Азаматтық құқық жүйес

73-бап.  Ауруєа шалдыєуына байланысты  жазадан босату     

1. Ќылмыс жасаєаннан кейiн  оныѕ ґз iс-јрекетiнiѕ (јрекетсiздiгiнiѕ) iс жїзiндегi сипаты мен ќоєамдыќ  ќауiптiлiгiн ўєыну не оєан ие  болу мїмкiндiгiнен айыратын психикасы  бўзылу пайда болєан адамды  сот жазадан босатады, ал жазасын  ґтеп жїрген адамды сот оны  одан јрi ґтеуден босатады. Мўндай  адамдарєа сот осы Кодексте  кґзделген медициналыќ сипаттаєы  мјжбїрлеу шараларын таєайындауы  мїмкiн.  
      2. Жазаны ґтеуге кедергi жасайтын ґзге де ауыр науќастан зардап шегуші адамды сот жазаны ґтеуден босатуы мїмкiн немесе бўл жаза неєўрлым жеѕiл жаза тїрiмен ауыстырылуы мїмкiн. Бўл орайда жасалєан ќылмыстыѕ ауырлыєы, сотталєан адамныѕ жеке басы, науќасыныѕ сипаты жјне басќа мјн-жайлар ескерiледi.  
      3. Осы баптыѕ бiрiншi жјне екiншi бґлiктерiнде аталєан адамдар, егер осы Кодекстiѕ 69 жјне 75-баптарында кґзделген ескiру мерзiмi ґтпеген болса, олар сауыќќан жаєдайда ќылмыстыќ жауапќа тартылып жазалануы мїмкiн.  
      4. Ќамауєа не тјртiптiк јскери бґлiмде ўстауєа сотталєан јскери ќызметшiлер ґздерiн јскери ќызметке жарамсыз ететiн науќастануы жаєдайында жазадан немесе жазасын одан јрi ґтеуден босатылады. Оларєа жазаныѕ ґтелмеген бґлiгi де неєўрлым жеѕiл жаза тїрiмен ауыстырылуы мїмкiн.     

74-бап.  Тґтенше мјн-жайлардыѕ салдарынан  жазадан босату 
               мен жазаны ґтеудi кейiнге ќалдыру     

1. Кiшiгiрiм жјне орташа  ауырлыќтаєы ќылмысы їшiн сотталєан  адамды, егер жазаны ґтеу ґрт  немесе кездейсоќ апат, отбасыныѕ  еѕбекке жарамды жалєыз мїшесiнiѕ  ауыр науќастануы немесе ќайтыс  болуы немесе басќа да тґтенше  мјн-жайлардыѕ салдарынан сотталєан  адам немесе оныѕ отбасы їшiн  жазасын ґтеуi аса ауыр зардапќа  јкелiп соќтыруы мїмкiн болса,  сот жазадан босатуы мїмкiн. 
      2. Ауыр немесе аса ауыр ќылмысы їшiн бас бостандыєынан айыруєа сотталєан адамныѕ жазасын ґтеуiн сот осы баптыѕ бiрiншi бґлiгiнде аталєан негiздер болєан жаєдайда їш айєа дейiн мерзiмге кейiнге ќалдыра алады.     

75-бап.  Айыптау їкiмiнiѕ ескiру мерзiмi  ґтуiне 
               байланысты жазаны ґтеуден босату     

1. Ќылмысы їшiн сотталєан  адам, егер айыптау їкiмi оныѕ  заѕды кїшiне енген кїнiнен  бастап есептегенде, мынадай мерзiмдерде  орындалмаєан болса, жазаны ґтеуден  босатылады:  
      а) кiшiгiрiм ауырлыќтаєы ќылмысы їшiн сотталєанда - їш жыл;  
      б) орташа ауырлыќтаєы ќылмысы їшiн сотталєанда - алты жыл;  
      в) ауыр ќылмысы їшiн сотталєанда - он жыл;  
      г) аса ауыр ќылмысы їшiн сотталєанда - он бес жыл.  
      2. Егер сотталєан адам жазаны ґтеуден жалтарса, ескiру мерзiмiнiѕ ґтуi тоќтатыла тўрады. Бўл жаєдайда ескiру мерзiмiнiѕ ґтуi адам ўсталєан немесе айыбын мойындап келген кезден басталады. Сотталєан адамныѕ жазаны ґтеуден жалтаруы кезiне ќарай ґткен ескiру мерзiмi есептелуге тиiс. Бўл орайда айыптау їкiмi егер, оныѕ шыєарылєан уаќытынан бастап жиырма бес жыл ґтсе жјне ескiру мерзiмi жаѕа ќылмыс жасау арќылы їзiлмеген болса, орындалмауы керек.  
      3. Егер адам осы баптыѕ бiрiншi бґлiгiнде аталєан мерзiм ґткенге дейiн жаѕадан ќасаќана ќылмыс жасаса, ескiру мерзiмi їзiледi. Мўндай жаєдайда ескiру мерзiмiнiѕ ґтуi жаѕадан ќылмыс жасаєан кїннен бастап ќайта есептеледi.  
      4. Ґлiм жазасына немесе ґмiр бойы бас бостандыєынан айыруєа сотталєан адамєа ескiру мерзiмiн ќолдану туралы мјселенi сот шешедi. Егер сот ескiру мерзiмiн ќолдану мїмкiн деп таппаса, ґлiм жазасы ґмiр бойы бас бостандыєынан айыруєа ауыстырылады, ал ґмiр бойы бас бостандыєынан айыру жиырма бес жыл мерзiмге бас бостандыєынан айыруєа ауыстырылады. Бейбiтшiлiк пен адамзаттыѕ ќауiпсiздiгiне ќарсы ќылмыс жасаєаны їшiн сотталєан адамдарєа ескiру мерзiмi ќолданылмайды.      

76-бап.  Раќымшылыќ немесе кешiрiм жасау  актiсi негiзiнде 
               ќылмыстыќ жауаптылыќ пен жазадан босату     

1. Раќымшылыќ жасау туралы  актiнi адамдардыѕ жеке айќындалмаєан  тобы жґнiнде Ќазаќстан Республикасыныѕ  Парламентi шыєарады.  
      2. Ќылмыс жасаєан адамдар раќымшылыќ жасау туралы актiнiѕ негiзiнде ќылмыстыќ жауаптылыќтан босатылуы мїмкiн. Ќылмыс жасаєаны їшiн сотталєан адамдар жазадан босатылуы мїмкiн не оларєа таєайындалєан жаза ќысќартылуы немесе жазаныѕ неєўрлым жеѕiл тїрiмен ауыстырылуы мїмкiн, не мўндай адамдар жазаныѕ ќосымша тїрiнен босатылуы мїмкiн. Жазасын ґтеген немесе оны одан јрi ґтеуден босатылєан адамдардан раќымшылыќ жасау туралы актiмен соттылыєы алынып тасталуы мїмкiн.  
      Ауыр немесе аса ауыр ќылмыстар жасаєан адамдарєа, сондай-аќ ќылмыстардыѕ ќауiптi немесе аса ќауiптi ќайталануы жаєдайында жаза таєайындалєан адамдарєа раќымшылыќ жасау туралы акт ќолданылмайды. 
      3. Белгiлi бiр жеке адамєа ол жґнiнде айыптау їкiмi заѕды кїшiне енген жаєдайда кешiрiм жасау туралы актiнi Ќазаќстан Республикасыныѕ Президентi шыєарады.  
      4. Ќылмыс жасаєаны їшiн сотталєан адам кешiрiм жасау кезiнде жазаны одан јрi ґтеуден босатылуы мїмкiн не оєан таєайындалєан жаза ќысќартылуы немесе жазаныѕ неєўрлым жеѕiл тїрiмен ауыстырылуы мїмкiн. Жазасын ґтеген адамнан кешiрiм жасау актiсiмен соттылыєы алынып тасталуы мїмкiн.  
      Ескерту. 76-бапќа ґзгерту енгізілді - Ќазаќстан Республикасыныѕ 2007.01.08. N 210 Заѕымен.      

77-бап.  Соттылыќ     

1. Ќылмыс жасаєаны їшiн  сотталєан адам соттыѕ айыптау  їкiмi заѕды кїшiне енген кїннен  бастап соттылыќты жою немесе  алып тастау кезiне дейiн сотты  болєан деп есептеледi. Осы Кодекске  сјйкес соттылыќ ќылмыстыѕ јлденеше  рет ќайталануы, ќылмысты ќайталау  кезiнде жјне жаза таєайындау  кезiнде ескерiледi.  
      2. Жазадан босатылєан адам соттылыєы жоќ деп танылады.  
      3. Соттылыќ:  
      а) шартты тїрде сотталєан адамдар жґнiнде - сынаќ мерзiмi ґтуi бойынша;  
      б) тјртiптiк јскери бґлiмде ўсталу, јскери ќызмет бойынша шектеу немесе ќамау тїрiнде жазасын ґтеген јскери ќызметшiлер жґнiнде - iс жїзiнде жазаны ґтеу бойынша;  
      в) бас бостандыєынан айырумен салыстырєанда жазаныѕ неєўрлым жеѕiл тїрiне сотталєан адамдар жґнiнде - жазаны ґтегеннен кейiн бiр жыл ґтуi бойынша;  
      г) кiшiгiрiм немесе орташа ауырлыќтаєы ќылмысы їшiн бас бостандыєынан айыруєа сотталєан адамдар жґнiнде - жазаны ґтегеннен кейiн їш жыл ґтуi бойынша;  
      д) ауыр ќылмысы їшiн бас бостандыєынан айыруєа сотталєан адамдар жґнiнде - жазаны ґтегеннен кейiн алты жыл ґтуi бойынша;  
      е) аса ауыр ќылмысы їшiн сотталєан адамдар жґнiнде - жазаны ґтегеннен кейiн сегiз жыл ґтуi бойынша жойылады.  
      4. Егер сотталєан адам заѕда белгiленген тјртiппен жазасын ґтеуден мерзiмiнен бўрын босатылса немесе жазаныѕ ґтелмеген бґлiгi неєўрлым жеѕiл жазамен ауыстырылса, онда соттылыќты жою мерзiмi жазаныѕ наќты ґтелген мерзiмiн негiзге ала отырып, негiзгi жјне ќосымша жаза тїрлерiн ґтеуден босатылєан кезден бастап есептеледi.  
      5. Егер сотталєан адам жазаны ґтегеннен кейiн ґзiн мiнсiз ўстаса, сот оныѕ ґтiнiшi бойынша соттылыќты жою мерзiмi ґткенге дейiн одан соттылыќты алып тастай алады. 
      Бўл норма ауыр немесе аса ауыр ќылмыстары їшiн бас бостандыєынан айыруєа сотталєан адамдарєа, сондай-аќ ќылмыстардыѕ ќауiптi немесе аса ќауiптi ќайталануы жаєдайында жаза таєайындалєан адамдарєа ќолданылмайды.  
      6. Егер сотталєан адам соттылыќты жою мерзiмi ґткенге дейiн таєы да ќылмыс жасаса, соттылыќты жою мерзiмi тоќтатылады. Бiрiншi ќылмыс бойынша соттылыќты жою мерзiмi соѕєы ќылмысы їшiн негiзгi жјне ќосымша жазаны iс жїзiнде ґтегеннен кейiн ќайта есептеледi. Бўл жаєдайда адам екi ќылмыстыѕ еѕ ауыры їшiн соттылыќ мерзiмi ґткенге дейiн олар їшiн сотталєан деп есептеледi. 
      7. Соттылыќты жою немесе алу соттылыќќа байланысты барлыќ ќўќыќтыќ зардаптардыѕ кїшiн жояды. 
      Ескерту. 76-бапќа ґзгерту енгізілді - Ќазаќстан Республикасыныѕ 2007.01.08. N 210 Заѕымен.

VI БҐЛIМ 
Кјмелетке толмаєандардыѕ ќылмыстыќ 
жауаптылыєы      

78-бап.  Кјмелетке толмаєандардыѕ ќылмыстыќ  жауаптылыєы     

1. Осы бґлімніѕ кїшi  ќолданылатын кјмелетке толмаєандар  деп ќылмыс жасаєан кезге ќарай  жасы он тґртке толєан, бiраќ  он сегiзге толмаєан адамдар  танылады. 
      2. Ќылмыс жасаєан кјмелетке толмаєандарєа жаза таєайындалуы мїмкiн не оларєа тјрбиелiк јсерi бар мјжбїрлеу шаралары ќолданылуы мїмкiн. 
     Ескерту. 78-бапќа ґзгеріс енгізілді - Ќазаќстан Республикасыныѕ 2000.05.05. N 47 Заѕымен.      

79-бап.  Кјмелетке толмаєандарєа таєайындалатын  жаза 
               тїрлерi      

1. Кјмелетке толмаєандарєа  таєайындалатын жаза тїрлерi: 
      а) айыппўл; 
      б) белгiлi бiр ќызметпен айналысу ќўќыєынан айыру; 
      в) ќоєамдыќ жўмыстарєа тарту; 
      г) тїзеу жўмыстары; 
      г-1) бас бостандыєын шектеу;   
      д) (алынып тасталды) 
      е) бас бостандыєынан айыру болып табылады. 
      2. Айыппўл кјмелетке толмай сотталєан адамныѕ дербес табысы немесе ґндiрiп алуєа жарайтын мїлкi болєан жаєдайда єана таєайындалады. Айыппўл оннан бес жїз айлыќ есептiк кґрсеткiшке дейiнгi мґлшерде немесе кјмелетке толмаєан адамныѕ жалаќысыныѕ немесе ґзге табысыныѕ екi аптадан алты айєа дейiнгi кезеѕдегi мґлшерiнде таєайындалады.  
      3. Кјмелетке толмаєандарєа белгiлi бiр ќызметпен айналысу ќўќыєынан айыру бiр жылдан екi жылєа дейiнгi мерзiмге таєайындалады.  
      4. Ќоєамдыќ жўмыстарєа тарту ќырыќ саєаттан жїз алпыс саєатќа дейiнгi мерзiмге таєайындалады, ол кјмелетке толмаєан адамныѕ ќолынан келетiн жўмысты орындауы болып табылады жјне ол оны оќудан немесе негiзгi жўмысынан бос уаќытында атќарады. Он алты жасќа толмаєан адамдардыѕ бўл жаза тїрiн орындауыныѕ ўзаќтыєы кїнiне екi саєаттан, ал он алтыдан он сегiз жасќа дейiнгi адамдар їшiн кїнiне їш саєаттан аспауы керек.  
      5. Тїзеу жўмыстары сот їкiм шыєарєан кезде он алты жасќа жеткен кјмелетке толмаєан адамдарєа бiр жылєа дейiнгi мерзiмге таєайындалады. 
      5-1. Кјмелетке толмаєандарєа бас бостандыєын шектеу бiр жылдан екi жылєа дейiнгi мерзiмге таєайындалады.   
      6. (алынып тасталды) 
      7. Кјмелетке толмаєандарєа бас бостандыєынан айыру он жылдан аспайтын, ал ауырлататын мјн-жайларда кiсi ґлтiргенi їшiн немесе ќылмыстардыѕ жиынтыєы бойынша ќылмыстардыѕ бiреуi ауырлататын мјн-жайларда кiсi ґлтiргенi їшiн - он екi жылдан аспайтын мерзiмге таєайындалуы мїмкiн. Он тґрт жастан он сегiз жасќа дейiн ауыр емес ќылмысты жјне он тґрт жастан он алты жасќа дейiн орташа ауыр ќылмысты бiрiншi рет жасаєан адамдарєа бас бостандыєынан айыру таєайындалмайды.   
      8. Кјмелетке толмай сотталєан адамдар бас бостандыєынан айыруды:  
      а) бас бостандыєынан айыруєа бiрiншi рет сотталєан еркек жынысты кјмелетке толмаєандар, сондай-аќ јйел жынысты кјмелетке толмаєандар - жалпы режимдегi тјрбиелеу колонияларында;  
      б) бўрын бас бостандыєынан айыру жазасын ґтеген еркек жынысты кјмелетке толмаєандар - кїшейтiлген режимдегi тјрбиелеу колонияларында ґтейдi.  
      9. Ќоєамдыќ ќауiптiлiк сипатына жјне дјрежесiне, кiнјлi адамныѕ жеке басына жјне басќа да мјн-жайларєа ќарай сот ќабылданєан шешiмнiѕ себебiн кґрсете отырып, еркек жынысты кјмелетке толмай сотталєан адамныѕ бас бостандыєынан айыруды жалпы режимдегi тјрбиелеу колониясында ґтеуiн таєайындауы мїмкiн.  
      10. Сот жазаны орындаушы органєа кјмелетке толмай сотталєан адаммен ќарым-ќатынас кезiнде оныѕ жеке басыныѕ белгiлi бiр ерекшелiктерiн ескеру туралы нўсќау беруi мїмкiн. 
      Ескерту. 79-бапќа ґзгеріс енгізілді - Ќазаќстан Республикасыныѕ 2000.05.05. N 47, 2002.12.21. N 363, 2004.12.09. N 10 Заѕдарымен.      

80-бап.  Кјмелетке толмаєан адамєа жаза  таєайындау     

1. Кјмелетке толмаєан  адамєа жаза таєайындау кезiнде  осы Кодекстiѕ 52-бабында кґзделген  мјн-жайлардан басќа, оныѕ ґмiрi  мен тјрбиесiнiѕ жаєдайлары, психикалыќ  даму деѕгейi, жеке басыныѕ ґзге  де ерекшелiктерi, сондай-аќ оєан  жасы їлкен адамдардыѕ ыќпалы  ескерiледi.  
      2. Кјмелетке толмаєан жас жеѕiлдететiн мјн-жай ретiнде басќа да жеѕiлдететiн жјне ауырлататын мјн-жайлармен жиынтыќта ескерiледi.     

81-бап.  Кјмелетке толмаєандарды ќылмыстыќ  жауаптылыќтан 
               жјне жазадан босату     

1. Кiшiгiрiм ауырлыќтаєы  ќылмыс жасаєан немесе бiрiншi рет орташа ауырлыќтаєы ќылмыс  жасаєан кјмелетке толмаєан адамды, егер оны ќылмыстыќ жауаптылыќќа  тартпай-аќ тїзеуге болады деп  белгiленсе, сот оны ќылмыстыќ  жауаптылыќтан босатуы мїмкiн.  Бўл ретте оєан осы Кодекстiѕ  82-бабында кґзделген тјрбиелiк  јсерi бар мјжбїрлеу шаралары  ќолданылуы мїмкiн. 
      2. Кiшiгiрiм немесе орташа ауырлыќтаєы ќылмыс жасаєаны їшiн бiрiншi рет сотталєан кјмелетке толмаєан адамды, егер оны тїзеуге осы Кодекстiѕ 82-бабында кґзделген тјрбиелiк јсерi бар мјжбїрлеу шараларын ќолдану жолымен ќол жеткiзуге болады деп танылса, сот оны жазадан босатуы мїмкiн. 
      Ескерту. 81-бап жаѕа редакцияда - Ќазаќстан Республикасыныѕ 2004.12.09. N 10 Заѕымен.       

82-бап.  Тјрбиелiк јсерi бар мјжбїрлеу  шаралары     

1. Сот кјмелетке толмаєан  адамєа тјрбиелiк јсерi бар мынадай  мјжбїрлеу шараларын таєайындауы  мїмкiн:  
      а) ескерту;  
      б) ата-аналарыныѕ немесе олардыѕ орнындаєы адамдардыѕ не мамандандырылєан мемлекеттiк органныѕ ќадаєалауына беру;  
      в) келтiрiлген зиянды ќалпына келтiру мiндетiн жїктеу;  
      г) бос уаќытын шектеу жјне кјмелетке толмаєан адамныѕ жїрiс-тўрысына ерекше талаптар белгiлеу;  
      д) кјмелетке толмаєандарєа арнаулы тјрбие немесе емдеу-тјрбиелеу мекемесiне орналастыру.  
      2. Кјмелетке толмаєан адамєа бiр мезгiлде тјрбиелiк јсерi бар бiрнеше тјрбиелеу шаралары таєайындалуы мїмкiн.     

83-бап.  Тјрбиелiк јсерi бар мјжбїрлеу  шараларыныѕ 
               мазмўны      

1. Ескерту кјмелетке толмаєан  адамєа оныѕ јрекетiмен келтiрiлген  зиянды тїсiндiруден жјне осы  Кодексте кґзделген ќылмыстарды  ќайталап жасаудыѕ зардаптарын  тїсiндiруден тўрады.  
      2. Ќадаєалауєа беру ата-аналарына немесе олардыѕ орнындаєы адамдарєа не мамандандырылєан мемлекеттiк органєа кјмелетке толмаєан адамєа тјрбиелiк јсер ету жјне оныѕ мiнез-ќўлќын баќылау жґнiнде мiндеттер жїктеуден тўрады.  
      3. Келтiрiлген зиянды ќалпына келтiру мiндетi кјмелетке толмаєан адамныѕ мїлiктiк жаєдайын жјне оныѕ тиістi еѕбек даєдысы болуын есепке ала отырып жїктеледi.  
      4. Кјмелетке толмаєан адамныѕ бос уаќытын шектеу жјне оныѕ жїрiс-тўрысына ерекше талаптар белгiлеу, белгiлi бiр орындарєа баруєа, бос уаќыттыѕ белгiлi бiр нысанын, оныѕ iшiнде механикалыќ кґлiк ќўрамын басќаруєа байланысты нысанын пайдалануєа тыйым салуды, тјулiктiѕ белгiлi бiр уаќытынан кейiн їйден тыс жерде болуын, мамандандырылєан мемлекеттiк органныѕ рўќсатынсыз басќа жерлерге баруын шектеудi кґздеуi мїмкiн. Кјмелетке толмаєан адамєа бiлiм беру мекемесiне ќайта оралу, оќуын жалєастыру немесе аяќтау, не мамандандырылєан мемлекеттiк органныѕ кґмегiмен жўмысќа орналасу талабы да ќойылуы мїмкiн. Осы тiзбе толыќ болып табылмайды.  
      5. Алты айдан екi жылєа дейiнгi мерзiмге арнаулы тјрбие немесе емдеу-тјрбиелеу мекемесiне орналастыруды сот кјмелетке толмай ќасаќана орташа ауырлыќтаєы ќылмыс жасаєан адамєа таєайындауы мїмкiн. Аталєан мекемелерде болу адамныѕ кјмелетке толуына байланысты, сондай-аќ тїзетудi ќамтамасыз етушi мамандандырылєан мемлекеттiк органныѕ ќорытындысы негiзiнде сот кјмелетке толмаєан адам ґзiнiѕ тїзелуi їшiн бўдан јрi бўл шараны ќолдануды ќажет етпейдi деген тўжырымєа келсе, мерзiмнен бўрын тоќтатылуы мїмкiн.  
      6. Кјмелеттiк жасќа толмаєандарєа арналєан арнаулы тјрбие немесе емдеу-тјрбиелеу мекемесiнде болуды осы баптыѕ бесiншi бґлiгiнде кґзделген мерзiм бiткеннен кейiн ўзартуєа тек кјмелетке толмаєан адамныѕ жалпы бiлiм беретiн немесе кјсiптiк даярлыєын аяќтауы ќажет болєан жаєдайда єана жол берiледi, бiраќ ол кјмелетке толєанєа дейiнгiсiнен аспауы керек.  
      7. Кјмелетке толмаєан адамныѕ арнаулы тјрбие жјне емдеу-тјрбиелеу мекемесiнде болуыныѕ тјртiбi мен ережелерi заѕдармен белгiленедi.     

84-бап.  Кјмелетке толмаєандарды жазаны  ґтеуден шартты 
               тїрде мерзiмiнен бўрын босату     

 Жазаны ґтеуден шартты  тїрде мерзiмiнен бўрын босату  кјмелетке толмаєан жаста ќылмыс  жасап бас бостандыєынан айыруєа  немесе тїзету жўмыстарына сотталєан  адамдарєа:  
      а) кiшiгiрiм немесе орташа ауырлыќтаєы ќылмысы їшiн сот таєайындаєан жаза мерзiмiнiѕ кемiнде тґрттен бiрiн;   
      б) ауыр ќылмысы їшiн сот таєайындаєан жазаныѕ кемiнде їштен бiрiн; <*> 
      в) адам ґмiрiне ќол сўєумен ўштаспаєан аса ауыр ќылмысы їшiн сот таєайындаєан жаза мерзiмiнiѕ кемiнде жартысын;   
      г) адам ґмiрiне ќол сўєумен ўштасќан аса ауыр ќылмысы їшiн сот таєайындаєан жазаныѕ кемiнде їштен екiсiн наќты ґтегеннен кейiн ќолданылуы мїмкiн.   
      Ескерту. 84-бапќа ґзгеріс енгізілді - Ќазаќстан Республикасыныѕ 2004.12.09. N 10 Заѕымен.       

85-бап.  Ескiру мерзiмi     

 Осы Кодекстiѕ 69 жјне 75-баптарында кґзделген ескiру  мерзiмi кјмелетке толмаєандарды  ќылмыстыќ жауаптылыќтан немесе  оныѕ жазасын ґтеуiнен босату  кезiнде теѕ жартысына ќысќартылады.      

86-бап.  Соттылыќты жою мерзiмдерi     

 Он сегiз жасќа толєанєа  дейiн ќылмыс жасаєан адамдар  їшiн осы Кодекстiѕ 77-бабында  кґзделген соттылыќты жою мерзiмдерi ќысќартылады жјне тиiсiнше: 
      а) бас бостандыєынан айыруєа ќараєанда жазаныѕ неєўрлым жеѕiл тїрлерiн ґтегеннен кейiн тґрт айєа; 
      б) кiшiгiрiм немесе орташа ауырлыќтаєы ќылмысы їшiн бас бостандыєынан айыруды ґтегеннен кейiн бiр жылєа; 
      в) ауыр жјне аса ауыр ќылмысы їшiн бас бостандыєынан айыруды ґтегеннен кейiн їш жылєа теѕ болады.     

87-бап.  Осы бґлiмнiѕ ережелерiн он сегiз  бен жиырма 
               жас аралыєындаєы адамдарєа ќолдану     

 Он сегiз бен жиырма  жас аралыєындаєы ќылмыс жасаєан  адамдарєа жасаєан јрекетiнiѕ  сипатын жјне жеке басын ескере  отырып, сот ерекше жаєдайларда,  оларєа кјмелетке толмаєандарєа  арналєан арнаулы тјрбие немесе  емдеу-тјрбиелеу мекемесiне орналастыруды  ќоспаєанда, осы бґлiмнiѕ ережелерiн  ќолдана алады.

VII БҐЛIМ 
Медициналыќ сипаттаєы мјжбїрлеу 
шаралары      

88-бап.  Медициналыќ сипаттаєы мјжбїрлеу  шараларын 
               ќолдану негiздерi     

1. Сот медициналыќ сипаттаєы  мјжбїрлеу шараларын: 
      а) есi дўрыс емес жаєдайда осы Кодекстiѕ Ерекше бґлiмiндегi баптарда кґзделген јрекеттердi жасаєан;  
      б) ќылмыс жасаєаннан кейiн психикасы жазаны таєайындау немесе орындау мїмкiн емес болып бўзылєан; 
      в) ќылмыс жасаєан жјне есiнiѕ дўрыстыєын жоќќа шыєармайтын психикасыныѕ бўзылуынан зардап шегетiн; 
      г) ќылмыс жасаєан жјне алкоголизмнен немесе нашаќорлыќтан не уытќўмарлыќтан емдеуге мўќтаж деп танылєан адамдарєа таєайындауы мїмкiн.  
      2. Осы баптыѕ бiрiншi бґлiгiнде аталєан адамдарєа медициналыќ сипаттаєы мјжбїрлеу шаралары психикасыныѕ бўзылуы бўл адамдардыѕ ґзге елеулi зиян келтiру мїмкiндiгiне не ґзiне немесе басќа адамдарєа ќауiп тґндiруiне байланысты жаєдайларда єана таєайындалады.  
      3. Медициналыќ сипаттаєы мјжбїрлеу шараларын орындаудыѕ тјртiбi Ќазаќстан Республикасыныѕ Ќылмыстыќ-атќарушылыќ кодексiмен жјне денсаулыќ саќтау туралы заѕдарымен белгiленедi.  
      4. Осы баптыѕ бiрiншi бґлiгiнде аталєан жјне ґзiнiѕ психикалыќ жаєдайы бойынша ќауiп келтiрмейтiн адамдар жґнiнде сот бўл адамдарды емдеу немесе Ќазаќстан Республикасыныѕ денсаулыќ саќтау туралы заѕдарында кґзделген тјртiппен психиатриялыќ-неврологиялыќ мекемелерге жiберу туралы мјселенi шешу їшiн денсаулыќ саќтау органдарына ќажеттi материалдар жiбере алады.