi бґлiктерiнде кґзделген јрекеттер, егер олар: 
      а) абайсызда жјбiрленушiнiѕ ґлуiне јкеп соќса; 
      б) абайсызда жјбiрленушiнiѕ денсаулыєына ауыр зиян келтiруiне, оныѕ ВИЧ/ЖЌТБ-ны жўќтырып алуына немесе ґзге ауыр зардаптарєа јкеп соќса; 
      в) кiнјлiге он тґрт жасќа толмаєаны кґрiнеу адамєа ќатысты жасалса,- 
      сегiз жылдан он бес жылєа дейiнгi мерзiмге бас бостандыєынан айыруєа жазаланады. 
     Ескерту. 121-бапќа ґзгеріс енгізілді - Ќазаќстан Республикасыныѕ 2000.05.05. N 47 Заѕымен.      

122-бап.  Он алты жасќа жетпеген адаммен  жыныстыќ 
                ќатынаста болу жјне нјпсiќўмарлыќ сипаттаєы 
                ґзге де iс-јрекеттер     

 Он алты жасќа жетпегені  айќын адаммен жыныстыќ ќатынаста  болу, еркек пен еркектiѕ немесе  јйел мен јйелдiѕ ќатынасы немесе  нјсiпќўмарлыќ сипаттаєы ґзге  де јрекеттер - 
      їш жылєа дейiнгi мерзiмге бас бостандыєын шектеуге немесе алты айєа дейiнгi мерзiмге ќамауєа, не бес жылєа дейiнгi мерзiмге бас бостандыєынан айыруєа жазаланады. 
      Ескерту. 122-бапќа ґзгеріс енгізілді - Ќазаќстан Республикасыныѕ 2000.05.05. N 47 Заѕымен.      

123-бап.  Жыныстыќ ќатынас жасауєа, еркек  пен еркектiѕ 
                жыныстыќ ќатынас жасауына, јйел мен јйелдiѕ 
                жыныстыќ ќатынас жасауына немесе нјпсiќўмарлыќ 
                сипаттаєы ґзге де iс-јрекеттерге мјжбїр ету     

 Адамды бопсалау, ќўртамын  деп ќорќыту, мїлкiн бїлдiру  немесе тартып алу жолымен  не жјбiрленушiнiѕ материалдыќ  немесе ґзге тјуелдiлiгiн пайдаланып  жыныстыќ ќатынас жасауєа, еркек  пен еркектiѕ жыныстыќ ќатынас  жасауына, јйел мен јйелдiѕ жыныстыќ  ќатынас жасауына немесе нјпсiќўмарлыќ  сипаттаєы ґзге де iс-јрекеттердi жасауєа мјжбїр ету -  
      екi жїз айлыќ есептiк кґрсеткiштен бес жїз айлыќ есептiк кґрсеткiшке дейiнгi мґлшерде немесе сотталєан адамныѕ екi айдан бес айєа дейiнгi кезеѕдегi жалаќысы немесе ґзге табысы мґлшерiнде айыппўл салуєа, не екi жылєа дейiнгi мерзiмге тїзеу жўмыстарына, не алты айєа дейiнгi мерзiмге ќамауєа, не екі жылєа дейiнгi мерзiмге бас бостандыєынан айыруєа жазаланады.  
     Ескерту. 123-бапќа ґзгеріс енгізілді - Ќазаќстан Республикасыныѕ 2000.05.05. N 47 Заѕымен.      

124-бап.  Жас балаларды азєындату     

 Он тґрт жасќа жетпегендiгі  айќын адамєа ќатысты кїш ќолданусыз  азєындыќ iс-јрекеттердi жасау - 
      тґрт жылєа дейiнгi мерзiмге бас бостандыєын шектеуге немесе дјл сол мерзiмге бас бостандыєынан айыруєа жазаланады. 
     Ескерту. 124-бапќа ґзгеріс енгізілді - Ќазаќстан Республикасыныѕ 2000.05.05. N 47 Заѕымен.      

125-бап.  Адамды ўрлау     

1. Адамды ўрлау - 
      тґрт жылдан жетi жылєа дейiнгi мерзiмге бас бостандыєынан айыруєа жазаланады. 
      2. Дјл сол јрекет: 
      а) алдын ала сґз байласып адамдар тобымен; 
      б) бiрнеше рет; 
      в) ґмiр мен денсаулыќќа ќауiптi кїш ќолданып; 
      г) ќару немесе ќару ретiнде пайдаланылатын заттарды ќолданып; 
      д) кјмелетке толмаєандыєы кґрiнеу адамєа ќатысты; 
      е) кiнјлiге жїктiлiк жаєдайында екендiгi кґрінеу јйелге ќатысты; 
      ж) екi немесе одан да кґп адамєа ќатысты; 
      з) пайдакїнемдiк ниетте жасалса - 
      мїлкiн тјркiлеп немесе онсыз жетi жылдан он екi жылєа дейiнгi мерзiмге бас бостандыєынан айыруєа жазаланады. 
      3. Осы баптыѕ бiрiншi немесе екiншi бґлiктерiнде кґзделген јрекеттер, егер оларды: 
      а) ўйымдасќан топ жасаса; 
      б) ўрланєан адамды пайдалану маќсатында жасалса; 
      в) абайсызда жјбiрленушiнiѕ ґлуiне немесе ґзге ауыр зардаптарєа јкеп соќса, - 
      мїлкiн тјркiлеп немесе онсыз он жылдан он бес жылєа дейiнгi мерзiмге бас бостандыєынан айыруєа жазаланады. 
      Ескертулер. 
      1. Ўрланєан адамды ґз еркiмен босатќан адам, егер оныѕ iс-јрекеттерiнде ґзге ќылмыс ќўрамы болмаса, ќылмыстыќ жауаптылыќтан босатылады. 
      2. Осы Кодекстiѕ осы бабында жјне 126, 128, 133-баптарында адамды пайдалану деп, кiнјлiнiѕ алынєан табыстарды иеленiп алуы маќсатында мјжбїрлi еѕбектi, басќа адамныѕ жезґкшелiкпен айналысуын немесе ол кґрсететiн ґзге де ќызметтердi пайдалануы, сонымен бiрдей оныѕ ґзiне байланысты емес себептер бойынша жўмыстарды немесе ќызметтердi орындаудан бас тарта алмайтын адамєа ќатысты меншiк иесiнiѕ ґкiлеттiктерiн жїзеге асыруы тїсiніледi. 
      Ескерту. 125-бапќа ґзгерту енгізілді - Ќазаќстан Республикасыныѕ 2006.03.02. N 131 Заѕымен.      

126-бап.  Бас бостандыєынан заѕсыз айыру      

1. Адамды оны ўрлауєа  байланысты емес бас бостандыєынан  айыру - 
      їш жылєа дейiнгi мерзiмге бас бостандыєын шектеуге, не їш айдан алты айєа дейiнгi мерзiмге ќамауєа, не їш жылєа дейiнгi мерзiмге бас бостандыєынан айыруєа жазаланады.  
      2. Дјл сол јрекет: 
      а) алдын ала сґз байласып адамдар тобымен; 
      б) бiрнеше рет; 
      в) ґмiрге немесе денсаулыќќа ќауiптi кїш ќолданып; 
      г) ќару немесе ќару ретiнде пайдаланылєан заттарды ќолданып; 
      д) кјмелетке толмаєандыєы кґрінеу адамєа ќатысты; 
      е) кiнјлiге жїктiлiк жаєдайында екендiгi кґрiнеу аныќ јйелге ќатысты; 
      ж) екi немесе одан да кґп адамєа ќатысты; 
      з) пайдакїнемдiк ниетте; 
      и) жјбiрленушiнiѕ материалдыќ немесе ґзге де тјуелдiлiгiн пайдаланып жасалса,- 
      мїлкiн тјркiлеп немесе онсыз бес жылєа дейiнгi мерзiмге бас бостандыєынан айыруєа жазаланады. 
      3. Осы баптыѕ бiрiншi немесе екiншi бґлiктерiнде кґзделген јрекеттер, егер олар: 
      а) ўйымдасќан топпен жасалса; 
      б) бас бостандыєынан заѕсыз айрылєан адамды пайдалану маќсатында жасалса;  
      в) абайсызда жјбiрленушiнiѕ ґлiмiне не ґзге ауыр зардаптарєа јкеп соќса - 
      мїлкiн тјркiлеп немесе онсыз бес жылдан он жылєа дейiнгi мерзiмге бас бостандыєынан айыруєа жазаланады. 
      Ескерту. 126-бапќа ґзгерту енгізілді - Ќазаќстан Республикасыныѕ 2006.03.02. N 131 Заѕымен.      

127-бап.  Психиатриялыќ стационарєа заѕсыз  орналастыру     

1. Адамды психиатриялыќ  стационарєа заѕсыз орналастыру  немесе онда заѕсыз ўстау - 
      їш жылєа дейiнгi мерзiмге бас бостандыєынан айыруєа жазаланады. 
      2. Дјл сол јрекет, егер ол: 
      а) пайдакїнемдiк ниетпен жасалса; 
      б) адам ґзiнiѕ ќызмет бабын пайдаланып жасаса; 
      в) абайсызда жјбiрленушiнiѕ ґлiмiне не ґзге ауыр зардаптарєа јкеп соќса - 
      їш жылєа дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атќару немесе белгiлi бiр ќызметпен айналысу ќўќыєынан айыра отырып немесе онсыз їш жылдан жетi жылєа дейiнгi мерзiмге бас бостандыєынан айыруєа жазаланады.     

128-бап. Адамды саудаєа салу     

1. Адамды сатып алу-сату  немесе оєан ќатысты ґзге де  мјмiлелер жасасу, сол сияќты оны  пайдалану не азєырып-кґндiру, тасу, беру, жасыру, сондай-аќ пайдалану  маќсатында ґзге де јрекеттер  жасау - 
      мїлкiн тјркiлеп немесе онсыз бес жылєа дейiнгi мерзiмге бас бостандыєынан айыруєа жазаланады. 
      2. Наќ сол јрекеттер: 
      а) алдын ала сґз байласуы бойынша адамдар тобымен; 
      б) бiрнеше рет; 
      в) ґмiр мен денсаулыќќа ќауiптi кїш ќолданып немесе оны ќолданамын деп ќорќыту арќылы; 
      г) ќару немесе ќару ретiнде пайдаланылатын заттарды ќолданып; 
      д) кiнјлiге жїктiлiк жаєдайында екендiгi кґрiнеу белгiлi јйелге ќатысты; 
      е) екi немесе одан да кґп адамєа ќатысты; 
      ж) ауыстырып салу немесе ґзгедей пайдалану їшiн жјбiрленушiнiѕ органдарын немесе тiнiн алу маќсатында; 
      з) алдау немесе сенiмге ќиянат жасау жолымен; 
      и) адам ґзiнiѕ ќызметтiк жаєдайын пайдаланып; 
      к) жјбiрленушiнiѕ материалдыќ немесе ґзге де тјуелдiлiгiн пайдаланып жасалєанда, - 
      мїлкiн тјркiлеп немесе онсыз бес жылдан жетi жылєа дейiнгi мерзiмге бас бостандыєынан айыруєа жазаланады. 
      3. Осы баптыѕ бiрiншi немесе екiншi бґлiктерiнде кґзделген, адамды Ќазаќстан Республикасыныѕ шегiнен тыс жерлерге јкету, Ќазаќстан Республикасына јкелу немесе бiр шет мемлекеттен екiншiсiне Ќазаќстан Республикасыныѕ аумаєы арќылы тасу маќсатында жасалєан јрекеттер, сол сияќты осындай јрекеттердi жасау маќсатында адамды Ќазаќстан Республикасыныѕ шегiнен тыс жерлерге јкету, Ќазаќстан Республикасына јкелу немесе бiр шет мемлекеттен екiншiсiне Ќазаќстан Республикасыныѕ аумаєы арќылы тасу - 
      мїлкiн тјркiлеп немесе онсыз жетi жылдан он жылєа дейiнгi мерзiмге бас бостандыєынан айыруєа жазаланады. 
      4. Осы баптыѕ бiрiншi, екiншi немесе їшiншi бґлiктерiнде кґзделген јрекеттер, егер: 
      а) ўйымдасќан топпен жасалса; 
      б) абайсызда жјбiрленушiнiѕ ґлiмiне немесе ґзге де ауыр зардаптарєа јкеп соќса, - 
      мїлкiн тјркiлеп, жетi жылдан он бес жылєа дейiнгі мерзiмге бас бостандыєынан айыруєа жазаланады. 
      Ескерту. 128-бап жаѕа редакцияда - Ќазаќстан Республикасыныѕ 2006.03.02. N 131 Заѕымен.      

129-бап.  Жала жабу     

1. Жала жабу, яєни басќа  адамныѕ ар-намысы мен ќадiр-ќасиетiне  нўќсан келтiретiн немесе оныѕ  беделiн тїсiретiн кґрiнеу жалєан  мјлiметтер тарату -  
      жїз айлыќ есептiк кґрсеткiштен екi жїз айлыќ есептiк кґрсеткiшке дейiнгi мґлшерде немесе сотталєан адамныѕ екi айєа дейiнгi кезеѕдегi жалаќысы немесе ґзге де табысы мґлшерiнде айыппўл салуєа, не жїз жиырма саєаттан жїз сексен саєатќа дейiнгi мерзiмге ќоєамдыќ жўмыстарєа тартуєа, не бiр жылєа дейiнгi мерзiмге тїзеу жўмыстарына жазаланады.  
      2. Кґпшiлiк алдында сґз сґйлегенде не кґпшiлiкке таратылатын шыєармада, не бўќаралыќ аќпарат ќўралдарында жала жабу -  
      екi жїз айлыќ есептiк кґрсеткiштен бес жїз айлыќ есептiк кґрсеткiшке дейiнгi мґлшерде немесе сотталєан адамныѕ екi айдан бес айєа дейiнгi кезеѕдегi жалаќысыныѕ немесе ґзге табысыныѕ мґлшерiнде айыппўл салуєа, не жїз сексен саєаттан екi жїз ќырыќ саєатќа дейiнгi мерзiмге ќоєамдыќ жўмыстарєа тартуєа, не бiр жылдан екi жылєа дейiнгi мерзiмге тїзеу жўмыстарына, не екi жылєа дейiнгi мерзiмге бас бостандыєын шектеуге, не алты айєа дейiнгi мерзiмге ќамауєа жазаланады.  
      3. Адамды сыбайлас жемќорлыќ, ауыр немесе аса ауыр ќылмыс жасады деп айыптаумен ўштасќан жала жабу -  
      їш жылєа дейiнгi мерзiмге бас бостандыєын шектеуге немесе наќ сол мерзiмге бас бостандыєынан айыруєа жазаланады.  
      Ескерту. 129-бапќа ґзгеріс енгізілді - Ќазаќстан Республикасыныѕ 2003.09.25. N 484 Заѕымен.       

130-бап.  Ќорлау     

1. Ќорлау, яєни басќа адамныѕ  ар-намысы мен ќадiр-ќасиетiн јдепсiз  тїрде кемсiту -  
      жїз айлыќ есептiк кґрсеткiшке дейiнгi мґлшерде немесе сотталєан адамныѕ бiр айєа дейiнгi кезеѕдегi жалаќысы немесе ґзге де табысы мґлшерiнде айыппўл салуєа, не жїз жиырма саєатќа дейiнгi мерзiмге ќоєамдыќ жўмыстарєа тартуєа, не алты айєа дейiнгi мерзiмге тїзеу жўмыстарына жазаланады.  
      2. Кґпшiлiк алдында сґз сґйлегенде не кґпшiлiкке таратылатын шыєармада, не бўќаралыќ аќпарат ќўралдарында ќорлау - 
      жїз айлыќ есептiк кґрсеткiштен тґрт жїз айлыќ есептiк кґрсеткiшке дейiнгi мґлшерде немесе сотталєан адамныѕ бiр айдан тґрт айєа дейiнгi кезеѕдегi жалаќысы немесе ґзге де табысы мґлшерiнде айыппўл салуєа не жїз сексен саєатќа дейiнгi мерзiмге ќоєамдыќ жўмыстарєа тартуєа, не бiр жылєа дейiнгi мерзiмге тїзеу жўмыстарына, не сол мерзiмге бас бостандыєын шектеуге жазаланады.

2-тарау.  Отбасына жјне кјмелетке толмаєандарєа 
ќарсы ќылмыстар      

131-бап.  Кјмелетке толмаєан адамды ќылмыстыќ  iске тарту     

1. Кјмелетке толмаєан  адамды он сегiз жасќа жеткен  адамныѕ ќылмыстыќ iске тартуы - 
      бес жылєа дейiнгi мерзiмге бас бостандыєынан айыруєа жазаланады.  
      2. Ата-анасы, педагог не кјмелетке толмаєан адамды тјрбиелеу жґнiндегi мiндеттер ґзiне заѕмен жїктелген ґзге адам жасаєан наќ сол јрекет -  
      їш жылєа дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атќару немесе белгiлi бiр ќызметпен айналысу ќўќыєынан айыра отырып немесе онсыз алты жылєа дейiнгi мерзiмге бас бостандыєынан айыруєа жазаланады.  
      3. Осы баптыѕ бiрiншi немесе екiншi бґлiктерiнде кґзделген, кїш ќолданып немесе оны ќолданамын деп ќорќытып жасалєан јрекеттер -  
      екi жылдан жетi жылєа дейiнгi мерзiмге бас бостандыєынан айыруєа жазаланады.  
      4. Осы баптыѕ бiрiншi, екiншi немесе їшiншi бґлiктерiнде кґзделген, кјмелетке толмаєан адамды ауыр немесе аса ауыр ќылмыс жасауєа тартуєа байланысты јрекеттер -  
      бес жылдан сегiз жылєа дейiнгi мерзiмге бас бостандыєынан айыруєа жазаланады.      

132-бап.  Кјмелетке толмаєан адамды ќоєамєа  ќарсы 
                iс-јрекеттер жасауєа тарту     

1. Кјмелетке толмаєан  адамды есеѕгiрететiн заттарды  тўтынуєа не уытќўмарлыќќа не  спирттiк iшiмдiктердi ўдайы тўтынуєа, не жезґкшелiкпен, ќаѕєыбастыќпен  немесе ќайыршылыќпен айналысуєа  тарту -  
      жїз сексен саєаттан екi жїз ќырыќ саєатќа дейiнгi мерзiмге ќоєамдыќ жўмыстарєа тартуєа, не бiр жылдан екi жылєа дейiнгi мерзiмге тїзеу жўмыстарына, не алты айєа дейiнгi мерзiмге ќамауєа, не їш жылєа дейiнгi мерзiмге бас бостандыєынан айыруєа жазаланады.  
      2. Ата-анасы, педагог не кјмелетке толмаєан адамды тјрбиелеу жґнiндегi мiндеттер ґзiне жїктелген ґзге де адам жасаєан наќ сол јрекет -  
      їш жылєа дейiнгi мерзiмге бас бостандыєын шектеуге, не тґрт айдан алты айєа дейiнгi мерзiмге ќамауєа, не їш жылєа дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атќару немесе белгiлi бiр ќызметпен айналысу ќўќыєынан айыра отырып немесе онсыз бес жылєа дейiнгi мерзiмге бас бостандыєынан айыруєа жазаланады.  
      3. Осы баптыѕ бiрiншi немесе екiншi бґлiктерiнде кґзделген бiрнеше рет не кїш ќолданып немесе оны ќолданамын деп ќорќытып жасалєан јрекеттер - 
      алты жылєа дейiнгi мерзiмге бас бостандыєынан айыруєа жазаланады. 
      Ескерту. 132-бапќа ґзгерту енгізілді - Ќазаќстан Республикасыныѕ 2008.06.27 N 50-IV (ќолданысќа енгізілу тјртібін  2-баптанќараѕыз) Заѕымен.     

133-бап.  Кјмелетке толмаєандарды саудаєа  салу     

1. Кјмелетке толмаєан  адамды сатып алу-сату немесе  оєан ќатысты ґзге де мјмiлелер  жасасу, сол сияќты оны пайдалану  не азєырып-кґндiру, тасу, беру, жасыру, сондай-аќ пайдалану маќсатында  ґзге де јрекеттер жасау - 
      мїлкiн тјркiлеп немесе онсыз бес жылдан жетi жылєа дейiнгі мерзiмге бас бостандыєынан айыруєа жазаланады. 
      2. Наќ сол јрекеттер: 
      а) алдын ала сґз байласуы бойынша адамдар тобымен; 
      б) бiрнеше рет; 
      в) ґмiр мен денсаулыќќа ќауiптi кїш ќолданып немесе оны ќолданамын деп ќорќыту арќылы; 
      г) ќару немесе ќару ретiнде пайдаланылатын заттарды ќолданып; 
      д) екi немесе одан да кґп адамєа ќатысты; 
      е) ауыстырып салу немесе ґзгедей пайдалану їшiн жјбiрленушiнiѕ органдарын немесе тiнiн алу маќсатында; 
      ж) алдау немесе сенiмге ќиянат жасау жолымен; 
      з) адам ґзiніѕ ќызметтiк жаєдайын пайдаланып; 
      и) кјмелетке толмаєан адамды ќылмыс жасауєа немесе ќоєамєа ќарсы ґзге де iс-јрекеттер жасауєа тарту маќсатында; 
      к) жјбiрленушiнiѕ материалдыќ немесе ґзге тјуелдiлiгiн пайдаланып жасалєанда, - 
      мїлкiн тјркiлеп немесе онсыз жетi жылдан он жылєа дейiнгi мерзiмге бас бостандыєынан айыруєа жазаланады. 
      3. Осы баптыѕ бiрiншi немесе екінші бґліктерінде кґзделген, кјмелетке толмаєан адамды Ќазаќстан Республикасыныѕ шегiнен тыс жерлерге јкету, Ќазаќстан Республикасына јкелу немесе бiр шет мемлекеттен екiншiсiне Ќазаќстан Республикасыныѕ аумаєы арќылы тасу маќсатында жасалєан јрекеттер, сол сияќты осындай јрекеттердi жасау маќсатында кјмелетке толмаєан адамды Ќазаќстан Республикасыныѕ шегiнен тыс жерлерге јкету, Ќазаќстан Республикасына јкелу немесе бiр шет мемлекеттен екiншi мемлекетке Ќазаќстан Республикасыныѕ аумаєы арќылы тасу - 
      мїлкiн тјркiлеп немесе онсыз он жылдан он екi жылєа дейiнгi мерзiмге бас бостандыєынан айыруєа жазаланады. 
      4. Осы баптыѕ бiрiншi, екiншi немесе їшiншi бґлiктерiнде кґзделген јрекеттер, егер: 
      а) ўйымдасќан топпен жасалса; 
      б) абайсызда жјбiрленушiнiѕ ґлiмiне немесе ґзге де ауыр зардаптарєа јкеп соќса, - 
      мїлкiн тјркiлеп он екi жылдан он бес жылєа дейiнгi мерзiмге бас бостандыєынан айыруєа жазаланады. 
      Ескерту. 133-бап жаѕа редакцияда - Ќазаќстан Республикасыныѕ 2006.03.02. N 131 Заѕымен.