Банк ағымдық валюталық операциялардың ақша қаражаттар есебі

Қазіргі кезде  Қазақстанда  бухгалтерлік  есеп мәліметтерін автоматты түрде өңдейтін бағдарламалардың арасында  «1С: Бухгалтерия – Проф. Для Windows» бағдардамасы көп қолданыс тауып отыр. «1С – Бухгалтерия – Windows үшін» бағдарламасы кешенді мүмкіндіктері бар бағдалама  болып табылады

Жүйе  кәсіпорынның ағымдағы шаруашылық  қызметінің жекелеген түрлерін  автоматтандыруға арналған бағдарламасы болып табылады.

2002 жылдың желтоқсан  айынан бастап Қазақстан аумағында  "1С: Бухгалтерия 7.7"  бағдарламалы  өнімі   қолданысқа енгізіле  бастады.   Аталмыш бағдарламаның  авторы   1С-Рейтинг жаңалықтар  енгізу Орталығы болып табылады.  Бағдарламаны енгізудегі басты мақсаттың өзі бухгалтерлік жіне салықтық есептілікті тиімді жүргізу жолдарын қалыптастыру болып көзқделген  болатын.  Алайда,  қазiргi кездегі бухгалтерлік есепті жүргізудің басты ерекшелігі  бухгалтерлiк программалар негiзiнде жүзеге асатын компьютерлiк есеп. Бухгалтерлiк программа адамзат қызметi саласының кәсiби функцияларын автоматтандыру үшiн жеткiлiктi күрделi құрал болып табылады.

Кез-келген кәсiпорындағы  бухгалтерлiк есептi автоматтандыру ондағы бухгалтерлiк ақпараттық жүйелердi құруды қамтамасыз етедi. Қазiргi кезеңде бухгалтерлiк ақпараттық жүйелер кәсiпорынның iшiнде жазылмай, көбiнесе сырттай сатып алынады. Бiрақ дайын бухгалтерлiк программалар кәсiпорынның барлық ерекшелiктерiн ескеруi мүмкiн емес [16, 47-64 б.].

ҚОРЫТЫНДЫ

 

Қорыта келгенде, қаржы есептілігін әзірлеу кезінде әрбір ұйым, мейлі ол шетелдік қызметі бар ұйым немесе шетелдік қызметті жүзеге асырушы ұйым болсын (мысалы, еншілес ұйым немесе филиал)  - өзінің қолданыстағы валютасын жоғарыда қарастырылған барлық тәртіптерге сәйкес белгілейді. Ұйым шетелдік валюта мен өзінің қолданыстағы валютасына қайта есепту жүргізеді және сондай қайта есептеу салдарын қаржы есептілігінде көрсетеді.

Есеп беруші көптеген ұйымдар бірқатар жекелеген  ұйымдардан құралады (мысалы, бас ұйым мен бір немесе бірнеше еншілес ұйымдардан құралған топ). Әр түрлі ұйымдарда қауымдастырылған ұйымдарға немесе бірлескен қызметке инвестициялар болуы мүмкін. Оларда сондай-ақ филиалдар болуы мүмкін. Есеп беруші ұйым құрамындағы әрбір жеке ұйымның нәтижелері мен қаржы көрсеткіштерінің сол есеп беруші ұйым өзінің қаржы есептілігін беретін валютасына қайта есептелуі қажет. Кез келген валютаны есеп беруші ұйымның ұсыну валютасы ретінде пайдалануға болады. Есеп беруші ұйым құрамындағы, қолданыстағы валютасы ұсыну валютасынан өзгеше, кез келген жеке ұйымның нәтижелері мен қаржы көрсеткіштері қайта есептеуге жатады.

Қазақстан Республикасының  экономикалық қауiпсiздiгiне және оның қаржы жүйесiнiң тұрақтылығына  қатер төнген жағдайда, егер ахуалды  экономикалық саясаттың басқа шараларымен шешу мүмкiн болмаса, біз міндетті түрде арнайы валюталық режим енгiзе аламыз.

Арнайы валюталық  режим елдiң экономикалық қауiпсiздiгiне және оның қаржы жүйесiнiң тұрақтылығына  төнген қатердi жою үшiн жағдайлар  жасауға бағытталған валюталық реттеу шаралар кешенiн көздейтiн және резиденттер мен резидент еместердiң валюталық құндылықтарды пайдалануға байланысты операцияларды жүргiзуiне жекелеген валюталық шектеулер енгiзуге жол беретiн, валюталық операцияларды жүргiзудiң айрықша режимi болып табылады.

Барлық кәсiпорындар өндiрiстiк және шаруашылық қызметтерiн  жүзеге асыра отырып, басқа кәсiпорындармен,ұйымдармен, мекеме жұмысшыларымен және де басқа  тұлғалармен қарым-қатынасқа түседi. Бұл қарым-қатынастар дайындау, өткiзу процестерiнде және нiмдi,жұмысты немесе қызметтердiң әртүрлi ақшалай есеп айырысуларына негiзделген.

Барлық кәсiпорындарында жабдықтаушылардың алдында  олардан  алынған тауарлы-материалдық құндылықтар, көрсетiлген қызметтер, орындалған жұмыстар үшiн мiндеттемелер туындайды: яғни, мемлекет алдында кiрiстерден аударымдар бойынша,қорларға төлем,салықтық және салықтық емес төлем бойынша, кәсiпорынның  қызметкерлерi мен жұмысшылары алдында еңбек ақы және де басқа төлемдер бойынша.  Нарықтық экономика жағдайында ақшалай қаражаттардың есебiн дұрыс ұйымдастыру маңызды орын алып отыр.

Мекеменiң жетiстiкке  жетудегi негiзгi мәселесi - ақшалай есеп айырысудың және есеп айырысу операцияларын  есебiнiң мұқият жүргiзу.

Ақшалай есеп айырысу  қолма-қол  немесе қолма-қол емес ақша арқылы жүргiзiледi. Қолма-қол емес есеп айырысу нарықтық экономикаға өту барысында вексель, чек, клиенттiң банктегi ағымдағы және есеп айырысу шоты бойынша қолма-қол емес аудару,арқылы жүзеге асырылады.

Курстық жұмыстың негiзгi мақсаты бухгалтерлiк есептiң  құрылымын, ақшалай қаражаттардың есебiн, оның iшiнде валюталық шоттағы ақшалай қаражаттардың сақталуымен қолданылуына iшкi шаруашылық бақылау жүргiзiлуiне жан-жақты зерттеліп, жүйелi түрде көрсетілді деп ойлаймын.

Бұл мақсатты шешу үшiн:

-есептiң теориялық  негiзiн және ақшалай қаражаттардың сақталуы мен қолданылуына iшкi шаруашылық бақылауды үйрену

-ақшалай қаражаттардың  бухгалтерлiк есебiнiң жағдайын  талдау

-мекемедегi  ақша қаражаттарына iшкi шаруашылық  бақылау жүргiзудi қарастыру

Осы мәселелер  бойынша курстық жұмыс талданып, жан-жақты қарастырылып шықты.

Сонымен, қаржы  есептілігін әзірлейтін жеке ұйым немесе қаржы есептілігін 27-«Шоғырландырылған  және жеке қаржы есептілігі» IAS Халықаралық  стандартына сәйкес әзірлейтін ұйым ондай есептілікті кез келген валютада ұсынуға құқылы. Егер ұйым өзінің қолданыстағы валютасынан өзгеше ұсыну валютасын пайдаланатын болса, оның нәтижелері мен қаржы көрсеткіштері де қайта есептеледі.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ

 

1. Бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік туралы Қазақстан Республикасының заңы, 28.02.2007 жыл.
2. Қазақстан Республикасының «Валюталық реттеу мен валюталық бақылау» Заңы (13.06.2005).
3. №2 ҰҚЕС 30-бөлім «Шетел валютасындағы операцияларды ауыстыру»
4. №21 ХҚЕС «Валюталық бағам өзгерісінің әсері».
5. Радостовец В.К., Радостовец В.В., Шмидт О.И. Кәсіпорындағы бухгалтерлік есеп.- А. : Центраудит- Казахстан 2003.
6. Бухгалтерлік есеп шоттарының үлгілік жоспары.
7. Қалқабаева Г.М. Валюталық операциялар: оқу-тәжірибе құралы, Қарағанды, 2008.
8. «О платежах и переводах» закон Республики Казахстан.
9. ҚР заңы «Валюталық реттеу» 1996 жыл.
10. Баймұханова С. Б., Балапанова Ә. Ж. Бухгалтерлік есеп.- А. : Қазақ университеті, 2002.
11. «Қаржылық есеп-1» Нургалиева Р.Н,. 2003 жыл
12. Баймұханова С.Б. Бухгалтерский учет хозяйствующих   субьектов. – А. : Ценные бумаги, 2002.
13. Абдикадирова Г.Т. Валютные регулирование в Респуюлике Казахстан. Учебное пособие. – Алматы: Экономика 2004.
14. Авагян Г.Л., Вешкин Ю.Г. Международные валютно-кредитные отношения. Учебное пособие. – М.: Экономика, 2005.
15. Артемов Н.М. Валютные ограничения. – М., 2001.
16. Афуксениди В. Роль синдицированных займов как инструмента финансирования экспортно-импортных операций и других проектов РК. //Транзитная экономика, 2005, №1.
17. Балабанов И.Т. Банки и банковское дело. Спб: Питер, 2001.
18. Банки и банковские операции. Под редакцией Е.Ф. Жукова, М: Биржи и банки, 1997.
19. Банковское дело // под ред. О.И. Лаврушина. Изд. перераб. Москва, «КОНКУРС», 2004.
20. Бурлачков В. Современные проблемы теории валютного курса. //Вопросы экономики №3, 2002.
21. Валютные регулиование и валютный контроль: учебник/под ред. проф. В.М. Крашенинникова. – М.: Экономист, 2006.
22. Ви А. Негативные тенденции в экспортно-импортных операциях. //Транзитная экономика, 2005, №5-6.
23. Биржалық қор нарығының даму қорытындылары (2007 жылдың) //Бағалы қағаздар нарығы, 2008, №2.
24. Толпаков Ж.С. Бухгалтерский учет расходов периода предприятий торговли. Алматы, «Экономика» 1998 г.
25. Инструкция  «О порядке открытия, ведения и закрытия банковских счетов клиентов в банках второго уровня республики Казахстан» утверждена Постановлением Правления Национального Банка Республики Казахстан № 266 от 02 июня 2000 года.
26. Шалашова Н.Т. “Учет валютных операций” - М. Бизнес-школа интел-синтез 1999 год.
27. Новодворский В.Д., Хорин А.Н. Доход как учетная категория// Бухгалтерский учет. - 2006. - № 6. - стр. 99 - 103
28. Ержанов М.С. Основы бухгалтерского учета. Алматы, 2003
29. Радостовец В.К. Бухгалтерский учет на предприятии. Алматы, 2003
30. Радостовец В.К. и др. Организация финансового учета. Учебное пособие. Алматы, 1997
31. Сатубалдин С. Учетные системы транзитной экономики. Алматы, 2003
32. Шеремет А.Д., Сайфулин Р.С. Методика финансового анализа.-М.: ИНФРА-М, 2003.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1-қосымша

Қазақстан Республикасында  қолма-қол шетел валютасымен айырбастау операцияларын ұйымдастыру ережесіне

 

 

 

 

Рұқсат

 

№ _________                                      ____ жылғы «___»____________                                                                      

    

 

Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің _______________________________________________ филиалы

(Ұлттық Банк филиалының атауы)

Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің лицензиясы негізінде шетел валютасымен айырбастау  операцияларын ұйымдастыру үшін құрылған ____________________________________________________________________

____________________________________________________________________            

 (заңды тұлғаның атауы және орналасқан жері)

заңды тұлғаны  әділет органдарында мемлекеттік тіркеуге рұқсат береді. 

 

 

 

________________________  ________________ ____________________

   (лауазымының атауы)            (қол қоятын орын)                  (аты-жөні)

Мөр орны 
2-қосымша

Қазақстан Республикасында

қолма-қол шетел валютасымен айырбастау операцияларын ұйымдастыру ережесіне

 

______________________________________________________

(уәкілетті ұйымның атауы)

уәкілетті ұйымының құрылтайшылары (қатысушылары) туралы

мәліметтер

 

 

    1. Жеке тұлғалар:

 

Рет №	Аты-жөні	Туған күні	Төлқұжат/жеке куәлік деректері	Салық төлеушінің тіркеу нөмірі	Тұратын жері	Жарғылық капиталдағы үлесі
						пайыз-бен	сомасы
1
2
3
…

 

      

2. Заңды тұлғалар:

 

Рет №	Заңды тұлғаның аты-жөні	Ұйымдас-тыру-құқықтық нысаны	Кәсіпорын- дар мен ұйымдардың жалпы жіктеуіші бойынша коды	Мемлекеттік тіркеу туралы куәліктің нөмірі және берілген күні	Орналас-қан  жері	Жарғылық капиталдағы үлесі
						пайыз-бен	сома-сы
1
2
3
...

 

 

  
3-қосымша

Қазақстан Республикасында

қолма-қол шетел валютасымен айырбастау операцияларын ұйымдастыру ережесіне

 

 

 

Шетел валютасымен

айырбастау операцияларын  ұйымдастыруға берілген

лицензия

 

№ _________                       ____ жылғы «___»______________

 

 

 

 

 

 

Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің _______________________________________________ филиалы

(Ұлттық Банк филиалының атауы)

Қазақстан Республикасының «Валюталық реттеу және валюталық бақылау туралы» Заңының 6-бабына, «Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі туралы» Қазақстан Республикасы Заңының 8-бабына және «Қазақстан Республикасындағы банктер және банктік қызмет туралы» Қазақстан Республикасы Заңының 30-бабына сәйкес осы лицензияны ____________________________________________________________________.

(уәкілетті ұйымның атауы және орналасқан жері)

береді.

 Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің _______________________________________________ филиалы

(Ұлттық Банк филиалының атауы)

валюталық бақылау агентінің міндеттерін уәкілетті ұйымға жіктейді.

Осы лицензия шектелмеген мерзіммен бір данада  берілді және басқа тұлғаларға беруге болмайды.

 

 

________________________   ________________ ____________________

   (лауазымының атауы)            (қол қоятын орын)                  (аты-жөні)

Мөр орны 
4-қосымша

Қазақстан Республикасында

қолма-қол шетел валютасымен айырбастау операцияларын ұйымдастыру ережесіне