Көк-Терек станциясының сипаттамасы

Жоспарланып отырған  кіре берісте келесідей бағдаршамдар орнатылған:

- Кіреберіс «Н» - бес  мәнді, мачталық, келесідей көрсеткіштерге ие: жоғарғы біреуі сары, жасыл, жоғары біреуі жыпылықтаушы, екі сары, екі сарының біреуі жыпылықтаушы, жылтыр-ақ жыпылықтаушы, қызыл. Оттардың орналасуы жоғарыдан төменге қарай жақшада көрсетілген. (1Ж, З, К, 2Ж, Л/Б). Шамдардың барлығында, жылтыр –ақтан басқасы екі жіпке қосылған. 

- Қосымша шығыс «НД» - бес мәнді, мачталық. НД дабылдық  көрсеткіштері – екі сары, қызыл  (1Ж, бітеуіш, 3, 2Ж, бітеуіш). Барлық  шамдарда екі жіп қосылған.

- “НI”,“Н3”шығыс бағдаршамдары  – төрт мәнді, мачталық, келесідей көрсеткіштерге ие: сары, жасыл, жасыл жыпылықтаушы жылтыр-ақ, жылтыр-ақ жыпылықтаушы, қызыл. Оттардың жоғарыдан орналсуы (Ж, З, К, Л/Б) жақшаларында көрсетілген. Шамдардың барлығында, тек жылтыр-ақтан басқа екі жіп қосылған.

- «Н4» - бес мәнді,  ергежейлік, келесідей көрсеткіштерге ие: сары, жасыл, жасыл, қызыл, жыпылықтаушы жылтыр-ақ, жылтыр-ақ. Оттардың жоғарыдан орналсуы (1Ж, З, К, бітеуіш, Л/Б).

• «Н2» шығыс бағдаршамы - бес мәнді, мачталық, келесідей көрсеткіштерге ие: екі сары, екі сары олардың жоғары біреуі жыпылықтаушы, жоғары біреуі жыпылықтаушы мен жылтыр-ақ жыпылықтаушы, жылтыр-ақ,  жыпылықтаушы жылтыр-ақ қызыл. Оттардың орналасуы жоғарыдан төменге қарай жақшада көрсетілген. (1Ж, бітеуіш, К, 2Ж, Л/Б). Шамдардың барлығында, жылтыр –ақтан басқасы екі жіпке қосылған. 

-  Маневрлік бағдаршамдар: М1, М3 – екі мәнді, ергежейлі;  маневрлік бағдаршамдардың дабылдық  көрсеткіштері – көк, жылтыр-ақ, оттардың орналасуы  (Л/Б, С).

-    М5 Маневрлік  бағдаршамы  - екі мәнді, мачталық; маневрлік бағдаршамның  дабылдық көрсеткіштері – қызыл, жылтыр-ақ, оттардың орналасуы (Л/Б, К).

Кіріс бағдаршамдары  станцияны аралық станция жақтан оқшаулау және (тек Ч, Н бағдаршамдарында) қабылдау маршруттарының дайындалуы немесе аялдамасыз өткізіп салуға сәйкес машинистке дабылды белгілерді беру үшін қызмет етеді. 

Кіріс бағдаршамдарын ашу  қабылдау маршруттарының дұрыс дайындалуындағы  рұқсат етілетін көрсеткіштерде мүмкін (қабылдау маршрутыныңқауіпсіздік тілдері  мен жүріс жағдайына сәйкес келетін), тілдік және тілсіз аймақтардың бостығы, дайындалатын маршрутқа кіретін, оларға сәйкес аймақтарға қатысты габаритті еместерді қосқанда, маршру дайындалған бағыттардың бостығы, ЭО құрылғыларының дұрыстығы.

 Кіріс бағдаршамдары  келесілерге арналған: станцияның  жұп және тақ кіре берісінде орналасқан тілдік секцияларды оқшаулауға, қабылдау-жөнелту бағытына дайындалған маршрутқа сәйкес  машисниттерге рұқсат етілген дабылдық көрсеткіштерді беру.

Кіріс бағдаршамының  ашылуы 1-ші аймақтың бостығының жойылуына  мүмкін, оның матасуының болмауында және қорғалатын аймақтың бостығы біріншіден кейін  аралыққа шыға берісте  орталықтандырлған авто оқшаулау бағдаршамында мүмкін. Кіріс бағдаршамының ашық болуы басқару аппаратында бақылаудың болуында рұқсат етуші көрсеткіштер мүмкін: маршруттың дұрыс дайындалуы (жүріс және қауіпсіз тілдердің жағдайы жөнелту маршрутына сәйкес); дайындалған маршруттағы кіріс тілдік немесе тілсіз бостықты  бақылаудың болуы, сонымен қатар оның ішінде станцияда жөнелту режиміндегі габаритті емес; басқару аппаратында сәйкес келетін аралықтың темр кілтінің болуы (кілтті алып-алғаннан кейін – кіріс бағдаршамы тетігін ашу мүмкін емес). 

Поезды дабылдардың  қалыпты жабылуы пойыздың басының  маршрутқа кіре берісінен ақ автоматты  түрде жүзеге асырылады (сигнал артынан  оқшаулаушы аймақтардың бос болмауы) маршруттан кейін бірінші секциядағы  уақыт аралық 4-6 сек. СБК басқару аппаратындағы тетіктерді басу арқылы дабылды тоқтата алады, ол «Аппаратураны басқару» бөлімінде көрсетілген.

Аралық жатқан станциялар жабдықталған ДОҚ құрылғысы станциялық құрылғыларды аралықтармен байланыстырады, бос болу немесе бос болмауды бақылау, жетіп келу және кету аймақтарын бақылайды.

Көк-Терек станциясына 2-бағыттық аралықтар байланысады: Саз-Төбе-Көк-Терек-Түлкібас бір бағытпен жабдықталған, екі бағыттық сандық, кодттық авто құлыптау, 25 Гц жиілігіндерельстік тізбектерімен кодтталған, екі жақтық қозғалысқа өту мүмкіндігі АБ-2К-25-50-ЭТ-82 альбомымен орындалған бағыттардың бірінде екіншісінің толық жөңделуінде, ЧДК жүйесіндегі диспетчерлік бақылауды қалыпқа келтіруімен болады.

Поездың екінші, сонан  соң бірінші аймаққа жол басуында қысқа уақыттық жақындау  тақта-пуьті  ішінде орналасқан поездың жақындау дабылымен іске қосылады. АБ-12 орнатылуында аралықтағы бағыттау кезегі «Кезекті бағыттау» батырмасы арқылы бағыттау кезегінің екі  желілік сызбасында жүзеге асырылады.

1.3 Басқару және бақылау  аппараттары 

 

Поездарды қабылдау және жөнелту және маневрлік жұмыстарын жүргізу станция кезекшісімен поездардың қозғалысы мен маневрлік жұмыстары  нұсқауы  (техникалық пайдалану ережесі) ТПЕ – не сәйкес жүзеге асырылады,  даблы бойынша нұсқау, поезд диспетчер кезекшісі, Шымкент жол басқармасының нұсқауларын басқарушы (станцияның техникалық тарату акты) СТА.

 Қабылдау бағыттарының  қауіпсіздігін жоғарылату мақсатында, рельстік тізбектерде фаза сезімталдық релелерімен жабдықталған, дроссельмен байланысуының дұрыс еместігі немесе үзілуінде реле соңында қысқаша матасу болып оны бағанадан оқшаулайды, сызба орындалған, қабылдау бағытының бостығы жайлы тесттік тексеру кіріс бағдаршамының ашылуы алдын бағыттық реленің электрлік тізбегінің қысқа уақыттық үзілісінің жұмысы тексеріледі.

Маршрутты дайындау тақтасында қабылдау бағытының қосылуының қысқа уақыты бақыланады.

Егерде бағыттық реле басқа электр көзінен қоректенетін болса, онда бағдаршам ашылмайды. Iп бағыты үшін орындалған – тақ бағытында , жұп бағытта IIп.

Станцияның жұмыс жасау технологиясы бойынша  станцияның толық маршрутизациясы  құрастырылған. Құрастырылған маршрутизация  негізінде маршруттар кестесі құрастырылған.

Электрлік орталықтандыру құрылғыларын басқару және автоматты оқшаулау үшін, СБК бөлмесінде басқару тақтасы орнатылған. Оның астыңғы бөлігінде батырмалары бар  станцияның сызбасы орналасқан, бақылау шамдары, кілттік тетіктер, есептегіштер. Ал көлденең бөлігінде тек батырмалар орнатылған. 

Басқару тетігіндегі бақылау шамдары:

Н, НД, Ч,ЧД кіріс бағдаршамдары:

а) кіріс бағдаршамдарының рұқсат беруші көрсеткіштерінде, олардың қайталануында  бір жасыл шам жанып тұрады;

б)  кіріс бағдаршамдарының рұқсат етпеуші көрсеткіштерінде, олардың қайталамасында қызыл жанып тұрады.

в) шақыру дабылдары арқылы поездарды  қабылдауда, олардың қайталамасында  ақ және қызыл шам жанып тұрады.

г) «Н» және «Ч» өшіп қалған қайталағыш бағдаршам негізіндегі қызыл  түсті шамның  негізгі және қордағы жібінің күйгенін білдіреді, сонымен қатар 1-ші жақындау аймағы жалған жанады;

д)  бағдаршамдағы қызыл шамның, сонымен қатар НД және ЧД бағдаршамдарындағы тежегіші күйіп кетуінде олардың  қайталағышында тақтадағы қызыл  түсті шам жыпылықтай бастайды.

Кіріс бағдаршамдары:

а) шығыс бағдаршамдарының рұқсат ету көрсеткіштерінде олардың қайталағышында жасыл түсті шам жанады;

б) шақыру дабылы бойынша поездарды  II, I, 4 бағыттары бойынша жөнелтуде, олардың қайталану басқару тақтасында, бір жыпылықтаушы жасыл түсті шам жанады;

в)  қыщыл түсті шамның күйіп  кетуінде немесе тежегіштің күйуінде айталағышта ақ түсті  шам жанады.

Маневрлі бағдаршамдар: маневрлі бағдаршамдардың  қайталағыштарының қалыпты дабыл  берулері:

Маневрлік бағдаршамдарының рұқсат беру көрсеткіштерінде, олардың қайталағыш пульт тақтасында бір ақ шам жанады, рұқсат етпеуші шам немесе тежегіш шамдардың күйіп кетуінде ақ шам жыпылықтайды. 

Қабылдау және жөнелту аймақтарындағы шам ұяшықтарының  қосымша шамдары  бос қалыпты аймақта ақ болып  жанады, ал поездбен орын алып тұруда бұл аймақтар қызыл шаммен жанып тұрады.

Тілдер/жарық ұяшықтары тілдерінің бақылау шамдары плюс жағдайда тілдер жасыл болып жанады, минус жағдайында сары жанады. 

«Н Бағдаршамдардың шығысындағы  ақау» бақылау шамдары,  «Ч Бағдаршамдардың шығысындағы ақау».

Дұрыс жанбай тұр, шығыс бағдаршамдарының ақауы мен қуаттылықтың болмауында жанады.

Телемеханика және автоматика құрылғыларымен станцияны жабдықтауда  поездардың қозғалысының ұйымдастырудағы  спецификалық ерекшеліктері есепке алынады, олар бір уақытта бірнеше бірліктердің бағыттарда қозғалуында болуымен байланысты, сонымен қатар жүктермен операцияларды орындауда, жолаушыларға қызмет көрсетуде, құрамдарды құрастыру және ажыратуда, олардың техникалық тексерілуі мен жөңделуі.

Бекітілген бағыттар бойы қозғалудағы тілдер маршрутталған  болып аталады, ал бекітілмеген бойынша  - маршрутталмаған. Поездық қозғалыстарға  поездардың бір парктен екінші паркке қабылдау жөнелту кіреді. Сондықтанда  кіру, жөнелту маршрутына жататын  барлық тілдер, және қауіпсіз тілдері орталықтандырылуға қосылады.

 Станцияның маршрутизациясының  құрастырылуында  негіз етіп  күрделі маршруттар құрылатын  қарапайым маршруттар принципі  қабылданған. Әрбір белгілі бір  маршруттардың шекарасы рельтік  тізбектердің оқшаулаушы бағаналарын анықтайды. Күрделі жылжымалы маневрлік маршруттарды жүзеге асыруда бақылауға, берілген станцияның кіре берісінде толық маршруттар сызбасын қосатын,  осы маршрутты ажыратып қосуға мүмкіндік беруші релейлік аппаратура қарастырылады.

Маршруттарды құрастыруда олардың шекараларын анықтайды. Маршруттарды қабылдаудың бастамасы болып кіріс бағдаршамы болып табылады, ал соңы – қабылдау бағыты.  Маршрут басын жөнелтуде кіріс бағдаршам, ал соңы – станция шекарасы болып табылады.

Маневрлік маршрут бастамасы болып маневрлік бағдаршам болып табылады, ол арқылы берілген маршрут бойынша қозғалысқа рұқсат етіледі, соңы – бірінші жолшыбай маневрлік бағдаршам, ал мұндайдын болмауында – кез-келген келесі маневрлік аймақтағы бағдаршам, сонымен қатар станциялық бағыт немесе тұйық.

 Поезд маршруты – ол поездардың  жабық тілдері мен ашық дабылдар  бойынша жөнелтілуі. Негізгі маршрут,  вариантты маршрут және маневрлік  маршрут деп бөледі.

Негізгі маршрут –  ол поездың тілдер бойынша жоғарыдан  төмен қарай ауытқуы.

Мысалы: Ч кіре беріс  бағдаршамынан  2П бағытына +2/4; +6/8;+10 тілдері.

 Вариантты маршрут  – ол маршруттың басы мен  соңы негізгі маршрутқа сәйкес  келетін, бірақ трасса тілдердің  ауытқуы бойынша өтеді. 

Мысалы: Н кіре беріс  бағдаршамынан  қабылдау 3 б қабылдау : -1/3; -5/7;-13.

Маневрлі маршрут келесідей  бойынша беріледі: маневрлік бағдаршамнан бірінші жолшыбай немесе ең соңғы  кездесоққа дейінгі.

Мысалы: М1 бағдаршамынан  М5 бағдаршамына дейін, М13, Ч13 бағдаршамынан  кейін.

Жобаланып отырған станцияда  бағдаршамдардың қайта орналастырулары жүзеге асырылған.  Н және Ч кіре беріс бағдаршамдары аралықты станциядан бөліп тұрады. Оларды  бірінші тілдік ауытқудан 300 метр жақындық арақашықтықта орнатады, ол ең соңғы тіл ұшы  немесе бағананың тілдік бұрылуы, өйткені темір жолдың берілген аумағында үздіксіз тоқтың электр-тартылысы жұмыс жасайды. Кіріс мачталық бағдаршамдар қосымша дабылға ие – шақыру: жылтыр-ақ поездың жанама бағыт арқылы 20 км/с  дейін бағытталып және тоқтауға мүмкіндігі болуына рұқсат етеді. 

Орталықтандырылған тілдерді басқару, сонымен қатар ЭО бекетінің орталықтануына қосылған  тілдердің жағдайын бақылау СБК бөлмесінде орнатылған,  станция бойынша кезекшімен тақта батырмасымен орындалады. 

Орталықтандыруға 14-батырма  қосылған.

Көк-Терек станциясында орталықтандыруға : 1/3, 9/11, 13, 15/17, 2/4, 6/8, 10/12, 14 тілдері қосылған.

Кесілмейтін электр желілерімен  жабдықталған СП-6  5-тік  өткізгіш сызбасы арқылы МСТ-0,3 типтегі үш фазалық электр қозғалтқышының отпелі тоғымен басқару.

17 тілі  9 –ші бағыттағы тіркелмеген вагондарды шығарып тасталуын болдыртпау үшін оң жаққа қарай лақтырып тастайтын үшкір тетікпен жабдықталған. Қалыпты жағдайы (+) тақтада ақ шамның жануымен бақыланады, шамдар жанбаса – тіл маршрутта қатып қалған, қызыл шам жыпылықтайды – СБК тілді плюс (қауіпсіз) жағдайына бұрап қоюы міндет.

Поездардың екі жақты  қозғалысқа өтуде бағыттардың бірінде 2 бағыттық аралық келесідей орындалады. Поезды жөнелту үшін поездан бос  аралықта станцияны жөнелтуге орнату, СБК толық бұрылғанға дейін ұстап тұратын бағыттарды ауыстыру батырмасын басу арқылы, сары түсті «Қабылдау» шамы сөніп қалғанда  және «Жөнелту» Б жасыл шамы жанады.

Екі жақтық қозғалысқа өту  үшін бағыттардың бірімен 2-кі бағыттық аймақта, екіншісінің жабық болуында, электромеханик релейлік тақтада қалыпты жұмыс жасау режимінен тұтқаны шығарып алып және оны  «Қабылдау» немесе «Жөнелту» ұяшығының тақ және жұп бағыттарының жабылуына сәйкес орналастыруы қажет. СТБ  «Бағыттарды алмастыру» кілтін солға қарай бұрау арқылы тірегішіне дейін  жақты  қозғалысты өтпелі жағдайына қойып қояды. Бағыттаудағы аралықтардың алмастырылуы «Бағыттарды алмастыру батырмасымен Iп немесе IIп бағытын алмастырумен» жүзеге асырады. Поездарды қабылдау және жөнелту бір бағытты аралық түрінде орындалады.  Дұрыс бағытта қозғалу АЛСН дабылымен, ал дұрыс еместе тек  АЛСН батырмасымен орындалады. Екі жақты қозғалысқа өту бос аралықта және «Бағытты алмастыру» кілтін сағат тілімен батырманың бағанасына дейін СТБ оны дұрыс бағытта орнатуды және панельдегі тетікті қайта орналастыру релейлік қалыпты жағдайда болады.