Кондитерлік өнімдер технологиясы

1978-1979 жылдары  цехтардың жұмыскерлеріне арналған  асхана, дәрігерлік санитарлық бөлім,  кеңейтілген тұрмыстық орынжайлары бар әкімшілік-тұрмыстық корпустың құрылысы жүреді. 1992 жылы мемлекеттік кәсіпорын «Рахат» акционерлік қоғамы болып қайта құрылып, «Рахат» сауда белгісі болып тіркеледі. 2001 жылы Шымкент қаласында еншілес кәсіпорын ашылып, алғашқы өнімдері өндіріле бастайды. 2007-2009 жылдары Кельн қаласындағы (Германия) ISM кондитер және бисквит өнімдерінің Халықаралық арнайы көрмесіне қатысады.

«Рахат» АҚ-нда 3500-ге тарта адам жұмыс істейді. Өндірістік қуат Алматы және Шымкент қалаларындағы  екі алаңда шоғырланған. Өндірістің жан-жақтылық сипаты, оның ауқымы мен  какао бұршақтарын қайта өңдеу бойынша дербес желінің болуы компания үшін отандық өндірушілер арасында кондитерлік өнімдердің кең сұрыпталымын иеленуге мүмкіндік береді. Бүгінде «Рахат» АҚ-ның сұрыпталым қоржыны 10 түрлі топқа жататын алуан түрлі кондитерлік өнімнің 250-ден аса атауымен толыққан.

Кәсіпорында бірыңғай жауапкершілік пен сапаны бақылаудың кешенді жүйесіне негізделген  ішкі сапалық жүйе ұйымдастырылып, іске асырылуда. Бұл жүйе өндірістің әр сатысында шикізат пен өнім сапасын бақылайды. Кәсіпорында  ҚР ИСО 9001 - 2001 СТ стандартына сәйкес сертификатталған сапа менеджменті жүйесі енгізілген және іске қосылған.

Экспортталуы

Фабрика өнімдерi отандық нарықтағыдай жақын және алыс шет елдер нарығында да белгілі. «Рахат» АҚ өз өнімін ішкі нарықта  жоғары деңгейде жеткілікті ету саясатын жүзеге асырады. «Рахат» АҚ сату ауқымы бүкіл Қазақстанды қамтиды, компанияның 14 облыс орталығын қосқанда 18 қалада өнім тарату жүйесі бар. Алматы қаласы бойынша өнім ірі көтермемен сатып алушылар арқылы, сонымен бірге фирмалық бөлшек сауда дүкендері арқылы таратылады.

Республиканың басқа аймақтарына «Рахат» АҚ өнімін жеткізу фирмалық сапалы өнім сатуды жүзеге асыратын дистрибьюторлық  желі (еншілес кәсіпорындар) құрумен  қамтамасыз етіледі. Осылайша «Рахат»  АҚ-ның сату ауқымы бүкіл Қазақстанды  және компанияның еншілес сауда ұйымы бар көрші Қырғызстанды қамтиды. Өнімді сыртқа шығару жоғары бәсекелестік жоқ және саяси-экономикалық жағдайлар ішкі саудаға кедергі келтірмейтін орталық-азия өңірлеріндегі елдермен (Ауғанстан, Әзірбайжан, Қырғызстан, Тәжікстан) жүргізіледі. ТМД-ның басқа республикалары және алыс шет елдер тарапынан «Рахат» АҚ өніміне деген қызығушылыққа байланысты келешекте компания өндіріс көлемін арттыруды және экспорт көлемін ұлғайту жолымен өткізу нарығын кеңейтуді жоспарлап отыр.

Әр түрлі  гастрономиялық дәстүрлері бар елдердің халқы «Рахат» АҚ кондитерлік  өнімдерінің тұтыну сипаттамасының тартымдылығын мойындауда. Бүгінгі күні Акционерлік Қоғам өзінің өнімдерін ТМД елдеріне, жақын және алыс шетелдерге экспортқа шығарады.

 

 

 

1.7.2 "ҚАРАҒАНДЫ КОНФЕТТЕРІ" ААҚ

 
"Қарағанды Конфеттері" ААҚ  – даңқы тек Қазақстанға ғана  емес, басқа да елдерге кеңінен танымал.

Фабриканың  тарихи 1956 жылдың қараша айынан басталады, бірақ-та 1941 жылы Қарағандыға кондитерлік  өнімдерді шығаруға Астраханнан  арналған эшелон қондырғылармен келген кезінен басталатын да тарихи бар. 
Қарағанды конфеттері әрқашан да өзінің сапасымен әйгілі. Өкінішке орай СССР-дың ыдырауымен, Ресеймен және тағы басқа елдермен экономикалық байланыстың үзілуінен, оның жұмысы да ақсады. 
Мемлекеттен 85% фабриканың акциясын сатып алған ағылшын компаниясы "Ю-Ай-Джи" 1996 жылдың мамыр айынан фабриканы басқара бастағанда фабрика жаңаша дамуға мүмкіндік алды. 
"Қарағанды Конфеттері" ААҚ – Қазақстанда бүгінгі күнде тағам өнімдері өндірісінде алдағы кәсіпорындардың бірі. Фабрика кондитерлік өнімдердің 247 түрін шығарады. Фабрикада бір жылда – 12 000 тонна өнім шығарылады. 
1996 жылдан бастап жаңа цехтар салынды. Жаңа техналогиямен шоколадты конфеттер өндiретiн жаңа шоколадты-бисквит цехы жұмыс iстейдi, бұнда "Лиса Алиса (Түлкі Алиса)", "Артемон", "Буратино", вафли, торттардың 10-нан астам түрлерi өндiрiледi. 
"Қарағанды Конфеттері" ААҚ – түрлі халықаралық көрмелердің тұрақты қатысушысы. 2003 жылдың тамыз айында Мәскеу қаласында "Қазақстанның Ресейдегi күндерi" бағдарламасының шеңберiндегi көрмеге кондитерлiк фабрика қатысты. 2004 жылдың сәуiр айында Германияда өткен "Hannover-Messe 2004" халықаралық көрмеде Қазақстанның үздiк кәсiпорындарының құрамында. Фабриканың өзінің аккредитті сынақ орталығы бар, ол өздеріне сертификаты сынақтан кондитер өнімдері мен шикізаттарды сертификациялық сынақтан өткізулеріне мүмкіндік береді. 
"Қарағанды Конфеттері" АҚ өзінің өнімдерін Қазақстанның барлық жерлерінде, өзінің дербес ұсынушылары, дүкендері, 12 қалалардағы қоймалары арқылы және Ресей мен Германияда таратады.

 

 

 

 

 

 

1.8. ШЫҒЫС ҚАЗАҚСТАН ОБЛЫСЫНДАҒЫ КОНДИТЕР ӨНІМДЕРІ НАРЫҒЫНЫҢ СИПАТТАМАСЫ

Шығыс Қазақстан облысы толық азық-түлік тәуелсіздігін  иелене алмайды, бірақ облыста өмірлік  маңызды тағам өнімдерін өндіру үшін жеткілікті биоклиматтық және өндірістік  әлеует бар.

Соңғы жылдардың көрсеткіштеріне сүйенсек, 2011 жылдың  қаңтар-желтоқсанында облыста қолданыстағы бағамен 55,3 млрд. теңгенің тамақ өнімі, 1,5 млрд. теңгенің сусыны  өндірілген. 2010 жылғы қаңтар-желтоқсанмен салыстырғанда, тамақ өнімдері өндірісіндегі нақты көлем индексі 120,2%,  ал сусындар өндірісінде - 95,5% құрады.

Шығыс Қазақстан облыстық Статистика департаментінің деректеріне сүйенсек, облыстың  республикадағы тамақ өндірісі өнімдерінің  көлеміндегі үлесі 8,2%-ға, сусындар -  1,1%-ға бағаланады. Өнеркәсіп өндірісінің  облыстық көлемінде  салалар үлесі тиісінше 8,9 және  0,2% құрады.

Тамақ өнімдері өндірісі бойынша  экономикалық қызмет түрлерінің көбінде  өндіріс  көлемінің өскені байқалады.

Балықты қайта өңдеу мен консервілеуде, нан-тоқаш және ұннан жасалған өнімдер  өндірісінде,  өзге де  тамақ өнімдерінде  өнім көлемінің төмендегені байқалды.

Тамақ өнімдері мен сусындар шығаратын  кәсіпорындарда  2010 жылғы  қаңтар-желтоқсанда  5891 адам немесе  барлық өнеркәсіп  өндірісінде жұмыс істейтіндер  санының  әрбір он үшінші адамы  жұмыспен қамтамасыз етілді.

Тамақ өнімдері өндірісінде  орташа айлық  жалақы  39268 теңге немесе 2009 жылғы  қаңтар-желтоқсандағы деңгейге қарағанда 111,2% мөлшерінде қалыптасты.

 

 

8.1-сурет - Шығыс Қазақстан облысында қолданыстағы баға бойынша нан-тоқаш және ұннан жасалған өнімдер өндірісінің көлемі, млн. тг.

 

 

            

 

Суретте көрсетілгендей, ШҚО бойынша нан-тоқаш және ұннан жасалған өнімдер өндірісінің көлемі 2010 жылмен салыстырғанда 2011 жылы 230,5 млн. теңгеге төмендеді.

 

8.2-сурет - Шығыс Қазақстан облысындағы  заттай  түрінде кептірілген нан және печенье,                       ұзақ сақталатын кондитер және тәтті нан өндірісі, тонна

 

 

              

 

Суретте көрсетілгендей, ШҚО-да кептірілген нан және печенье, ұзақ сақталатын ұннан жасалған кондитер өнімдері мен  тәтті нандар өндірісі бойынша аздап төмендеу байқалады.  Мысалы, 2010 жылы  Шығыс Қазақстан облысында 2 158 тонна кептірілген нан  мен печенье шығарылды, бұл 2009 жылғыдан 396 тоннаға кем.

 

8.3-кесте - 2011 жылғы  қазандағы  Шығыс Қазақстан облысы бойынша  кептірілген нан мен печенье  өндіретін  кәсіпорындар бағасының индексі, %

	2011 жылғы қазан
	2011 жылғы қыркүйек	2010 жылғы желтоқсан
Кептірілген нан және печенье өндірісі, ұзақ сақталатын ұннан жасалған кондитер өнімдері өндірісі	102,3	114,0

                

 

8.3-кестеде Шығыс Қазақстан облысының супермаркеттеріндегі  негізгі өндірушілердің кепкен нан өндіру өнімдері бағасының салыстырмалы кестесі келтірілген.

 

8.4-кесте - Шығыс Қазақстан облысының супермаркеттеріндегі негізгі  өндірушілердің кепкен нан өндіру өнімдері бағасының салыстырмалы кестесі

Өнімнің атауы	Өндірушінің атауы	Орау, грамм	Бағасы, 1 қорабына теңгемен	Бағасы, 1 кг үшін  теңгемен
Кептірілген нан	Караганда Нан	300	119 - 139	397 –  463
	Приправыч	200	119 - 125	595 –  625
	Цесна	800	185-190	231 –  238
Сушкалар	Караганда Нан	400	129-155	323 –  388
		500	389-395	778 –  790
	Аксай Нан	400	165-169	413 –  423
	Цесна	400	165-167	413 –  418
Қоспасыз  печенье	Уральские кондитеры	1 000	395-619	395-619
	Баян - Сулу	1 000	279-325	279-325
	Фламинго	1 000	469-470	469-470
	Золотой ключик	650	665-669	1 023 – 1 029
		750	665-669	887 –  892
		400	105 - 119	263 –  298
		700	215	307
	Рахат	185	65-67	351 –  362
		270	139-140	515 –  519
		350	139-155	397 –  443
		1 000	320-349	320-349
	Бидай Нан	300	199-200	663 - 667
	Конти	1 000	355-357	355-357
	Ламзурь	1 000	359-362	359-362
	Сладкая сказка	1 000	599-604	599-604
	Султан	80	39-40	488 –  500
		175	79-80	451 –  457
		240	239-242	996 –  1 008
		300	135-145	40 –  483
	Roshen	1 000	579-580	579-580
	Twix	200	399-402	1 995 – 2 010
	Twixels	125	285-290	2 280 – 2 320
		250	530-535	2 120 – 2 140
Қоспасы бар печенье	Choco Boy	100	345-347	3 450 – 3 470
	Choco - Pie	168	269-270	1 601 – 1 607
		336	499-500	1 485 -  1488
	Wolf	500	545-547	1 090 – 1 094
	«АВК»	1 000	519-579	519-579
	Саратов	1 000	599-600	599-600
	Сладкая сказка	1 000	425-428	425-428
	Сладко	135	75-78	555 –  578
	Хамле	85	55-57	647 –  671
		170	95-98	559 –  576
		190	85-86	447 –  453
		200	95-98	475 - 490

 

Ақпарат көзі: Компаниялар  сайты

 

Кесте қорытындылары бойынша  мынадай  қорытынды шығаруға болады:

- Кептірілген  нанның бағасы  (әр түрлі қалталау)  мынадай  диапазонда ұсынылған - 119 – 190 теңге;

- Сушкалардың  бағасы  (әр түрлі қалталау)  – 129 – 395 теңге;

- Қоспасы  жоқ печеньенің бағасы (әр түрлі  қалталау)  – 39 – 669 теңге;

- Қоспасы  бар печеньенің бағасы (әр түрлі  қалталау)  – 55 – 428 теңге.

 

 

 

8.5-кесте - Шығыс Қазақстан облысында нан пісіру  өнімдерін  шығаратын кәсіпорындардың тізімі

Компаниялардың  атауы	Қала, кент
Белоусовка нан зауыты	Белоусовка кенті
Шығыс Қазақстан ұн тарту-жемазық комбинаты  АҚАО Восточно-Казахстанский мукомольно-комбикормовый комбинат	Семей қаласы
'БАРС' компаниясы	Өскемен қаласы
Колос	Өскемен қаласы
«Бейкер» ЖШС	Өскемен қаласы
«Бек» ЖШС	Семей қаласы
«Брик» ЖШС	Өскемен қаласы
«Вегас» ЖШС	Өскемен қаласы
«Рамко  Трейдинг Компани» ЖШС	Семей қаласы
«Саламин» ЖШС	Өскемен қаласы
'Жолдас' ЖШС	Семей қаласы
Common Market	Өскемен қаласы
"АЙДАР"  №2 НАН ЗАУЫТЫ	Семей қаласы
"АККОРД-ВКО" ЖШС	Өскемен қаласы
"АЛТЫН-ДЭН  и Ко" ЖШС	Семей қаласы
"АРНА" САУДА-ӨНДІРІСТІК БІРЛЕСТІГІ ФИРМАСЫ	Өскемен қаласы
"БУХТАРМА" КӘСІПОРНЫ	Өскемен қаласы
"ДЮКАС" ААҚ	Өскемен қаласы
"КУРМАН" САУДА-ӨНДІРІСТІК БІРЛЕСТІГІ (ЖШС)	Өскемен қаласы
ЖШС	Өскемен қаласы
№3 НАН ЗАУЫТЫ (ЖШС)	Өскемен қаласы
Аккорд	Өскемен қаласы
Ладога  и К	Өскемен қаласы
Мельзавод Защита	Өскемен қаласы

 

1.9. КОНДИТЕРЛІК ӨНІМДЕРДІ ӨНДІРУ ПРОЦЕСІНДЕ ПАЙДАЛАНЫЛАТЫН ҚОСЫМША ҚҰРАЛДАР

1.9.1 ҒИМАРАТТАР МЕН ҚҰРЫЛЫСТАР

 

Кондитерлік өнімдерді өндіруге арналған цехты аумағы шамамен 60 шаршы метр бос жалдамалы орынжайда орналастыру дұрыс болады. Өндіру процесінің ерекшелігін ескере отырып  орын-жай өртке қарсы қауіпсіздік жүйесімен жабдықталатын болады. Орын-жай   тікелей кондитер цехын, қойманы және  сауда залын орналастыру үшін  ортасы бөлінген үш бөлмеден тұрады.