Оқытатын бағдарлама жасау жабдықтарының көрінісі және оқыту басылымына қойылатын талаптардың қалыптасуы

• Күшті, басқарылатын тіл. Macromedia flash – те өз бетіңізге «зерде »

жасауға болатын арнайы тіл қолданылады. Flash 4- те бұл бар болғаны бірнеше функция ғана бар скрипт болса, Flash5- те  ол   толық бағдарламалау тілі.

• Әдемілік.  Flash – те автоматты anti – aliasing (көрші тұрған түстерді

жылжыту көмегімен контурларды тегістеу) нәтижесінде кәсіби мамандар салған суреттерді айтпағанның өзінде жай салынған сызық пен дөңгелектің өзі Flash – те әдемі көрінеді.

• Ыңғайлылық. Flash – те бетті бала да жасай алады. Егер безендіру

мен сурет салудың кішкене болса да дағдысы барлар үшін Flash сіздің ой-қиялыңызға кең өріс ашады.

• Кең тарау. Flash жайлап де – факто стандартты болып келеді. Кең

интерактивтілік, кескіндеме, дыбыс пен кішкентай өлшем керек жағдайларда Flash- тің теңдесі жоқ.

Бүгінгі таңда Flash Player – ді 222 млн. адам қолданады, әр күні оны 1,4 млн. адам айналдырады. Macromedia деректеріне сәйкес бұл Торап қолданушылардың 90 пайызына   flash  беттерді қарауға мүмкіндік береді.

         Flash 5 бағдарламасы Windows 95/98/NT/2000 жұмыс істейді. Flash 5 интерфейсі Adobe бағдарламасының интерфейсіне  өте ұқсас. Ол өте ыңғайлы және оңай. Сол жағында аспап панелі орналасқан. Олардың көмегімен аспаптар таңдауға және жұмыс аумағын басқаруға , нысандарды модификациялауға және қарапайым түстерді таңдауға болады. Оң жағында аспаптарды, түстерді, мәтінді, кадрлар мен нысандар қасиеттерін баптау сұхбаттары орналасқан. Ортасында - жұмыс аумағы, оның астында -  уақыт межелігі (Timeline).

         Flash – те  сурет салу өте қызық. Бұл векторлық  редактор басқаларына еш ұқсамайды.

         Беттер (файлдар, анимациялар). Flash – ті фильмдер (Movie) деп атау қабылданған. Фильмдер жасау процесі былай жүреді:  .fla кеңеюі бар авторлық файл жасаңыз, сосын ол swf файлында көрсетіледі. Оған дейін ол браузерде көрсетіліп, HTML  көмегімен жиектелген болады.Flash  сіздің туындыңызды .exe файлға жазып, java – кодты генерациялай алады және статикалық GIF

 

 

бейнелеулері ретінде сақтай алады.

         Macromedia flash  бағдарламасын қолдану арқылы  электрондық оқулықтың бірінші  сыртқы беті жасалды. Бірінші  кезекте қажетті фонды таңдап, оны File→Import командасы арқылы енгіземіз. Содан кейін клиптің артқы жағына қойылды. Әдемілеу және электрондық оқулық жайлы аздаған ақпарат беру мақсатында text құралының көмегімен ([A]батырмасы)тақырыпшаларды жазамыз. Содан кейін негізгі элементтерге яғны батырмаларға кезек келтіреміз. Батырмаларда жасау үшін алдымен қажетті формаларды (тік төртбұрышты және оның бетінде тұрған мәтінді) саламыз да, екеуін қатар белгілеп, F8 пернесін басамыз. Пайда болған “Convert to symbol” (“символға ауыстыру”) сұхбат  терезесінен Button опциясын таңдап алып, Ok басамыз. Содан соң осы пайда болған батырманың екі рет басу арқылы ішіне кіреміз де, төрт жағдайының (жәй кездегі Up ,  үстіне тышқан барғандағы Over, тышқанды басқандағы Down және жасырын аймағын Hit ) күйлерін көрсетеміз. Содан соң “Actions- Movie Clip” терезесінде батырмаға арналған оқиға кодын жазамыз. Ол үшін ең басқы бетте қажетті батырманы белгілеп алып, On(release){deturl(“index.htm”,“_blank ”);}  кодын жазамыз.

      Бұл кодты талдайтын  болсақ, мұндағы On(release) тіркесі одан кейінгі фигураның жақша ішіндегі операторлардың батырманы басқан кезде ғана орындалатынын көрсетеді.

      deturl(“index.htm”,“_blank”);функциясы  жаңа терезеге “index.htm” файлын  ашады. Қалған батырмаларды осыған  ұқсас етіп жасап, тек Action Seript кодына ашылатын файлын басқаша (“data(annot.Htm)”; “data(authors.Htm;)”) етіп көрсетеміз.

 

2.1.4 Camtasia Studio бағдарламасы

 

 

Camtasia Studio – әртүрлі  форматтарда  экраннан видио файлдарды жазу  үшін керек. Ол өте жақсы утилиттердің  бірі. Онда видио жазбаларын жөндеуге мүмкіндік береді.  Camtasia Studio дауыс қозғалыстарын кез – келген Windows жүйесінде стандартты AVI файл қылып сақтайды. Сонымен бірге видио негізі ехе – файл болып орындалады. Camtasia Studio – эффект қатарын құрып және онда бөлек кадрлармен жұмыс жасай алады. Мұндай дайындық үшін қысылғанвидио білім, дистанционды оқытулар үшін қолайлы мұнда запись немесе жазба тез және оңай жолдармен жазылады. Camtasia Studio үшін минималды жүйелік талабы бар. Ол: Windows 2000  немесе ХP  Microsoft Direct 8.1 деп жоғарғы 500 Hr немесе 64 Мегабайт оперативтік жады бар процессор қондырулы керек. Camtasia Studio – ның төрт утилиті бар:

1. Camtasia Menu Maker
2. Camtasia Player
3. Camtasia Theater
4. Camtasia Recorder

Бұл утилиттермен жұмыс жасау үшін негізгі интерфейс бағдарламасы керек.

Camtasia Studio сферасын қолданудың өзі  әртүрлі өндірушілер арызымен  бұл бағдарлама кемдегенде 50 түрлі  жағдайда керек болып қолданылуы  мүмкін. Компьютер ойындарын жазба  жазу үшін интерактивті файл  анықтамасын құру үшін қолданылады.

Жобаға файлды қосуға болады TaskList  меню арқылы импортировка болуға болады. Бұл меню арқылы өз комментариларымызды және әртүрлі графиктерді жөндеп жасалған объектілерімізді сала аламыз. Осы меню көмегімен ең маңызды бейнелерді назар аудартуға да болады. Қосалқы ақпараттарды қосуға да болады.

Camtasia Recorder. Camtasia Recorder ең негізгі утилиттің бірі. Бұл бағдарлама дауыс пен видионы қолдану үшін керек.Маңызды рөл атқарады. Біріншіден бейнелер шетінде System Stamp деп аталатын әртүрлі ақпараттар бейнеленуі мүмкін онда уақыт пен датасы клиптің құрылған немесе жасалған уақыты компьютер аты т.б көрсетілуі мүмкін.  System Stamp экран бұрышында үнемі тұруы мүмкін. Camtasia Studio есеп панелінде және монтаж столы қарапайым және түсінікті видиоклиптерді қоя алады.

Flash Hot Spot интерактивті облысы берілген  позицияға пауза жасау үшін  немесе айттыру үшін және басқа  бейнероликтер жасап одан өтіп  көрсету үшін Wеб – беттерді  ашу үшін қолданады.

Интернеттегі публикациялар Camtasia Studio Wеб – презентацияларын автоматты түрде құруды қамтамасыз етеді. Theater тегін қосалқы компаненті экранға қолайлы меню ол  Flash презентациясы.Онда бірнеше бейнероликтен құралған.Презентация үшін  Camtasia Studio  ең қолайлы жақсы шешім. Жұмыс столында болып жатқан қозғалыстарды Camtasia Studio көмегімен жазып қана қоймай сонымен бірге видионы сақтап, веб камера мен дауысты эффект қатарына ретімен қоюға болады. Және интерактивті меню құруға болады. Camtasia Studio бағдарламасына Tech Smith TSCC codec кодектерін  қолдануды ұсынады. Онда әлсіз конфигурацияның өзін нашар нәтижемен емес керісінше жақсы нәтижемен көрсетеді.

 

2.1.5  Microsoft FrontPage 2003 мүмкіндіктері

 

 

Microsoft FrontPage - әртүрлі веб түйіндер  жасап оларды басқаратын бағдарлама.

Front Page және оның интерфейсі. Редакторды жіберу.

Редакторды тікелей жіберу (немесе Microsoft Windows- ден, немесе аспаптар панеліндегі Show Front Page Editor батырмасын басып,  Front Page 

 

жолсерігінен немесе Tools менюіндегі Show Front Page Editor командасымен) кезінде редактор бос экранмен ашылады; қажетті бетті ашу үшін File  менюіндегі Open командасын қолданып, редакциялауға кірісіңіз.

Жіберілген кезде Редактор өзінің жеке терезесін ашады. Оның жоғарғы жағында меню және аспаптар панелі орналасады.

Аспаптар панельдерімен жұмыс істеу. 

Редактор бөлігінде View (Түр) менюімен басқаруға юолатын аспаптар панельдері бар: Standard (Стандартты),  Format (Пішімдеу), Image (Суретін салу),  Forms (түрпішін),  Advanced (қосымша),  Table (Кесте). Олардың барлығы көрініп тұрғанда Редактор  терезесінің едәуір бөлігін алып тұрады. Сондықтан сізге керек емесін жасырып қойған дұрыс. Аспаптар панелін жасыру үшін View менюін ашып, сол панель атының қасындағы құсбелгіні алып тастаңыз. Жасырынған панельді көрсету үшін оның атын View менюінен тауып алып, оның қасына құсбегіні қойыңыз. Сонда панель бұрын өзі тұрған жерден шығады.  View менюінен  Status Bar (күй- жай жолы) және  Format таблицасының (Пішімдеу симвоолдары)  бөлімдері көрінеді.

Редактордың аспап панелі экранның кез- келген жерінде орналаса береді. Аспап панелін жылжыту үшін оның кез- келген жерінен батырмамен басып, оны жаңа орынға апарасыз. Егер сіз оны редакторлау терезесінің кез- келген жеріне қойсаңыз, панель қозғалып тұрды. Егер олай етпесеңіз келмесең панельді терезенің кез – келген шетіне апарып, сонда қалдырыңыз.

 Күй- жай жолы және пішімдеу  символдары. 

Редактор терезенің ең төменінде орналасқан күй- жай жолын жасыруға да, көрсетуге де болады;  ол  үшін View менюіндегі  Status Bar командасы қолданылады.

Кей жағдайларда редактор абзац таңбалары сияқты пішімдеу символын қоолданады. Беттегі осы белгілерді көрсету немесе жасыру үшін  View менюінен  Format Marks  операциясын таңдаңыз.

Пішімдеу символын жасыру немесе көрсету үшін Show/Hide Paragraph батырмасын қолдануға болады. Ол аспап панелінде орналасқан және онда абзац символы бейнеленген. 

Бетті ауыстыру. Бетті ауыстыру пернетақта көмегімен жүргізіледі. Мысалы, бетті бір экранға жоғары немесе төмен айналдыру үшін <PageUp> және <PageDown>  пернелері қолданылады. <Ctrl>+<Home>  пернелерінің

комбинациясы беттің ең жоғарысына, ал <Ctrl>+<End>  комбинациясы беттің ең соңына алып келеді. Бетте қозғалыс жасау үшін нұсқа- ұсыныстарды қолдануға болады, айналдыру сызықшалары терезені көлденең және тігінен бағытта қозғайды.

Front Page редакторында Microsoft Word- тың ең тасымал 25 пернетақталық комбинациясы жүзеге асырылды, сондықтан Office қолданушылары Редакторда өзін үйдегідей сезінеді. 

Беттің қасиеттері. Редакторда беттің қасиеттерін белгілеу үшін File менюіндегі Page Properties комбинациясын, Page Properties сұхбаттық терезесінде жалпы ақпараттың  басқа фондық сурет, фондық дыбыс, фон түсі, мәтіннің стандартты түстері, беттің өрістері, тағы басқа ауыспалылар сияқты параметрлер қондырылады. Қасиеттерді редакциялау үшін бет Редактода ашық болу керек.

Title мәтін өрімінде бет атып  енгізуге немесе редакциялауға  болады; Base Location  өрісі міндетті емес базалық URL бетт3 беруге арналған. Осы беттің сілтемесі үшін мақсатты фрейм қондыру үшін Default Target Frame  мәтіндік өрісіне оның атын енгізіңіз немесе Target Frame  батырмасын басыңыз. Target Frame  сұхбаттық терезесі ашылады.

Background Sound  (Файлдық дыбыс) секциясында фондық дыбыс қасиеттерін өзгертуге болады; бұл процедура бөлшектері “Дыбыстар” бөлімінде суреттелген.

Background (Фон) қосалқы бетінде фон параметрлері мен әртүрлі сілтемелердің түстері беріледі.

Specify Background and Colors секцияларында келесі  опциялар ұсынылыды;

-      Background Image (Фондық сурет). Осы жалаушаны қондырып, беттің фоны толтырылатын бейнелеуді таңдауға болады.

Браузерлер автоматты түрде осы суретте көбейтеді.

- Watermark (Су белгісі).  Беттің  скроллиг  кезінде  өзгеріссіз қалатын фондық сурет. Оны қозғалмайтындай ету үшін Watermark жалаушасын қойып, Browse батырмасын басып, керекті файлды таңдаңыз.

- Background (Фон түсі). Егер сіз фон суреттерін қолданбасаңыз, бет фонының түсін өзгертуге мүмкіншілік бар; фон түсін беру үшін ашылған  Background тізімінен қажетті түсті таңдаңыз. Фон түсін қолданыңыз. Стандартты түс- қара (Black) болып табылады. Фон түсін таңдай отырып, мәтін мен  бейнелеу онда жақсы көрінетін көз жеткізіп алыңыз.

- Hyper link (Гиперсілтеме түсі). Бұл  тізімнен бетте әлі барымаған  гиперсілтемелер бөлінген түсті  таңдаңыз.

- Visited Hyper link (Барылған гиперсілтемелер  түсі). Гиперсілтеме бойынша ауысқаннан кейін осы параметрмен берілген өз түсін  өзгертеді, сондай- ақ сол мекен – жайдағы сілтемелер сайттардың барлық бетінде өз түсін өзгертеді. Сілтемеге түс беру үшін оны ашылған Visited Hyper link тізімінен таңдаңыз.

Сілтеменің әдеттегі түсі көк (Blue) болып табылады, барылған сілтемеге күлгін (Rerple) түс бекітілген.      

Active  Hyper link (Белсенді гиперсілтеме түсі). Гиперсілтемені басқанда ол белсенді болады; белсенді сілтемелер боялатын түсті таңдау үшін Active  Hyper link тізімін қолданыңыз.

Get Background and Colors from Page (Беттен фон мен түсті қондыра алу) бөлімінде  Background қосымша бетінде осы бетте жоғарыда аталған осы опцияға қойып, Browse батырмасын басып, ағымдағы сайттың сәйкес келетін бетін таңдаңыз.

Беттің жоғарғы және/немесе сол жақтағы шетін беру үшін Margins қосымша бетіне өтіп, сәйкес жалаушаны орнатыңыз да, мәтіндік өріске мәнді еншізіңіз. Егер сіз мәтінді немесе бейнелеуді браузер терезесінің шетіне қысқыңыз келсе, өрістерге нөлге тең мән енгізіңіз.

Custom (Арнаулы ақпарат) қосымша бетінде. Бетіңізде қолданылатын Мета ауыспалының (meta tags) тізімді көресіз. Олар  HTML беттің кодында  орналасып, бет туралы ақпараттан тұрады. Олар ешқандай түрде де көрсетілмейді, бірақ оларды танып білетін браузерлер үшін пайдалы ақпараттарды береді. Осы қосымша бетте жүйелік және қолданушылық мета ауыспалыны қосуға, алып тастауға, редакциялауға болады.

Page Properties сұхбаттар терезесінің  соңғы қосалқы беті HTML бетінің  символын кодтауды беруге арналған; бұл операция ағымының тігінен  басқа тілдерде Web- бетті жасау үшін қажет.

Символдар. Символдар  ASCII кейін кодтық кестеден орналасады. Базалық ASCII кестесі- әлемдегі кең тараған символдарды кодтау жүйесі. Бірақ оған көптеген маңызды символдар енбеген: көптеген европа тілдерінің арнаулы әріптері, авторлық құқық белгісі, сауда маркасының белгісі тағы басқа болады. Front Page- де осы символдың көбін қолдануға болады:

1.   Символ қойғыңыз келген орынға меңзер қойыңыз.

2.   Insert (Кірістірме) менюінен  Symbol (Символ) бөлімін таңдаңыз. Symbol сұхбаттық терезесі ашылады.

      3. Символды таңдап, Insert батырмасын басыңыз. Front Page символда  бетке қояды, бірақ сұхбаттық  бетті сіз осы процедураны  қайталамастан символдың қажетті  санын қою үшін жабылмайды.       

4. Жұмысты аяқтау үшін Close (Жабу) батырмасын басыңыз.

Тізімдер. 

Беттерде  ақпараттарды орналастыра отырып, материалдарды абзацтармен емес, тізімдермен беру ыңғайлы екенін ұмытпаңыз. Тізімдер ұзын үзіліссіз абзацтардан гөрі оңай оқылады, сондықтан тізімдерді орынды қолдану беттің қабылдануын жақсартады; бірақ қатты  әуестеніп кетсеңіз, бетті құрғақ және толықтырғыш ету қаупі бар.