Оқытатын бағдарлама жасау жабдықтарының көрінісі және оқыту басылымына қойылатын талаптардың қалыптасуы

Windows анықтама жүйесін қолданудың  ең басты минусы оның модификациясының  мүмкін еместігі және интерфейстің  өзгеруінің мүмкін еместігі болып  табылады. Оқулықты тексеру терезесі объектімен операциялық жүйеде құрылған болып табылады, оның навигационды механизмін өзгерту мүмкіндігі қойылмаған.

 

1. Гипертәсіл пакеті

 

 

Пакет ГиперТәсіл өңдеу жүйесі–электронды каталогтарды, CD-дискісінде жарнамалық басылымдар мен оқулықтарды,  Internet-тегі публикация және көмек жүйесін,  сонымен бірге басқада электронды оқулықтар және қосымшалардың мультимедиасын жасап шығаруға арналған құрал.

ГиперМетод мәтінді, гипермәтінді, анимацияны, бейне суреттерді, дыбыстарды толықтай біріктіре отырып, қазіргі кездегі стандартпен жауап беретін қосымшаның күрделі және әдемі мультимедиасынжасауға мүмкіндік береді.

Бұл пакеттің көмегімен кәсіптік мультимедиа өнімдері жасалған: "Ваша собака" дискісі, "Социальная компетентность" мультимедиялы оқулығы т.с.с.,сонымен қатар ақпараттық жүйелер, электронды оқулықтардың көпшілігі, өнім каталогтары.

Пакеттің стандартты нұсқасы екі модульді құрайды- монтаждау столы, ол редакциялаудың элементінсіз болып келеді, тексеру бағдарламасына, қосымшаны тексеруге және жалпы дизайнға арналған.

Пакеттің кәсіптік нұсқасы келесі модулмен толықтырылған:

байланыс бойынша ассистент- берілген ереженің өңдеушісі бойынша автоматты түрде гипермәтіндік байланысты шығарады;

мәтін бойынша ассистент- үлкен мәтінмен гипертексті автоматты түрде ерекшелейді;

құрылым бойынша ассистент- өңделетін қосымшаның құрылымын тексеруге көмектеседі;

орналастыру бойынша ассистент- қосымшаның CD ROM мультимедиясының дистрибутын автоматты түрде шығарады.

Жоғарыда көрсетілгендей, берілген пакет мультимедия-қосымшаның жұмысына негізделген және оқу жүйесін құруға арналған арнайы құрал болып табылмайды. Мұнда оқу жүйесінің жұмысы кезінде қажетті кейбір мүмкіндіктер бар, мысалы: гипертекстпен байланысты автоматты түрде жоғарылату, құрылымды талдау мүмкіндігі. Бірақ ондай заттардың болмауы оқу жүйесінің сапалы жүруі үшін бұл жүйелерді жарамсыз етеді.

 

 

5. Электрондық оқыту басылымын жасау ерекшеліктері

 

 

Өздігінен оқулықсыз және оқу әдебиетінсіз ешқандай күндізгі оқуда , сырттай оқуда мүмкін емес. Сол кезде оқулықтың болмауы электронды анықтамалар мен көлемді анықтамалық әдебиеттерді иемденетін компьютерлік жүйелер мен компьютерді үйрену кезінде кедергі келтіреді. Мұндағы сылтау дербес ЭЕМ-мен жұмыс жасаудың диалогтық формалары болып табылады. ЭЕМ жүйесінің ақпараттық мүмкіндігіне дербес компьютерлердің диалогтық мүмкіндігіне  және электронды оқулықтарды қолдануға негізделген оқу жүйесі жаңа білім технологиясы үшін негіз болып есептеледі, оның ішінде дистанционды   білім жүйесі үшін  технологиялық база негіз болып саналады. Электронды анықтамалармен, электронды энциклопедиялармен, электронды газеттермен және журналдармен электронды оқулықтар электронды оқыту құралының анықталған түрі болып табылады. Электронды оқулықтың негізі ретінде олар бір жағынан электронды кітапты, ал екінші жағынан- диалогты оқу- бақылау бағдарламасын айтуға болады.

Көпшілік жағдайда электронды оқулықтар қағаз оқулықтарды алмастыра алмайды және алмауға тиіс, бірақ осы қағаз оқулықтарға компьютерлік және толықтырушылық қызмет атқаруға тиіс. Бұл жағдайда жаңа білім технологиялары оқулықтың дәстүрлі технологиясының онжылдығына жетуге өздерінің алдына мақсат қойды және жаңа ақпараттық технологиялардың барлық мүмкін пайдалануға мүмкіндіктерін береді.  Тағы да үлкен қажеттіліктер өздігінен оқуға немесе сырттай оқуға есептелген білімді бақылаудың аппаратына және оқу материалының сапасына тығыз байлынысты.

Бақылау сұрақтары барлық негізгі тақырыптар және оқу курсының бөлімдері бойынша құрасырылуы тиіс. Бақылау сұрақтарының толықтай жинағы білікті білімнің бағасының сұрақтарын шешуге мүмкіндік береді.

Бұл сұрақтар эталонды жауабы бар немесе таңдаулы түрде құрастырылған әртүрлі тесттерді жасауға арналған ақпаратты-логикалық негізді қамтиды.

Оларды құру үшін оның ең қарапайымы эталонды жауапты тесттер болып табылады. Тесттің бұл түрі оқу материалдары бойынша дайындалады және альтернативті дұрыс емес жауапты дұрыс емес жауапты өңдеуді қажет етпейді. 

Келесі мәселе болып қазіргі дербес ЭЕМ-де электронды оқулықтарды реализациялау үшін бағдарламалық қабықты жасау есептелінеді, ол тестпен , оқу материалымен жұмыстың  диалогтық формасын  және білімнің алынып тасталған тестілеріне арналған осы құралдарды қолдану  және білімнің  тесттік қорытындысын автоматтандырып өңдеуді жібереді.

Осы ақпараттық –логикалық тәсіл оқу материалы сияқты оқу жоспарымен, бағдарламасымен байланысты  бақылау сұрақтарының жүйесі ретінде эффективті электронды оқыту басылымының және сапалы оқу жүйесін дамытуға адекватты тәсілді ұсынуға болады.

ЭЕМ жүйесінің ақпараттық мүмкіндігінің және дербес компьютерінің диалогтық мүмкіндігінің электронды оқулықтарды қолдануға негізделген оқу жүйелері жаңа білім технологиясы үшін негіз болып табылады, оның ішінде дистанционды білім жүйесі үшін технологиялық база болып саналады.

Барлық жоғарыда айтылғандарды келтіре отырып, мүмкіндіктің тізімін формалауға болады, олар электронды оқу жүйесінде болуға тиіс.

Қолданушылар үшін:

• әртүрлі деңгейде оқуды ұйымдастыру- бастапқы таныстықтан материалдық нақты жетілдіруге дейін;
• оқу мақсатынан шыға отырып, материалды ұсыну мүмкіндігі;
• тесттік тексеру қорытындысы бойынша материалдардың компановкасы;

     Жұмысшылар үшін:

• енгізілген анықтаманы түзетуді тексеру;
• анықталмаған түсінік тізімін формалау;
• «адам-компьютер» қолайлы диологын ұйымдастыру;
• қолданушы интерфейске эргономикалық қажеттілікті бақылау.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2 Тәжірибелік бөлім

2. 1 Электрондық оқыту басылымының бағдарламалық платформасы

 

 

Дипломдық жұмысты өңдеу үшін келесідей бағдарламалар қолданылды:

   - HTML (Hyper Text Markup Language) гипермәтін белгісінің тілі;

   - Microsoft NotePad – «Блокнот»  мәтіндік редактор;

   - Macromedia Flash MX 2004 V 7.0;

   - Camtasia Studio;

   - Microsoft Front Page;

   - Auto Play Menu Builder;

  - Borland Delphi 7 - бағдарламасын өңдеуге арналған визуальды - әдістемелік құрал.

 

2. 1. 1 HTML гипермәтін белгісінің тілі

 

 

HTML (HyperText Markup Language) —бұл Web-ортасында  гипермәтіндік құжаттарды дайындауға  арналған стандартты тіл. HTML-құжаттар Web-браузердің әртүрлі типімен  қарастырылуы мүмкін. Егер құжат HTML-ді қолдану арқылы дайындылған болса, Web-браузер құжаттың әртүрлі элементін және оның бірінші реттік өңделуін бөлу үшін HTML-ді қажет етеді. HTML қолдану кез келген қажетті құжаттарды қарау жүйесін, графикалық элементтерді, шрифтерді, сызықтарды қолдана отырып, құжатты форматтауға мүмкіндік береді.

Көптеген құжаттар стандартты элементтерді иемденеді, сол сияқты  кіріспені, параграфты, тізімді де қамтиды. HTML тэгін қолдана отырып, құжаттардың ақпараттық толықтығын және жалпы құрылымын сақтап, берілген элементтер ейнесі үшін қажетті ақпаратпен  Web-браузерлерді қамтамасыз етіп, сіз оларды айырып біле аласыз.  Web-браузер —HTML құжатын оқу үшін қажет жалғыз ғана құрал. Ол  HTML тэгін қажет етеді және құжатты бастапқы түрін өзгертпей, экранда шығара алады.

 

2. 1. 2 MS Notepad (Блокнот)-пен жұмыс жасау

 

 

Блокноттың көмегімен HTML-құжаттарын редакциялаймыз. Блокнот қолдануда қарапайым және  Microsoft Windows9х и WindowsXP стандартты кешеніне (комплектация) жатады.

 

 

2.1.3 Macromedia Flash MX 2004 V 7.0

 

        Бүкіл әлемде  жарты миллионнан астам адам Flash -әдемі әрі тұтас Web–қорларды  жасау үшін қолданады. Macromedia Flash кескіндеме  жасаудың жетілдірілген мүмкіндіктерімен  қызықтырады, ал кәсіби өңдеушілер  скриптер мен пішіндірді қолдану  мен серверлік мүмкіндіктерге қосылу арқасында өз ұсыныстарына жаңа идеяларын қоса алады.

         Macromedia Flash-те  бір нәрсеге анимацияның екі  тәсілі бар. 1-сі әр кадрда өзінің  салып,  Flash-ті тек бейнелеулеріңізді  тез аударып шығуға мүмкіндік  беретін құрал ретінде қолдану, 2-сі  Flash-ті автоматты түрде аралық кадрларды санап шығуға мәжбүрлеу.

         Macromedia Flash- интерактивті контентпен жұмыс  үшін өндірістік стандарт. Бұл  қаныққан сұхбаттың веб- сайттар, сандық бейне және анимация  жасау үшін алдыңғы қатарлы орта болып табылады.

         Macromedia Flash- бен шығармашылықты мамандар  бейне, кескіндеме және мультипликация  элементтері бар бай, интерактивті rich- media контентін  жобасымен жасап шығарады. Macromedia-дағы алдыңғы қатарлы өнім көптеген жаңа ерекшеліктері бар: таңқаларлық кескіндемелік әсерлер жинақталған тәуелсіз бейне кодек, альфа-каналдар қолдауы, жоғары сапалы тегістеудің жақсартылған бақылауы бар мәтін рендерингі, мәтінмен жұмыс істеудің жақсартылған аспаптары, кәсіби бейне өнімдерін Flash Video (FLV) экспорттауға арналған plug-in жаңа бейнесі.

         Қазіргі  таңда Macromedia Flash технологиясы Web- шешімдерді  орындау стандарттарының бірі  болып отыр. Флешпен кез келген  жерде, кез келген түрде 

кездесуге болады: Flash сайттар, Flash ойындар, бетбелгілер. Қазір Flash продакшенде көп қолданылады. Бұл Flash-ке оның бай интерактивті мүмкіндіктерін береді.

         Flash-кескіндемелік  интерактивті құрамы бар салынатын  нысандар. Flash бағдарламалаумен біріктірілген  векторлвқ және расторлық кескіндемелер.

         Flash технологиясы ресми өндіруші- Macromedia компаниясынан мыналарды қосады: өңдеу ортасы (flash MX, flash ), флеш- нысандар ойнатқышы, клиптер (macromedia flash player). Өңдеу ортасы арқылы негізінді таралады және анимациялар мен клиптерді  бағдарламалауға қызмет етеді, ал flash player еркін таралады.

         Бағдарлама  ерекшеліктері

         Macromedia flash –тің шығуымен интерактивті контентті  жасақтаушылар өзінің шығарамашылық  әлеуеттерін жаңа тамаша тәсілдермен  көрсете алады. Көлеңке, шаю, жылт-жылт  ету, градиентті жүз, түстердің ауысуы сияқты әсерлер фильтрлерімен әдемі жобалар жасаңыз. Фильтрлер бейне үзінділер мен мәтінге қолданылатын визуальді әсерлер болып табылады. flash player- де ойналу кезінде шынайы уақыт режимінде қолдау табады. Басқа безендіру аспаптарынан ерекшелігі: Flash Pro толық динамикалық интерактивтілік үшін кескіндемелік әсерлерді үйлестіруге мүмкіндік бере отырып, салу әсерлерін толық бақылауды ұсынады. Жақсы масштабтау мен айқын қаріпті ұсынуды қамтамасыз ететін рендерингтің жаңа функциясы Flash Type ең  ұсақ қаріптің

 

 

 

өзін айқын етіп, оқылуға ыңғайлылығын арттырады. Қолданудың әртүрлі жағдайларына тиімделген қаріп рендерингтің бірнеше нұсқасын таңдаңыз. Тегістеудің жаңа баптау дәрежесі бар  қаріпті ұсынуды тиімдеңіз, уақытша қолданылмайтын нысандарды қажетсіз өңдеулерге жол бермеу үшін олар расторлық болып белгіленуі мүмкін. Векторлық нысан туралы барлық ақпарат сақталып қалады, кез келген уақытта ол векторлық пішінде қайта қалпына келе алады. Анимацияланатын нысандарды баптауды басқару тәуелсіз күй- жайын , айналуын, масштабын, түсі мен фильтрлерін басқаруға мүмкіндік беретін интуитивті панель арқылы анимация жылдамдығын интуитивті және дәл бақылауға мүмкіндік береді. Мәтінмен жұмыс істеудің жақсартылған аспабы жаңа, жетілдірілген бағыттауыштар мен белгілердің қолданып мәтін аумағының өлшемін өзгертуге мүмкіндік береді. Мәтін аумақтары төрт белгінің біреуін ұстап алумен модификацияланады. Көптеген қаріптен таңдаңыз, градиентті құюға сияқты , айналдыра қорғауға да қолданыңыз, айналдыра қоршау жұмысының кеңейтілген функциясын қолданыңыз. Шапақты градиент тоғысын өзгерту және балама  аралықтарды таңдау сияқты градиентті басқарудың жұқа құралдарын қолданыңыз.

        Бейне және  анимация 

        Анимация бұл  бір-бірімен кезектесетін бейнелеулер (кадрлар) жүйелілігін білдіреді, нәтижесінде қозғалыс иллюзиясы пайда болады. Macromedia flash – тез кеңейтілген Flash Video платформасына және жылжымалы контентті өңдеушілер үшін жаңа функционалдық мүмкіншіліктерге жаймен өтуді ұсынады.

         Өңдеушілерге ыңғайлылық

         Macromedia flash  өңдеушілер тиімдірек жұмыс істей  алуы үшін қолданудың ыңғайлылығын  көтеру мен қарапайымдылығында  тоғысады. Normal Mode режимі қайтып келуі, бірақ бұрынғыдан жақсарды.  Script Assist синтаксистің автоматты аяқталуы кез келген мен қозғалыстың параметрін суреттеуді қосқандағы скриптерді редакциялау үшін визуальді интерфейсті қамтамасыз етеді. Бірнеше файлдан жұмыс кезінде кеңейтілген кітапхана әрбәр ашық файл үшін біртұтас панельге біріктіріліп, басқа панельдер сияқты ауыстырылады. Басқа кез келген ашық кітапханаға бару үшін панель тақырыбындағы жаңа тізімді қолданып, ашық кітапханалар арасына жеңіл ауысыңыз. Macromedia FreeHand-та векторлық нысандарды салу аспабындағы сияқты сурет салудың жаңа режиміне көшіп, пішіндерді нысандар сияқты визуализациялаңыз . Жетілдірілген панельдерді басқару қолданушының талғамы мен қалауы бойынша жұмыс кеңістігін тиімдейді. Dreamweaver және FireworksTM -дегі сияқты панельдерді белгісі бар панельдерді топқа жинақтап, жұмыс үстеліндегі ретсіздікті азайтыңыз. Үлкен кескіндемелік элементтерді қажет ететін және Flash сахнасынан тыс шығатын жобалар үшін нысандардан сахнадан тысқары қарауға болады. Кадр өлшемін кеңейту үшін нысанда шетіне тартыңыз. Кадр нысанды көрсету үшін автоматты түрде өседі. Undo/Redo  жаңа функциясы «Нысанның  Undo деңгейі» мен «Құжаттың Undo деңгейі»  арасында ауысып қосылуға мүмкіндік береді.

          Macromedia компаниясы  flash-ті шығарып, сыйымдылық  және өнімділік проблемасының  көпшілігін шешті. Қазіргі кезде flash  өте дамыған және Web – безендірудің аспаптарының толыққанды бөлігі болып табылады.

         Браузерге (web broser) орналастырып, Flash беттерді қарауға  қолданылатын plug-ins бар. Олар Flash Player деп  аталады. Осы беттер Flash бағдарламасының  көмегімен жасалады.

         Flash-тің  негізгі жақсы жақтары:

• Алынатын файлдардың кішкентай өлшемі, соған сәйкес желі де

жылдам жүктелу. Flash бейнелеудің векторлық пішінін қолданып, расторлық және дыбыстық файлдарды қосады, бұл бет өлшемі мен шығуының уақытын азайтуға жақсы әсер етеді.

• Браузерлер арасындағы қосылушылық проблемаларын жояды.

HTML –ден айырмашылығы, Flash IE-де де, NN-де де бірдей жұмыс істей  береді.