Химияны оқытуда химик ғалымдардың еңбектерін пайдалану әдістемесі және оның тиімділігіне сараптама

2. Жаңа сабақ.  22 минут                                                                

3. Бекіту. 13 минут

4. Қорытынды.  3 минут

5. Бағалау . 3 минут

6. Үйге тапсырма. 2 минут

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі: амандасу, түгендеу, оқушылардың назарын сабақа аудару.

ІІ. Жаңа сабақ түсіндіру./ слайдтағы тірек-сызбалар арқылы/

 

Сабақты бекіту

Кедергі химиялық тест

Тұздардың  химиялық және тұрмыстық аталуының  формулаға сәйкес тобын құрастыру         

Қорытынды

Эксперименттік есеп

Сынауықтардың қайсысында: а)натрий хлориді; ә)натрий гидроксиді; б)тұз қышқылы  бар екенін берілген  реактивтерді пайдаланып тәжірибе арқылы анықтаңыздар. орытынды.

Үйге тапсырма: Өзгерісті орындаңдар.

 

 

Сабақ жоспары

Сыныбы: 8

Сабақтың тақырыбы: «Ерітінділердің концентрацияларының  түрлері. Еріген заттардың массалық  үлесі және мольдік концентрация»

Сабақтың мақсаты:

Оқушыларға еріген заттың  массалық  үлесі, ерітіндінің   концентрациясы және   қатты  заттардың, сұйықтардың, газдардың суда ерігіштігі туралы  түсінік қалыптастыру, заттардың мольдік концентрациясын, массалық үлесін  есептей білуге үйрету.

Міндеттері:

Білімділік: Оқушыларға еріген заттың  массалық  үлесі  және  ерітіндінің   концентрациясы,   қатты заттардың, сұйықтардың және газдардың суда ерігіштігі, кристаллогидраттар туралы білімді меңгерту.

Дамытушылық: Тапсырмалар орындату арқылы оқушыларды сын тұрғысынан ойлау, салыстыру, анализдеу қабілеттерін  дамыту.

Тәрбиелік: Деңгейлік тапсырмалар шапшаңдыққа,бір-бірінің тапсырмасын тексергенде әділдікке, тазалыққа, ұқыптылыққа және  алған білімдерін өмірде қолдана білуге тәрбиелеу.

Сабақтың типі:  ашық сабақ .

Сабақтың түрі:  жаңа сабақ .

Сабақтың әдісі: тірек-сызба, есептер шығару, жұптық жұмыс, көрсетілім.

Сабақтың көрнекілігі: кесте, интерактивті тақта, таратпа материалдар, плакат, тақырыптық слайд, химиялық ыдыстар.

Сабақтың жоспары

І. Ұйымдастыру кезеңі 2 минут

ІІ. Сергіту сәті 2 минут

ІІІ. Үй тапсырмасын сұрау 7 минут

ІV. Жаңа сабақ 13 минут

V. Бекіту бөлімі 15 минут

VІ. Қорытындылау 2 минут

VІІ. Бағалау 2 минут

VІІІ. Рефлексия 2 минут

I. Ұйымдастыру кезеңі /амандасу, түгендеу/

Сергіту сәті. /слайд, 4 сурет біреуі артық ойыны/ 

 

II. Үй тапсырмасын тексеру /таратпа материалдар арқылы/ 

Сұрақтары:

1. Судың құрылымдық формуласы?

2. Судың физикалық қасиеттері?

3. Теңдеуді толықтыр:

2Na + 2H2O→ ...  +    H2↑        ...+H2O →H2SO3          Zn+H2O→ZnO +...

CaO + ... → Ca(OH)2

4. Суды тазарту әдісетері?

IІІ. Жаңа материалды баяндау. /слайдпен түсіндіру/

Судың келесі бір қасиеттері –ертінді.

m (ерітінді) =   m (еріткіш)  +  m (еритін зат)

m (еріткіш)=   m (ерітінді) – m (еритін зат)

Ерітінділер – еріткіш пен еріген зат бөлшектерінен тұратын біртекті жүйе.

Заттардың бәрі суда ери бермеді,сондықтан  ерітінді қаныққан және қанықпаған деп бөлінеді.

Көрсетілім. Қанттың суда еруін көрсету.

Қаныққан ерітінді – әрі қарай зат ерімейтін ерітінділер түрлері.

Қанықпаған ерітінді- әрі қарай зат ери алатын ерітінді түрлері.

Мольдік концентрация – 1 кг еріткіште еріген заттың моль саны.

Ерітіндінің концентрациясы еріген зат шамасының жалпы ерітінді шамасына қатынысымен анықталады.

Ерітінді концентрациясына байланысты  сұйытылған және концентрлі деп бөлінеді.

а) Сұйытылған ерітінді – ерітіндіде ерген зат аз болатын,

ә) Концентрлі ерітінді –ерітіндіде еріген зат көп мөлшерде болатын ерітінді, ертіндідегі артық заттың аз көп екенін қалай білуге болады? Ол үшін еріген заттың массалық үлесімен танысамыз.

Мына формула бойынша :

ω = *100%

М1 100 г да 10 г ерісе, 10% деп аталады. Ал егер еріткіш табу керек болса, 100 г да 15 г зат ерісе, ерітінді – еріген зат = еріткіш шығады. 100 г-15г=85

Мысалы: 800г ерітіндіде 40г ас тұзы (NaCl ) бар. Еріген заттың массалық үлесі қанша?

Берілгені:	Шешуі:
m ер-ді = 800 г m(NaCl)=40 г Т/к:ω (NaCl)-?	ω= (еріген зат)/ m (ерітінді)•100% ω (NaCl) = 40/80  • 100%  = 50% Жауабы: ω (NaCl) = 50 %

ІV. Бекіту бөлімі /Жұмыс дәптеріндегі тапсырмаларды орындайды, оқушылар бір-бірінің тапсырмасын  тексереді/

1тапсырма: кестені толтыр. 7 ұпай.

Ерітінді массасы (г)	Еріген зат массасы (г)	Еріткіш массасы (г)
100 г	20 г
200г		150 г
	5 г	45 г
	15 г	250 г
	5 г	100 г
240 г		140 г
220 г	40 г

 

1 сұрақ -1 ұпай.  

2 тапсырма.  Деңгейлік  тапсырмалар.

5 ұпай	10  ұпай	15 ұпай
15% 200 г ерітінді дайындау үшін қанша тұз, қанша су қажет?  Берілгені:                      ω = 15%                               Табу керек:                   m (ер-ді) = ? m (ер.з.)= ? Шешуі:  ω = = 100% 1) 15% = X (тұз) =30 г. 2) 200 г (ер-ді) – 30 г тұз = 170 г Жауабы:  30 г  тұз,170 г су.	Есеп: 60 г суда 20 г тұз салынса онда ол ерітіндінің массалық үлесі қандай болады? m (ер-кіш) = 60г                          m (ер.з) = 20 г                               Табу керек:                   ω  = ? Шешуі:   Ерітінді = ер.з. + еріткіш m (ер-кіш) = 60г                  m (ер.з) = 20г                        1) 60г+20г = 80г 2) ω = *100%= 0,25г = 25% Жауабы: 25%	1тонна қиярды тұздау  үшін 5% ерітінді дайындау керек, қанша су және қанша тұз  қажет? Берілгені:                        m (ер-ді) = 1т.=1000кг                  ω = 5%                                   Табу керек:                   m  (ер-кіш) - ?                          m (ер.з.) - ? Шешуі:ω = *100% 1) 5%= . m (тұз)= 50 г 2)m(cу)=1000 г  – 50 г = 950 г. Жауабы: 5%  1тонна ерітінді дайындау үшін  950 кг су,50 кг тұз қажет

1 қате болса 1 ұпайы кемиді.

3 тапсырма.  Химиялық диктант.

Ерітінділер – еріткіш пен ... бөлшектерінен тұратын біртекті жүйе. Заттардың бәрі суда ери бермеді,сондықтан  ерітінді ... және ... деп бөлінеді. ... ерітінді – әрі қарай зат ерімейтін ерітінділер түрлері.... ерітінді- әрі қарай зат ери алатын ерітінді түрлері. Ерітінді концентрациясына байланысты  ... және... деп бөлінеді. Сұйытылған ерітінді – ерітіндіде ... аз болатын, ... ерітінді –ерітіндіде еріген зат көп мөлшерде болатын ерітінді. Ерітінділер теориятын ашқан қазақстандық ғалым- ....

Жалпы 19-22 ұпай -5, 14-18 ұпай-4, 9-13 ұпай -3, 1-8 ұпай -2.

V. Қорытындылау. /Тірек сызбалары  арқылы сабақты қорытындылау./   

Концентрация	Ертінді	Еріткіш	Еріген затар	Ерітіндінің массалық үлесі
1. Сұйытылған  2. Концентрлі	1. Қаныққан 2. Қанықпаған	1. Су  2.Органикалық заттар, т.б.	1. Тұздар  2. Қышқылдар  3. Негіздер 4.Оксидтер	ω= *100%

VI. Бағалау /сабақ соңында  жинаған ұпай бойынша бағаланады/ 

VII. Үй тапсырмасы. 

§ 38 , № 2, 3, 4 есептерді шығару.

VІII. Рефлексия.

Түнгі аспанда ай жалғыз, жұлдырын жақсаңыз. /жұлдыздарға оқушылар сабақ туралы пікірлерін жазып айдың қасына іледі/

Сабақ жоспары

Сыныбы: 10

Сабақтың тақырыбы: Мыс,  мырыш, хром, темірдің табиғатта таралуы, алынуы, физикалық және химиялық қасиеттері.

Сабақтың мақсаты: мыс, мырыш, хром, темірдің периодтық жүйедегі орнын, табиғатта кездесуі, алынуы, физикалық және  химиялық қасиеттері жайлы білім беру.

А) Білімділік: Мыс, мырыш, хром, темірдің периодтық жүйедегі орнын, табиғатта кездесуі, алынуы, физикалық және  химиялық қасиеттері туралы білімдерін толықтыру.

Ә) Дамытушылық: Тест тапсырмаларын, кроссворд шешу кезінде оқушылардың іздемпаздықтарын, өздігінен жұмыс істеу қабілеттерін дамыту.

 Б) Тәрбиелілік: Мыс пен мырыштың, темір мен хромның тұрмыста қолданылуын өмірде қолдана білуге тәрбиелеу,экологиялық тәрбие беру.

Сабақтың түрі: Аралас.

Сабақтың типі: Жаңа сабақ.

Қолданылатын әдістер мен тәсілдер: Сұрақ - жауап, слайд, тест, түсіндіру, кроссворд.

Сабақтың көрнекілігі: Интерактивті тақта, периодтық кесте,таратпа материалдар.

Сабақтың жоспары:

І. Ұйымдастыру кезеңі 3 минут

ІІ. Үй тапсырмасын сұрау 5 минут

ІІІ. Жаңа сабақ 20 минут

ІV. Бекіту бөлімі 7 минут

V. Қорытындылау 5 минут

VІ. Бағалау 3 минут

VІІ. Үйге тапсырма 2 минут

Сабақ барысы:

І. Ұйымдастыру /амандасу, түгендеу,3 топқа бөлу/

ІІ. Үй жұмысын тексеру / өткен тарауға шолу/ 

Кроссворд

в	а	н	а	д		и	й
о	к	с	и	д
к	а	л	ь	ц	и			й
л	а	в	у	а	з			ь	е
е
н	о	м	е	р	і			н			е

1. V-ші топ, IV-периодтағы  д элементі?

2. Құрамында екі элемент  бар және оның біреуі міндетті  түрде оттегі болатын қосылыс?

3. Судың керметігі магний  және ... тұздарының болуымен анықталады.

4. Оттегіні ашқан француз  химигі?

5. Электронның белгісі?

6. Элементтің протон саны  оның несіне сәйкесінше болады ?

ІІІ. Жаңа тақырыпты түсіндіру /слайд арқылы түсіндіру, топпен кітаппен жұмыс жасау /

Мыс, Cu – элементтердің периодтық жүйесінің І-тобындағы химиялық элемент, атомдық нөмірі 29, атомдық массасы 63,546. Табиғатта тұрақты екі изотопы 2 бар: 63Cu және 65Cu. Мыс табиғатта таза және қосылыс түрінде кездеседі. Мыстың өндірісте қажеттілігі халькопирит CuFeS2 немесе мыс колчеданы халькозин Cu2S және борнит Cu5FeS4 сияқты түрінде қолданылады. Сонымен бірге мыстың басқа да минералдары ковеллин CuS, куприт Cu2O, азурит Cu3(CO3)2(OH)2, малахит Cu2CO3(OH)2 түрінде кездеседі. Мыс кейде таза түрінде де кездеседі. Кейбір жерлерде 400 тоннаға дейін анықталған. Мыс сульфиттері негізінен орташа температураны гидротермальды жерлерде пайда болады. Мыстың кейбір бөліктері құмтөбелермен шөлдерде кездеседі. Бұндай жерлер Ресейде Чита облысында – Удокан кен орнында, Қазақстанның Жезқазғанында, Орталық Африканың мыс белдеуінде, Германияның Мансфельд кен орнында бар. Бұдан басқа мысқа бай ккен орындары Чилиде (Эскондида және Кольяуси) және АҚШ (Моренси). Мыс рудасы көбіне ашық әдіспен өндіріледі. Ал рудадағы мыстың мөлшері 0,3-1% ға дейін құрайды.