Туристік ұйымдағы персоналды басқару

 

 

Бағалардың мәндерінің шкаласы төмендегі 14-кестеде көрсетілген 

 

Кесте 14 -Үміткер А.Е. Жұмағалиеваның сапалық қасиеттерін бағалау шкаласы

Мәндері	Сипаты
5	Қасиетін үнемі көрсетіп отырады
4	Қасиетін барлық уақытта дерлік көрсетіп отырады.
3	Қасиетін көрсетуі де көрсетпуі бірдей деңгейде.
2	Қасиетін сирек көрсетеді.
1	Қасиетін мүлдем көрсетпейді.

 

15-кестеде А.Е. Жұмағалиеваның сапалық қасиеттерінің жалпы қосындысының мәндері берілген.

 

Кесте 15 -Үміткер А.Е. Жұмағалиеваның сапалық қасиеттерінің жалпы бағасы

Қасиеттер тобы	Баллдардың нақты көлемі	Баллдардың мүмкін болатын максималды көлемі	Коэффициент немесе баға
1. Моральды және жеке бастың қасиеттері	29	35	0,83
2. Кәсіби дайындығы мен дағдылары	31	35	0,89
3. Өзінің және қарамағындағылардың еңбегін ұйымдастыра білу	31	35	0,89
4. Бағыыныштыларымен қарым-қатынас жасай білу	29	35	0,83
Барлығы	120	140	0,86

 

4. А.Е. Жұмағалиеваның сапалық қасиеттерін бағалау үшін ұнату матрицасын (жұптық салыстыру әдісі) қолданамыз.

1 – Мақсатқа жетуге бағытталу (мақсаткерлік)

2 – Адалдық

3 – Менеджментті білу

4 – Уақытын жоспарлай білу

5 – Мұқияттылық

6 – Өз ойын нақты әрі сауатты жеткізе білу

7- Беделділік

  Сапалық қасиеттерінің маңыздылық дәрежесі балл бойынша есептеледі,ол үшін басымдылықты орналастыру әдісі қолданылады. Нәтижелері 16-кестеде көрсетілген.

 

Кесте 16 -Сапалық қасиеттерді жұптық салыстыру нәтижелері

Сапа	1	2	3	4	5	6	7
1	1,0	0,5	1,5	1,5	1,5	1,5	0,5
2	0,5	1,0	1,0	0,5	1,0	0,5	0,5
3	1,5	1,0	1,0	0,5	1,0	0,5	0,5
4	1,5	0,5	0,5	1,0	1,5	1,5	0,5
5	1,5	1,0	1,0	1,5	1,5	0,5	1,0
6	1,5	0,5	0,5	1,5	0,5	1,5	1,0
7	0,5	0,5	0,5	0,5	1,0	1,0	1,0

 

Математикалық аппарат әдісінің негізінде кейбір спорттық жарыстар нәтижесін анықтау мәселелерін қарастыратын көшбасшы міндеті деп аталатын әдіс жатыр.

Басымдықтарды орналастыру әдісін қолдана отырып зерттелетін объектілерді саралау прцедураларын баяндау үшін оларды Х1, Х2,…Хn (1/1)  артылы белгілейміз, мұндағы n-зерттеліп отырған объектілер көлемі болып табылады. Одан соң А = aij (1/2) матрицасы қалыптасады, мұндаы

aij = 0,5, если Xi < Xj

aij = 1.0, если Xi = Xj

aij = 1,5, если Xi > Xj

Здесь:

Xi > Xj болуы j -шы объектіге қарағанда i-шы объектіні талдау белгілеріне байланысты көбірек ұнататынын көрсетеді;

Xi = Xj болуы i-шы және j-шы объектілердің талдау белгілеріне байланысты тең болатынын көрсетеді;

Xi < Xj болуы i-шы объектіні j-шы объектіге қарағанда талдау белгілеріне байланысты аз ұнататынын көрсетеді;

Xi объектісінің k қатарының біріктірілген  бағасы түсінігі енгізіледі. Xi объектісінің нолдік қатарының біріктірілген бағасы Pi(0) деп белгіленеді және төмендегі формула бойынша есептеледі:

Pi(0) = å aij    (1).

Нолдік қатарының біріктірілген бағасы соңғы бағаға жақындаудың (итерация) бастапқы кезеңдерін көрсетеді.   Интегрированная оценка нулевого порядка представляет собой начальное приближение (итерацию) к окончательной оценке. Келесі итерациялар басымдықтарды орналастыру әдісінің негізгі теңдігі деп аталатын формула бойынша есептеледі:

 

Pнi (K + 1) = å aij Pjн (К)   (2)

 

Мұндағы Pjн (К) – төмендегі формуламен есептелетін k қатарының I-шы объектінің мөлшерленіп біріктірілген бағасы бағасы болып табылады:

 

                                               Pi (K)

Pjн (К) =  å  Pi (K)       (3)

 

Бағалардың итерациялық есебі алдын ала берілген едәуір аз сан  теңсіздікті орындағаннан кейін көтеріледі:

 

Pjн (К) - Pjн (К - 1) £ х, I = 1,2, … n    (4)

 

Егер Х мәні 0,01 – 0,001 диапазонында сұрыпталса қатар түзу әбден мүмкін

Матрица түріндегі Басымдықтарды орналастыру әдісінің негізгі теңдеуі келесідей:

РН (К + 1) = А * РН    (5)

 

Кесте 17 -Үміткер сапасының маңыздылығының  есебі

Сапа	1	2	3	4	5	6	7	Р(о)	Рн(о)	Р(1)	Рн(1)	Р(2)	Рн(2)
1	1,0	0,5	0,5	1,0	0,5	0,5	0,5	4,5	0,100	0,550	0,096	0,548	0,096
2	0,5	1,0	0,5	0,5	1,0	0,5	1,0	5,0	0,111	0,667	0,112	0,665	0,112
3	1,5	1,0	1,0	1,0	1,5	0,5	1,5	8,0	0,178	1,600	0,176	1,598	0,176
4	1,5	0,5	0,5	1,0	0,5	0,5	1,5	6,0	0,133	0,933	0,135	0,931	0,135
5	1,5	1,0	1,0	1,5	1,5	1,0	1,5	9,0	0,200	1,982	0,197	1,980	0,197
6	1,5	0,5	0,5	1,5	0,5	1,5	1,5	7,5	0,167	1,417	0,169	1,415	0,169
7	0,5	0,5	0,5	0,5	1,0	1,0	1,0	5,0	0,111	0,791	0,115	0,789	0,115
Суммасы								45,0	1,000	7,940	1,000	7,926	1,000

 

Сапалардың маңыздығының дәрежесін көрнекілік үшін салыстыру үшін артық сапаларды бөлгеннен соңғы талдаудың қорытынды стадиясында атқарымдық-құндық диаграммасы құрылады. Бұл диаграммада көлденең осьте басымдықтарды орналастыру әдісі арқылы есептелген сапа-қасиеттері, ал тіке осьте олардың маңыздылықтары орналасқан. (14-сурет)  

 

 

 

 

 

 

 

 

	Қызметтердің маңыздылығы , бірлік	0,197
			0,176
				0,169
					0,135
						0,115
							0,112
								0,096
		5	3	6	4	7	2	1

Сурет 14 - Үміткер А.Е. Жұмағалиеваның негізгі қасиетіне негізделген атқарымдық-құндық диаграммасы

 

14-суреттен көріп отырғанымыздай, үміткердің қасиеттерінің ішіндегі ең маңыздысы №5- мұқияттылық та, ең маңызсызы №1- мақсаткерлік екен.

Қорытындылай келе  үміткер ұсынылып отырған лауазымға лайық, өйткені негізгі қасиеті мұқияттылық өте жоғары бағаланған және ол диаграммада да дәлелденіп отыр. Жалпы айтқанда менеджерде жалпы ең үлкен маңыздылықты өз еңбегін ұйымдастыра білу болса, ең аз маңыздылықты жеке басының және моралдық қасиеті алып тұр. Алайда мұндай тенденция басшылық орынға лайық есетігін көрсетеді. Бірақ А.Е. Жұмағалиеваға жеке басының қасиеттері және кәсіби білім мен дағдыларына ерекше көңіл аудару керек.

 

 

3 ТУРИСТІК ҰЙЫМДАРҒА ПЕРСОНАЛДЫ ЖИНАУ, ІРІКТЕУ

 ЕРЕКШЕЛІГІ ЖӘНЕ ҚЫЗМЕТТІ ОҢТАЙЛАНДЫРУ МАҚСАТЫНДА ЖЕТІЛДІРУ ЖОЛДАРЫ

 

3.1 Туристік ұйымдарда  персоналды анықтаудағы қажетті  мәселелер

 

Персоналға қажеттілікті анықтау – персонал маркетингінің маңызды бағыттарының бірі, яғни белгіленген уақыт аралығында сапалы да санды персонал құрамын тағайындау.

  Ұйымның персоналға қажеттілігіне әсер ететін серпін факторларын ұғыну – адам ресурсының туризмдегі басты жоспары. Жоғарыда аталғандардан көріп отырғанымыздай, персоналға қажеттілікті айыруда сапалы және сандық жағына мән беруіміз қажет. Қажеттіліктің екі түрі де сандық жоспарлау  тәжірибесінде бірыңғай және өзара есептеледі. Сапалы қажеттілікте, персоналдың санаты, мамандығы, біліктілік деңгейі талаптарына мән беріледі:

1. талаптар лауазымына және жұмыс орындарына, бекітілген лауазымды нұсқаулықтарда бекітіледі.
2. Ұйымның және оның бөлімшелерінің штаттық кестелері және қызметтердің құрамы бекітіледі.
3. құжаттарды әртүрлі ұйымдастыру – басқару процессінде орындаушы құрамының кәсіби біліктілігі белгіленген талаптармен реттеледі.

Сапалы қажеттілікті есептеуде кәсібіне, мамандығына және т.с.с. сапалы қажеттіліктің әрбір критериясы бойынша бір уақыттағы маман санымен анықталады. Жалпы қызметкерге деген қажеттілік, жиынтықталған сандық қажеттіліктің бөлек сапалы критерийнде болады.  

Мамандарға және басшыларға сапалы қажеттілікті жүйелі талдаудағы айыру жолдарында ұйымдастырушылық құжаттар төмендегідей болуы мүмкін:

• мақсатты жүйе ұйымдастырушы құрылымды басқарудың құрамы
• жалпы ұйымдастырушы құрылым,сонымен қатар ұйымдастырушы бөлімшелер құрылымы
• штаттық кесте;
• мамандар мен басшылардың лауазымдық нұсқауы (жұмыс орнының сипаттамасы). Құжаттың бұл түрі лауазымдық функцияларды орындауда, еңбек сыйымдылығын есептеуде басты құрам ретінде қолданылуы мүмкін.
• Лауазымды нұсқау линия басшысының күш салуының негізінде , қалыптасқан талаптардың жұмысшыларға  және осы талаптарды құжаттаушы  персонал менеджерлерінен құралады.

Жиынтық лауазымды нұсқау(жұмыс орнының сипаттамасы) келесі тарауларды қамтуы қажет:

лауазымның(жұмыс орны) ұйымдық мәртебесінің мінездемесі - ұйымның немесе бөлімшенің иерархиялық жүйесіндегі орны, еңбек ақы төлеу тобы және т.с.с,;