Жасөспірімдердің қарым-қатынас деңгейін эксперименталды зерттеу

       

 

           6 * ∑ ( d ² )

   rs = 1 -     

                    N*(N²-1)

 

                6*710                          4260        

         rs = 1 -                          = 1  -                            =  0, 72

                        25* (25²-1)                  15600

бұндағы  критикалық   мағынасына  байланысты

 

                   0,47(p≤0,05)

  rskp =      

                   0,64(p≤0,01)

 

rs < rskp ( p≤0,1 ), яғни Нº жоққа  шығарылып, Н¹ қабылданады

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

     3. «Аяқталмаған сөйлемдер»  әдістемесі бойынша жасөспірімдер  нәтижелері

 

 

№	Зерттеуші топ	№	Бақылау топ
1	Достарына деген қатынас	1	Достарына деген қатынас
2	Өзіне деген қатынас	2	Анасына деген қатынас
3	Мақсаттар	3	Болашаққа деген қатынас
4	Анасына деген қатынас	4	Жанұяға деген қатынас
5	Бағынушыларға деген қатынас	5	Бағынушыларға деген қатынас
6	Кінәсін сезіну	6	Ұжымға деген қатынас
7	Болашаққа деген қатынас	7	Өзіне деген қатынас
8	Сексуалды қатынас	8	Өткен өміріне деген қатынас
9	Қарсы жыныстыға деген қатынас	9	Қарсы жыныстыға деген қатынас
10	Жанұяға деген қатынас	10	Сексуалды қатынас
11	Ұжымға деген қатынас	11	Қорқыныш пен үрей
12	Өзінен жоғарыларға қатынас	12	Мақсаттар
13	Қорқынышпен үрей	13	Әкесіне деген қтынас
14	Әкесіне деген қатынас	14	Кінәсін сезіну
15		15	Өзінен жоғарыларға деген қатынас

 

    Зерттелуші топ бақылаушы  жасөспірімдер тобына жүргізілетін  әдістемесі бойынша жоғарыда  рангктік көрсеткішпен көрсетілген  нәтижелер алынды.

      Осыған байланысты осы екі топ арасындағы ұқсастықтар мен айырмашылықтар анықталынды. Екі топта достарына деген қатынасын бірінші орынға қойып отыр, өйткені олар жасөспірімдік шақта өмірлік жолды таңдау кезінде өзіне жаңа жолдас, сенімді достар іздейді. Зерттелушітоп өзіне, алға қойған мақсаттарға, анасына деген қатынасты, жоғары бағалаған, яғни бұл олардың жағымды қатынастарын білдіреді. Ал бұған керісінше, өткен өмірінде, әкесіне қорқыныш пен үрейге деген қатынастары төмен деңгейде көрсетеді. Мұның себебін, мына жауаптар қатарынан: «Менің әкем мен туралы көп ойланған жоқ, көңіл бөлген жоқ», «Менің әкем мені сирек еркелетіп, құшағына қысты деп ойлаймын», «Менің әкем сирек үйде болды» кішкентай кезімде «көп жыладым», кішкентай кезімде үйден көп қаштым, «Мен кішкентай кезімде бақытсыздықты басымнан кешірдім», Жасаған қателігімді қайталап қоямын деп қорқамын, «Менің достарымның көбісі менің кедей мүгедек жарамсыз болудан қорқатынымды біле бермейді», сөйлемдерінен көруге болады.

                        Сауалнама

1. Қазіргі заманда адамды қандай жағдайдағы немесе жайттар құқықты бұзуға итермелейді?

1)  Әлеуметтік жағдайы.

2) Кездейсоқ жағдайы.

3) Өмір сүру мақсатында.

2. Сіздерге құқықтық норманы бұзуға немесе қылмыс жасауға итермелейтін жағдай болды ма?

1) Иә, болды.

2) Жие.

3) Сирек, бірақ болды.

4) Жоқ.

Бақылаушы топ

№	Зерттеу топ	Бала саны	Бақылау топ	Бала саны
1     2       3     4     5       6	Ата-ана арасындағы келіспеушілігі   Бос уақытты қызықты өткізу мақсатында   Топтағы лидердің ықпалының әсері   Құрбы-жолдастарға еліктеу жағдайда   Топтық ережені орындамау мақсатында   Өмірімізді жек көргеннен	1     2       3     4     5       6	Ата-анамыздың көп мән бермеуінен   Үйден қашып кеткен жағдайда     Құрбы-жолдастарға еліктеу кезінде   Топтың ережесін орындау керек   Ақша тамақ керек еткен жағдайда     Өмірімізді жек көргеннен	2     5       5     6     4       3

 

3. Қылмыс немесе құқық нормаларын бұзу дегенді қалай түсінесіз?

1) құқық нормаларын бұзу.

2) кінәлі іс

3) жағымсыз қылық

4) өзіңіздің ұсынысыңыз                                      

№	Берілген ұсыныстар	Зерттеу топ	Бақылау топ
1 2 3 4   5   6 7   8 9 10 11 12	Қылмыс құқық норманы бұзу.       -  моралды норманы  бұзу.       - зиян келтіру.       - құрбан шегушінің          құқын бұзу. Қылмысты жасау ниеттелген және ниеттелген емес мінез-қылық. Қылмыс-заңды бұзу. Заңды бұзудың кейбіреулерін қылмысқа жатқызуға  болады Қылмыстың артына жазалау болу керек Қылмыс-кінәлі іс. - жағымсыз қылық - шешім таба алмаған жағдайда  атқарылатын іс. Топтың ықпалымен, әсерімен атқарылатын іс.	49% 36% 31%   17%   71% 44%   55% 76% 51% 14% - -	43% 25% - - -   - 42%   - - 60% 10% 4% 12%

 

4. Қаталдық деңгейі бойынша, төмен жазылған қылмыс атауын ең ауырынан бастап, жеңіліне дейін қойып жазыңыз. Жанына нөмерлеп қойыңыз.

1) ұрлық

2) өлтіру

3) зорлық

4) бұзақылық

5) тонау

6) өзіңіздің ұсынысыңыз                         

№	Зерттелуші топ	Бала саны	Бақылаушы топ	Бала саны
1	Өлтіру	25	Өлтіру	29
2	Зорлық	18	Зорлық	21
3	Ұрлық	17	Терроризм	17
4	Терроризм	16	Ұрлық	15
5	Наша тарату	20	Тонау	20
6	Тонау	12	Бұзақылық	30
7	Бұзақылық	8	Алдаушылық	8
8	Парақорлық	15	Наша тарату	17
9	Коррупция	6	-	-

 

5. Құқық туралы алғашында кім сізге түсіндірді?

1) ата-ана

2) ұстаз (мектеп тұсында)

3) бөгде адам

4) құрбы-жолдас

5) телеарна

№	Зерттелуші топ	Бала саны	Бақылаушы топ	Бала саны
1	Құрбы-жолдас	8	Ұстаз	9
2	Ұстаз	3	Ата-ана	8
3	Ата-ана	3	Телеарна	4
4	Бөгде адам	6	Құрбы-жолдас	2
5	телеарна	5	Бөгде адам	2

 

6. Қалай ойлайсыз, адам қандай қалыпта қылмыс немесе құқық нормаларын бұзады?

1) Ішімдік ішкен кезде

2) Нашаны қолдану кезінде

3) Аффект кезінде

4) Кездейсоқ жағдайда 

№	Зерттелуші топ	Бала саны	Бақылаушы топ	Бала саны
1	Нашаны қолдану кезінде	10	Ішімдік ішкен кезде	12
2	Аффект кезінде	5	Нашаны қолдану кезінде	8
3	Ішімдік ішкен кезде	7	Аффект кезінде	3
4	Кездейсоқ жағдайда	3	Кездейсоқ жағдайда	2

 

7. Қазіргі заманда Қазақстанда, әсіресе жасөспірімдер арасында қылмыстың көбеюіне қалай қарайсыңдар?

1) Жағымды

2) Қырсылық білдіремін

3) Мені бұл жағдайда ойландырмайды

4) Өзіңіздің ұсынысыңыз                                       

№	Зерттелуші топ	Бала саны	Бақылаушы топ	Бала саны
1	Мені бұл жағдай ойландырмайды	6	-	1
2	Қарсылық білдіремін	7	-	17
3	Ата-ана	10	Тойтарыс беру қажет	7
4	Жағымды	2	Жағымды	0

 

8. Қылмыс немесе құқық нормаларын бұзбау үшін не істеу қажет деп ойлайсыз?

1) Әлеуметтік жағдайды жақсарту  қажет

2) Балаларға қызықты үйірмелер  ашу

3) Жазалаудың жаңа түрін қабылдау қажет

4) Өзіңіздің ұсынысыңыз                                                  

№	Зерттелуші топ	Бала саны	Бақылаушы топ	Бала саны
1	Жанұя жағдайы нашар адамдарға мемлекеттік тұрғыдан қаражаттық көмек көрсетілсе	12		6
2	Әлеуметтік жағдайды жақсарту қажет	8	Түрмеден шыққан адамдарға жұмысқа тұру, оқу жағдайын жасаса	12
3	Тәртіпті терең қадағалау қажет	3		3
4	Балаларға үйірмелер ашу	2		4